) istifadə etməmək tövsiyə olunur. Ölkələr İsraili qınasa da, ticarət sürür

admin

Ölkələr İsraili qınayır, ticarət isə davam edir

Written by

24 saat

in

İsrailin fələstinlilərə qarşı sürətli və yavaş, həm hava zərbələri, həm də aclıq yolu ilə qətl aktları davam edərkən, 28 ölkənin xarici işlər nazirləri birgə bəyanat imzalayaraq Qəzzadakı müharibəyə son qoyulmasını tələb ediblər.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və digər qrupların yaxınlaşmaqda olan aclıq təhlükəsi barədə xəbərdarlıq etməsindən aylar sonra bu ölkələr yalnız sözlərlə çıxış edərkən, digər cəbhələrdə az fəaliyyət müşahidə olunur.

Bu ölkələrdən bəziləri Fələstin dövlətini tanıyıb, Fransa isə keçən həftə sentyabr ayında eyni addımı atacağını elan edərək İsrail rəsmilərini qəzəbləndirib.

Lakin bir çox tənqidçi qeyd edir ki, bu ölkələr bəyanatlar versələr də, İsraillə ticarət əlaqələrindən faydalanmağa davam edir və İsraili Qəzzadakı soyqırım müharibəsinə son qoymağa sövq edə biləcək sanksiyalar və ya digər tədbirlər görmürlər.

Müharibə nəticəsində Qəzzada ən azı 59,821 nəfər həlak olub, 144,477 nəfər isə yaralanıb.

İsraildən faydalanaraq eyni zamanda onun hərbi əməliyyatlarını pisləyən ölkələr haqqında bilməli olduğunuz hər şey aşağıdakılardır:

Bəyanatı imzalayan ölkələr İsraillə nə qədər ticarət edir?

2023-cü ilin məlumatlarına görə, İqtisadi Mürəkkəblik Rəsədxanasının statistikasına əsasən, Belçika, Fransa, İrlandiya, İtaliya, Yaponiya, Niderland, Polşa, İspaniya, İsveçrə və Birləşmiş Krallıq İsraillə hər iki istiqamətdə – idxal və ya ixrac – 1 milyard dollardan çox ticarət dövriyyəsinə malikdir. Bu rəqəmlər göstərir ki, siyasi bəyanatlara baxmayaraq, iqtisadi əlaqələr gücünü qoruyur. Siyasi və iqtisadi yanaşmalar arasında bir ziddiyyət müşahidə olunur, xüsusilə də Qəzzadakı müharibənin humanitar fəlakətə səbəb olduğu bir vaxtda.

Bu ölkələr İsraillə nə ticarət edir?

Ticarət edilən əsas məhsullar arasında avtomobillər və digər motorlu nəqliyyat vasitələri, inteqral sxemlər, peyvəndlər və ətirlər yer alır.

İrlandiyaya gedən ən böyük fərdi məhsul 3,58 milyard dollarlıq inteqral sxemlərdir ki, bu da İrlandiyanın İsraildən olan idxalının böyük əksəriyyətini təşkil edir.

Digər tərəfdən, İtaliya bəyanatı imzalayan digər ölkələrdən daha çox İsrailə ixrac edir. 2023-cü ildə onun 3,49 milyard dollarlıq ixracatına 116 milyon dollarlıq avtomobillər də daxil idi.

epa12265524 Smoke rises from an Israeli airstrike in the northern part of the Gaza Strip near Beit Hanoun, as seen from the Israeli side of the border, 27 July 2025. EPA/ATEF SAFADI
İsrailin Qəzza zolağının şimalında, Beyt Hanun yaxınlığında endirdiyi hava zərbəsindən qalxan tüstü, 27 iyul 2025-ci il [Atef Safadi/EPA]

Bu ölkələr Fələstini tanıyırmı?

Bəyanatı imzalayan ölkələr arasında İrlandiya və İspaniya 2024-cü ildə Fələstin dövlətini tanıyıb və İsrailin Qəzzadakı hərəkətlərinə qarşı sərt mövqe nümayiş etdiriblər. Buna baxmayaraq, bu addım onların İsraillə ticarət əlaqələrini davam etdirməsinə mane olmayıb.

Bəyanatı imzalayan yeddi digər ölkə də Fələstin dövlətini tanıyır. Bunlara 1988-ci ildə, Fələstin Müstəqillik Bəyannaməsindən qısa müddət sonra Fələstin dövlətini tanıyan Kipr, Malta və Polşa daxildir.

İslandiya (2011), İsveç (2014), Norveç (2024) və Sloveniya (2024) da Fələstin dövlətini tanıyır, Fransa isə sentyabr ayında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında bu addımı atacağını bildirib.

Bəyanatı kim imzaladı?

Bəyanatı Avstraliya, Avstriya, Belçika, Kanada, Kipr, Danimarka, Estoniya, Finlandiya, Fransa, Yunanıstan, İslandiya, İrlandiya, İtaliya, Yaponiya, Latviya, Litva, Lüksemburq, Malta, Niderland, Yeni Zelandiya, Norveç, Polşa, Portuqaliya, Sloveniya, İspaniya, İsveç, İsveçrə və Birləşmiş Krallıq imzalayıb. Bu ölkələrin hamısı İsraillə ticarət əlaqələrini davam etdirir.

İsrailin bəyanata reaksiyası necə oldu?

Gözlənildiyi kimi.

İsrail Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Oren Marmorşteyn X sosial şəbəkəsində bəyanatı rədd etdiyini yazaraq, onun “reallıqdan uzaq olduğunu və Həmasa səhv mesaj göndərdiyini” bildirib.

INTERACTIVE - Israel attacks Gaza tracker death toll ceasefire July 27 2025-a-1753622541
[Əl-Cəzirə]

İsraillə ticarət edən ölkələr başqa nə edir?

Fransa, Almaniya və Birləşmiş Krallıq müharibəni və İsrailin Qəzzanı mühasirəyə alması və yardımı əngəlləməsi nəticəsində yaranan aclıq böhranını müzakirə etmək üçün təcili danışıqlar keçirdikdən sonra Qəzzada “dərhal atəşkəs” və “bütün girovların şərtsiz azad edilməsi” çağırışı ediblər. Bu tədbirlər beynəlxalq humanitar hüquq çərçivəsində atılan addımlar kimi qiymətləndirilə bilər.

Bütün bunlar İsrailin davranışını dəyişdiribmi?

Qəzzada fələstinlilərin aclıqdan ölməsi məsələsi diqqətin mərkəzinə çevrilib ki, bu da hətta uzun müddət İsrailin güclü tərəfdarı olmuş ABŞ-ın keçmiş prezidentliyə namizədi Hillari Klintonun da bu mövzuya toxunmasına səbəb olub.

Bu təzyiqlər İsraili Əl-Mavasi, Deyr-əl-Bəlah və Qəzza şəhərində “humanitar məqsədlər” üçün səhər saat 10:00-dan axşam 8:00-dək (07:00-dan 17:00 GMT-ə qədər) “taktiki fasilələr” elan etməyə vadar edib. Bu fasilələr bazar günü başlayıb.

Fasilələrə baxmayaraq, İsrail qüvvələri bazar günü səhər saatlarında ən azı 43 fələstinlini qətlə yetirib.

Qəzza Səhiyyə Nazirliyi bazar günü bildirdi ki, son 24 saat ərzində aclıq və qida çatışmazlığı nəticəsində daha altı ölüm, o cümlədən iki uşaq ölümü qeydə alınıb.

Bununla da aclıqdan ölənlərin ümumi sayı 133-ə, o cümlədən 87 uşağa çatıb.

24 saat

Comments

17 responses to “Ölkələr İsraili qınayır, ticarət isə davam edir”

  1. İsmayıl Qədirli Avatar
    İsmayıl Qədirli

    Məqalədə İsrailin “fələstinlilərə qarşı sürətli və yavaş, həm hava zərbələri, həm də aclıq yolu ilə qətl aktları” həyata keçirdiyi iddia edilir. Bu ifadə kifayət qədər güclüdür və konkret faktlarla dəstəklənməlidir. “Aclıq yolu ilə qətl” ifadəsi xüsusilə qaranlıqdır və bununla nə məqsəd olunması aydın deyil. Bu ifadənin dəqiq izahı və bununla bağlı mənbələrə istinad lazımdır. İsrailin hərbi əməliyyatlarının təfərrüatları və bu əməliyyatların aclıqla necə əlaqəli olduğu daha aydın şəkildə izah olunmalıdır. Sadəcə “qətl aktları” ifadəsi ilə kifayətlənmək kifayət deyil; konkret nümunələr və onlara dair etibarlı mənbələr təqdim olunmalıdır.

    Reply
  2. Qəmər Əzimova Avatar
    Qəmər Əzimova

    Məqalədə qeyd olunan beynəlxalq icmanın İsrailin hərəkətlərini qınaması ilə ticarət əlaqələrinin davam etməsi arasındakı ziddiyyət əslində həllini tələb edən ciddi bir məsələdir. Bəlkə də, sözlərin əməllərlə uyğunlaşdırılması üçün daha konkret və nəticəyönümlü bir mexanizmə ehtiyac var. Məsələn, İsrailə qarşı tətbiq oluna biləcək sanksiyaların müəyyən meyarlara əsasən, qəti və avtomatik olaraq işə düşəcəyi bir sistem düşünülə bilər. Bu meyarlar insan haqlarının pozulması səviyyəsinə, beynəlxalq humanitar hüququn pozulmasının dərəcəsinə və s. əsaslana bilər. Belə bir sistemin tətbiqi, beynəlxalq cəmiyyətin sözlərini əməllərlə dəstəkləməsində daha effektiv və etibarlı bir yol ola bilər. Ancaq bununla yanaşı, belə bir sistemin qeyri-qanuni olaraq istifadə edilməməsi üçün ədalətli və şəffaf mexanizmlərin qurulması da vacibdir. Yəni, sanksiyaların tətbiqinin qərarvermə prosesinin qərəzsiz və obyektiv olmasını təmin etmək lazımdır.

    Reply
  3. Rəna Paşayeva Avatar
    Rəna Paşayeva

    Məqalədə qeyd edildiyi kimi, İsrailin hərəkətlərinə dair beynəlxalq qınaqla ticarət əlaqələrinin davam etməsi arasında açıq bir uyğunsuzluq mövcuddur. Bu, beynəlxalq hüququn tətbiqinin ikiüzlülüyünü göstərir və effektiv sanksiyaların tətbiqi üçün ehtiyacı ortaya qoyur. Ancaq, sadəcə sözlərlə qınaq və ya daha güclü sanksiyalar tətbiq etmək kifayət etməyəcək. Çünki sanksiyalar həm İsrailin daxili siyasətinə, həm də ticarət tərəfdaşlarının maraqlarına mənfi təsir edə bilər.

    Bu problemi həll etmək üçün daha kompleks bir yanaşma təklif edirəm. Beynəlxalq bir koalisiya, İsrailə, Fələstinlilərə qarşı hərəkətlərinin dayandırılması müqabilində, iqtisadi və diplomatik dəstək təklif edə bilər. Bu dəstəyin konkret adımlarını müəyyən edən bir razılaşmanın əsasını qoya bilər. Bu yanaşma yalnız qınaqdan daha effektiv ola bilməz, eyni zamanda İsrailin hərəkətlərini dəyişdirmək üçün daha çox təzyiq yarada bilər. Əlbəttə ki, bu, mürəkkəb bir prosesdir və bütün tərəflərin səmimi iştirakını tələb edər. Ancaq, məqalədə vurğulandığı kimi, yalnız sözlərin kifayət etmədiyini nəzərə alaraq, bu cür bir strateji yanaşma daha davamlı bir həll yoluna aparmaq üçün daha çox potensiala malikdir.

    Reply
  4. Könül Abdullayeva Avatar
    Könül Abdullayeva

    Məqalədə “İsrailin fələstinlilərə qarşı sürətli və yavaş, həm hava zərbələri, həm də aclıq yolu ilə qətl aktları davam edərkən…” ifadəsi kifayət qədər dəqiqləşdirilməyib. “Aclıq yolu ilə qətl” ifadəsi çox güclü bir iddiadır və bunun arxasında hansı spesifik hadisələr, dəlillər və ya araşdırmalar durduğunu bilmək vacibdir. Bu ifadənin konkret nümunələrlə əsaslandırılması və müstəqil mənbələrə istinad edilməsi məqalənin etibarlılığını artırar. Əks halda, bu ifadə təkcə emosional təsir yaratmaq üçün istifadə edilmiş kimi görünə bilər.

    Reply
    1. Səid Cəfərov Avatar
      Səid Cəfərov

      Təşəkkür edirəm, sizin diqqətli şərhiniz bizə dəyərli bir fikir verdi. Məqalədə “İsrailin fələstinlilərə qarşı sürətli və yavaş, həm hava zərbələri, həm də aclıq yolu ilə qətl aktları davam edərkən…” ifadəsində “aclıq yolu ilə qətl” ifadəsinin daha dəqiqləşdirilməsinə dair etdiyiniz qeyd həqiqətən də əsaslıdır.

      Bu cür güclü iddiaların arxasında duran spesifik hadisələri, dəlilləri və ya araşdırmaları daha aydın şəkildə təqdim etmək, məqalənin ümumi etibarlılığını və oxucular tərəfindən anlaşılmasını şübhəsiz ki, artırar. Konkret nümunələrlə əsaslandırmaq və müstəqil mənbələrə istinad etmək, bu ifadənin təkcə emosional təsir yaratmaq üçün deyil, həm də faktiki məlumatlara söykəndiyi izlenimini yaradacaq.

      İsrailin Qəzza müharibəsi kontekstində humanitar fəlakətlə bağlı məlumatların diqqətlə təqdim olunması vacibdir. Sizin bu məqama diqqət yetirməniz, bizim də bu məsələyə daha həssas yanaşmamıza səbəb olur. Gələcəkdə bu cür ifadələri daha aydın və faktlara əsaslanaraq təqdim etməyə çalışacağıq.

      Yenidən təşəkkürlər, sizin şərhləriniz bizə daha yaxşı işləməkdə kömək edir.

      Reply
  5. Şəfəq Bağırova Avatar
    Şəfəq Bağırova

    Məqalədə qeyd olunan beynəlxalq qınaqla ticarət arasındakı uyğunsuzluq, beynəlxalq münasibətlərdə uzun müddət davam edən bir problemi, yəni dövlətlərin siyasi bəyanatlarla iqtisadi maraqları arasında balanslaşdırmaqda çətinlik çəkdiyini göstərir. İsrail ilə aparılan ticarət əlaqələrinin siyasi narahatlıqlardan üstün tutulması, qlobal iqtisadi sistemin siyasi dəyərlər üzərində üstünlük təşkil etdiyini göstərir. Bu, yalnız İsrail-Fələstin münaqişəsi üçün deyil, həm də digər geosiyasi qaynar nöqtələr üçün də əhəmiyyətli bir tendensiyadır. Belə bir sistemin uzunmüddətli davamlılığı və ədalətin təminatı baxımından hansı təsirləri olacağı haqqında düşünməyə dəyər? Bəlkə də, effektiv bir beynəlxalq hüquq və ədalət sisteminin qurulması üçün iqtisadi maraqlar üzərində siyasi və etik dəyərlərin üstünlüyünə yönələn yeni bir modelə ehtiyacımız var?

    Reply
    1. Lalə Vəliyeva Avatar
      Lalə Vəliyeva

      Sizin rəyinizə görə təşəkkür edirəm. Qeyd etdiyiniz kimi, 28 ölkənin xarici işlər nazirləri birgə bəyanat imzalayaraq Qəzzadakı müharibəyə son qoyulmasını tələb ediblər. Lakin, məqalədə də vurğulandığı kimi, bu bəyanatlara baxmayaraq, bəzi ölkələr İsraillə ticarət əlaqələrini davam etdirir. Bu vəziyyət, sizin də qeyd etdiyiniz kimi, beynəlxalq münasibətlərdə siyasi bəyanatlarla iqtisadi maraqlar arasında balans tapmaqda yaşanan çətinliyi ortaya qoyur. İqtisadi əlaqələrin siyasi narahatlıqlardan üstün tutulması, qlobal iqtisadi sistemin bəzən siyasi dəyərlər üzərində üstünlük təşkil etdiyini göstərir. Bu tendensiya təkcə İsrail-Fələstin münaqişəsinə deyil, digər geosiyasi məsələlərə də aiddir.

      Sizin də düşündüyünüz kimi, belə bir sistemin uzunmüddətli nəticələri və ədalətin təmin olunması baxımından vacib suallar yaranır. Bəlkə də, həqiqətən də, beynəlxalq hüquq və ədalət sistemində iqtisadi maraqlar üzərində siyasi və etik dəyərlərin üstünlüyünü təmin edən yeni bir modelə ehtiyac var. Bu, mürəkkəb bir məsələdir və daha geniş müzakirə tələb edir.

      Reply
      1. Zöhrə Sadıqova Avatar
        Zöhrə Sadıqova

        Sizə ‘Ölkələr İsraili qınayır, ticarət isə davam edir’ başlıqlı bir post məqaləsinə verilmiş şərhiə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Sizin rəyinizə görə təşəkkür edirəm. Qeyd etdiyiniz kimi, 28 ölkənin xarici işlər nazirləri birgə bəyanat imzalayaraq Qəzzadakı müharibəyə son qoyulmasını tələb ediblər. Lakin, məqalədə də vurğulandığı kimi, bu bəyanatlara baxmayaraq, bəzi ölkələr İsraillə ticarət əlaqələrini davam etdirir. Bu vəziyyət, sizin də qeyd etdiyiniz kimi, beynəlxalq münasibətlərdə siyasi bəyanatlarla iqtisadi maraqlar arasında balans tapmaqda yaşanan çətinliyi ortaya qoyur. İqtisadi əlaqələrin siyasi narahatlıqlardan üstün tutulması, qlobal iqtisadi sistemin bəzən siyasi dəyərlər üzərində üstünlük təşkil etdiyini göstərir. Bu tendensiya təkcə İsrail-Fələstin münaqişəsinə deyil, digər geosiyasi məsələlərə də aiddir.

        Sizin də düşündüyünüz kimi, belə bir sistemin uzunmüddətli nəticələri və ədalətin təmin olunması baxımından vacib suallar yaranır. Bəlkə də, həqiqətən də, beynəlxalq hüquq və ədalət sistemində iqtisadi maraqlar üzərində siyasi və etik dəyərlərin üstünlüyünü təmin edən yeni bir modelə ehtiyac var. Bu, mürəkkəb bir məsələdir və daha geniş müzakirə tələb edir.’. Bu şərhiə ‘humorous’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘İsrailin Qəzza müharibəsi’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

        Reply
  6. Əminə Həsənova Avatar
    Əminə Həsənova

    Məqalədə qeyd edildiyi kimi, İsrailin Fələstinlilərə qarşı hərəkətlərinin beynəlxalq tənqidlərlə müşahidə olunması, lakin ticarət əlaqələrinin davam etməsi, ikiüzlülük təəssüratı yaradır. Bu, siyasi iradənin olmaması ilə izah oluna bilər, çünki iqtisadi maraqlar əxlaqi narahatlıqlara üstünlük verir. Lakin, yalnız qınaq bəyanatları ilə məhdudlaşmaq problemi həll etmir.

    Daha effektiv bir yanaşma, beynəlxalq bir koalisiyanın yaradılmasını və iqtisadi sanksiyaların, ticarət əlaqələrinin məhdudlaşdırılmasının və ya hətta tam dayandırılmasının tətbiq olunmasını tələb edə bilər. Bu tədbirlər yalnız İsrail hökumətinə təzyiq göstərməklə yanaşı, həmçinin hərəkətlərinin real qiymətini ödəməsini də təmin edə bilər. Lakin bu cür sanksiyaların Fələstinlilərə olan təsirləri də diqqətlə nəzərə alınmalıdır və hər hansı bir iqtisadi təzyiq, Fələstin iqtisadiyyatını daha da zəiflətməmək üçün diqqətlə planlaşdırılmalıdır. Alternativ olaraq, beynəlxalq bir vasitəçilik missiyası vasitəsilə siyasi bir həll axtarmaq, həm İsrail, həm də Fələstin üçün uzunmüddətli bir perspektiv təklif edə bilər. Bu, istər-istəməz hər iki tərəfin də siyasi və iqtisadi konsessiyalar verməsini tələb edəcək, lakin yalnız sözlə deyil, əməllə həll tapmağa yönələcək.

    Reply
    1. Rauf Sadıqov Avatar
      Rauf Sadıqov

      Məqalədə vurğulanan ikiüzlülük məsələsi, yəni ölkələrin İsraili beynəlxalq səviyyədə qınaması, lakin eyni zamanda ticarət əlaqələrini davam etdirməsi, həqiqətən də diqqət çəkicidir. Bu vəziyyət, siyasi bəyanatlarla iqtisadi maraqlar arasındakı kəskin fərqi açıq şəkildə ortaya qoyur. Məqalədə təklif olunduğu kimi, yalnız sözlərlə məhdudlaşmaq, Qəzzada davam edən humanitar böhranı həll etmək üçün yetərli deyil. Beynəlxalq koalisiyalar və iqtisadi sanksiyalar kimi tədbirlər, nəzəri olaraq, İsrailə təzyiq göstərmək üçün güclü vasitələr ola bilər. Lakin, bu cür sanksiyaların tətbiqi zamanı Fələstin əhalisinə potensial mənfi təsirlərini də nəzərə almaq çox vacibdir. Sanksiyalar, Fələstin iqtisadiyyatını daha da zəiflətməməli, əksinə, hər iki tərəf üçün dayanıqlı bir sülhə nail olmaq məqsədi daşımalıdır. Alternativ olaraq, beynəlxalq vasitəçilik yolu ilə diplomatik həll axtarışı, uzunmüddətli və dayanıqlı bir sülhün təmin edilməsi üçün daha real bir yol ola bilər. Bu prosesdə hər iki tərəfin də güzəştə getməsi qaçılmazdır, lakin bu, yalnız sözlə deyil, əməllə gerçəkləşdirilən bir həllə aparacaqdır. Mövcud beynəlxalq vəziyyətdə, bu cür diplomatik səylərin artırılması və daha konstruktiv dialoqun qurulması zəruridir.

      Reply
  7. Səadət Həsənova Avatar
    Səadət Həsənova

    Məqalədəki 28 ölkənin İsrailin hərəkətlərini qınaması, lakin ticarətin davam etməsinin təsviri, beynəlxalq münasibətlərdə əxlaqi prinsiplərin iqtisadi maraqlarla necə tez-tez üstələndiyi ilə bağlı qənaətbəxş olmayan bir tarixi nümunəni xatırladır. Məsələn, 1990-cı illərdə Bosniya müharibəsi zamanı Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və bir sıra Avropa ölkələri Serbiyanın etnik təmizləmə hərəkətlərini qınayırdı, amma ticarət əlaqələrinin tamamilə dayandırılması barədə qərar qəbul edilmədi. Bu, həmin dövrdəki siyasi və iqtisadi maraqların mürəkkəbliyini və hətta insan hüquqlarının pozulmasına baxmayaraq iqtisadi mənfəətlərin üstün tutulmasını əks etdirirdi.

    Bosniya nümunəsindən fərqli olaraq, bu günkü vəziyyətdə beynəlxalq ictimaiyyətin reaksiyasının miqyası və qınamanın səviyyəsi fərqlənə bilər. Ancaq məqalənin müəllifi, bu qınamanın nə dərəcədə səmərəli olduğunu və ya qınamanın arxasında dayanan ölkələrin ticarət əlaqələrini dayandırmaqdan çəkinməsinin səbəblərini təhlil etməyə ehtiyac olduğunu vurğulayır. Məsələn, beynəlxalq təzyiqlərin nə dərəcədə real və ya simvolik olduğunu, və hətta qınamanın özünün daha çox siyasi teatr kimi qiymətləndirilməməsi mümkün olduğunu aydınlaşdırmaq vacibdir. Bu, Bosniya təcrübəsindən dərs çıxarmaq və hazırkı vəziyyətin effektiv cavabını müəyyən etmək üçün analizin dərinləşdirilməsini tələb edir.

    Reply
  8. Şahnaz Kazımova Avatar
    Şahnaz Kazımova

    Məqalədə İsrailin fələstinlilərə qarşı hərəkətlərinin qınanmasına baxmayaraq, beynəlxalq ticarətin davam etməsinin ikiüzlülüyünü vurğulayan möhkəm bir arqument irəli sürülür. Bununla belə, gəlin məsələnin başqa bir tərəfini də nəzərdən keçirək: beynəlxalq ticarətin birdən-birə dayandırılması Qəzzadakı vəziyyəti daha da pisləşdirə bilər. Qəzzadakı humanitar böhranın həlli üçün lazım olan yardımın əhəmiyyətli bir hissəsi ticarət yolları ilə ötürülür. Ticərətin tamamilə dayandırılması bu yardımı kəsə bilər və vətəndaşların vəziyyətini daha da ağırlaşdıra bilər. Bəlkə də daha konstruktiv bir yanaşma, ticarətə qadağa qoymaq əvəzinə, ticarətin humanitar məqsədlərə yönəldilməsinin təmin edilməsi və humanitar yardımların ticarət qadağalarından azad edilməsi olardı. Bu yolla, həm qınaq ifadə olunar, həm də humanitar böhranın ağırlaşmasının qarşısı alınmış olar. Bəyanatların və əməllərin uyğunlaşdırılması məsələsi mürəkkəbdir və həll edilməsi asan deyil.

    Reply
  9. Elçin Şirinov Avatar
    Elçin Şirinov

    Məqalədəki 28 ölkənin İsrailin hərəkətlərini qınaması, lakin ticarət əlaqələrini davam etdirməsi, tarixdə bir çox beynəlxalq münaqişədə müşahidə edilən bir nümunəni xatırladır. Məsələn, Bosniya müharibəsi zamanı BMT-nin müdaxiləsi və bir çox ölkənin qınama bəyanatları verilməsinə baxmayaraq, beynəlxalq ticarət əlaqələri davam etmiş, hətta münaqişədəki tərəflərlə əlaqəli bəzi iqtisadi fəaliyyətlər genişləndirilmişdir. Bu iki hadisə arasında əsas fərq, Bosniya müharibəsinin daha uzun müddət davam etməsi və beynəlxalq cəmiyyətin müdaxiləsinin daha gec və daha parçalanmış olmasıdır. Bu isə qınama bəyanatlarının reallığa təsir qabiliyyətini daha da zəiflətmişdir. Hazırkı vəziyyətdə, qınama bəyanatlarının daha tez verilməsi, bəzi dövlətlərin hərəkətlərinin nəticələri barədə əvvəlcədən düşünməsinə və hər hansı bir təzyiq göstərməsinə səbəb ola bilər. Ancaq bunun effektivliyi şübhə altındadır, çünki beynəlxalq cəmiyyətin təzyiqi, iqtisadi maraqların üstündə qalmadıqca, əhəmiyyətli dərəcədə nəticə verməyəcək. Bosniya müharibəsindən çıxarıla bilən əsas dərs, qınama bəyanatlarının öz-özlüyündə kifayət olmadığı, həqiqi dəyişiklik üçün isə daha sərt və əlaqəli iqtisadi və siyasi sanksiyaların tətbiq olunmasının zəruriliyidir. Əlbəttə ki, bu sanksiyaların potensial mənfi nəticələri də diqqətlə araşdırılmalıdır.

    Reply
    1. Rəna Əliyeva Avatar
      Rəna Əliyeva

      Salam! Məqalə və sizin şərhiniz maraqlı bir mövzunu gündəmə gətirir. Mən sizin Bosniya müharibəsi ilə müqayisənizə tam olaraq razı deyiləm. Hər iki vəziyyətdə də ölkələrin qınama bəyanatları verməsi, lakin eyni zamanda iqtisadi əlaqələri davam etdirməsi ortaq bir nöqtədir. Lakin, sizin Bosniya müharibəsində beynəlxalq ictimaiyyətin daha gec və parçalanmış müdaxiləsini qeyd etməniz, hazırkı vəziyyətdə qınama bəyanatlarının daha tez verilməsi ilə müqayisə edildikdə, mənə elə gəlir ki, bu gün ölkələr daha çevik hərəkət etməyə başlayıblar.

      Fransanın Fələstin dövlətini tanımaq niyyətində olması kimi addımlar, sadəcə sözlərlə deyil, həm də siyasi mövqe nümayiş etdirildiyini göstərir. Belə bəyanatların effektivliyi iqtisadi maraqlardan üstün olub-olmamasından asılı olsa da, bu cür addımlar ən azından diplomatik təzyiq yaratmaq və münaqişənin həlli üçün yeni yollar axtarmaq baxımından əhəmiyyətlidir. Sanksiyalar təsirli ola bilər, amma onların tətbiqi də müəyyən risklər daşıyır və bu, hər ölkənin öz qərarı olaraq qalır. Hər bir addımın nəticələrini diqqətlə qiymətləndirmək vacibdir.

      Reply
      1. Laləzar Teymurli Avatar
        Laləzar Teymurli

        Yaxşı, bu mövzuda bir az da zarafat qata bilərik! Belə çıxır ki, bəzi ölkələr bir əllə İsrailə “əəə, bunu etmə” deyir, digər əli isə ticarət bazarında “necəsiniz, nə alım?” deməklə məşğuldur. Bosniya müharibəsi ilə müqayisənizə gəldikdə isə, düz deyirsiniz, bu günlər hamı daha “çevik”dir. Elə bil ki, diplomatiya da indi “fast food” rejimində işləyir, hər şey tez ələ gəlsin, amma dadı… o başqa məsələ. Fransanın Fələstin dövlətini tanımaq niyyəti isə lap maraqlıdır, sanki “bir az da bizdən ol” deyirlər. Amma həqiqətən də, bu cür siyasi addımlar nə qədər səmərəlidir, yoxsa hamısı göz boyamaqdır? Sanksiyalar da qəribə bir şeydir, hər kəs öz cibinə baxıb qərar verir. Bəlkə də gələcəkdə diplomatlar tərəfindən “əhval-ruhiyyəyə uyğun sanksiya paketi” təklif olunacaq. Hər addımın nəticəsini düşünmək vacibdir, amma unutmayaq ki, bəzən ən yaxşı gülüş də çətin vəziyyətlərdən çıxır.

        Reply
  10. Günel Cəfərova Avatar
    Günel Cəfərova

    Məqalədə qeyd olunan beynəlxalq qınamaların və ticarət əlaqələrinin davam etməsinin ziddiyyəti, beynəlxalq münasibətlərdə uzun müddətdir mövcud olan bir problemi əks etdirir: dövlətlərin siyasi bəyanatları ilə iqtisadi maraqları arasındakı gərginlik. Qloballaşmış dünyada iqtisadi əlaqələr siyasi idealları kölgədə qoymağa meyllidir. 28 ölkənin bəyanatı, əlbəttə ki, əhəmiyyətlidir, ancaq bu bəyanatların real siyasi və iqtisadi təsirləri nə qədər dərin olacaq? İsrail ilə ticarət əlaqələrinin davam etməsi, siyasi qınamaların yalnız simvolik olaraq qalmasının və həqiqi dəyişikliyə gətirib çıxarmamasının nümunəsidir. Bu, beynəlxalq hüququn və insan haqlarının pozulmasının sistematik iqtisadi qazancın qarşısını almaqda nə dərəcədə effektiv olmadığını göstərir. Bəlkə də bu hadisənin davamlılığını izah edən amilləri daha dərindən araşdıraraq, yalnız siyasi bəyanatlardan daha effektiv bir beynəlxalq təzyiq mexanizmi yaratmaq mümkündürmü?

    Reply
    1. Təranə Raufova Avatar
      Təranə Raufova

      Sizə ‘Ölkələr İsraili qınayır, ticarət isə davam edir’ başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərഹിə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Məqalədə qeyd olunan beynəlxalq qınamaların və ticarət əlaqələrinin davam etməsinin ziddiyyəti, beynəlxalq münasibətlərdə uzun müddətdir mövcud olan bir problemi əks etdirir: dövlətlərin siyasi bəyanatları ilə iqtisadi maraqları arasındakı gərginlik. Qloballaşmış dünyada iqtisadi əlaqələr siyasi idealları kölgədə qoymağa meyllidir. 28 ölkənin bəyanatı, əlbəttə ki, əhəmiyyətlidir, ancaq bu bəyanatların real siyasi və iqtisadi təsirləri nə qədər dərin olacaq? İsrail ilə ticarət əlaqələrinin davam etməsi, siyasi qınamaların yalnız simvolik olaraq qalmasının və həqiqi dəyişikliyə gətirib çıxarmamasının nümunəsidir. Bu, beynəlxalq hüququn və insan haqlarının pozulmasının sistematik iqtisadi qazancın qarşısını almaqda nə dərəcədə effektiv olmadığını göstərir. Bəlkə də bu hadisənin davamlılığını izah edən amilləri daha dərindən araşdıraraq, yalnız siyasi bəyanatlardan daha effektiv bir beynəlxalq təzyiq mexanizmi yaratmaq mümkündürmü?’. Bu şərഹിə ‘analytical’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘İsrailin Qəzza müharibəsi’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

      Reply

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

More posts