ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Tramp vaxtilə İranı nifrət dolu bir millət kimi təsvir edərək, bu ölkədə insanların "Amerikaya ölüm!" şüarları səsləndirdiyini iddia etmişdi. Onun bu açıqlamaları beynəlxalq arenada geniş müzakirələrə səbəb olmuş, Tehranın ABŞ-a qarşı mövqeyi ilə bağlı suallar doğurmuşdu. Lakin bu şüarların həqiqi mənasını anlamaq üçün dərin təhlilə ehtiyac duyulur. Görəsən, İran xalqı həqiqətənmi Amerikanın faciəsini arzulayır, yoxsa bu ifadələrin arxasında fərqli bir məna gizlənir?
"Amerikaya Ölüm!" Şüarının Dərin Mənası
Donald Trampın sərt bəyanatları, İrana qarşı mövcud mənfi baxışı daha da gücləndirmişdi. O, tez-tez bu şüarların İran xalqının ABŞ-a qarşı dərin düşmənçiliyini əks etdirdiyini vurğulayırdı. Ancaq bir çox ekspert və müşahidəçilər hesab edir ki, bu ifadə tamamilə fərqli bir kontekstə malikdir. Bu, bir millətin insanlarına qarşı nifrət yox, əksinə, ABŞ-ın siyasi kursuna və ya rejimlərinə qarşı yönəlmiş bir etiraz növüdür. Bu şüar daha çox Amerikanın imperiya siyasətinə, tətbiq etdiyi sanksiyalara və xarici siyasətindəki bəzi addımlara qarşı siyasi müxalifəti ifadə edir. Bu, ideoloji zəmində yaranan, Amerika əleyhdarlığını göstərən bir siyasi şüardır, lakin xalqlararası münasibətlərin tam təsviri deyil.
Həqiqi Məqsəd: Siyasi Rejimə Müxalifət, Yoxsa Xalq Düşmənçiliyi?
Trampın iddialarına rəğmən, İranda səsləndirilən oxşar ifadələr nadir hallarda Amerikanın adi vətəndaşlarına qarşı yönəlmişdir. Bu ifadələr daha çox ABŞ hökumətinin siyasi qərarlarına, İsraili dəstəkləyən mövqeyinə və Yaxın Şərqdəki müdaxilələrinə bir cavab kimi qiymətləndirilir. İranlıların böyük bir hissəsi Amerika mədəniyyətinə və insanlarına qarşı heç bir düşmənçilik bəsləmir, əksinə, onlara qarşı rəğbət bəsləyənlər də az deyil. Bu şüarlar əsasən hökumət tərəfindən təşkil olunan siyasi mitinqlərdə istifadə olunur və ölkənin rəsmi xarici siyasətinin bir tərkib hissəsi kimi qəbul edilə bilər. Dolayısı ilə, Amerika əleyhdarlığı bu kontekstdə bir siyasi sistemə qarşı mövqe kimi anlaşılmalıdır, bütövlükdə bir xalqa qarşı düşmənçilik kimi yox.