Dünya İsrail və İran arasında əldə edilmiş atəşkəsi alqışlasa da, sülhün kövrək qalmasından ehtiyat edir.
İsrail və İranın çərşənbə axşamı səhər ABŞ prezidenti Donald Tramp tərəfindən elan edilmiş mərhələli atəşkəs planı barədə razılığa gəldiyi bildirilir. Lakin hər iki tərəf razılaşmanı pozacağı təqdirdə digərinin sürətli cavab tədbirləri görəcəyi ilə hədələyib və gərginlik yüksək səviyyədə qalmaqdadır.
İsrail razılığını bildirdikdən qısa müddət sonra, Müdafiə naziri İsrail Kats İranın atəşkəsi pozaraq raket atdığını iddia edərək ordunun Tehrana zərbə endirməsi əmrini verdiyini bəyan etdi.
ABŞ prezidenti Tramp isə sosial media paylaşımında İsrailə "Bu bombaları atmayın!" deyə xəbərdarlıq etdi.
Bu hadisələr atəşkəsin mürəkkəb cədvəli səbəbindən yaranan çaşqınlığı daha da artırıb.
Bu arada, İran artıq nüvə proqramı
İsrail iyunun 13-də İrana endirdiyi ilk zərbələrin Tehranın nüvə silahı hazırlamağa yaxın olduğu barədə kəşfiyyat məlumatları ilə başladığını bildirmişdi. ABŞ da oxşar bəyanatla şənbə günü İranın nüvə obyektlərinə hücum etdi. Bu qeyri-müəyyənliklər fonunda, dünya ölkələrinin reaksiyaları ümidverici, lakin barışığın kövrək qaldığına dair narahatlıq ifadə edir. Eyni zamanda, Qəzzada müharibəyə son qoymaq üçün yeni bir atəşkəs çağırışları səslənməkdədir. İranın ən yüksək təhləsizlik orqanı, Ali Milli Təhlükəsizlik Şurası, öz hərbçilərinin İsraili "təkbaşına məğlubiyyəti və atəşkəsi qəbul etməyə" məcbur etdiyini bildirdi. Bəyanatda Tehran qüvvələrinin "düşmənin hər hansı bir təcavüzkar aktına" cavab vermək üçün "barmaqlarını tətiyin üstündə saxlayacağı" vurğulandı. İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu, İsrailin iyunun 13-də İrana qarşı başlatdığı sürpriz hücumla müəyyən etdiyi məqsədlərə, yəni onun nüvə proqramı
Netanyahu, "Əməliyyatın məqsədlərinə nail olunması ilə əlaqədar və ABŞ prezidenti Trampla tam əlaqələndirmədə İsrail Prezidentin ikitərəfli atəşkəs təklifini qəbul etdi" deyə bildirdi. O əlavə etdi: "İsrail ABŞ prezidenti Trampa və Birləşmiş Ştatlara müdafiə sahəsində dəstəyinə və İran nüvə təhlükəsinin aradan qaldırılmasında iştirakına görə təşəkkür edir." İsrailin müxalifət lideri Yair Lapid X platformasında Qəzzada da dərhal atəşkəs vaxtının gəldiyini söylədi. O, "İndi orada da işləri bağlamağın vaxtıdır. Girovları geri qaytarmaq, müharibəyə son qoymaq. İsrail yenidən qurulmağa başlamalıdır" deyə qeyd etdi. ABŞ siyasətçiləri ABŞ prezidenti Trampın atəşkəs səyləri ilə bağlı fikir ayrılıqları yaşayırlar. Cənubi Karolina ştatından Respublikaçı Nümayəndə Nensi Meys X-də əlavə etdi: "Prezident Tramp heç bir başqa prezidentin edə bilmədiyini etdi. Sadəcə, Amerika xalqının Donald C. Trampı seçməsi kifayət etdi və dünya bunun sayəsində daha təhlükəsiz oldu. ATƏŞKƏS!" ABŞ-ın vitse-prezidenti C.D. Vans Fox News-a verdiyi müsahibədə "Düşünürəm ki, prezident həqiqətən də "sıfırlama düyməsini" basdı və dedi: 'Baxın, gəlin əslində region üçün uzunmüddətli sülh yaradaq.' Onun məqsədi həmişə bu olub" dedi. Demokrat Nümayəndə Aleksandriya Okasio-Kortes Fox News-a bildirdi: "Düşünürəm ki, Birləşmiş Ştatlar prezidentinin Konqresin razılığı olmadan birtərəfli qaydada ölkəni müharibəyə cəlb etdiyini etiraf etməsi çox ciddi bir ictimai etirafdır. Bu qeyri-qanunidir. Bu, konstitusiyaya ziddir." O əlavə etdi: "Və, və mənim üçün, prezident atəşkəslə bağlı nəsə paylaşarkən, düşünürəm ki, o, həm də bunun müharibə olduğunu rəsmi şəkildə təsdiqləyən bir post paylaşıb. Və düşünürəm ki, bu, çox ciddi nəzərə alınmalı bir şeydir." Əmir Şeyx Təmim bin Həməd Əl Sani bildirdi ki, onun ölkəsi ABŞ-ın xahişi ilə İrana atəşkəsə vasitəçilik etmək üçün müraciət edib. O, Qətərin atəşkəsi "alqışladığını", lakin bildirildiyi pozuntularla bağlı narahat olduğunu dedi. "Bu səhər şahidi olduğumuz atəşkəs pozuntuları qəbuledilməzdir və ümid edirik ki, atəşkəs davam edəcək və diplomatiya üstün gələcək" deyə o qeyd etdi. Əl Sani əlavə etdi ki, Qətər və Misirin İsrail və Həmas arasında vasitəçilik etdiyi Qəzza atəşkəs danışıqları "növbəti iki gündə" bərpa olunacaq. O, "Ümid edirik ki, İsrail İran atəşkəsindən Qəzzaya hücumu davam etdirmək üçün istifadə etməyəcək" dedi. Misir Xarici İşlər Nazirliyi barışığı alqışlayaraq, bunun "iki ölkə arasındakı hərbi qarşıdurmanı dayandırmaq və bölgəyə sakitliyi bərpa etmək üçün dönüş nöqtəsi ola biləcəyini" bildirdi. Livanın Baş naziri Nəvaf Abdalla Salim Salam, ölkəsinin "İsrail-İran müharibəsinə sürüklənməkdən qaçdığına" görə şad olduğunu dedi. İordaniya atəşkəsi alqışladı və onun bölgədə gərginliyi azaltmaqdakı əhəmiyyətini vurğuladı. İordaniya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Sufyan Quda, atəşkəs razılaşmasının daha da pisləşməkdən qorunmalı olduğunu qeyd etdi. O, həmçinin Qəzzada da atəşkəsə nail olunması üçün çağırış etdi. Səudiyyə Ərəbistanı "(ABŞ prezidenti Donald) Trampın iki tərəf arasında atəşkəs razılaşması formuluna nail olunduğuna dair açıqlamasını alqışlayır" dedi. Kreml sözçüsü Dmitri Peskov jurnalistlərə "Əgər həqiqətən də atəşkəsə nail olunubsa, bu, yalnız alqışlana bilər" dedi və Moskvanın "bunun davamlı bir atəşkəs olacağına" ümid etdiyini əlavə etdi. Çin, İsrail və İran arasında gərginliyin artmasını istəmədiyini və Yaxın Şərqdə sülh və sabitliyi qorumaq üçün beynəlxalq ictimaiyyətlə işləməyə hazır olduğunu bildirdi. Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü müntəzəm mətbuat konfransında Pekinin bütün maraqlı tərəfləri tez bir zamanda siyasi həll yoluna qayıtmağa çağırdığını söylədi. Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen, birliyin bu açıqlamanı "alqışladığını" dedi. O, sosial mediada "Bu, gərginlikdə olan bir bölgədə sabitliyin bərpasına doğru əhəmiyyətli bir addımdır. Bu, bizim kollektiv prioritetimiz olmalıdır" deyə qeyd etdi və İranı "etibarlı diplomatik prosesə ciddi şəkildə qoşulmağa" çağırdı. Fransa Avropa və Xarici İşlər Nazirliyi bəyanatında "Fransa İranı nüvə və ballistik proqramları, eləcə də sabitliyi pozan fəaliyyətləri ilə bağlı bütün narahatlıqları aradan qaldıracaq bir razılaşmaya gətirib çıxaran danışıqlara gecikmədən başlamağa çağırır" dedi. Kansler Fridrix Mers sosial mediada "Amerika prezidentinin mərhələli atəşkəs çağırışını alqışlayıram" yazaraq İran və İsraili bu çağırışa "qulaq asmağa" çağırdı, eyni zamanda Qətər və bölgədəki digər ölkələrə "dramatik" keçmiş günlərdəki "ehtiyatlılıqlarına" görə "təşəkkür etdi". Mers qeyd etdi: "Əgər bu atəşkəs ABŞ-ın İranın nüvə obyektləri
Münaqişə səbəbindən bağlanmış Yaxın Şərq üzrə hava məkanı, o cümlədən Qətər, İraq, Oman, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Suriyada yenidən açılmağa başlayıb. Aviaşirkətlərin artıq arxa-plan yığılmış sifarişləri var. Oman Air, bölgədəki gərginlik səbəbindən ötən gecəki ləğvetmələrdən sonra uçuş əməliyyatlarının normallaşdığını bildirdi. Virgin Australia sözçüsü, "Dohada hazırda 25.000-dən çox təsirlənmiş sərnişin olduğu üçün, dərhal prioritet həmin sərnişinlərin əhəmiyyətli yığılmasını aradan qaldırmaq və onları son təyinat yerlərinə uçurmaqdır" dedi. ABŞ prezidenti Trampın atəşkəsi elan etməsi ilə neft qiymətləri 3 faiz düşdü, qlobal səhmlər yüksəldi və dollar dəyər itirdi. Atəşkəs xəbəri ilə dollar gecə ərzindəki geriləməsini davam etdirərək 0.77 faiz enişlə 145.0 yenə düşdü. Avro dollara nisbətdə 0.2 faiz yüksələrək 1.1602 dollara çatdı. Avro İttifaqı və Yaponiya neft və mayeləşdirilmiş təbii qaz idxalından çox asılı olduğu halda, ABŞ-ın xalis ixracatçı olması səbəbindən yen və avro neft qiymətlərindəki enişdən faydalandı.İranın mövqeyi
İsrailin mövqeyi
Birləşmiş Ştatların mövqeyi
Qətərin mövqeyi
Misirin mövqeyi
Livanın mövqeyi
İordaniyanın mövqeyi
Səudiyyə Ərəbistanının mövqeyi
Rusiyanın mövqeyi
Çinin mövqeyi
Avropa İttifaqının mövqeyi
Fransanın mövqeyi
Almaniyanın mövqeyi
Hava məkanı
Bazarlar