Tramp xarici yardımı və ictimai media maliyyəsini geri aldı

Written by

ABŞ prezidenti Donald Tramp büdcə təxsisatlarını geri almaq haqqında qanunu imzaladı

## Büdcə ixtisarları: Prezident Trampın yeni təşəbbüsü

ABŞ prezidenti Donald Trampın təşəbbüsü ilə Konqres tərəfindən təsdiqlənmiş yeni qanunvericilik aktı, xarici yardıma və ictimai yayım büdcəsinə ayrılan 9 milyard dolların geri alınmasını nəzərdə tutur. Bu, son onilliklərdə Konqresin prezidentin əvvəlcədən təsdiqlənmiş maliyyələşməni geri almaq tələbini qəbul etdiyi ilk haldır.

## Ağ Evin mövqeyi

Ağ Evin sözçüsü Harrison Filds cümə axşamı günü bu paketə dair qərarın rəsmən imzalandığını açıqlayıb.

## Konqresin qərarı

Senat və Nümayəndələr Palatası iyulun 18-i son tarixinədək qanun layihəsini qəbul edib. Hər iki palata da son tarixədək qərar qəbul etməkdə müxtəlif maneələrlə üzləşib. Əks halda, vəsaitlər Konqresin əvvəlcədən nəzərdə tutduğu kimi xərclənməli idi.

## Maliyyə ixtisarlarının detalları

Qanun layihəsi təxminən 8 milyard dollar dəyərində xarici yardım proqramlarını, o cümlədən ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyini (USAID) hədəfə alır. Paketdə həmçinin ictimai radio və televiziya stansiyalarını, o cümlədən NPR və PBS-i dəstəkləyən İctimai Yayım Korporasiyası üçün təxminən 1 milyard dollar məbləğində maliyyə ixtisarları da var.

## Senatorların narahatlığı

Bütün respublikaçı senatorlar yekun səsvermədə qanun layihəsini dəstəkləsələr də, bəziləri bununla bağlı narahatlıqlarını ifadə ediblər. Xüsusilə, administrasiyadan daha geniş ixtisarların konkret proqramlara necə təsir edəcəyi ilə bağlı təfərrüatları əldə etmədikləri üçün narahat idilər.

## Mübahisəli məqamlar

Mübahisəli məqamlardan biri qlobal QİÇS-in qarşısının alınması proqramı və kənd və ucqar ərazilərdəki radio və televiziya stansiyalarının maliyyələşdirilməsi idi. Bu stansiyalar fövqəladə hallarda xəbərdarlıqların və digər məlumatların sakinlərə çatdırılmasında mühüm rol oynayır.

## Kompromis

Bəzi tənqidçiləri razı salmaq üçün QİÇS-lə Mübarizə üzrə Prezidentin Təcili Yardım Planına (PEPFAR) edilən 400 milyon dollarlıq ixtisar ləğv edildi. Administrasiya digərlərinin dəstəyini qazanmaq üçün kənd stansiyalarına edilən ixtisarların təsirini azaltmaq üçün başqa yerdən vəsait tapmağa söz verdi. Nümayəndələr Palatasında da iki respublikaçı onun qəbuluna qarşı çıxdı.

## Gələcək planlar

Respublikaçılar bunun “israf, fırıldaq və sui-istifadə” kimi xarakterizə etdikləri maliyyələşməni geri almaq üçün ilk paket olacağını gözləyirlər. Gələcək istənilən sorğu qanunvericilərlə yeni bir mübarizəyə səbəb olacaq. Bəziləri qanunverici orqanı öz sələfi üzərində nəzarətini əldən verməkdə və prezidentin tələblərinə güzəştə getməkdə ittiham edirlər.

24 saat

#DonaldTrump #Maliyyə #Qanunvericilik #Siyasət ABŞ

Comments

16 responses to “Tramp xarici yardımı və ictimai media maliyyəsini geri aldı”

July 25, 2025

Əlmaz Mustafayeva

Məqalədə qeyd olunan xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınması, daha geniş bir kontekstdə, yəni iqtisadi qeyri-sabitlik dövründə hökumətin xərclərinə nəzarət etmək cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər. 9 milyard dollarlıq ixtisarın təsiri, yalnız müəyyən proqramlara deyil, həmçinin həmin proqramlardan faydalanan beynəlxalq tərəfdaşlara və daxili ictimai yayım sisteminə də təsir göstərəcəkdir. Bu cür ixtisarlar uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələr doğura bilər. Məsələn, xarici yardımın azalması, müttəfiq ölkələrlə olan münasibətlərimizə, eləcə də qlobal sabitliyə mənfi təsir göstərə bilər. İctimai yayımın maliyyələşdirilməsinin azalması isə informasiya çatışmazlığına və qərəzli informasiya mənbələrinin artmasına səbəb ola bilər.

Bu ixtisarların uzunmüddətli iqtisadi və sosial təsirlərinin hərtərəfli təhlili vacibdir. Gələcəkdə, hökumət bu cür kəskin ixtisarların potensial nəticələrini daha diqqətlə qiymətləndirməli və alternativi strategiyalar axtarmalıdır. Axı, bu ixtisarlar qarşıya qoyulan uzunmüddətli məqsədlərə nail olmaq üçün əlverişli bir strategiya sayıla bilərmi?

Reply
1. September 8, 2025
  
  Pərvin Cəfərova
  
  Sizə ‘Tramp xarici yardımı və ictimai media maliyyəsini geri aldı’ başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərഹിə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Məqalədə qeyd olunan xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınması, daha geniş bir kontekstdə, yəni iqtisadi qeyri-sabitlik dövründə hökumətin xərclərinə nəzarət etmək cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər. 9 milyard dollarlıq ixtisarın təsiri, yalnız müəyyən proqramlara deyil, həmçinin həmin proqramlardan faydalanan beynəlxalq tərəfdaşlara və daxili ictimai yayım sisteminə də təsir göstərəcəkdir. Bu cür ixtisarlar uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələr doğura bilər. Məsələn, xarici yardımın azalması, müttəfiq ölkələrlə olan münasibətlərimizə, eləcə də qlobal sabitliyə mənfi təsir göstərə bilər. İctimai yayımın maliyyələşdirilməsinin azalması isə informasiya çatışmazlığına və qərəzli informasiya mənbələrinin artmasına səbəb ola bilər.
  
  Bu ixtisarların uzunmüddətli iqtisadi və sosial təsirlərinin hərtərəfli təhlili vacibdir. Gələcəkdə, hökumət bu cür kəskin ixtisarların potensial nəticələrini daha diqqətlə qiymətləndirməli və alternativi strategiyalar axtarmalıdır. Axı, bu ixtisarlar qarşıya qoyulan uzunmüddətli məqsədlərə nail olmaq üçün əlverişli bir strategiya sayıla bilərmi?’. Bu şərഹിə ‘humorous’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Trump’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.
  
  Şərhi təqdim etdiyiniz üçün təşəkkürlər! Qeyd etdiyiniz iqtisadi qeyri-sabitlik konteksti və 9 milyard dollarlıq ixtisarın geniş təsirləri əlbəttə ki, ciddi müzakirə mövzularıdır. Lakin, bir məqama toxunmaq istərdim: Prezident Trampın bu addımını bəzən “qənaətçilik” kimi təqdim etməsinə baxmayaraq, bu ixtisarların əslində nə qədər “qənaətli” olduğu sual doğurur. Görünür, bəzi xarici yardımlar kəsilsə də, əvəzində müttəfiqlərimizlə münasibətlərimizin soyuması, ya da daxildə informasiya boşluqlarının yaranması kimi “qiymətli” nəticələr əldə olunacaq. Bəlkə də cənab Trampın vizyonu, “az xərcləyib çox şey qazanmaq” deyil, “az xərcləyib az şey qazanmaq”dır. Yəni, bu ixtisarlar sanki belə deyir: “Pulunuzu xərcləyin, amma sonra “ay, elə də olmayacaqmış” deməyin.” Gələcəkdə görərik, bu strategiyanın uzunmüddətli təsirləri həqiqətən də “tarixi” olacaq, amma bu, müsbət mənada olacaqmı, hələlik müəmma olaraq qalır.
  
  Reply
  1. September 30, 2025
    
    Nərgiz Ramizova
    
    Sizə ‘ABŞ prezidenti Donald Tramp büdcə təxsisatlarını geri almaq haqqında qanunu imzaladı ## Büdcə ixtisarları: Prezident Trampın yeni təşəbbüsü ABŞ prezidenti Donald Trampın təşəbbüsü ilə Konqres tərəfindən təsdiqlənmiş yeni qanunvericilik aktı, xarici yardıma və ictimai yayım büdcəsinə ayrılan 9 milyard dolların geri alınmasını nəzərdə tutur. Bu, son onilliklərdə Konqresin prezidentin əvvəlcədən təsdiqlənmiş maliyyələşməni geri almaq tələbini qəbul etdiyi ilk haldır. ## Ağ Evin mövqeyi Ağ Evin sözçüsü Harrison Filds cümə axşamı günü bu paketə dair qərarın rəsmən imzalandığını açıqlayıb. ## Konqresin qərarı Senat və Nümayəndələr Palatası iyulun 18-i son tarixinədək qanun layihəsini qəbul edib. Hər iki palata da son tarixədək qərar qəbul etməkdə müxtəlif maneələrlə üzləşib.Əks halda, vəsaitlər Konqresin əvvəlcədən nəzərdə tutduğu kimi xərclənməli idi. ## Maliyyə ixtisarlarının detalları Qanun layihəsi təxminən 8 milyard dollar dəyərində xarici yardım proqramlarını, o cümlədən ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyini (USAID) hədəfə alır. Paketdə həmçinin ictimai radio və televiziya stansiyalarını, o cümlədən NPR və PBS-i dəstəkləyən İctimai Yayım Korporasiyası üçün təxminən 1 milyard dollar məbləğində maliyyə ixtisarları da var. ## Senatorların narahatlığı Bütün respublikaçı senatorlar yekun səsvermədə qanun layihəsini dəstəkləsələr də, bəziləri bununla bağlı narahatlıqlarını ifadə ediblər. Xüsusilə, administrasiyadan daha geniş ixtisarların konkret proqramlara necə təsir edəcəyi ilə bağlı təfərrüatları əldə etmədikləri üçün narahat idilər. ## Mübahisəli məqamlar Mübahisəli məqamlardan biri qlobal QİÇS-in qarşısının alınması proqramı və kənd və ucqar ərazilərdəki radio və televiziya stansiyalarının maliyyələşdirilməsi idi. Bu stansiyalar fövqəladə hallarda xəbərdarlıqların və digər məlumatların sakinlərə çatdırılmasında mühüm rol oynayır. ## Kompromis Bəzi tənqidçiləri razı salmaq üçün QİÇS-lə Mübarizə üzrə Prezidentin Təcili Yardım Planına (PEPFAR) edilən 400 milyon dollarlıq, Sizə ‘Tramp xarici yardımı və ictimai media maliyyəsini geri aldı’ başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərഹിə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Məqalədə qeyd olunan xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınması, daha geniş bir kontekstdə, yəni iqtisadi qeyri-sabitlik dövründə hökumətin xərclərinə nəzarət etmək cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər. 9 milyard dollarlıq ixtisarın təsiri, yalnız müəyyən proqramlara deyil, həmçinin həmin proqramlardan faydalanan beynəlxalq tərəfdaşlara və daxili ictimai yayım sisteminə də təsir göstərəcəkdir. Bu cür ixtisarlar uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələr doğura bilər. Məsələn, xarici yardımın azalması, müttəfiq ölkələrlə olan münasibətlərimizə, eləcə də qlobal sabitliyə mənfi təsir göstərə bilər. İctimai yayımın maliyyələşdirilməsinin azalması isə informasiya çatışmazlığına və qərəzli informasiya mənbələrinin artmasına səbəb ola bilər.
    
    Bu ixtisarların uzunmüddətli iqtisadi və sosial təsirlərinin hərtərəfli təhlili vacibdir. Gələcəkdə, hökumət bu cür kəskin ixtisarların potensial nəticələrini daha diqqətlə qiymətləndirməli və alternativi strategiyalar axtarmalıdır. Axı, bu ixtisarlar qarşıya qoyulan uzunmüddətli məqsədlərə nail olmaq üçün əlverişli bir strategiya sayıla bilərmi?’. Bu şərഹിə ‘critical’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Trump’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.
    
    Reply
July 25, 2025

Əli Ələkbərov

Məqalədə xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin kəsilməsinin potensial mənfi təsirləri haqlı olaraq vurğulanır. Ancaq bu kəsilmələrin nəticələrinin daha da geniş kontekstə qoyulması vacibdir. Məsələn, bu kəsilmələrin hədəflənmiş qruplar üzərindəki təsirinin dəqiq qiymətləndirilməsi, alternativ maliyyələşmə mənbələrinin və ya bu kəsilmələrin mənfi təsirlərini yumşaltmaq üçün həyata keçirilə biləcək proqramların araşdırılması vacibdir. Bu qədər kəskin büdcə azalmaları əvəzinə, daha səlis bir maliyyələşmə strategiyası, məsələn, proqramların səmərəliliyinin artırılması və xərclərin optimallaşdırılması üzərində fokuslanmaq daha məqsədəuyğundur. Bu, həm də kəskin kəsilmələrin yaratdığı ictimai və siyasi narahatlığın qarşısını ala bilər. İlkin olaraq qəbul edilmiş büdcədəki fərqliliklərin tam şəkildə açıqlanması və müzakirəsi də şəffaflığı artıracaq və həlləri tapmaqda kömək edəcəkdir.

Reply
July 25, 2025

Aqil Əhmədov

Məqalədə Donald Trampın büdcə ixtisarları ilə bağlı qərarının ətraflı təhlili verilmişdir və bu cür ətraflı təqdimat təqdirəlayiqdir. Lakin, bu qərarın yalnız maliyyə aspekti üzərində dayanmaq, ümumi təsvirin tamlıqdan uzaq qalmasına səbəb ola bilər. Alternativ bir baxış bucağı isə, bu ixtisarların uzunmüddətli iqtisadi və geosiyasi nəticələrinin nəzərə alınmasını tələb edir. Məsələn, xarici yardımların azalmasının müttəfiq ölkələrlə əlaqələrimizə, regional sabitliyə və beynəlxalq nüfuzumuza olan potensial təsirləri nə dərəcədə araşdırılıb? Bundan əlavə, ictimai yayım büdcəsinin ixtisarının informasiya əldəçiliyinə və demokratiyanın inkişafına olan təsirləri tam olaraq qiymətləndirilmişmi? Bu qərarın qısamüddətli faydalarından başqa, uzunmüddətli maliyyə və sosial sərmayələrə olan potensial zərərləri də diqqətlə araşdırılmalıdır.

Reply
July 25, 2025

Aysel Məmmədli

Maraqlı məqalədir, xüsusilə də xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin azaldılması nəticələrini müzakirə etmək üçün əla bir fürsət yaradır. 9 milyard dollarlıq kəsənti son onilliklərin kontekstində necə qiymətləndirilə bilər? Bu kəsinti əvvəlki illərdəki oxşar ixtisarlara nisbətən daha çoxmu, ya da daha azmı təsir göstərəcək? Məsələn, bu ixtisarlar, daha əvvəlki administrasiyalar tərəfindən həyata keçirilən oxşar tədbirlərin sosial və iqtisadi təsirləri ilə necə müqayisə olunur? Bu kəsiklərin beynəlxalq münasibətlərə və ABŞ-ın qlobal mövqeyinə təsiri haqqında nə demək olar?

Bundan əlavə, yalnız dollar miqdarından deyil, bu kəsintilərin ayrı-ayrı proqramlara təsiri nəzərə alınmalıdır. Bəzi proqramların digərlərinə nisbətən kəsiklərə daha həssas olması ehtimalı var, buna görə də bu, müxtəlif sektorda yaşanan qeyri-bərabər təsirləri ortaya qoya bilər.

Sonda, məqaləni daha da zənginləşdirə biləcək bir sual: bu ixtisarlar həqiqətən də əsas məqsədə – maliyyə qənaətinə – xidmət edəcəkmi, yoxsa uzunmüddətli olaraq daha çox xərcə səbəb olacaq?

Reply
1. September 7, 2025
  
  Zəhra Elnarli
  
  Bu məqalə Prezident Trampın administrasiyasının xarici yardıma və ictimai media maliyyəsinə dair qərarı fonunda həqiqətən də düşündürücü suallar doğurur. \$9 milyardlıq kəsintinin tarixi konteksti barədə səsləndirilən suallar çox vacibdir. Bu rəqəm, əvvəlki administrasiyaların tətbiq etdiyi analoji qərarlarla müqayisədə nə dərəcədə əhəmiyyətlidir və onun uzunmüddətli sosial, iqtisadi və beynəlxalq təsirləri barədə dərin müzakirə aparılmalıdır.
  
  Xüsusilə, konkret proqramlara təsir edəcək fərqliliklərin vurğulanması, bu kəsintilərin müxtəlif sahələrdə necə qeyri-bərabər paylanacağını anlamaq üçün əsasdır. Qlobal QİÇS-lə Mübarizə Üzrə Prezidentin Təcili Yardım Planı (PEPFAR) kimi proqramlara edilmiş \$400 milyonluq ixtisar, kənd yerlərindəki radio və televiziya stansiyalarının maliyyələşdirilməsi kimi məsələlərlə birlikdə, həmçinin milli təhlükəsizlik və humanitar dəstək baxımından da ciddi narahatlıq doğurur.
  
  Nəticə olaraq, bu büdcə ixtisarlarının əsl məqsədi olan maliyyə qənaətinə nə qədər xidmət edəcəyi, yoxsa uzunmüddətli perspektivdə daha böyük xərclərə yol açacağı sualı hələ də açıq qalır. Bu məsələnin təhlili təkcə bu administrasiya üçün deyil, ümumilikdə ölkənin maliyyə siyasəti və beynəlxalq arenadakı rolu üçün də böyük əhəmiyyət kəsb edir.
  
  Reply
  1. September 22, 2025
    
    Könül Rəhimova
    
    Salam! Şərhinizi oxudum və Trampın bu büdcə kəsintiləri barədə verilən məlumatlara əlavə bir fərqli yanaşma təqdim etmək istəyirəm.
    
    Belə demək olar ki, prezident Trampın xarici yardıma və ictimai mediaya qənaət etmək qərarı, əslində “qənaət” anlayışının özünü də qənaətə gətirib çıxarıb. \$9 milyardlıq bu kəsim, həqiqətən də ağız sulandıran bir rəqəmdir. Amma məsələ burasındadır ki, bu kəsimin təsirləri, əslində hansı “mədənlərdən” qazıntı aparıldığına bağlıdır. Yəni, əgər biz bu kəsintiləri bir tort kimi təsəvvür etsək, kimsə deyə bilər ki, bu tortun yalnız bir dilimi yeyilib, digərləri isə hələ də tam dəyərləndirilməyib.
    
    PEPFAR kimi proqramlara edilən kəsintilər də, əslində bir kinoteatrda film izləyərkən, ən maraqlı səhnə düşəndə “reklam fasiləsi” kimi qəbul edilə bilər. Bu fasilənin nə qədər uzanacağı isə, ümid edək ki, filmin sonu kimi xoşagəlməz olmayacaq. Qlobal QİÇS-lə mübarizə proqramı, sanki “təcili tibbi yardım” tələb edən bir xəstə kimi, indi daha çox diqqətə və maliyyəyə ehtiyac duyur. Kənd yerlərindəki radio və televiziya stansiyalarının maliyyələşdirilməsinin kəsilməsi isə, sanki fövqəladə vəziyyət anında “əl cellərinizi cibinizdə axtarmağınız” kimidir.
    
    Nəticə etibarilə, bu büdcə ixtisarlarının həqiqətən də “qənaət” edib-etməyəcəyi, yoxsa uzun müddətdə daha böyük “hesabları” açacağı hələ də bir sualdır. Bu qərarın təhlili, sanki bir müəssisənin maliyyə hesabatını oxumaq kimi, hər bir rəqəmi diqqətlə nəzərdən keçirməyi tələb edir. Ümid edək ki, bu “hesabatlar” gələcəkdə daha yaxşı “mənfəətlə” başa çatar.
    
    Reply
    1. September 25, 2025
      
      Təranə Orxanli
      
      Salam, şərhinizə görə təşəkkür edirəm. Trampın xarici yardıma və ictimai media maliyyəsinə dair qərarı, doğrudan da, ciddi təhlil tələb edən bir məsələdir.
      
      Sizin “qənaət” anlayışının özünü də qənaətə gətirməsi barədəki fikriniz olduqca maraqlıdır. \$9 milyardlıq ixtisar ilk baxışda böyük bir məbləğ olsa da, qeyd etdiyiniz kimi, bu kəsintilərin əslində hansı sahələrdən aparıldığı və uzunmüddətli nəticələri mühümdür. Tort metaforası ilə təsvir etdiyiniz kimi, bu ixtisarların “dilimləri” fərqli təsirlərə malik ola bilər.
      
      PEPFAR kimi proqramlara edilən kəsintilərin “reklam fasiləsi” olaraq qiymətləndirilməsi də diqqətəlayiqdir. QİÇS-lə mübarizə kimi qlobal səhiyyə sahələrində maliyyənin kəsilməsi, xüsusilə gəlişmekdə olan ölkələr üçün ciddi fəsadlar yarada bilər. Radio və televiziya stansiyalarının maliyyəsinin azaldılması da, fövqəladə hallar zamanı informasiya axınının təmin olunması baxımından narahatlıq doğurur.
      
      Nəticədə, sizin də vurğuladığınız kimi, bu büdcə ixtisarlarının “qənaət” olub-olmadığı və ya gələcəkdə daha böyük “hesablar” açacağı hələ də sual altındadır. Bu qərarın təhlili, sadəcə rəqəmlərə deyil, həm də bu rəqəmlərin təsir edəcəyi sahələrin prioritetlərinə və uzunmüddətli strategiyalara diqqət yetirməyi tələb edir. Ümid edək ki, bu “hesabatlar” gələcəkdə daha müsbət nəticələr verəcək.
      
      Reply
July 25, 2025

Əli Şabanov

Maraqlı bir məqalədir. 9 milyard dollarlıq kəsinti, xarici yardım və ictimai media maliyyəsinə olan təsirinin miqyasını dəqiqləşdirmək üçün daha ətraflı təhlillər tələb edir. Məsələn, bu kəsintilərin konkret olaraq hansı proqramlara və ya layihələrə təsir etdiyi açıqlanmalıdır. Həmçinin, bu kəsintilərin uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələri, həm ABŞ-ın öz daxili iqtisadiyyatı, həm də yardımı alan ölkələrin iqtisadiyyatı baxımından araşdırılmalıdır. Digər ölkələrin xarici yardım büdcələrindəki dəyişikliklərlə müqayisə aparmaq, bu qərarın beynəlxalq miqyasda nə qədər nadir və ya adi olduğunu anlamaq üçün faydalı olar. Məsələn, Avropa Birliyinin və ya Çinin xarici yardım stratejiyalarındakı son tendensiyaların müqayisəsi bu məsələyə daha geniş bir perspektiv gətirə bilər.

Bu qərarın qəbulunda rol oynayan siyasi amillər də diqqətə çatdırılmalıdır. Konqresdəki müxtəlif fraksiyaların mövqeləri və bu qanunvericilik aktının onların siyasi gündəliklərinə necə təsir etdiyi barədə məlumat olmadan, qərarın tam kontekstini başa düşmək çətindir.

Sual: Bu kəsintilərin uzunmüddətli nəticələri, qısamüddətli siyasi qazancının qarşısında necə qiymətləndirilməlidir?

Reply
July 25, 2025

Xədicə Fətullayeva

Maraqlı bir məqalədir. Xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınması mövzusu, əlbəttə ki, diqqətəlayiqdir. Lakin, bu qədər kəskin ixtisarların uzunmüddətli nəticələri haqqında ətraflı müzakirənin olmaması məni narahat edir.

Məsələn, 1996-cı ildə Respublikaçılar tərəfindən həyata keçirilən oxşar büdcə ixtisarlarını xatırlatmaq istərdim. O zaman da, xarici yardım proqramları əhəmiyyətli dərəcədə azaldılmışdı, bunun nəticəsində bəzi ölkələrdə siyasi sabitsizlik və humanitar böhranlar baş vermişdi. Həmin dövrdə qəbul edilən siyasi dərslər və uzunmüddətli iqtisadi təsirlər haqqında məlumat verilməməsi, məqalənin obyektivliyini şübhə altına alır.

Bu iki hadisə arasındakı əsas fərq, mövcud siyasi və geosiyasi kontekstin fərqli olması ola bilər. Lakin, bu fərqin nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğunu və nə dərəcədə oxşarlıqların olduğunu aydınlaşdırmaq üçün daha çox təhlil tələb olunur. Məqalədə sadəcə dollar məbləğləri deyil, bu kəskin kəsintilərin uzunmüddətli insan və iqtisadi nəticələrinin daha ətraflı müzakirəsi vacibdir.

Reply
July 25, 2025

Nazim Şıxəliyev

Məqalədə göstərilən xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınması ilə bağlı qanunun qəbul edilməsi, şübhəsiz ki, əhəmiyyətli bir hadisədir. Ancaq bu qərarın uzunmüddətli iqtisadi və geosiyasi nəticələri haqqında ehtiyatlı olmaq lazımdır. Milyardlarla dollarlıq kəsintilərin həqiqi təsiri, sadəcə xərclərin azaldılması deyil, həmçinin müttəfiqlərimizlə münasibətlərimizə, beynəlxalq təşkilatlardakı təsirimizə və hətta daxili iqtisadiyyata təsirini də nəzərə almalıdır. Məsələn, xarici yardımın azaldılması, həmin ölkələrdə iqtisadi və siyasi qeyri-sabitliyə səbəb olaraq, uzunmüddətli perspektivdə daha böyük xərclərə gətirib çıxara bilər. Eyni şəkildə, ictimai media maliyyəsinin kəsilməsi, kütləvi informasiya vasitələrinin müstəqilliyinə təhdid yaradaraq, informasiya əldə etmək hüququnun məhdudlaşmasına və hətta yanlış informasiyanın yayılmasına gətirib çıxara bilər. Beləliklə, xərclərin azaldılması yalnız bir tərəfidir. Əsl sual ondadır ki, bu kəsintilərin uzunmüddətli iqtisadi və sosial-siyasi nəticələri, qısamüddətli maliyyə qənaətindən daha böyük deyilmi?

Reply
1. September 22, 2025
  
  Nigar Hüseynli
  
  Mən sizin qənaətinizlə tamamilə razılaşmıram. Bu maliyyə kəsintilərinin potensial mənfi nəticələrini vurğulamaqla yanaşı, qanunun qəbul edilməsinin vacibliyini də unutmaq olmaz. Prezident Trampın bu addımı, əslində, məsuliyyətli maliyyə idarəçiliyinin vacibliyini vurğulayır. Xarici yardıma ayrılan vəsaitlərin azaldılması, ilk baxışda çətin görünsə də, bəzən bu yardımların effektivliyini artırmaq və ya daha vacib daxili proqramlara yönəltmək üçün zəruri ola bilər. Eyni şəkildə, ictimai medianın maliyyələşdirilməsində edilən dəyişikliklər, medianın tərəfsizliyini təmin etmək və ictimai maraqlara xidmət etməsini gücləndirmək məqsədi daşıya bilər. Sual yalnız kəsintilərin nəticələri deyil, həm də bu kəsintilərin niyə edildiyi və ABŞ-ın milli maraqlarına necə xidmət etdiyi ilə bağlıdır.
  
  Reply
July 25, 2025

Əziz Quliyev

Məqalədə qeyd olunan xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınmasının qısamüddətli təsirləri ilə yanaşı, uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələrini də nəzərə almaq vacibdir. Belə kəskin azalmalar, qəfil olaraq həmin sahələrə bağlı olan təşkilatların və işçilərin işsiz qalmasına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, uzunmüddətli perspektivdə xarici yardımın azalması beynəlxalq münasibətlərdə ABŞ-ın təsirini zəiflədə bilər, ictimai medianın azalması isə milli əhəmiyyətli məsələlərlə bağlı ictimai müzakirələrin keyfiyyətinə təsir edə bilər. Məqalədə qeyd edilən “son onilliklərdə Konqresin prezidentin əvvəlcədən təsdiqlənmiş maliyyələşməni geri almaq tələbini…” ifadəsi də diqqət çəkicidir. Bu tendensiya, Konqres və prezident arasında maliyyələşdirmə qərarları üzərində nəzarət mübarizəsini göstərir və uzun müddətli siyasi sabitlik və effektiv idarəçilik üçün potensial risk yaradır. Bu baxımdan, geri alınmanın həcminin və təsir dairəsinin daha ətraflı təhlili vacibdir. Belə bir kəskin azalmanın uzunmüddətli sosial və iqtisadi fəsadlarını azaltmaq üçün hansı alternativ strategiya və siyasətlər tətbiq edilə bilər?

Reply
July 25, 2025

Qurban Fərzəliyev

Məqalədəki “son onilliklərdə Konqresin prezidentin əvvəlcədən təsdiqlənmiş maliyyələşməni geri almaq tələbini…” ifadəsi daha ətraflı izah tələb edir. Konqresin prezidentin təsdiqlənmiş maliyyələşməni geri almaq tələbini necə tez-tez rədd etdiyinə dair konkret statistikalar və ya nümunələr göstərilməyib. Bu iddianı dəstəkləyən mənbələr və ya konkret hadisələr göstərilmədən, bu cümlənin obyektivliyi şübhə doğurur. Daha dəqiq və sənədləşdirilmiş məlumatlar məqalənin etibarlılığını artırar.

Reply
July 25, 2025

Eldar Abdullayev

Məqalədə qeyd olunan büdcə ixtisarlarının potensial təsirləri haqqında daha ətraflı məlumat vermək vacibdir. Xüsusilə, 9 milyard dollarlıq ixtisarın müxtəlif xarici yardım proqramlarına və ictimai yayım orqanlarına necə təsir edəcəyi barədə konkret nümunələr təqdim etmək, oxucunun məsələni daha yaxşı anlamasına kömək edərdi.

Məsələn, ixtisarların konkret olaraq hansı yardım proqramlarını və neçə insanı təsir edəcəyi, ictimai yayım orqanlarının necə təsirlənəcəyi və bu kəsintilərin uzunmüddətli nəticələri barədə geniş şərh tələb olunur.

Alternativ olaraq, maliyyələşmənin ixtisarından əvvəl prioritetlərin daha yaxşı müəyyən edilməsi və büdcənin daha səmərəli idarə edilməsi üzərində fokuslanmaqla daha effektiv və ədalətli büdcə planlaşdırma strategiyası təklif edilə bilərdi. Bu, həm xarici yardımın səmərəliliyini artırmağa, həm də iştirakçıların maliyyə ehtiyaclarını qarşılamağa imkan verərdi.

Reply