ABŞ Ali Məhkəməsi bazar ertəsi günü aşağı instansiya məhkəməsinin ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasının miqrantları işgəncə, təqib və ya ölüm qorxusu ilə bağlı fikirlərini bildirməyə imkan vermədən mənşə ölkələri olmayan digər ölkələrə göndərməsini qadağan edən qərarını ləğv etdi. Bu qərar ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasının immiqrasiya ilə bağlı sərt siyasətində mühüm bir qələbə sayılır.
ABŞ Ali Məhkəməsi əvvəlki qərarlarında Tramp administrasiyasının immiqrasiya ilə bağlı digər cəhdlərini dayandırmışdı. Məhkəmə, 1798-ci il müharibə qanunu çərçivəsində deportasiya ilə üzləşən miqrantların xaric edilmələrini mübahisələndirmək üçün bildiriş və fürsət almalı olduğuna qərar vermişdi. Lakin bu dəfəki qərar administrasiyanın lehinə oldu. Bu, Tramp administrasiyasının mühacirlərin sürətli deportasiyası ilə bağlı cəhdlərində Ali Məhkəmədən aldığı vacib bir dəstək idi.
Hakim Sonya Sotomayor, Yelena Kaqan və Ketanji Braun Cekson Ali Məhkəmənin bu qərarına qarşı çıxaraq öz narazılıqlarını bildirdilər. Dissident rəyində Hakim Sotomayor federal hökuməti "açıq-aşkar qanunsuz davranışda" günahlandırdı və əksəriyyətin bu mərhələdə məsələyə müdaxiləsini "bağışlanmaz" adlandırdı. O, "hökumət həm sözdə, həm də əməldə özünü qanunla məhdudlaşdırılmamış hesab edir, hər kəsi bildiriş və ya eşidilmə imkanı olmadan istənilən yerə deportasiya etməkdə azaddır" deyə vurğuladı. Sotomayorun fikrincə, məhkəmənin bu addımı qanunsuzluğu mükafatlandırmaqla ədalətli prosesin təməl prinsipini sarsıdacaq.
Hakim Sotomayor, minlərlə insanın uzaq məkanlarda zorakılığa məruz qalması fikrinin məhkəmə tərəfindən "daha məqbul" hesab edildiyini qeyd edərək, rayon məhkəməsinin hökumətə Konstitusiya və qanunla zəmanət verilmiş bildiriş və prosesi təmin etməyi əmr etməklə səlahiyyətlərini aşması ehtimalını tənqid etdi. O, bu hərəkəti "anlaşılmaz olduğu qədər də bağışlanmaz" adlandırdı.
Üçüncü ölkələrə deportasiya cəhdləri
ABŞ Ali Məhkəməsinin son qərarı, ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasının bəzi miqrantları üçüncü ölkələrə, yəni onların əvvəlki çıxarılma əmrində göstərilən ölkələrdən fərqli dövlətlərə deportasiya etmək cəhdləri ilə bağlı hüquqi mübahisədə verilib. Trampın immiqrasiya gündəliyi və kütləvi deportasiya planlarının bir hissəsi olaraq, administrasiyası Kosta Rika, Panama və Ruanda kimi ölkələrlə öz vətəndaşı olmayan miqrantları qəbul etmək üçün danışıqlar aparıb.
Administrasiya artıq Salvador hökuməti ilə Tren de Aragua qruplaşmasının üzvləri olduğu iddia edilən Venesuela miqrantlarını saxlamaq üçün razılaşma əldə edib. Lakin "60 Minutes" proqramının araşdırması göstərib ki, onların əksəriyyətinin heç bir cinayət qeydi yoxdur. Bu miqrantlar Salvadorun məşhur CECOT həbsxanasında saxlanılır.
Latın Amerikasından olan dörd miqrant mart ayında üçüncü ölkələrə deportasiya edilə biləcək bütün şəxslər adından iddia qaldıraraq, təqib, işgəncə və ölüm qorxusunu dilə gətirmək üçün onlara bildiriş və imkan verilməsini tələb ediblər. İddia qaldırıldıqdan bir neçə həftə sonra, Tramp administrasiyası Boston mərkəzli federal hakim Brayan Murfi ilə gərgin mübahisəyə girmişdi. Aprel ayında Murfi hökumətin miqrantların due proses hüquqlarını pozduğunu və müəyyən addımlar atılmadan immiqrasiya orqanlarının onları üçüncü ölkələrə tez bir zamanda çıxarmasını qadağan etmişdi. Hakim Murfi hökumətin əvvəlcə miqrantlara deportasiya ediləcəkləri üçüncü ölkə barədə yazılı bildiriş verməsini və həmin ölkədə işgəncə, təqib və ya ölüm qorxusunu bildirmək üçün "mənalı fürsət" təmin etməsini şərt qoymuşdu.
Hakim Murfi aprel ayında ümummilli qadağa qoyduqdan bəri, immiqrasiya vəkilləri ona Laos, Vyetnam və Filippindən olan bir qrup miqrantın Liviya və Səudiyyə Ərəbistanına deportasiya edilməyə hazırlandığını bildirmişdilər. Keçən ay Murfi, Tramp administrasiyasının cinayət keçmişi olan bir qrup kişini Cənubi Sudana 24 saatdan az müddətdə bildirişlə və qorxu əsaslı iddialar irəli sürmək imkanı vermədən tez bir zamanda deportasiya etməyə cəhd edərək öz əmrini pozduğunu qərara aldı. Cənubi Sudan 2011-ci ildə müstəqillik qazandıqdan qısa müddət sonra uzun illər davam edən qanlı vətəndaş müharibəsinə məruz qalıb və BMT son aylarda zorakılığın artdığını xəbərdar edir. ABŞ Dövlət Departamenti də "cinayət, adam oğurluğu və silahlı münaqişə" səbəbindən Amerikalılara bu ölkəyə səyahət etməməyi tövsiyə edib.
Hakim Murfi Cənubi Sudana deportasiyaları dayandırdı və həmin kişilər hazırda yaxınlıqdakı Cibuti adasında, ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri bazasında saxlanılırlar. Hakim, altı nəfərin təqib və ya işgəncə riski altında olub-olmadığını müəyyən etmək üçün "məqbul qorxu" müsahibələrindən keçməli olduğuna qərar verdi. Murfi bu müsahibələrin ABŞ daxilində və ya xaricdə aparılmasını Daxili Təhlükəsizlik Nazirliyinin öhdəsinə buraxdı, lakin departamentin kişilər üzərində "nəzarət və nəzarəti" saxlamalı olduğunu bildirdi.
ABŞ immiqrasiya rəsmisi Mellissa Harper iyunun 4-də verdiyi sənəddə miqrantların hərbi dəniz bazasında çevrilmiş yük konteynerindəki konfrans zalında saxlandığını və 11 ICE zabiti tərəfindən qorunduğunu açıqladı. Harper, miqrantların və immiqrasiya orqanlarının üzləşdiyi şəraiti təsvir edərək, onların Cibutiyə gəldikdən sonra xəstələndiklərini, bu ölkədə zibil və insan tullantılarının yandırılması üçün açıq çuxurlardan istifadə edildiyini qeyd etdi. ICE zabitlərinin Cibutiyə gəlməzdən əvvəl 72 saata qədər malyariya əleyhinə dərman qəbul edə bilmədiklərini və öskürək, nəfəs alma çətinliyi, qızdırma və oynaq ağrıları yaşadığını bildirdi. Onlar həmçinin müdafiə rəsmiləri tərəfindən Yəməndəki terror qruplaşmalarından raket hücumları təhlükəsi ilə bağlı xəbərdar ediliblər, lakin ICE zabitlərinin hücum zamanı geyinmək üçün zirehli jiletləri və ya digər avadanlıqları yoxdur.
Tramp administrasiyasının mövqeyi
ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyası keçən ay Ali Məhkəmədən Murfinin qadağasını dayandırmasını xahiş etdi. Baş Vəkil D. Con Sauer, bu qadağanın administrasiyanın "ən pis qanunsuz əcnəbiləri" deportasiya etmək cəhdlərinə mane olduğunu bildirdi. O, məhkəmə tərəfindən yaradılan prosedurların hazırda üçüncü ölkələrə deportasiya prosesində "dağıntıya səbəb olduğunu" qeyd etdi. Bu prosedurlar, ABŞ Ali Məhkəməsinə ünvanlanan müraciətdə bildirildiyi kimi, ölkənin xarici siyasətini çətin vəziyyətə salırdı. Sauerin sözlərinə görə, "icra hakimiyyətinin immiqrasiya siyasəti üzərindəki səlahiyyətlərini qəsb etməklə yanaşı, bu qadağa həssas diplomatik, xarici siyasət və milli təhlükəsizlik səylərini pozur." O, Murfinin qadağasının "diplomatik və logistik bataqlıq" yaratdığını da əlavə etdi.
Lakin üçüncü ölkələrə deportasiya riski altında olan miqrantların vəkilləri, aşağı instansiya məhkəməsinin qadağasında göstərilən meyarların federal qanun və qaydalar, ABŞ-ın müqavilə öhdəlikləri və Konstitusiya tərəfindən tələb olunduğunu bildirdilər. Onlar, qərarın "sadəcə olaraq müttəhimlərdən bunları həyata keçirərkən qanuna əməl etmələrini tələb etdiyini" vurğuladılar. İmmiqrasiya vəkilləri son həftələrdə Tramp administrasiyasının "insanları cəza tədbiri olaraq, planetin ən təhlükəli yerlərindən bəzilərinə, yalnız bir neçə saat əvvəlcədən xəbərdarlıqla çıxarmağa dəfələrlə cəhd etdiyini" qeyd etdilər.
ABŞ prezidenti Donald Tramp ikinci dəfə Ağ Evə qayıtdıqdan sonra genişmiqyaslı immiqrasiya deportasiya kampaniyasına rəhbərlik edir. Prezidentin administrasiyası 350.000 Venesuela miqrantını deportasiya təhlükəsindən qoruyan Müvəqqəti Mühafizə Statusu proqramına son qoymaq və Kuba, Haiti, Nikaraqua və Venesueladan olan təxminən 500.000 miqrantın qanuni statusunu ləğv etmək üçün hərəkətə keçib. Ali Məhkəmə hüquqi proseslər davam edərkən ona bu proqramların hər ikisini dayandırmağa icazə verib.
Tramp həmçinin administrasiyasının Tren de Aragua dəstəsinin üzvü olduğunu iddia etdiyi Venesuelalıları deportasiya etmək üçün Müharibə Əcnəbi Düşmənlər Aktından istifadə etməyə çalışıb. Lakin bir neçə məhkəmə prezidentin müəyyən miqrantları saxlamaq və ya çıxarmaq üçün bu qanundan istifadə edə bilməyəcəyinə qərar verib.
Bir cavab yazın