Avropa Super Liqasını təmsil edən A22 şirkəti, UEFA-ya Çempionlar Liqası üçün yeni format təklif edib.
Daha öncə Devlər Liqasına paralel liqa quraraq böyük klubları özündə birləşdirmək və gəlir payının böyük hissəsini bölüşmək istəyən şirkət, UEFA ilə masa arxasına keçib.
## Gizli Görüşlər Baş Tutdu
Munda Deportivo-nun xəbərinə görə, UEFA, A22 və “Barselona” ilə “Real Madrid”-in klub təmsilçiləri, qarşılıqlı olaraq məqbul bir razılaşmaya gəlmək məqsədilə son səkkiz ay ərzində tam gizlilik içində görüşlər aparıblar. Bütün tərəfləri razı salacaq və beləliklə dağıdıcı bir layihənin tətbiqinin qarşısını alacaq şəkildə mövcud Çempionlar Liqasının inkişafına daha da yaxınlaşıblar.
Çempionlar Liqası-ndan UEFA-ya iki çox önəmli məqamı əhatə edən son bir barışıq təklifi var. Matçları televiziyada yayımlamaq üçün pulsuz bir qlobal platforma və mövcud Çempionlar Liqasını daha möhtəşəm hala gətirmək üçün bir dəyişikliklə kopyalayan bir format.
A22-nin 2027-ci ildə istifadəyə girməsini təklif etdiyi yeni formatda dəyişiklik istənən maddələr isə bu şəkildədir:
– 36 komanda UEFA klub xallarına görə 2 ayrı qrupda sıralanacaq.
– 1-ci qrup UEFA klub xalları yüksək olan komandalardan ibarət olacaq.
– 2-ci qrup UEFA klub xalları aşağı olan komandalardan ibarət olacaq.
– 1-ci qrupda ilk 8-də yer alan komandalar son 16-ya yüksələcək.
– 1-ci qrupdakı ikinci 8 komanda və 2-ci qrupdakı ilk 8 komanda pley-off oynayacaq.
– Matçlar pulsuz (reklamlı) bir platformada yayımlanacaq.
– Matçları reklamsız izləmək istəyənlər premium abunəlik satın alacaq.
## Yeni Format Təklifi
A22 şirkəti tərəfindən UEFA-ya təqdim edilən bu yeni format təklifi, Çempionlar Liqası-nın gələcəyini kökündən dəyişdirə bilər. Bu təklif, həm klublar, həm də azarkeşlər üçün bir çox yeniliklər vəd edir. Xüsusilə matçların pulsuz yayımlanması, futbolun daha geniş kütlələrə çatmasına imkan yaradacaq. Digər tərəfdən, reklamlı və reklamsız izləmə seçimləri, azarkeşlərin fərqli ehtiyaclarını qarşılayacaq.
İspaniya, ABŞ-dan F-35 döyüş təyyarələrinin alınmasını ləğv etdikdən sonra istiqamətini Türkiyənin milli döyüş təyyarəsi KAAN qırıcısına dəyişib. Bu barədə İspaniya mətbuatında məlumatlar yayılıb.
Müstəqil Müdafiə Xətti
Xəbərdə İspaniyanın bu addımının Vaşinqton rəhbərliyində narahatlıq doğurduğu, lakin Madrid hökumətinin yaxın illərdə Türkiyə ilə müdafiə sahəsində sıx əməkdaşlıq qura biləcəyi qiymətləndirilib. Həmçinin, bu qərarın yalnız bir təchizat seçimi deyil, eyni zamanda İspaniyanın müdafiə siyasətində daha müstəqil bir xəttə yönəlməsinin işarəsi olduğu vurğulanıb.
KAAN Qırıcısı F-16-ları Əvəz Edəcək
İspaniya Hərbi Hava və Kosmik Qüvvələrinin 2030-cu ildən etibarən silahlanmaya daxil edilməsi planlaşdırılan KAAN qırıcısını satın almağı nəzərdən keçirdiyi bildirilib. Məlumatda, “Türkiyə, KAAN layihəsi ilə F-16-ların yerini alacaq hava üstünlüyü təmin edən bir döyüş təyyarəsi istehsal etməyi hədəfləyir” ifadələri öz əksini tapıb.
Türkiyə Müdafiə Sənayesində Yüksəlişdə
Türk Aviasiya və Kosmik Sənayesi tərəfindən inkişaf etdirilən KAAN qırıcısının, Türkiyəni beşinci nəsil döyüş təyyarələri istehsal edən azsaylı ölkələr sırasına daxil etdiyi qeyd edilib. Yazıda “Təyyarə radar izini azaldan zərif və künclü bir dizayna, inkişaf etmiş avionika sistemlərinə və yüksək manevr qabiliyyətinə malikdir. Bu, Türkiyənin müdafiə sənayesi liqasında yuxarı pillələrə yüksəlməsinə səbəb olub” deyilir.
Strateji Dönüş Nöqtəsi
Xəbərdə KAAN qırıcısının, yalnız texniki xüsusiyyətləri ilə deyil, Türkiyənin milli müdafiə vizyonunu simvolizə edən strateji bir dönüş nöqtəsi olduğu ifadə edilib. Layihənin, Cümhuriyyət tarixinin ən əhatəli texnoloji investisiyalarından biri kimi qiymətləndirildiyinə diqqət çəkilib. Həmçinin, Ankaranın bu sahədəki hədəfinin, tamamilə yerli mühərriklərə sahib bir platform inkişaf etdirərək xarici asılılığı sıfıra endirmək olduğu da vurğulanıb.
İspaniyanın Yeni Müdafiə Siyasəti
Digər tərəfdən, İspaniya mətbuatı Madrid rəhbərliyinin KAAN qırıcısının alınmasını mövcud Eurofighter donanmasına tamamlayıcı bir addım kimi qiymətləndirdiyini ifadə edib. Bildirilir ki, “Bu sayədə İspaniyanın müdafiə siyasəti altıncı nəsil döyüş təyyarəsi FCAS layihəsi tamamlanana qədər aradakı dövrü müasir Türkiyə texnologiyası ilə körpüləməyi hədəfləyir”.
İspaniya ilə Türkiyə arasındakı bu mümkün müdafiə əməkdaşlığı, bu ilin ikinci mühüm təmasını təşkil edir. Xatırladaq ki, İspaniya, may ayında pilot təlimində istifadə edilən F-5 təyyarələrinin yerinə Türkiyənin Hürjet modelini nəzərdən keçirməyə başlamışdı. Bu təmaslar, iki ölkə arasında təhlükəsizlik və müdafiə sənayesi sahəsində böyüyən bir ortaq işin siqnalı olaraq qiymətləndirilib.
Avropada Etibarın Göstəricisi
Mütəxəssislərə görə, əgər razılaşma həyata keçərsə, bu vəziyyət Avropada Türk müdafiə sənayesinə duyulan etibarın konkret bir göstəricisi olacaq. Türkiyənin, son illərdə inkişaf etdirdiyi pilotsuz uçuş aparatları (PUA), milli dəniz platformaları və hava hücumundan müdafiə sistemləri ilə əldə etdiyi sürət, artıq Avropanın da diqqətini cəlb edib.
Türkiyənin Yüksəlişi Təsdiqləndi
KAAN qırıcısı layihəsi ilə Türkiyənin, yalnız yeni bir döyüş təyyarəsi inkişaf etdirmədiyi, həm də öz texnoloji taleyini müəyyən etdiyi ifadə edilib. Bu sayədə Türkiyənin, 21-ci əsrin ən kritik sahələrindən biri olan müdafiə aviasiyasında tam müstəqil istehsal hədəfini addım-addım gerçəkləşdirdiyinə diqqət çəkilib.
Bildirilir ki, “KAAN qırıcısı, Türkiyənin mühəndislik qabiliyyətini qlobal miqyasda sübut edən bir uğur hekayəsi kimi önə çıxır.” Avropa mətbuatında da getdikcə daha sıx yer alan Türk müdafiə sənayesi layihələri, Türkiyənin NATO içindəki rolunu gücləndirən və geosiyasi təsirini artıran bir ünsür olaraq görülür.
Mütəxəssislər, İspaniyanın KAAN qırıcısına yönəlməsinin “Avropa müdafiə xəritəsində Türkiyənin yüksəlişini rəsmi olaraq təsdiqlədiyi” şərhini edirlər. Bu inkişaf, Ankaranın yalnız bir istehsalçı deyil, eyni zamanda texnologiya ixrac edən bir strateji tərəfdaş halına gəldiyini göstərir.
KAAN Qırıcısının Əsas Xüsusiyyətləri
Milli Döyüş Təyyarəsi KAAN qırıcısının ilk prototipinin istehsal və quraşdırma işlərinin başa çatmasından sonra yer sınaqlarına başlayıb. Sınaq mərhələsinin tamamlanmasından sonra Milli Döyüş Təyyarəsi KAAN 21 fevral 2024-cü ildə ilk uçuşunu həyata keçirərək 13 dəqiqə havada qalıb. Bu uçuşda 8.000 fut hündürlüyə qalxan KAAN 230 dəniz mili sürətə çatıb.
KAAN, ikinci test uçuşunu isə 6 may 2024-cü ildə həyata keçirib. 14 dəqiqə havada qalan KAAN, 10 min fut hündürlüyə və 230 dəniz mili sürətə çatıb.
KAAN havada üstün hakimiyyətini aşağıdakılarla təmin edir:
* Yüksək/Səsüstü Sürətdə Daxili Silah Yuvalarından Dəqiq və Tam Zərbə
* Süni İntellekt və Neyron Şəbəkə Dəstəyi ilə Artırılmış Döyüş Qabiliyyəti
* Qanad Eni 13,4 m (44 ft)
* Uzunluq 20,3 m (66 ft)
* Hündürlük 5 m (16 ft)
* Qanad Sahəsi 71,6 m2 (771 ft2)
* Maksimal Havalanma Ağırlığı 34.750 kq (76,500 lb)
Böyük Britaniyanın Kent bölgəsində bir səyyah təxminən iyirmi il əvvəl fəaliyyətini dayandırmış bir meyxana aşkar edib. Qeyri-adi odur ki, daxildə hər şey sanki zaman donmuş kimi qalıb. Bar piştaxtasında hələ də bir qədəh pivə durur, rəflər isə içkilərlə doludur.
Sanki Bir Gecədə Bağlanmış Tərk Edilmiş Pub
Kentdə yerləşən “The Harrow” adlı meyxana 2006-cı ildə operator zəncirinin idarəçiliyinə verildikdən sonra qapılarını bağlayıb. Həmin tarixdən etibarən bina tamamilə boş qalıb.
Kəşfiyyatçı Şon Payper (Sean Piper) məkanı təsadüfən aşkar etdikdə yaşadığı hissləri belə ifadə edib: “Yanımdan keçərkən gizli bir keçmişlə qarşılaşmış kimi hiss etdim. Sanki meyxana bir gecədə bağlanmışdı və insanlar geri qayıtmağı gözləyirmiş kimi idi.”
Payper meyxanaya bir neçə dəfə baş çəkdiyini və hər gəlişində binanın bir az da çürüdüyünü bildirib: “Qış bağçasından içəri addım atdığımda ilk hiss etdiyim kəskin kif qoxusu oldu. Rütubət hər yeri bürümüşdü.”
Təbiətin Əsarətində Qalan Bina
Meyxananın giriş hissəsi tamamilə sarmaşıqlar və bitkilərlə örtülmüş vəziyyətdədir; bina az qala təbiətin bir hissəsinə çevrilib. Daxildə bəzi qapıların açıq buraxılması, tərk edilmənin qəfil olduğunu düşündürür.
Masaların üzərində hələ də həmin dövrün menyuları var, bar piştaxtasında isə içki şüşələri sanki bir daha açılmağı gözləyirmiş kimi dayanır. Kentdəki bu meyxananın yerləşdirmə üçün təklif etdiyi otaqlar da taleyin ümidinə buraxılıb; divarlar rütubət və kiflə örtülüb, bəzi tavanlar isə uçmaq üzrədir.
Futbol azarkeşləri 2025-26 mövsümünün ilk derbi qarşılaşması üçün bu gün diqqətlərini “Rams Park” stadionuna yönəldəcəklər. Bir tərəfdə ardıcıl yeddi oyunda qələbə qazanan Qalatasaray, digər tərəfdə Sergen Yalçın rəhbərliyi altında üst-üstə iki matçda qalib gələn Beşiktaş… Futbolsevərlər nəfəsini tutub, həyəcanla başlama fitinin çalınmasını gözləyir.
Qalatasaray bu oyunda qalib gəlsə, tarixində ən yaxşı mövsüm başlanğıcı rekordunu səkkizə yüksəldəcək və “Liverpul”dan sonra azarkeşlərinə bir də derbi sevinci yaşadacaq. Hazırda liderdən doqquz xal geri qalan və bir oyunu əskik olan Beşiktaş isə derbi qələbəsi ilə zirvə üçün ümidlənərək, çempionluq yarışındakı iddiasını yenidən gücləndirməyi hədəfləyir.
Oyun qurucusu Rafa
Qalatasaray derbisində Beşiktaşın ən əhəmiyyətli silahı Rafa Silva olacaq. “Kayserispor” matçında üç qol vuraraq karyerasında ilk dəfə het-trik edən portuqaliyalı ulduz, daha sonra “Kocaelispor”u da boş buraxmadı. Oyun planını Rafa Silva üzərindən quran Sergen Yalçın, onun açar pasları və arxaya qaçışları ilə qələbə axtaracaq.
Beşiktaşda hər kəs hazırdır
“Liverpul” qarşısında penaltidən qələbə qolunu vuran Victor Osimhen, Beşiktaş derbisinə hazır vəziyyətə gəldi. Bir gün əvvəlki məşqdə iştirak etməyən nigeriyalı ulduz, dünən komanda ilə birlikdə çalışdı. Ötən mövsüm 2-1-lik matçda başla qara-ağların qapısına yol tapan Osimhen, bu günü də boş keçirmək istəmir.
Süper Liqa çərçivəsində Antalyaspor üzərində qazanılan qələbə və Avropa Liqasında “Nitsa”ya qarşı əldə edilən uğur göstərdi ki, Fənərbaxça, baş məşqçi Domeniko Tedesko ilə birlikdə əvvəlki oyun səviyyəsinə qayıdır. “Nitsa” matçından sonra Şükrü Saracoğlu Stadionunu tərk edən sarı-lacivərdli azarkeşlər, Xose Mourinyoya ithafən eyni mahnını oxuyurdular: “Səninlə keçən günlərə heyif.”
Fənərbaxça yenidən zirvədə
Mourinyo dövründə Fənərbaxça, rəqibindən asılı olmayaraq müdafiəyə üstünlük verirdi. Portuqaliyada keçirilən təlim-məşq toplanışında 64 dəqiqə davam edən gündəlik tək məşqlər səbəbindən komanda, ikili mübarizələrdə üstün ola bilmir, pressinqli futbolu 90 dəqiqəyə yaya bilmirdi. Tedesko ilə birlikdə Fənərbaxça sürətli, topa sahib olan və təzyiqli bir komanda kimliyinə qayıtdı.
Samsunspor matçı böyük əhəmiyyət daşıyır
Tedesko, Xose kimi daim bəhanələr uydurmur, oyunçularını qoruyur, başqalarını günahlandırmır və uğurlu olmaq istəyinə bütün komandanı inandırdı. Oyunçuların da hörmətini qazandı. Komandası ilə birlikdə gəldiyi gündən bəri Samandrada qalır. “Samsunspor” matçının da qazanılması halında bütün komandanın inamını tam olaraq əldə edəcək.
Varanasi, Hindistan – Məhəmməd Əhməd Ansari bütün ömrünü Hindistanın ruhani paytaxtı kimi təsvir edilən və Baş nazir Narendra Modinin seçki dairəsi olan Varanasi şəhərinin dar və sıx küçələrində keçirib.
55 yaşlı Ansari on illərdir ki, Banarasi sariləri toxuyur və bu qədim şəhərdə məbəd zənglərinin və axşam azan səslərinin fonunda toxucu dəzgahlarının səslərindən həzz alır. Eramızdan əvvəl 1800-cü illərə qədər uzanan və Hindu-Müsəlman mədəniyyətinin harmonik qovuşduğu ən qədim yaşayış məskəni olduğuna inanılan Varanasi, bu sənətkarlığın mərkəzidir.
Lakin son vaxtlar satışlar bir sıra səbəblərdən, ən son isə Hindistanla qonşusu Banqladeş arasındakı davam edən gərginliklər üzündən zərbə alıb.
Hindistan-Banqladeş münasibətləri keçən ilin avqust ayından bəri, keçmiş Baş nazir Şeyx Hasinanın hakimiyyətinə qarşı üsyandan sonra Dakkadan Yeni Dehliyə qaçmasından sonra kəskin şəkildə sınaqdan keçirilir. Banqladeş öz problemlərinin bir hissəsində Hindistanı, o cümlədən Modinin Hasina hakimiyyətdə olarkən ona verdiyi dəstəyi günahlandırır.
Hasinanın devrilməsindən sonra dini azlıqlara, o cümlədən hindulara qarşı bir neçə hücum olub, çünki bu icmalar Hasina tərəfdarı kimi qəbul edilib. Hindistan biznesləri də Banqladeşdə boykot edilib və ya hücuma məruz qalıb, çünki ölkə Yeni Dehlidən Hasinanı vətəninə qaytarmağı tələb edir.
Aprel ayında Banqladeş Hindistandan iplik və düyü daxil olmaqla müəyyən məhsulların idxalını məhdudlaşdırdı. Mayın 17-də Hindistan buna cavab olaraq Banqladeşdən hazır geyim və emal edilmiş qida məhsullarının quru sərhədlərindən idxalını qadağan etdi. Banqladeş sarilərini hələ də Hindistana göndərə bilsə də, bunun üçün daha baha və vaxt aparan dəniz yolundan istifadə etmək məcburiyyətindədir.
Məhəmməd Əhməd Ansari deyir ki, Hindistan və Banqladeş arasındakı gərginliklər Dakkaya Banarasi sariləri ixracına zərbə vurub [Gurvinder Singh/Al Jazeera]
Banarasi Toxuculuğu Sənayesinin Çətinlikləri
Banarasi sariləri incə sənətkarlığı, dəbdəbəli ipək materialı, zərif qızıl və gümüş tellərlə işlənən zəri tikmələri ilə dünya miqyasında tanınır. Bir sarinin toxunması altı ay çəkə bilər və dizaynından, istifadə olunan materialdan asılı olaraq 100.000 rupi (1.130 dollar) və ya daha çox qiymətə satıla bilər.
“Bu sarilər Banqladeşdə festivallar və toylar zamanı yüksək tələbat görür, lakin qadağa biznesdə 50 faizdən çox azalmaya səbəb olub”, – Ansari Al Jazeera-ya bildirib.
Bu, sənayeyə son zərbədir, çünki sənaye əvvəlki hökumət siyasətlərindən – yüksək nominallı əsginasların qəfil ləğvi kimi pul siyasəti və elektrik tariflərinin artırılması – habelə COVID-19 pandemiyası və ölkənin digər yerlərində, xüsusən də Qərbi Hindistandakı Qucaratın Surat şəhərində inkişaf etmiş elektrik toxucu dəzgahlarında istehsal olunan daha ucuz sarilərin rəqabəti ilə artıq zərbə almışdı.
Son bir neçə ildəki bu hücumlar toxucuları işlərini tərk etməyə məcbur edərək saylarını təxminən 200.000-ə endirib. Qalanlar isə başqa iş axtarışında şəhəri tərk edib və ya dolanışıqlarını təmin etmək üçün rikşa sürmək kimi yeni işlərə başlayıblar.
Varanasidə topdansatış sari taciri olan 61 yaşlı Pawan Yadav Al Jazeera-ya bildirib ki, Dakkada rejim dəyişikliyindən sonra biznes demək olar ki, dayanıb.
“Biz hər il Banqladeşə təxminən 10.000 sari tədarük edirdik, lakin hər şey dayanıb”, – Yadav deyib və əlavə edib ki, qonşu ölkədəki müştərilərindən hələ də 1,5 milyon rupi (17.140 dollar) alacağı var, “lakin siyasi qarışıqlıq səbəbindən pulun geri alınması qeyri-mümkün görünür”.
Bəzi Varanasi tacirlərinə Banqladeşli müştərilər tərəfindən hələ də borc pul qalır [Gurvinder Singh/Al Jazeera]
Hindistan sarilərin geyinilməsinin 108 sənədləşdirilmiş üsuluna malikdir ki, bu da onların mürəkkəb dizaynları, zamansız zəriflik və gözəlliyi simvolizə edən canlı rəngləri ilə qlobal səviyyədə xüsusi yer tutur.
Hazırkı çətinliklərə baxmayaraq, hökumət məlumatlarına görə, tekstil sektoru Hindistanda kənd təsərrüfatından sonra ən çox insanı işlə təmin edir və 3,5 milyondan çox insan bu sahədə çalışır. Bunun daxilində, sari sənayesi təxminən 80.000 crore rupi (9.01 milyard dollar) dəyərindədir ki, buna təxminən 300 milyon dollarlıq ixracat da daxildir.
Varanasinin toxucuları və tacirləri, Modini üçüncü dəfə ardıcıl olaraq parlamentə seçsələr də, Baş nazirin Banqladeşlə ticarət məsələsinə dostcasına bir həll yolu tapmasını gözləyirlər.
2015-ci ildə Modi hökuməti avqustun 7-ni Milli Əl Toxuculuğu Günü elan etdi və yerli məhsulları təşviq etməklə əl toxucularının həyatında dəyişiklik gətirəcəyini vəd etdi. Lakin Al Jazeera-ya danışan tacirlər və toxucular, indiyə qədər heç bir mənalı irəliləyişin olmadığını deyirlər.
“Hindistan heç bir ölkənin rəqabət edə bilməyəcəyi unikal əl toxuculuğu sənətinə malikdir”, lakin kifayət qədər biznes və ya etibarlı gəlir olmadan bir çox sənətkar bu ticarəti tərk etməyə məcbur olub və indi “gənc toxucu tapmaq çətindir”, – əl toxuculuğunun canlandırılması üçün çalışan sosial müəssisə olan Save the Loom-un qurucusu Ramesh Menon deyib. “Hazırda ehtiyac əl toxuculuğunu yoxsulluq məhsulu kimi deyil, lüks məhsulu kimi yenidən mövqeləndirməkdir.”
Qərbi Benqalın sari tacirləri üçün illərlə davam edən zərərlərdən sonra, bu festival mövsümündə satışlar artdı [Gurvinder Singh/Al Jazeera]
Qərbi Benqal Tacirləri Qadağanı Müsbət Qarşılayır
Lakin, Varanasi’dən təxminən 610 km (380 mil) uzaqlıqda, Banqladeş sərhədi boyunca yerləşən Qərbi Benqal’da vəziyyət tamamilə fərqlidir.
İki ölkə arasında sari ticarətinə qoyulan qadağa, Dakkadan gələn sarilərə görə bazar payını itirən Benqalın pambıq sari tacirlərinə yeni bir nəfəs verib.
Qərbi Benqalın Şantipur şəhərində son dörd onillikdə pambıq sari taciri olan Tarak Nath Das, yerli sənətkarlar tərəfindən toxunmuş sariləri ölkə daxilindəki müxtəlif sərgilərə tədarük edir.
İllərlə davam edən zərərlərdən sonra, 65 yaşlı tacir Dürqə Puja festivalı öncəsi son bir neçə həftədə biznesin canlandığını gördü və gülümsəyirdi.
“Banqladeşdən gələn sarilər bazarımızın ən az 30 faizini yeyib getmişdi və yerli sənaye qan itirirdi. Sifarişlər gəlməyə başladığından köhnə bazarlarımızı yavaş-yavaş geri qaytarmağa başlamışıq. Yeni başa çatan festival zamanı sarilərin satışı ötən illə müqayisədə ən az 25 faiz daha yaxşı idi”, – Das Al Jazeera-ya bildirib.
Şantipur 100.000-dən çox toxucuya və tacirə ev sahibliyi edir və Şərqi Hindistanda sari biznesinin mərkəzi hesab olunur. Şəhər və Nadiya rayonunun ətraf əraziləri, yüksək populyarlıq qazanan Şantipur pambıq sariləri də daxil olmaqla, incə pambıq toxuculuq sənayesi ilə məşhurdur.
Hooghly və Murşidabad rayonlarının yaxınlıqdakı əraziləri də pambıq sariləri ilə məşhurdur və bunlar həm yerli, həm də ölkə daxilində satılır, eləcə də Yunanıstan, Türkiyə və digər ölkələrə ixrac edilir.
Nadiya rayonunda pambıq sarilərinin topdansatış taciri olan 40 yaşlı Sanjay Karmakar da qadağadan məmnundur.
“Yerli qadınlar Banqladeş sarilərini almağa üstünlük verirlər, çünki onlar cəlbedici qablaşdırmada gəlir və orada istifadə olunan parça bizimkindən bir qədər üstündür”, – o deyib.
Bu, gənc qadınların ənənəvi sarilər əvəzinə leginq, tunik və digər müasir geyimləri seçməsi ilə birlikdə satışlara təsir göstərmişdi.
Moda yaradıcısı, 62 yaşlı Santanu Guha Thakurta Al Jazeera-ya bildirib ki, Banqladeşə qoyulan idxal məhdudiyyətləri Hindistan toxucuları və tacirlərinə böyük fayda gətirəcək. Bu həm də daha baha dizaynların ucuz saxtakarlıqlarının qarşısını aldı.
“Məhdudiyyətlər festival mövsümünün başlanğıcından əvvəl, ən doğru zamanda gəldi və bu, sənayeyə böyük fayda verdi.”
Varanasi, Hindistan – Məhəmməd Əhməd Ansari bütün ömrünü Hindistanın ruhani paytaxtı kimi təsvir edilən və Baş nazir Narendra Modinin seçki dairəsi olan Varanasi şəhərinin dar və sıx küçələrində keçirib.
55 yaşlı Ansari on illərdir ki, Banarasi sariləri toxuyur və bu qədim şəhərdə məbəd zənglərinin və axşam azan səslərinin fonunda toxucu dəzgahlarının səslərindən həzz alır. Eramızdan əvvəl 1800-cü illərə qədər uzanan və Hindu-Müsəlman mədəniyyətinin harmonik qovuşduğu ən qədim yaşayış məskəni olduğuna inanılan Varanasi, bu sənətkarlığın mərkəzidir.
Lakin son vaxtlar satışlar bir sıra səbəblərdən, ən son isə Hindistanla qonşusu Banqladeş arasındakı davam edən gərginliklər üzündən zərbə alıb.
Hindistan-Banqladeş münasibətləri keçən ilin avqust ayından bəri, keçmiş Baş nazir Şeyx Hasinanın hakimiyyətinə qarşı üsyandan sonra Dakkadan Yeni Dehliyə qaçmasından sonra kəskin şəkildə sınaqdan keçirilir. Banqladeş öz problemlərinin bir hissəsində Hindistanı, o cümlədən Modinin Hasina hakimiyyətdə olarkən ona verdiyi dəstəyi günahlandırır.
Hasinanın devrilməsindən sonra dini azlıqlara, o cümlədən hindulara qarşı bir neçə hücum olub, çünki bu icmalar Hasina tərəfdarı kimi qəbul edilib. Hindistan biznesləri də Banqladeşdə boykot edilib və ya hücuma məruz qalıb, çünki ölkə Yeni Dehlidən Hasinanı vətəninə qaytarmağı tələb edir.
Aprel ayında Banqladeş Hindistandan iplik və düyü daxil olmaqla müəyyən məhsulların idxalını məhdudlaşdırdı. Mayın 17-də Hindistan buna cavab olaraq Banqladeşdən hazır geyim və emal edilmiş qida məhsullarının quru sərhədlərindən idxalını qadağan etdi. Banqladeş sarilərini hələ də Hindistana göndərə bilsə də, bunun üçün daha baha və vaxt aparan dəniz yolundan istifadə etmək məcburiyyətindədir.
Məhəmməd Əhməd Ansari deyir ki, Hindistan və Banqladeş arasındakı gərginliklər Dakkaya Banarasi sariləri ixracına zərbə vurub [Gurvinder Singh/Al Jazeera]
Banarasi Toxuculuğu Sənayesinin Çətinlikləri
Banarasi sariləri incə sənətkarlığı, dəbdəbəli ipək materialı, zərif qızıl və gümüş tellərlə işlənən zəri tikmələri ilə dünya miqyasında tanınır. Bir sarinin toxunması altı ay çəkə bilər və dizaynından, istifadə olunan materialdan asılı olaraq 100.000 rupi (1.130 dollar) və ya daha çox qiymətə satıla bilər.
“Bu sarilər Banqladeşdə festivallar və toylar zamanı yüksək tələbat görür, lakin qadağa biznesdə 50 faizdən çox azalmaya səbəb olub”, – Ansari Al Jazeera-ya bildirib.
Bu, sənayeyə son zərbədir, çünki sənaye əvvəlki hökumət siyasətlərindən – yüksək nominallı əsginasların qəfil ləğvi kimi pul siyasəti və elektrik tariflərinin artırılması – habelə COVID-19 pandemiyası və ölkənin digər yerlərində, xüsusən də Qərbi Hindistandakı Qucaratın Surat şəhərində inkişaf etmiş elektrik toxucu dəzgahlarında istehsal olunan daha ucuz sarilərin rəqabəti ilə artıq zərbə almışdı.
Son bir neçə ildəki bu hücumlar toxucuları işlərini tərk etməyə məcbur edərək saylarını təxminən 200.000-ə endirib. Qalanlar isə başqa iş axtarışında şəhəri tərk edib və ya dolanışıqlarını təmin etmək üçün rikşa sürmək kimi yeni işlərə başlayıblar.
Varanasidə topdansatış sari taciri olan 61 yaşlı Pawan Yadav Al Jazeera-ya bildirib ki, Dakkada rejim dəyişikliyindən sonra biznes demək olar ki, dayanıb.
“Biz hər il Banqladeşə təxminən 10.000 sari tədarük edirdik, lakin hər şey dayanıb”, – Yadav deyib və əlavə edib ki, qonşu ölkədəki müştərilərindən hələ də 1,5 milyon rupi (17.140 dollar) alacağı var, “lakin siyasi qarışıqlıq səbəbindən pulun geri alınması qeyri-mümkün görünür”.
Bəzi Varanasi tacirlərinə Banqladeşli müştərilər tərəfindən hələ də borc pul qalır [Gurvinder Singh/Al Jazeera]
Hindistan sarilərin geyinilməsinin 108 sənədləşdirilmiş üsuluna malikdir ki, bu da onların mürəkkəb dizaynları, zamansız zəriflik və gözəlliyi simvolizə edən canlı rəngləri ilə qlobal səviyyədə xüsusi yer tutur.
Hazırkı çətinliklərə baxmayaraq, hökumət məlumatlarına görə, tekstil sektoru Hindistanda kənd təsərrüfatından sonra ən çox insanı işlə təmin edir və 3,5 milyondan çox insan bu sahədə çalışır. Bunun daxilində, sari sənayesi təxminən 80.000 crore rupi (9.01 milyard dollar) dəyərindədir ki, buna təxminən 300 milyon dollarlıq ixracat da daxildir.
Varanasinin toxucuları və tacirləri, Modini üçüncü dəfə ardıcıl olaraq parlamentə seçsələr də, Baş nazirin Banqladeşlə ticarət məsələsinə dostcasına bir həll yolu tapmasını gözləyirlər.
2015-ci ildə Modi hökuməti avqustun 7-ni Milli Əl Toxuculuğu Günü elan etdi və yerli məhsulları təşviq etməklə əl toxucularının həyatında dəyişiklik gətirəcəyini vəd etdi. Lakin Al Jazeera-ya danışan tacirlər və toxucular, indiyə qədər heç bir mənalı irəliləyişin olmadığını deyirlər.
“Hindistan heç bir ölkənin rəqabət edə bilməyəcəyi unikal əl toxuculuğu sənətinə malikdir”, lakin kifayət qədər biznes və ya etibarlı gəlir olmadan bir çox sənətkar bu ticarəti tərk etməyə məcbur olub və indi “gənc toxucu tapmaq çətindir”, – əl toxuculuğunun canlandırılması üçün çalışan sosial müəssisə olan Save the Loom-un qurucusu Ramesh Menon deyib. “Hazırda ehtiyac əl toxuculuğunu yoxsulluq məhsulu kimi deyil, lüks məhsulu kimi yenidən mövqeləndirməkdir.”
Qərbi Benqalın sari tacirləri üçün illərlə davam edən zərərlərdən sonra, bu festival mövsümündə satışlar artdı [Gurvinder Singh/Al Jazeera]
Qərbi Benqal Tacirləri Qadağanı Müsbət Qarşılayır
Lakin, Varanasi’dən təxminən 610 km (380 mil) uzaqlıqda, Banqladeş sərhədi boyunca yerləşən Qərbi Benqal’da vəziyyət tamamilə fərqlidir.
İki ölkə arasında sari ticarətinə qoyulan qadağa, Dakkadan gələn sarilərə görə bazar payını itirən Benqalın pambıq sari tacirlərinə yeni bir nəfəs verib.
Qərbi Benqalın Şantipur şəhərində son dörd onillikdə pambıq sari taciri olan Tarak Nath Das, yerli sənətkarlar tərəfindən toxunmuş sariləri ölkə daxilindəki müxtəlif sərgilərə tədarük edir.
İllərlə davam edən zərərlərdən sonra, 65 yaşlı tacir Dürqə Puja festivalı öncəsi son bir neçə həftədə biznesin canlandığını gördü və gülümsəyirdi.
“Banqladeşdən gələn sarilər bazarımızın ən az 30 faizini yeyib getmişdi və yerli sənaye qan itirirdi. Sifarişlər gəlməyə başladığından köhnə bazarlarımızı yavaş-yavaş geri qaytarmağa başlamışıq. Yeni başa çatan festival zamanı sarilərin satışı ötən illə müqayisədə ən az 25 faiz daha yaxşı idi”, – Das Al Jazeera-ya bildirib.
Şantipur 100.000-dən çox toxucuya və tacirə ev sahibliyi edir və Şərqi Hindistanda sari biznesinin mərkəzi hesab olunur. Şəhər və Nadiya rayonunun ətraf əraziləri, yüksək populyarlıq qazanan Şantipur pambıq sariləri də daxil olmaqla, incə pambıq toxuculuq sənayesi ilə məşhurdur.
Hooghly və Murşidabad rayonlarının yaxınlıqdakı əraziləri də pambıq sariləri ilə məşhurdur və bunlar həm yerli, həm də ölkə daxilində satılır, eləcə də Yunanıstan, Türkiyə və digər ölkələrə ixrac edilir.
Nadiya rayonunda pambıq sarilərinin topdansatış taciri olan 40 yaşlı Sanjay Karmakar da qadağadan məmnundur.
“Yerli qadınlar Banqladeş sarilərini almağa üstünlük verirlər, çünki onlar cəlbedici qablaşdırmada gəlir və orada istifadə olunan parça bizimkindən bir qədər üstündür”, – o deyib.
Bu, gənc qadınların ənənəvi sarilər əvəzinə leginq, tunik və digər müasir geyimləri seçməsi ilə birlikdə satışlara təsir göstərmişdi.
Moda yaradıcısı, 62 yaşlı Santanu Guha Thakurta Al Jazeera-ya bildirib ki, Banqladeşə qoyulan idxal məhdudiyyətləri Hindistan toxucuları və tacirlərinə böyük fayda gətirəcək. Bu həm də daha baha dizaynların ucuz saxtakarlıqlarının qarşısını aldı.
“Məhdudiyyətlər festival mövsümünün başlanğıcından əvvəl, ən doğru zamanda gəldi və bu, sənayeyə böyük fayda verdi.”
35 yaşlı Suriya vətəndaşı Cihad El-Şaminin Londonda törədilən hücumun icraçısı olduğu təsdiqlənib. Məlumata görə, El-Şami Birləşmiş Krallığa çox gənc yaşda gəlib və 2006-cı ildə Britaniya vətəndaşlığını əldə edib. Bu faktlar, hadisə ilə bağlı aparılan ilkin araşdırmalar nəticəsində ictimaiyyətə açıqlanıb və ölkə daxilində ciddi narahatlıq doğurub. Onun keçmişi və motivləri ilə bağlı ətraflı araşdırma davam edir.
Polis Tərəfindən Vurulan Qurbanlar: Təfərrüatlar
İki nəfərin ölümü ilə nəticələnən faciəvi hadisədə daha bir şok təfərrüat üzə çıxıb: ölənlərdən biri və bir yaralı, hadisə yerində polis qüvvələri tərəfindən açılan atəş nəticəsində zərər görüb. Rəsmi açıqlamada, bu iki qurbanın sinaqoq qapısı yaxınlığında və şübhəli şəxsə olduqca yaxın məsafədə olduğu ehtimal edilir. Polisin hadisə zamanı atəş açması ilə bağlı daxili istintaq davam edir. Belə həssas bir vəziyyətdə təhlükəsizlik qüvvələrinin əməliyyat taktikasının tam şəffaflıqla araşdırılması böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Manifest qrupu “Arıyo” adlı mahnılarının 68-ci Grammy Mükafatlarında “Ən Yaxşı Pop Duo/Qrup İfası” kateqoriyasında dəyərləndirməyə qəbul edildiyini rəsmi sosial media hesabları vasitəsilə açıqlayıb. Qrup bu xəbəri böyük qürurla elan edib.
HÜQUQİ PROSESLƏR DAVAM EDİR
Qrup, musiqi hit-paradlarında qazandığı uğurlarla yanaşı, hüquqi problemlərlə də gündəmə gəlib. Kollektivin üzvləri barəsində “ədəbsiz hərəkətlər” və “nümayişkaranə davranış” ittihamları ilə istintaq başladılıb. Üzvlər ölkədən çıxış qadağası və imza öhdəliyi şərti ilə məhkəmə nəzarətinə götürülərək sərbəst buraxılıblar. Bu mübahisəli şəraitdə gələn mükafat xəbəri musiqisevərləri iki düşərgəyə ayırıb; bəzi dinləyicilər kollektivin beynəlxalq uğurunu təqdir etsə də, digərləri davam edən hüquqi müddəti xatırladaraq ehtiyatlı mövqe sərgiləyiblər.
“ARİYO” MAHNISI İLƏ DÜNYA SƏHNƏSİNƏ ÇIXIŞ
Elektron musiqinin və pop tınılarının uğurlu sintezini təqdim edən “Arıyo” mahnısı sosial mediada sürətlə yayılaraq, xüsusilə gənclər arasında qısa zamanda geniş pərəstişkar kütləsi qazanıb. Bu parça tək musiqi quruluşu ilə deyil, həm də səhnə performansları və videoklipi ilə böyük əks-səda doğurub.
Prezident Trampın Projekt 2025ə Yanaşmasında Dəyişiklik
Ağ Evin mətbuat katibi Karoline Leavitt, ABŞ prezidenti Donald Trampın “Projekt 2025″ə dair kampaniya mövqeyini dəyişdirməsi ilə bağlı sualları cavablandırıb. Hökumətin fəaliyyətinin müvəqqəti dayandırılması (shutdown) fonunda, prezidentin əvvəllər bu layihə haqqında məlumatsız olduğunu bildirməsinə baxmayaraq, onunla əlaqəsini təsdiqləməsi geniş müzakirələrə səbəb olub.
Projekt 2025, mühafizəkar Heritage Fondu tərəfindən 2024-cü il seçki dövründə hazırlanmış, təxminən min səhifədən ibarət ətraflı siyasət təklifidir. Onun əsas məqsədi gələcək mühafizəkar administrasiyaların hökuməti idarə etməsi üçün yol xəritəsi təqdim etməkdir.
Mətbuat Katibinin Cavabları və Hökumət İxtisarları Planları
Fox News-un Ağ Ev üzrə baş müxbiri Piter Dusi, Leavittdən birbaşa soruşub: “Prezident Tramp kampaniya zamanı Projekt 2025 haqqında heç nə bilmədiyini söylədi. İndi isə bilir. Bu, hökumətin ixtisarları üçün bir plandırmı?”
Mətbuat katibi cavabında bildirib ki, prezident nazirlərinə israfçılığı, fırıldaqçılığı və sui-istifadə hallarını müəyyən etmələri üçün tam etimad göstərir. O, Rass Vouqhtun bu səhər Twitter-də qeyd olunan Çikaqo dəmir yolu layihəsinin ləğvini nümunə gətirib.
Leavitt qeyd edib ki, Çikaqodakı 2.1 milyard dollarlıq infrastruktur layihələri, xüsusilə Qırmızı Xətt uzantısı və Qırmızı və Bənövşəyi modernləşdirmə işləri dayandırılıb. Bunun əsas səbəbi administrasiyanın Bayden administrasiyasının bu layihələri DEI (Diversity, Equity, Inclusion – Müxtəliflik, Bərabərlik, İnklüzivlik) prinsiplərinə əsaslanaraq vergi ödəyicilərinin pulları ilə maliyyələşdirməsi ilə bağlı narahatlığıdır. Nəqliyyat Departamenti hazırda “irqi əsaslı müqavilələri konstitusiyaya zidd olduğu üçün nəzərdən keçirir.” Bu addım həm Dusi-nin suallarına cavab, həm də dövlət xərclərinin azaldılması cəhdlərinin bir göstəricisidir.
Prezident Trampın Mövqeyindəki Dəyişiklik
Projekt 2025, 2024-cü il seçkiləri zamanı Demokratlar arasında kəskin tənqid obyektinə çevrilmişdi, çünki Harris-Walz kampaniyası onu abortdan iqtisadi siyasətlərə qədər “təhlükəli” prinsiplərlə dolu olduğunu iddia edirdi.
ABŞ prezidenti Donald Tramp kampaniya dövründə bu siyasət planının detalları barədə məlumatı olmadığını qətiyyətlə inkar etmişdi. O, 2024-cü ilin iyulunda belə söyləmişdi: “Mən Projekt 2025 haqqında heç nə bilmirəm. Onun arxasında kimin olduğunu bilmirəm. Onların bəzi dedikləri ilə razılaşmıram, bəzi dedikləri isə tamamilə gülünc və dəhşətlidir. Nə etsələr də, onlara uğurlar arzulayıram, amma mənim onlarla heç bir əlaqəm yoxdur.”
Lakin hökumətin fəaliyyətinin dayandırılmasından sonra, cümə axşamı, ABŞ prezidenti Donald Tramp Truth Social-da Ofis Menecmenti və Büdcə (OMB) rəhbəri Rassel Vouqhtla görüşəcəyini elan etdi və onu “Projekt 2025 Şöhrəti” sahibi kimi təsvir etdi. Qeyd edək ki, Vouqht bu siyasət təklifinin əsas memarlarından biridir.
Dövlət Proqramlarının Kəsilməsi və Kütləvi İşdən Çıxarılma Ehtimalları
ABŞ prezidenti Tramp cümə axşamı paylaşımında yazmışdı: “Bu gün Projekt 2025 Şöhrəti sahibi Russ Vouqhtla görüşüm var ki, bir çoxu siyasi fırıldaq olan Demokratik agentliklərdən hansılarının ixtisar edilməsini və bu ixtisarların müvəqqəti, yoxsa daimi olacağını müəyyənləşdirək.” Bu açıqlama layihə ətrafında yeni tənqid dalğasına səbəb oldu.
Leavittin şərhləri, ABŞ prezidenti Tramp və OMB-nin hökumətin bağlanması fonunda minlərlə federal işçinin ixtisar edilməsi və dövlət proqramlarının kəsilməsi planlarını cızdığı bir vaxta təsadüf edir. Bu addımlar gələcək hökumət ixtisarları üçün bir zəmin hazırlayır.
ABŞ Federal Təhqiqat Bürosu (FTB) keçmiş rəhbəri Ceyms Komi ilə bağlı mübahisəli addım atmağa hazırlaşır.
## FTB-nin keçmiş direktoru Ceyms Komiyə qarşı gözlənilməz həbs planı
FTB rəhbərliyinin, qurumun sabiq direktoru Ceyms Komini həbs edərək ictimaiyyətə nümayiş etdirmək planı hazırladığı iddia olunur. Bu plan, bəzi agentlərin etirazına səbəb olub. Məlumata görə, bu əməliyyatda iştirak etməkdən imtina edən bir agent vəzifəsindən uzaqlaşdırılıb.
## Agentin işdən uzaqlaşdırılması və etirazlar
Üç mənbənin CBS News-a verdiyi məlumata görə, FTB rəhbərliyi, hazırda ittiham olunan keçmiş direktor Ceyms Komini həbs edərək ictimaiyyətə nümayiş etdirməyi planlaşdırır. Bu plana etiraz edən və iştirakdan imtina edən bir agent vəzifəsindən kənarlaşdırılıb. İddialara görə, rəhbərlik “iri cüssəli” agentlərdən ibarət bir qrup formalaşdırmaq istəyib.
Komi, Konqresə yalan məlumat verməkdə və Konqresin işinə mane olmaqda ittiham edilir. Bu, sabiq prezident Donald Trampın Baş prokuror Pəm Bondini Komi ilə bağlı araşdırma aparmağa çağırmasından sonra baş verib. Böyük münsiflər heyəti sentyabrın 25-də ittiham aktını təsdiqləyib və Komiyə oktyabrın 9-da Virciniya ştatının şimalında yerləşən federal məhkəməyə gəlməsi üçün çağırış göndərilib.
## FTB-nin daxili müqaviməti və gələcək addımlar
FTB rəhbərliyinin bu planı həyata keçirmək üçün təzyiq göstərdiyi bildirilir. Lakin, digər nəzarətçilərin də əməkdaşlıqdan imtina etdiyi bildirilir. Bu, FTB daxilində ciddi narazılıqlara səbəb olub. CBS News, FTB-dən şərh almağa çalışıb, lakin hələlik heç bir cavab verilməyib. Kominin vəkili Patrik Fitscerald da məsələ ilə bağlı şərh verməkdən imtina edib.
