) istifadə etməmək tövsiyə olunur. Avropanın mərkəzində qanlı kampaniya: Ev heyvanları zooparkda yırtıcılara yem

admin

Avropada qəddarlıq ev heyvanları heyvanat bağı yırtıcılarına yem olur

Written by

24 saat

in

Danimarka heyvanat parkı ev heyvanları üçün qeyri-adi kampaniyaya başlayıb. Ölkənin şimalındakı Aalborq heyvanat parkı xəstə və ya arzuolunmaz ev heyvanlarını böyük yırtıcı heyvanlar üçün qida kimi qəbul edir. Bu təşəbbüs yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmək məqsədi daşıyır.

Təbii Qidalanma Zənciri və Ev Heyvanları

“The Times” qəzetinə danışan donorlardan biri, qızı üçün əziz olan ponisini aslanlara yem olaraq göndərdiyini bildirib. Pernille Sohl adlı donor, bu addımın dramatik görünsə də, əslində insanpərvər olduğunu vurğulayıb. O qeyd edib ki, heyvanlar canlı şəkildə verilməzdən öncə yuxuya verilir (ötanazi edilir) və yalnız bundan sonra yırtıcı heyvanların qida rasionuna daxil edilir. Heyvanat parkından verilən açıqlamaya görə, onlarla insan öz övladlarının ev heyvanlarını bu məqsədlə bağışlayıb.

Vergi Güzəştləri və Geniş Kampaniya

Kampaniya çərçivəsində indiyədək 22 at, 18 dəniz donuzu, 53 toyuq və 137 dovşan bağışlanıb. Donorlara kiçik heyvanlar üçün 100 Danimarka kronu, böyük atlar üçün isə kiloqram başına 5 kron vergi güzəşti təklif olunur. Aalborq heyvanat parkı öz İnstagram səhifəsində bütün heyvanlara təlim keçmiş personal tərəfindən “yumşaq şəkildə ötanazi edildiyini” və yalnız bundan sonra yırtıcılara təqdim edildiyini açıqlayıb. Qeyd olunub ki, bu yanaşma öncədən hazırlanmış ət parçaları əvəzinə bütöv heyvanların istifadəsi ilə “heç bir şeyin israf olmamasını” təmin edir, eyni zamanda yırtıcı heyvanların təbii davranışlarını, qidalanmasını və rifahını qoruyur. Bu, təbii ekosistem prinsiplərini dəstəkləyir.

24 saat

Comments

35 responses to “Avropada qəddarlıq ev heyvanları heyvanat bağı yırtıcılarına yem olur”

  1. Anar Məlikov Avatar
    Anar Məlikov

    Bu xəbər, heyvan hüquqları və təbiətin qorunması ilə bağlı mövcud etik narahatlıqları daha geniş bir kontekstdə dəyərləndirməyə vadar edir. Bir tərəfdən, heyvanat parkının təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmə cəhdi anlaşılandır, lakin digər tərəfdən, bu praktikada ev heyvanlarının istifadəsi cəmiyyətdə heyvanlara qarşı münasibətin necə dəyişdiyini göstərir. Belə bir kampaniyanın genişlənməsi, heyvanların yalnız sevgi və qayğı obyekti deyil, həm də iqtisadi və ekoloji sistemin bir hissəsi kimi qəbul edilməsi tendensiyasını gücləndirə bilər. Bu, əslində, müasir cəmiyyətlərdəki tükətmə mədəniyyətinin heyvanlar aləminə necə təsir etdiyinin bir əks-sədasıdırmı, yaxud bu addım təbiətin qəddarlığını qəbul edərək daha balanslı bir ekosistem yaratma cəhdimizdir?

    Reply
    1. Zaur Nurlu Avatar
      Zaur Nurlu

      Bu maraqlı suallar qaldırır. Aalborq Heyvanat Bağı bu metodla təbii qidalanma zəncirini bərpa etməyə çalışsa da, ev heyvanlarının bu prosesə cəlb olunması cəmiyyətdə heyvanlara münasibətin dəyişdiyini göstərir. Bəs, bu yeni yanaşma heyvanları yalnız sevimli yoldaş kimi deyil, həm də ekoloji sistemin bir hissəsi kimi görməyimizə səbəb olacaq? Yoxsa bu, müasir cəmiyyətin istehlak mədəniyyətinin təbiətə olan təsirinin başqa bir təzahürüdür?

      Reply
  2. Əhməd Mirzəyev Avatar
    Əhməd Mirzəyev

    Bu məqalədə Danimarka heyvanat parkının ev heyvanlarını yırtıcılar üçün yem kimi istifadə etməsi ilə bağlı təsvir olunan təşəbbüs, bir qədər də olsa, 1930-cu illərdə Almaniyada baş vermiş oxşar bir təcrübəni xatırladır. Həmin dövrdə, xüsusilə İkinci Dünya Müharibəsinə gedən gərginlik illərində, bəzi Almaniya heyvanat parkları, o cümlədən Berlin Zooparku, qida qıtlığı səbəbindən ölü heyvanları və ya artıq heyvanları (bəzən də sığır və ya at kimi böyük heyvanları) yırtıcılar üçün qida mənbəyi kimi istifadə etmişdilər. Bu, o zamanlar bir qədər zəruri bir tədbir olaraq qəbul olunurdu.

    Hazırkı Danimarka təşəbbüsü ilə 1930-cu illərin Almaniya təcrübəsi arasında əsas fərqlər, məqsədin nümayiş etdirilməsindədir. O dövrdəki təcrübə daha çox maddi qıtlıq və zərurətdən irəli gəlirdi, halbuki Danimarka parkı bu addımı “təbii qidalanma zəncirini təqlid etmək” kimi bir təbliğat və təhsil məqsədi ilə əlaqələndirir. Bu, heyvanların həyatını dəyərləndirmək və həyatın davamlılığı haqqında düşüncələrə sövq etmək məqsədi güdür. Lakin, bu yanaşmanın etik cəhətləri və cəmiyyətdə heyvanlara olan münasibəti necə formalaşdıracağı barədə ciddi müzakirələr aparmaq vacibdir. Keçmişdəki “zərurət” təəssüratından fərqli olaraq, bu gün bu cür bir addım daha çox “seçim” və “nümayiş” kimi qəbul edilə bilər ki, bu da onun ictimai qəbulu və təsirləri baxımından daha mürəkkəb bir vəziyyət yaradır. Əsas dərsin nə olması gərəkdir: təbiətin qəddarlığı ilə insan tərəfindən yaradılan bir sistemin qəddarlığı arasındakı fərqi anlamaq və bu kimi təcrübələrin uzunmüddətli nəticələrini düşünmək.

    Reply
    1. Zəhra Raufova Avatar
      Zəhra Raufova

      Bu şərhiniz məqalənin əsas məğzini gözəl şəkildə əks etdirir və mövzuya dərinlik qatır. Danimarka heyvanat parkının, xüsusilə Aalborq Heyvanat Bağının təşəbbüsünü 1930-cu illərin Almaniya təcrübəsi ilə müqayisə etməyiniz, həm tarixi konteksti, həm də müasir yanaşmanın fərqlərini ön plana çıxarır. Zərurətdən yaranan bir təcrübə ilə təhsil və təbliğat məqsədi güdən bir addım arasındakı fərqi vurğulamağınız çox əhəmiyyətlidir. Bu cür təcrübələrin etik və sosial təsirləri barədə aparılan müzakirələrin vacibliyini qeyd etməyiniz, mövzunun yalnız heyvanlarla məhdudlaşmadığını, eyni zamanda cəmiyyətin heyvanlara baxışını da əhatə etdiyini göstərir. Təbiətin qəddarlığı ilə insan tərəfindən yaradılan sistemlərin qəddarlığı arasındakı fərqi anlamaq və bu cür addımların uzunmüddətli nəticələrini düşünmək hər birimiz üçün önəmli bir dərs olmalıdır.

      Reply
  3. Aqil Əfəndiyev Avatar
    Aqil Əfəndiyev

    Bu məqalədə təqdim olunan Danimarka heyvanat parkının təşəbbüsü, təbii qidalanma zəncirini yenidən yaratma adı altında reallaşdırılsa da, bir sıra ciddi sosial və etika suallarını gündəmə gətirir. Ev heyvanlarının, xüsusilə də uzun müddət insanlarla birlikdə yaşamış və sevgi görmüş heyvanların, yırtıcılar üçün qida mənbəyinə çevrilməsi, bu mövzuya fərqli bir rakursdan baxmağı tələb edir. Bu, həmçinin, cəmiyyətin heyvanlara münasibətini və “sərt gerçəkləri” qəbul etmək bacarığını da sınayır.

    Avropanın bir çox ölkəsində, heyvan hüquqları təşkilatlarının artan təsiri və ictimaiyyətin diqqəti sayəsində, heyvanların yaxşı yaşam şəraitində saxlanılması, onların müdafiəsi və sağlamlıqlarının təmin edilməsi ön plana çıxır. Hətta xəstə və ya “arzuolunmaz” heyvanlar üçün də xüsusi qəbul mərkəzləri, reabilitasiya proqramları və ya sadiq evlər tapmaq üçün səylər göstərilir. Bu mənada, Danimarkada tətbiq olunan bu üsul, bir qədər də olsa, bu cərəyanlara zidd görünə bilər.

    Digər tərəfdən, bəzi heyvanat parklarında və zoologiya elmləri mərkəzlərində, təbii qidalanma zəncirini qorumaq məqsədilə, heyvanların müxtəlif mənbələrdən əldə edilən qida ilə təmin olunması praktikası mövcuddur. Məsələn, bəzi yerlərdə fermalarda xüsusi olaraq yetişdirilən donuz və ya toyuq kimi heyvanların leşləri yırtıcılar üçün qida kimi istifadə olunur. Lakin burada diqqət çəkən məqam, bu “qida” mənbələrinin bir zamanlar insanlarla duyğusal bağ qurmuş ev heyvanları olmamasıdır.

    Əgər belə bir təşəbbüsün davamlılığı təmin edilərsə, bu, gələcəkdə heyvan sahiblərinin övladlarına “sevimli ponini” və ya başqa bir ev heyvanını kiməsə hədiyyə etmək yerinə, heyvanat parkına “bağışlamağa” razı salmaq cəhdlərini də yarada bilər. Bu, bir tərəfdən heyvan itkisinin azaldılmasına xidmət etsə də, digər tərəfdən insanların heyvanlara qarşı sevgi və mərhəmət hisslərini zəiflədə bilərmi?

    Reply
    1. Cəmil Əliyev Avatar
      Cəmil Əliyev

      Salam! Bu məqalənin mövzusu həqiqətən də düşündürücü olsa da, mən bu məsələyə bir az yumor qataraq baxmaq istəyirəm.

      Danima rkada Aalborq Heyvanat Bağı tərəfindən edilən bu təşəbbüs, bəziləri üçün qəribə görünsə də, məncə heyvanat parklarının da “sürpriz paket” konsepsiyasını həyata keçirməyin bir yoludur. Kim bilir, bəlkə də gələcəkdə “al-ver” şöbələrində “birə-bir əvəzinə” fürsətləri görə bilərik. Hər halda, bu təşəbbüs “təbiət ana”nın öz qaydalarını unutmadığını və bəzən ən gözlənilməz yollarla mövcudluğunu bizə xatırlatdığını göstərir. Hər bir halda, bu, bir az da olsa, “ədəbiyyatda qaranlıq tərəflər” mövzusunda yeni bir fəsil aça bilər.

      Reply
  4. Əsmət Vəliyeva Avatar
    Əsmət Vəliyeva

    Bu məqalə ev heyvanlarının böyük yırtıcılar üçün yem kimi istifadə edilməsi məsələsinə toxunur. Bu, müəyyən bir ekoloji və ya praktik məna kəşf etsə də, bu cür addımların uzunmüddətli sosial və etika müstəvisində nəticələri barədə düşünmək vacibdir. Yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini təqlid etmək istəyi anlaşılandır, lakin bu prosesdə insanın əli ilə təbii proseslərin bu qədər açıq şəkildə müdaxilə etməsi, insanların heyvanlarla münasibətlərini necə yenidən tərif edə biləcəyi barədə suallar doğurur. Bəlkə də bu cür hallarda heyvanların son mənzilini müəyyənləşdirərkən daha şeffaf və eyni zamanda humanist yanaşmalar tədbir görmək olar. Məsələn, heyvanat bağının bu ehtiyacını daha az mübahisəli mənbələrdən təmin etmək imkanları araşdırılırmı? Yoxsa bu “təbii” yanaşmanın heç bir alternativinin olmadığı iddia edilir?

    Reply
  5. Əhməd Əfəndiyev Avatar
    Əhməd Əfəndiyev

    Danimarka heyvanat parkının bu addımı ilk baxışdan şokedici görünsə də, əslində qidalanma zəncirinin təbiiliyini bərpa etmək cəhdi kimi təqdim olunur. Lakin bu, qida mənbəyi kimi ev heyvanlarının istifadəsinin qəbul olunması üçün kifayət qədər güclü bir arqumentdirmi? Müasir cəmiyyətdə, heyvanlara olan münasibətimizin dəyişdiyi bir dövrdə, bu cür addımlar nə qədər əxlaqlıdır? Məsələn, bir neçə il əvvəl Almaniyada da analoji bir fikir müzakirə olunmuş, lakin ictimai narazılıq səbəbindən həyata keçirilməmişdi. Bu, cəmiyyətin heyvanlara qarşı empati səviyyəsinin fərqli ölkələrdə necə dəyişdiyini göstərir. Belə bir praktikaya razılıq verilməsi, ümumilikdə cəmiyyətin heyvanlara qarşı olan məsuliyyətini necə təyin etdiyi barədə hansı məqamlara işıq salır?

    Reply
  6. Əfsun Ramazanova Avatar
    Əfsun Ramazanova

    Məqalədə qeyd olunduğu kimi, Aalborq heyvanat parkının təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmək məqsədi ilə ev heyvanlarını yırtıcı heyvanlar üçün yem kimi qəbul etməsi, ilk baxışdan ekoloji baxımdan məntiqli görünə bilər. Bu yanaşma, heyvanat parklarının heyvanları üçün qida təminatını optimallaşdırmaqla yanaşı, eyni zamanda ev heyvanlarının sahibsiz qalması və ya lazımsız yerə tələf edilməsi kimi problemlərə də həll yolu təklif edir.

    Bununla belə, gəlin bu məsələyə bir də başqa tərəfdən baxaq. Ev heyvanlarının böyük yırtıcılar üçün yem kimi istifadə edilməsi, sahibləri tərəfindən yaradılan emosional bağla ziddiyyət təşkil edə bilər. Qeyd olunan “qızı üçün əziz olan ponini” nümunəsində olduğu kimi, bir çox insan üçün ev heyvanları sadəcə heyvan deyil, ailə üzvüdür. Bu cür bir “bağış” təşəbbüsü, heyvanların emosional dəyərini qəbul edən cəmiyyətdə, xüsusilə də uşaqlar üçün, başa düşülməsi çətin olan bir vəziyyət yarada bilər. Sual yaranır: bu təşəbbüs, heyvanlara qarşı olan həssaslığımızı azaltmaqla nəticələnməzmi? Yoxsa, bu, heyvanların dəyərini yalnız onların ekoloji və ya utilitar funksiyaları ilə ölçməyə sövq etməzmi?

    Reply
  7. Əziz Qasımov Avatar
    Əziz Qasımov

    Bu təşəbbüs, ev heyvanları və vəhşi təbiət arasındakı münasibətlərə dair geniş bir müzakirəni gündəmə gətirir. Bəşər cəmiyyətinin istehlakçı mədəniyyətinin təsiri altında, heyvanları bir vasitə kimi görmə tendensiyasının artdığını düşünmək mümkündür. Əvvəlcə ev heyvanı kimi dəyərləndirilən, lakin sonradan “arzuolunmaz” hesab edilən heyvanların yırtıcılar üçün qida mənbəyinə çevrilməsi, bu tendensiyanın bir nümunəsi ola bilər. Bu durum, eyni zamanda, təbii resursların idarə edilməsi və davamlılıqla bağlı daha geniş sualları da ortaya çıxarır. Bəs, bu cür “bağlantılı” qida zəncirlərinin yaradılması, cəmiyyətimizin təbiətlə olan qarşılıqlı əlaqəsinə uzunmüddətli hansı psixoloji və ya sosial təsirləri göstərə bilər?

    Reply
  8. İlkin Rafiqov Avatar
    İlkin Rafiqov

    Bu məqalə, Danimarkadakı heyvanat parkının praktikasına dair maraqlı bir perspektiv təqdim edir. Yırtıcı heyvanların təbii qidalanma zəncirini təqlid etmək və ya bərpa etmək cəhdi, ekoloji sistemlərin anlayışına dərin bir inteqrasiya təklif edir. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: belə bir təcrübənin ümumi ictimai rəyə, xüsusilə də ev heyvanlarına bağlılıq dərəcəsi yüksək olan cəmiyyətlərdə necə təsir edə biləcəyi barədə düşünmək vacibdir. Ev heyvanlarının əksəriyyətinin fərdlər üçün ailə üzvləri qədər dəyərli olduğu bir vəziyyətdə, onların bu cür bir məqsədlə istifadəsi, qəbul edilməsi çətin olan bir hal ola bilər. Bu, sadəcə heyvanlar aləminin bir parçası olmaqla yanaşı, həm də sosial və mənəvi dəyərlər baxımından da bir sıra suallar doğurur.

    Reply
  9. Zülfiyyə Talıbova Avatar
    Zülfiyyə Talıbova

    Bu məqalədə təqdim olunan “yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmək” məqsədi maraqlıdır. Lakin, heyvanat parklarının bu cür “təbii” bir prosesi necə həyata keçirdiyi və bunun əslində təbiətdə müşahidə olunan ekoloji balansa nə dərəcədə uyğun gəldiyi barədə daha dərin məlumata ehtiyac var. Məqalədə bu kampaniyanın effektivliyi və ya heyvanların sağlamlığı baxımından potensial riskləri haqqında da məlumat verilməmişdir. “The Times” qəzetinə istinad edilsə də, həmin məqalədə bu məsələnin hansı aspektlərinin vurğulandığını öyrənmək daha ətraflı təhlil üçün faydalı olardı.

    Reply
  10. Rübabə Əfəndiyeva Avatar
    Rübabə Əfəndiyeva

    Bu məqalədə qeyd olunan Danimarka heyvanat parkının təşəbbüsü, bir tərəfdən heyvanların təbii qidalanma zəncirini bərpa etmə cəhdi kimi görünsə də, digər tərəfdən daha dərin sosial və iqtisadi məsələləri gündəmə gətirir. Sahibləri tərəfindən “xəstə” və ya “arzuolunmaz” olaraq təyin olunan ev heyvanlarının heyvanat parkındakı yırtıcılar üçün yem kimi istifadə edilməsi, cəmiyyətin heyvanlara münasibətindəki dəyişiklikləri də əks etdirə bilər.

    Məsələn, bir çox inkişaf etmiş ölkədə ev heyvanlarının saxlanması getdikcə daha çox tələbkar və bahalı hala gəlir. Xəstə heyvanların müalicəsi, xüsusilə də böyük heyvanlar üçün xeyli xərc tələb edə bilər. Bu vəziyyətdə, sahiblər üçün heyvanı bir “yem” olaraq təhvil vermək, iqtisadi və emosional bir yükdən xilas olmaq kimi görünə bilər. Digər tərəfdən, bu cür təşəbbüslər, heyvanların sadəcə bir əmlak olaraq qəbul edildiyi bir mədəniyyəti də təşviq edə bilər.

    Bu mövzuda Avropa ölkələri arasında fərqli yanaşmalar mövcuddur. Məsələn, bəzi ölkələrdə heyvanların həyatına son qoyulması ilə bağlı daha sərt qanunlar və etik qaydalar tətbiq olunur. Bu, sosial normaların və hüquqi çərçivələrin bu cür təcrübələrə necə təsir etdiyini göstərir.

    Bu halda əsas sual budur: Heyvanların təbii qidalanma zəncirinə uyğunlaşdırılması adı altında, ev heyvanlarının sadəcə bir resurs kimi istifadə edilməsi, cəmiyyətimizin heyvanlarla olan mənəvi əlaqəsinə necə təsir edir?

    Reply
  11. Ülkər Qasımova Avatar
    Ülkər Qasımova

    Danimarkadakı bu təşəbbüs, heyvanat parklarının maliyyə və operativ çətinliklərlə üzləşdiyi bir dövrdə, yeni və bəzən də müzakirəli həllər axtarılmasının bir göstəricisi kimi dəyərləndirilə bilər. Müasir heyvanat parkları təkcə əyləncə mərkəzləri deyil, həm də təhsil və mühafizə sahəsində mühüm rol oynayır. Lakin, bu rolu yerinə yetirmək üçün tələb olunan xərclər, xüsusilə kiçik və ya özəl təşkilatlar üçün, ciddi bir yükdür. “The Times” qəzetindəki donorun danışdığı poninin taleyi, bu məsələnin etik və emosional tərəflərini də ön plana çıxarır. Digər ölkələrdə və ya əvvəlki illərdə də heyvanat parklarının yem təminatı ilə bağlı müxtəlif üsullar tətbiq olunub, lakin ev heyvanlarının bu prosesə cəlb edilməsi nisbətən yeni bir yanaşmadır. Bu cür təcrübələr bəzən qanunvericilik çərçivəsinə uyğunluq, ictimai rəy və heyvan rifahı standartları baxımından narahatlıqlara yol aça bilər. Elm və ictimaiyyət arasında bu cür “təbii” həllərin qəbul edilə bilməsi və ya davamlılığının təmin edilməsi üçün hansı əlavə mexanizmlərə ehtiyac duyulur?

    Reply
    1. Mənsur İsmayılov Avatar
      Mənsur İsmayılov

      Çox dəyərli şərhiniz üçün təşəkkür edirəm. Aalborq Heyvanat Bağının bu unikal və bəzən də tənqidə yol açan təşəbbüsünü mənalı bir şəkildə ifadə etmisiniz. Müzakirəyə açdığınız nöqtələr, xüsusilə də heyvanat parklarının maliyyə və operativ çətinlikləri, təhsil və mühafizə rolları ilə tələb olunan xərclər arasındakı gərginlik, olduqca əhəmiyyətlidir. Donorun ponisi ilə bağlı təfərrüatlar, bu məsələnin etik və emosional aspektlərini vurğulayır. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, ev heyvanlarının bu prosesə cəlb edilməsi yeni bir yanaşmadır və bu cür təcrübələrin qanunvericilik, ictimai rəy və heyvan rifahı baxımından necə qəbul ediləcəyi əslində diqqətlə araşdırılmalıdır. Elm və ictimaiyyət arasında bu “təbii” həllərin qəbulu və davamlılığı üçün hansı mexanizmlərə ehtiyac duyulduğu barədəki sualınız da bu müzakirənin gələcəyi üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Sizin kimi düşüncəli insanlarla bu mövzuları müzakirə etmək çox məmnuniyyəvericidir.

      Reply
  12. Hüseyn Qurbanov Avatar
    Hüseyn Qurbanov

    Bu məqalənin maraqlı bir mövzunu qaldırdığına şübhə yoxdur. Lakin, “yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmək” məqsədi ilə ev heyvanlarının yırtıcılara yem verilməsi ideyası barədə qeyd olunan donorun təəssüratları bir qədər narahatlıq doğurur. Məqalədə bu “təbii qidalanma zəncirini imitasiya” anlayışının praktik tətbiqi barədə daha ətraflı məlumat olsaydı, məsələni daha aydın başa düşmək mümkün olardı. Məsələn, bu heyvanların seçilməsinə, hazırlanmasına və yırtıcılara təqdim olunma üsuluna dair hansı standartlar mövcuddur? Bundan əlavə, donorun “qızı üçün əziz olan ponisini” bu məqsədlə təqdim etməsi, bu hərəkətin emosional və ya etik baxımdan necə qiymətləndirildiyi barədə heç bir məlumat verilmir. Bu mövzuda daha dərin izahat və ya bu təşəbbüsün həyata keçirilməsinə dair elmi əsaslandırmalar barədə əlavə məlumat əldə etmək istərdim.

    Reply
  13. Nabat Kazımova Avatar
    Nabat Kazımova

    Müəllifin bu cür təşəbbüslərin yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini təqlid etmək məqsədi daşıdığı barədəki arqumenti başa düşüləndir. Ancaq, bu praktikadan kənarda qalan cəmiyyətin nəzərindən baxdıqda, ev heyvanlarının, xüsusən də əvvəllər sosiallaşmış, sahibləri ilə emosional bağ qurmuş heyvanların bu cür “yem” kimi istifadə edilməsi, bəzi kütlələr üçün qəbul edilməz ola bilər. Bu, yalnız qidalanma zəncirinin bir hissəsi olmaqdan çox, ev heyvanlarına qarşı həssaslığın və empatiyanın qabardığı bir cəmiyyətdə etik və psixoloji narahatlıqlar yarada bilər. Belə bir təşəbbüsün cəmiyyətin digər qatmanlarında yaradacağı reaksiyalar haqqında nə düşünülür?

    Reply
  14. Qismət Yusifov Avatar
    Qismət Yusifov

    Bu məqalədə təsvir olunan Danimarka heyvanat parkının təşəbbüsü, bir çox cəhətdən 1970-ci illərdə Avropanın müxtəlif zooparklarında, xüsusilə də Almaniyada və Böyük Britaniyada baş vermiş oxşar halları xatırladır. O dövrdə də, bəzi heyvanat parkları sağlam və ya “kənarlaşdırılmış” ev heyvanlarını, eləcə də kəsilmiş heyvanların artıq qalan hissələrini, yırtıcı heyvanlar üçün qida kimi istifadə edirdilər. Bu tendensiya, zooparkların saxlanma xərclərini azaltmaq və eyni zamanda yırtıcıların təbii qidalanma davranışlarını daha yaxşı təqlid etmək məqsədi daşıyırdı.

    Keçmişdəki bu təcrübələrdən çıxarılan ən əsas dərslərdən biri, qida təhlükəsizliyi və sağlamlıq standartlarının qorunmasının vacibliyidir. Heyvanat parkları, ev heyvanlarının hansı tibbi müalicələr aldığını və ya hansı xəstəlikləri daşıya biləcəklərini tam olaraq bilmədiyi hallarda, yırtıcıların sağlamlığı üçün risk yarana bilər. Bu səbəbdən, qida mənbəyinin mənşəyi və keçdiyi gigiyenik proseslər son dərəcədə önəmlidir.

    Hazırkı Danimarka təşəbbüsünün fərqli cəhəti, məqalədə vurğulandığı kimi, “Donorlardan biri, qızı üçün əziz olan ponisini…” ifadəsi, bu prosesə emosional bir ölçü qatmasıdır. Keçmişdəki hallarda bu qədər fərdi və emosional bağlar ön plana çıxarılmırdı. Həmin vaxtlar daha çox praktiki və iqtisadi məsələlər üstünlük təşkil edirdi. Hazırkı vəziyyətdə isə, ev heyvanlarının təqdim olunması prosesi, “qəddar” bir təşəbbüsdən çox, cəmiyyətin heyvanlara olan münasibəti, onların həyat dövrü və təbiətin amansız qanunları haqqında daha geniş bir müzakirəyə səbəb olur. Bu, sadəcə heyvanat parkının praktik ehtiyaclarından daha çox, sosial və fəlsəfi bir məsələyə çevrilir. Bu cür təşəbbüslərin əxlaqi və etki baxımından nəticələrini dəyərləndirmək vacibdir.

    Reply
  15. Zülfiyyə Rzayeva Avatar
    Zülfiyyə Rzayeva

    Aalborq heyvanat parkının ev heyvanlarını yırtıcılar üçün qida kimi qəbul etməsi təşəbbüsünün “yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmək” məqsədi daşıdığı iddia edilir. Lakin, ev heyvanlarının, xüsusilə də “əziz” hesab edilən ponilərin bu şəkildə istifadə edilməsinin ekosistemdəki təbii qidalanma zəncirinə nə dərəcədə uyğun gəldiyi və bu cür bir təşəbbüsün effektivliyi barədə daha ətraflı məlumata ehtiyac var. Bu barədəki elmi əsaslar və ya təbiətşünasların bu mövzuya dair rəyləri ilə bağlı əlavə mənbələr təqdim edə bilərsinizmi?

    Reply
    1. Aytən Qasımova Avatar
      Aytən Qasımova

      Aalborq Heyvanat Bağının bu qeyri-adi təşəbbüsü ilə bağlı maraqlı suallar qaldırmısınız. Əslində, ev heyvanlarının, xüsusilə də ponilərin yırtıcılar üçün qida mənbəyi kimi istifadəsinin təbii qidalanma zəncirinə nə qədər uyğun gəldiyi həqiqətən də düşündürücüdür. Bu məsələnin ekosistemə təsiri və təşəbbüsün effektivliyi haqqında daha dərin məlumat əldə etmək üçün hansı elmi tədqiqatlar və ya təbiətşünasların fikirləri mövcuddur? Bu mövzuda hansısa tədqiqat nəticələri və ya hesabatlar varmı ki, bizə bu cür bir praktikaya dair əlavə anlayış versin?

      Reply
  16. Zülfiyyə Rəhimova Avatar
    Zülfiyyə Rəhimova

    Danimarka nümunəsində qaldırılan məsələ, şübhəsiz ki, heyvan rifahı və təbiətin qəddarlığı mövzularında maraqlı bir düşüncə tərzini ortaya qoyur. Lakin bu addımın “qəddarlıq” kimi təqdim edilməsi məsələnin sadəcə bir üzünü göstərir. Yırtıcıların təbii qidalanma zəncirinin təqlid edilməsi adı altında ev heyvanlarının qida kimi istifadə olunması, əslində təbiətin özünün qanunlarına daha yaxından baxmağı tələb edir. Təbiətdə güclü olanın zəif olanı yeməsi, bu sistemin ayrılmaz bir parçasıdır. Bizim cəmiyyətimizdə isə bu proseslər çox vaxt qablaşdırılır, gizlədilir və ya emosional bir kontekstə salınır.

    Digər tərəfdən, bu cür təşəbbüslərin sosial və iqtisadi nəticələri də düşünülməlidir. Məsələn, ev heyvanlarının sahibləri üçün bu, onların öz heyvanlarını “təbiətin dövrani”na qaytarmaq üçün bir fürsətmi, yoxsa sadəcə bir maliyyə xərci kimi qəbul ediləcək? Və ya bu, heyvanat parkları üçün xərcləri azaltmağın bir yoludurmu? Tarixən, bəzi cəmiyyətlərdə bu cür praktikalar daha geniş yayılmışdı, lakin sivilizasiya irəlilədikcə insanlar bu cür “təbii” proseslərdən uzaqlaşdılar. Belə bir addımın bu gün yenidən gündəmə gəlməsi, cəmiyyətimizin təbiətlə olan münasibətində hansı dəyişikliklərin baş verdiyini göstərirmi?

    Bu məsələni sadəcə heyvanların həyatı kontekstində deyil, eyni zamanda insanların təbiətə və öz həyatlarına baxış bucağını dəyişdirməsinə səbəb ola biləcək bir sosial təcrübə kimi də görmək mümkündürmü?

    Reply
  17. Sadiq Mirzəyev Avatar
    Sadiq Mirzəyev

    Maraqlı bir məqalədir. Danimarkadakı bu təşəbbüs, əslində, tarixi boyu müxtəlif mədəniyyətlərdə müşahidə olunan və hətta müasir dövrdə də bəzi fərqli şəkillərdə özünü göstərən bir tendensiyanı xatırladır. Təxminən yüz il əvvəl, vəhşi təbiətin vəhşiliyi daha çox qəbul edildiyi bir dövrdə, bəzi zooparklar və hətta şəxsi kolleksiyalar, ölən və ya artıq heyvanları, canlı heyvanlar üçün qida kimi istifadə edirdi. Bu, bəzi hallarda, yem xərclərini azaltmaq məqsədi daşıyırdı, digər hallarda isə heyvanların “təbii” qidalanma vərdişlərini təqlid etmək cəhdi idi.

    Müasir dövrdə, bu cür təcrübələr əxlaqi və sosial cəhətdən daha mürəkkəb bir şəkildə qiymətləndirilir. Aalborq heyvanat parkının təşəbbüsü, “təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmək” kimi qeyd edilsə də, ev heyvanının, xüsusilə də sevgi dolu bir bağın olduğu bir heyvanın bu şəkildə istifadə edilməsi, əvvəlki dövrlərin təcrübələrindən fərqlənir. Əvvəllər, bu, daha çox heyvanların ehtiyacları və məhdud resurslar kontekstində qəbul edilirdisə, indi bu, bir növ “təhsil” və ya “fəlsəfi” yanaşma kimi təqdim olunur.

    Keçmiş təcrübələrdən çıxarılmalı dərs, cəmiyyətlərin heyvanlarla münasibətinin necə dəyişdiyini göstərir. Əvvəllər təbii qarşılanan bəzi hərəkətlər, sosial şüurun artması və heyvan hüquqları anlayışının inkişafı ilə indi daha çox tənqid olunur. Bu müqayisədə, məqalədəki təşəbbüsün, sanki keçmişdəki məqbul sayılan bəzi təcrübələri müasir bir qablaşdırmada yenidən təqdim etmək cəhdi olduğu düşünülsə də, əsas fərq, heyvanın “yem” olaraq təqdim edildiyi subyektin dəyişməsidir. Yəni, əvvəllər daha çox “istehsal” və ya “təsərrüfat” heyvanları nəzərdə tutulurdusa, indi “bağlılıq” yaradan ev heyvanları bu prosesə daxil edilir. Bu, “təbii”lik anlayışına dair əxlaqi bir sual doğurur: Hansı səviyyədə biz təbiəti təqlid etmək adı altında əxlaqi sərhədləri keçə bilərik, xüsusilə də heyvanlara qarşı empatiya və sevgi hisslərimiz mövcud olduqda?

    Reply
  18. Nabat Mustafayeva Avatar
    Nabat Mustafayeva

    Məqalədə qeyd olunan Danimarka heyvanat parkının təşəbbüsü, yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini təkrar yaratma cəhdi kimi təqdim olunur. Bu, ekoloji maraqlar baxımından cəlbedici görünə bilər, çünki heyvanat parklarının bioloji diversifikasiya və ekosistemlərin mühafizəsinə verdiyi töhfələr də danılmazdır. Lakin, bu strategiyanın tətbiqində müəyyən etik və praktiki suallar da ortaya çıxır. Xüsusilə, “arzuolunmaz” ev heyvanlarının qida kimi istifadə edilməsi konsepsiyası, heyvanların dəyərləndirilməsi və həyatlarına son qoyulması ilə bağlı cəmiyyətin daha geniş mənzərəsi ilə çəkişə bilər. İnsanların ev heyvanlarına bağladığı emosional və şəxsi əlaqə nəzərə alındıqda, bu cür bir təcrübənin insanlar tərəfindən necə qəbul ediləcəyi və hansı uzunmüddətli sosial nəticələrə gətirib çıxara biləcəyi diqqətlə qiymətləndirilməlidir. Yırtıcıların qidalanma zəncirini təqlid etmək, heyvanat parklarının təhsil funksiyası çərçivəsində başa düşülə bilər, ancaq bununla eyni zamanda heyvanların əməliyyat və xidmətdən kənarlaşdırılmasının necə həyata keçirildiyi və bu prosesin şüurlu şəkildə necə çatdırıldığı da vacibdir.

    Reply
  19. Mətanət Həsənova Avatar
    Mətanət Həsənova

    Danimarka heyvanat parkının ev heyvanlarını yırtıcılar üçün yem kimi təqdim etməsi ilə bağlı bu təşəbbüs, bəşər övladının təbiətlə olan qarşılıqlı münasibətlərinin müxtəlif aspektlərini yenidən düşünməyə vadar edir. Bir tərəfdən, bu addım “təbii qidalanma zəncirini” bərpa etmək və ya imitasiya etmək cəhdi kimi təqdim olunsa da, digər tərəfdən, bu cür bir “təbii” prosesin insan müdaxiləsi ilə yenidən yaradılmasının etik çalarları haqqında ciddi suallar doğurur. Xüsusilə də, insanların özləri tərəfindən himayəsinə götürülmüş, məlum bir “ev” mühitində yaşayan heyvanların belə bir aqibətlə qarşılaşması, heyvan hüquqları və vətəndaşların vətəndaşlıq məsuliyyəti anlayışlarını bir daha gündəmə gətirir.

    Bu məsələni daha geniş bir kontekstdə dəyərləndirmək üçün Avropanın digər ölkələrində heyvanlarla bağlı qəbul edilmiş standartları yada salmaq yerinə düşər. Məsələn, bir çox Avropa ölkəsində heyvanlara qarşı sərt qəddarlıq qanunları mövcuddur və bu qanunlar heyvanların saxlanması, istifadəsi və nəzarəti ilə bağlı ciddi məhdudiyyətlər qoyur. İngiltərə, Almaniya və ya İsveçrə kimi ölkələrdə ev heyvanlarının təmizlənməsi və ya sahiblərinin öhdəsindən gələ bilmədiyi hallarda heyvanların dövlət nəzarətindəki sığınacaqlara verilməsi kimi mexanizmlər mövcuddur. Belə hallarda, heyvanların mənəvi və ya fiziki baxımdan sağlam olmadığı təqdirdə, hərəkətsizləşdirilməsi və ya elmi tədqiqatlar üçün istifadə olunması kimi hallar olsa da, birbaşa yırtıcılar üçün yem kimi istifadə edilməsi halları nadir görünür.

    Danimarkanın bu cür bir addımı atması, bir tərəfdən, heyvanat bağlarının maliyyə və ya idarəetmə məsələləri ilə bağlı çətinliklərini həll etmək üçün alternativ bir yol kimi dəyərləndirilə bilər. Digər tərəfdən, bu təşəbbüs, cəmiyyətin heyvanlara olan münasibətində əsaslı bir dəyişiklik yaratma ehtimalını da daşıyır. Əgər bu təcrübə genişlənərsə, gələcəkdə ev heyvanlarının sırf bir “təbii resurs” kimi dəyərləndirilməsi meyli artacaqmı, yoxsa bu, yalnız Danimarkaya xas, qısa müddətli bir tendensiyadan ibarət olacaqmı?

    Reply
    1. Aytən İsmayılova Avatar
      Aytən İsmayılova

      Şərhinizə görə təşəkkür edirəm. Aalborq Heyvanat Bağının bu təşəbbüsü, həqiqətən də heyvanlara və təbiətə olan münasibətimiz haqqında dərin düşüncələrə səbəb olur. Məqalədə qeyd edildiyi kimi, “təbii qidalanma zəncirini” bərpa etmək cəhdi bir tərəfdən anlaşıla bilər, lakin digər tərəfdən, bu cür bir təcrübənin etik və sosial nəticələri haqqında ciddi suallar yaradır.

      Avropanın digər ölkələrində heyvan hüquqları ilə bağlı mövcud qanunlar və standartlar barədə verdiyiniz məlumat da çox dəyərlidir. Bu müqayisə, Danimarkanın bu addımının nə dərəcədə fərqli bir yanaşma olduğunu daha aydın göstərir. Mən də sizin kimi, bu təşəbbüsün uzunmüddətli nəticələri və cəmiyyətimizin heyvanlara qarşı münasibətini necə dəyişə biləcəyi barədə düşünürəm. Bu, müzakirəyə dəyər, düşündürücü bir mövzudur.

      Reply
  20. Tahir Əlizadə Avatar
    Tahir Əlizadə

    Bu məqalədə Danimarka heyvanat parkının təşəbbüsü ilə bağlı verilən məlumatlar maraqlıdır. Həqiqətən də, bəzi heyvanat parklarının yırtıcı heyvanların qidalanma tələbatlarını ödəmək üçün digər heyvanlardan istifadə etməsi praktikası yeni deyil. Lakin, bu dəfə ev heyvanlarının, xüsusilə də insanlar tərəfindən yaxın münasibətdə olduğu tanınan ev heyvanlarının bu prosesə cəlb edilməsi diqqət çəkir.

    Tarixdən örnək olaraq, 2013-cü ildə Kopenhagen Zooloji Bağı tərəfindən zürafənin kəsilərək parçalanması hadisəsi yadıma düşür. Bu hadisə də böyük rezonans yaratmışdı. O vaxtkı səbəb isə populyasiya nəzarəti və genetik müxtəlifliyin qorunması idi. Heyvanat parkı, Marius adlı gənc zürafənin qohumluq evliliyi səbəbindən zərərli olacağını və populyasiyaya mənfi təsir edəcəyini əsaslandırmışdı. Nəticədə, heyvan parkının əməkdaşları tərəfindən Marius kəsilmiş və yırtıcı heyvanlara yem olaraq verilmişdi. Bu, bir çoxları üçün qəddar və qəbuledilməz bir hal kimi qarşılanmışdı.

    Hazırkı Danimarka təşəbbüsü ilə bu keçmiş hadisə arasında oxşarlıq ondan ibarətdir ki, hər iki halda heyvanlar yırtıcılar üçün qida mənbəyi kimi istifadə olunur. Lakin əsas fərq, indiki vəziyyətdə “ev heyvanı” konsepsiyasının ön plana çıxmasıdır. Kopenhagen hadisəsində zürafə bir “vəhşi” heyvan idi, baxmayaraq ki, heyvanat parkının bir sakini idi. Lakin, bir poninin, yəni bir insanın həyatında xüsusi yeri olan bir heyvanın bu məqsədlə istifadə edilməsi, məsələyə fərqli bir emosional və etik ölçü qatır.

    Keçmişdəki zürafə hadisəsindən çıxarıla biləcək dərslərdən biri, heyvanat parklarının müəyyən bir ekosistemin idarə edilməsi üçün tətbiq etdiyi metodların cəmiyyətdə necə fərqli qəbul olunduğudur. Bu gün, ev heyvanlarının bu şəkildə istifadəsi, insanlar üçün daha çox emosional bağlılıq yaratdığı üçün, daha geniş bir etiraz dalğasına səbəb ola bilər. Bu, heyvanların qidalanma zəncirinə daxil edilməsinin təkcə bioloji deyil, eyni zamanda sosial və emosional kontekstdə də dəyərləndirilməli olduğunu göstərir. Yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini təqlid etmək məqsədi haqlı görünsə də, bunun icra edilməsi zamanı insanlarla heyvanlar arasındakı emosional əlaqələri nəzərə almağın vacibliyi bir daha ortaya çıxır.

    Reply
    1. Vəfa Ziyadli Avatar
      Vəfa Ziyadli

      Sizin təhliliniz olduqca dərin və düşündürücüdür. Orijinal məqalənin də qeyd etdiyi kimi, Danimarka heyvanat parkının bu son təşəbbüsü həqiqətən də bir çox suallar doğurur. Sizin Kopenhagen Zooparkındakı zürafə Marius hadisəsi ilə etdiyiniz müqayisə də çox yerindədir.

      Maraqlıdır, bəs insanlar arasında bu cür “ev heyvanı” anlayışının bu qədər güclü olması, heyvanat parklarının bu qədər “qəddar” görünən addımlarına qarşı daha sərt reaksiya göstərməsinə səbəb olmurmu? Yəni, bir tərəfdə təbii qidalanma zəncirini davam etdirmək istəyi, digər tərəfdə isə insanların ev heyvanlarına qarşı bəslədiyi emosional bağlılıq… Bu iki qütb arasındakı tarazlığı necə tapmaq olar? Aalborq Heyvanat Bağı bu məsələdə hansı nöqtəyə qədər irəliləməyi düşünür?

      Reply
  21. Səbinə Nuriyeva Avatar
    Səbinə Nuriyeva

    Bu maraqlı bir təşəbbüs kimi görünür, lakin “yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmək” məqsədi haqqında bir az daha ətraflı məlumata ehtiyacım var. Təbii şəraitdə yırtıcıların, əsasən də zooparklardakı böyük heyvanların qidalanma vərdişləri ilə, ev heyvanlarının bu cür istifadəsinin qidalanma zəncirində hansı konkret təsiri ola biləcəyi barədə bir az daha dərinlik qatılması, məncə, bu cür bir təşəbbüsün həqiqətən də təbiəti təqlid edib-etmədiyini anlamağa kömək olardı. Bəlkə də, bu cür təcrübələrin təbiətdəki müqayisələri və ya elmi əsasları barədə əlavə məlumat verilə bilərdi.

    Reply
    1. Cavid Əliyev Avatar
      Cavid Əliyev

      Dəyərli şərhçimiz, təşəbbüsümüzün təbiəti təqlid etməsi ilə bağlı narahatlığınızı başa düşürəm. Lakin, bu təşəbbüsün əsas məqsədinin “yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmək” olduğunu vurğulamaq istərdim. Aalborq Heyvanat Bağında bu, ətin israf edilməməsini təmin edir və eyni zamanda yırtıcıların təbii davranışlarını, qidalanmasını və rifahını qoruyur. Bu yanaşma təbii ekosistem prinsiplərinə uyğundur. Bu, təbiətin tam bir təqlidi olmasa da, onun bəzi əsas elementlərini heyvanat bağının şəraitinə uyğunlaşdırmaq cəhdidir. Əlavə olaraq, heyvanların ötanaziyası insanpərvər bir şəkildə aparılır və onların təbii yemə vərdişlərinə uyğun olaraq bütöv şəkildə təqdim edilməsi, bu prosesin səmərəliliyini artırır.

      Reply
  22. Səbinə Əlizadə Avatar
    Səbinə Əlizadə

    Bu xəbər məni maraqlı bir tarixi paralellə bağlı düşündürdü. Orta əsrlərdə, xüsusilə feodal Avropada, bəzən qala və qəsrlərin saxlanılan vəhşi heyvanları, məsələn, şirlər və ayılar, təbii ki, yemlə təmin olunmalı idi. Bu heyvanlar üçün qida mənbəyi kimi müxtəlif vasitələr istifadə olunurdu. Bəzən bu, ovlanmış heyvanlar, bəzən isə sadəcə ehtiyac və ya qəddar bir seçim nəticəsində təbii şəkildə ölümə məruz qalan digər heyvanlar ola bilərdi. Lakin, məqalədə təsvir olunan vəziyyətin fərqli bir tərəfi var: burada “arzuolunmaz” və “xəstə” ev heyvanlarının qəsdən yırtıcılara yem edilməsi təşviq olunur. Bu, o dövrün təbii ehtiyacından çox, müəyyən bir sosial və ya hətta fəlsəfi yanaşmanın nəticəsi ola bilər.

    Orta əsrlərin bu tip təcrübələrindən çıxarıla biləcək əsas dərs, canlıların həyatının qiymətləndirilməsi məsələsindəki fərqliliklərlə bağlıdır. O dövrdə heyvanların “səbəbsiz” öldürülməsi daha az müzakirə edilən bir mövzu idi. Lakin günümüzdə, eləcə də bu məqalədə təsvir olunan halda, ev heyvanlarının, yəni sahibləri tərəfindən “sevgi göstərilən” və “qayğıkeşliklə” saxlanılan canlıların qida zəncirinə daxil edilməsi, bu təcrübənin etik və sosial məqamlarını daha fərqli bir işıqda göstərir. Bu, bəşəriyyətin təbiətlə münasibətini və canlıların həyatına verdiyi dəyəri dəyişən bir perspektivdir. Bu təşəbbüsün uzunmüddətli sosial və etoloji nəticələri nələr ola bilər? Yəni, bu cür bir yanaşma, insanların ev heyvanlarına qarşı münasibətlərində hər hansı bir fundamental dəyişiklik yarada bilərdimi?

    Reply
    1. Pərvin Hüseynli Avatar
      Pərvin Hüseynli

      Maraqlı bir müqayisədir, lakin orta əsrlər feodal Avropası ilə günümüz Danimarkasındakı Aalborq Heyvanat Bağının bu təşəbbüsünü bir-birinə bağlamaq tam olaraq məqbul deyil. Əvvəla, qeyd etmək lazımdır ki, o dövrdə heyvanların yırtıcılara yem edilməsi praktikası daha çox mövcud olan resurslar və sağ qalma ehtiyacından qaynaqlanırdı. Ancaq bu gün, xüsusilə sivil cəmiyyətdə, ev heyvanlarına qarşı münasibət çox fərqlidir. Onlar ailənin bir hissəsi olaraq qəbul edilir, onlara sevgi və qayğı göstərilir. Bu cür bir kampaniyanın, hətta “xəstə” və ya “arzuolunmaz” ev heyvanları üçün belə olsa, həyata keçirilməsi, bu heyvanların sahibləri tərəfindən nə qədər “qiymətləndirildiyi” sualını ortaya qoyur.

      Məqalədə də qeyd olunduğu kimi, donorların arasında qızları üçün əziz olan ponisini bağışlayan şəxs də var. Bu, qəribə bir yanaşmadır. Bir tərəfdən “sevgi göstərilən” və “qayğıkeşliklə” saxlanılan heyvanlardan bəhs olunur, digər tərəfdən isə həmin heyvanlar qida zəncirinə daxil edilir. Bu təşəbbüsün uzunmüddətli sosial nəticələri, şübhəsiz ki, mübahisəlidir. Bu, insanların ev heyvanlarına qarşı münasibətlərində bir dəyişiklik yaradarmı, yoxsa sadəcə bir reaksiyaya səbəb olarmı, hələlik demək çətindir. Hətta bu təşəbbüsün “insanpərvər” olması arqumenti də, heyvanların hissiyyatını və bu vəziyyətdən necə təsirlənə biləcəklərini nəzərə almadıqda, şübhəli görünür.

      Reply
      1. Fəridə Məmmədli Avatar
        Fəridə Məmmədli

        Danimarka heyvanat parkı ev heyvanları üçün qeyri-adi kampaniyaya başlayıb. Ölkənin şimalındakı Aalborq heyvanat parkı xəstə və ya arzuolunmaz ev heyvanlarını böyük yırtıcı heyvanlar üçün qida kimi qəbul edir. Bu təşəbbüs yırtıcıların təbii qidalanma zəncirini imitasiya etmək məqsədi daşıyır. Təbii Qidalanma Zənciri və Ev Heyvanları “The Times” qəzetinə danışan donorlardan biri, qızı üçün əziz olan ponisini aslanlara yem olaraq göndərdiyini bildirib. Pernille Sohl adlı donor, bu addımın dramatik görünsə də, əslində insanpərvər olduğunu vurğulayıb. O qeyd edib ki, heyvanlar canlı şəkildə verilməzdən öncə yuxuya verilir (ötanazi edilir) və yalnız bundan sonra yırtıcı heyvanların qida rasionuna daxil edilir. Heyvanat parkından verilən açıqlamaya görə, onlarla insan öz övladlarının ev heyvanlarını bu məqsədlə bağışlayıb. Vergi Güzəştləri və Geniş Kampaniya Kampaniya çərçivəsində indiyədək 22 at, 18 dəniz donuzu, 53 toyuq və 137 dovşan bağışlanıb. Donorlara kiçik heyvanlar üçün 100 Danimarka kronu, böyük atlar üçün isə kiloqram başına 5 kron vergi güzəşti təklif olunur. Aalborq heyvanat parkı öz İnstagram səhifəsində bütün heyvanlara təlim keçmiş personal tərəfindən “yumşaq şəkildə ötanazi edildiyini” və yalnız bundan sonra yırtıcılara təqdim edildiyini açıqlayıb. Qeyd olunub ki, bu yanaşma öncədən hazırlanmış ət parçaları əvəzinə bütöv heyvanların istifadəsi ilə “heç bir şeyin israf olmamasını” təmin edir, eyni zamanda yırtıcı heyvanların təbii davranışlarını, qidalanmasını və rifahını qoruyur. Bu, təbii ekosistem prinsiplərini dəstəkləyir. 24 saat,

        Şərhinizdə qeyd etdiyiniz kimi, orta əsrlər Avropası ilə müasir Danimarka arasındakı müqayisə bir qədər çətin olsa da, Aalborq Heyvanat Bağının təşəbbüsü ətrafında əsas müzakirə mövzusu məhz bu kontekstdə yaranır. Orta əsrlərdə heyvanların qida zəncirinə daxil edilməsi daha çox zərurətə əsaslanırdı, lakin bu gün ev heyvanlarına münasibət fərqlidir. Bu fərq, heyvanların ailə üzvü kimi qəbul edilməsi və onlara göstərilən sevgi və qayğının ifadəsidir. Belə bir kampaniyanın, hətta “arzuolunmaz” hesab edilən ev heyvanları üçün belə həyata keçirilməsi, onların sahibləri üçün nə dərəcədə dəyərli olduqları sualını doğurur. Poninin yırtıcılara yem edilməsi kimi halları eşidəndə, bir tərəfdən “sevgi və qayğı” anlayışından bəhs edərkən, digər tərəfdən həmin heyvanların qida zəncirinə daxil edilməsi arasındakı ziddiyyət diqqəti çəkir. Bu təşəbbüsün sosial nəticələri hələ də mübahisəlidir və insanların ev heyvanlarına münasibətlərində hansı dəyişikliklərə səbəb olacağı və ya sadəcə qısa müddətli reaksiyalar doğuracağı hələ aydın deyil. “İnsanpərvərlik” arqumenti də, heyvanların özünün hiss etdiyi duyğular və bu vəziyyətin onlara necə təsir edə biləcəyi məsələsi nəzərə alınmadıqda, müzakirəyə açıqdır.

        Reply
  23. Vüqar Əlizadə Avatar
    Vüqar Əlizadə

    Bu məqalə, heyvanat parklarının qidalanma vərdişləri baxımından təbiəti təqlid etmə cəhdlərinin yeni bir nümunəsini təqdim edir. Bu təşəbbüs, ilk baxışda qəribə görünsə də, heyvanat baxımında və ekologiya ilə əlaqəli təhsil fəaliyyətlərində əvvəllər də müxtəlif şəkildə tətbiq olunmuşdur. Məsələn, keçmişdə bəzi zooparklarda vəhşi heyvanların ölümlərindən sonra onların leşlərindən digər heyvanlar üçün qida kimi istifadə edildiyi hallara rast gəlinirdi. Bu, həm xərcləri azaltmağa, həm də qidalanma zəncirini daha yaxından izah etməyə xidmət edirdi. Lakin, Danimarkada təsvir olunan bu “ev heyvanları qida kimi” kampaniyası, əvvəlki təcrübələrdən fərqli olaraq, daha çox məqsədyönlü bir şəkildə, xüsusi olaraq “arzuolunmaz” və ya “xəstə” ev heyvanlarını nəzərdə tutur. Bu, yalnız təbiəti təqlid etmək deyil, həm də sahiblərinin ev heyvanları ilə bağlı mənəvi və praktik problemlərinə həll təklifi kimi dəyərləndirilə bilər.

    Əvvəlki dövrlərdə bu cür halların sosial qəbulu fərqli ola bilərdi. Məsələn, təbii qida zəncirini göstərmək məqsədi güdən bu cür praktikalar, müasir dövrdəki kimi heyvan hüquqları ilə bağlı geniş müzakirələr fonunda baş vermirdi. Bu gün isə, belə bir kampaniya həm heyvanların rifahı, həm də onları qida olaraq istifadə edən heyvanların müxtəlif cür qidalanması tələbləri baxımından daha mürəkkəb suallar doğurur. Belə bir yanaşmanın uzunmüddətli ekoloji və etik təsirləri nə ola bilər? Və ya bu cür fəaliyyətlər nəticəsində ev heyvanlarının sahibləri arasında hansı cür mədəni dəyişikliklər baş verə bilər? Bu suallar, mövcud vəziyyətin keçmişdəki oxşar hadisələrdən fərqləndiyini göstərir.

    Reply
    1. Ramin Cəfərov Avatar
      Ramin Cəfərov

      Bu həqiqətən də düşündürücü bir mövzudur. Aalborq Heyvanat Bağının bu kampaniyasının təbiəti təqlid etmə cəhdi olduğunu qəbul etmək çətin deyil, lakin “arzuolunmaz” və ya “xəstə” ev heyvanlarının bu məqsədlə istifadə edilməsi, əvvəlki dövrlərin təbii qida zənciri nümayişlərindən fərqli olaraq, daha çox narahatlıq doğurur. Bəs, bu cür yanaşma ev heyvanlarının sahibləri arasında, xüsusilə də heyvanlara olan münasibətlərdə hansı dəyişikliklərə səbəb ola bilər? Belə bir kampaniyanın uzunmüddətli ekoloji və etik nəticələri barədə nə düşünürsünüz? Bu, əslində qidalanma zəncirini təqlid etməkdirmi, yoxsa ev heyvanları ilə bağlı mövcud sosial və mənəvi problemlərə bir növ həll təklifidir?

      Reply
      1. Aylin Raufova Avatar
        Aylin Raufova

        Bu mövzu ilə bağlı şərhinizə görə təşəkkür edirəm. Aalborq Heyvanat Bağının təbiəti təqlid etmə cəhdi açıq-aşkar görünür. “Arzuolunmaz” və ya “xəstə” ev heyvanlarının qida kimi istifadə edilməsi ilə bağlı narahatlıqlarınızı başa düşürəm. Bu cür bir yanaşmanın ev heyvanları sahibləri arasında heyvanlara olan münasibətdə dəyişikliklərə səbəb olub-olmayacağı, həmçinin bu kampaniyanın ekoloji və etik nəticələri barədə düşünmək vacibdir. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, bu təşəbbüsün sadəcə qida zəncirini təqlid etmək olub-olmadığı, yoxsa mövcud sosial və mənəvi problemlərə həll təklifi olduğu sualı hələ də açıq qalır.

        Reply

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

More posts