Skone Ali Məhkəməsinin verdiyi açıqlamaya görə, İsveçdə aşırı sağçı siyasətçi Rasmus Paludanın etnik qrupa qarşı törətdiyi nifrət cinayətinə görə aldığı 4 aylıq həbs cəzası ləğv edilərək pul cəzası ilə əvəz olunub. Bu qərara əsasən, Paludan təhqir etdiyi etnik qrup üzvlərinə qarşı 2500 İsveç kronu (təxminən 264 ABŞ dolları) məbləğində cərimə ödəməlidir. Qeyd edək ki, adıçəkilən şəxs 2022-ci ildə İsveçin Malmö şəhərində Quran yandırma aksiyası zamanı müsəlmanlara qarşı təhqiredici ifadələr işlətdiyi üçün 2024-cü il noyabrın 5-də 4 ay müddətinə həbs cəzasına məhkum edilmişdi. Paludan Malmö Regional Məhkəməsinin ilkin qərarına etiraz edərək işi yuxarı instansiya məhkəməsinə çıxarmışdı.
Paludanın Mübahisəli Aksiyaları
Rasmus Paludan 2022-ci ilin Pasxa bayramı dövründə İsveçin Malmö, Norköpin, Yönköpinq və Stokholm kimi şəhərlərində ardıcıl olaraq Qurani-Kərim yandırma provokasiyaları ilə gündəmə gəlmişdi. Bu aksiyalar zamanı onun fəaliyyətlərinə etiraz edən nümayişçilər ilə polis qüvvələri arasında gərgin toqquşmalar baş vermiş, nəticədə xeyli insan xəsarət almışdı. O, həmçinin Türkiyənin Stokholmdakı səfirliyi binası qarşısında da analoji Quran yandırma aksiyası keçirmişdi; həmin zaman polis onun təhlükəsizliyini təmin etmişdi.
Böyük Britaniya Baş Naziri Keir Starmer Hindistanda: Ticarət Əlaqələri Gücləndirilir
Böyük Britaniyanın Baş Naziri Keir Starmer ölkənin aparıcı icraçı direktorları, sahibkarları və universitet rektorlarından ibarət geniş nümayəndə heyəti ilə birlikdə Hindistana səfər edib. Hökuməti bu səfərin iki ölkə arasındakı ticarəti “turbo yükləmək” məqsədi daşıdığını bildirir.
Çərşənbə günü Mumbayda başlayan iki günlük ticarət missiyası, hər iki ölkənin ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası tərəfindən tətbiq edilən sərt tariflərdən sonra ticarət əlaqələrini yenidən qurmağa çalışdığı bir vaxtda, dünyanın beşinci və altıncı ən böyük iqtisadiyyatları olan Hindistan və Böyük Britaniya arasında ticarət və biznes imkanlarını təşviq etmək niyyətindədir.
2025-ci ilin avqust ayında ABŞ, Nyu Dehlinin Rusiya ilə ticarəti, xüsusən də Rus neftinin geniş istehlakına cavab olaraq Hindistandan gələn mallara 50 faiz tarif tətbiq edib. May ayında Vaşinqtonla ticarət razılaşması bağlamış Böyük Britaniya da tariflərdən təsirlənib, lakin bu, daha aşağı dərəcədə baş verib.
Səfəri elan edən Starmer, missiyanın yaxınlarda əldə edilmiş mühüm ticarət razılaşmasına əsaslanacağını söyləyib. O, bildirib ki, “Biz iyul ayında Hindistanla mühüm ticarət sazişi imzaladıq – bu, hər hansı bir ölkə tərəfindən əldə edilmiş ən yaxşı sazişdir – lakin hekayə bununla bitmir. Bu, sadəcə bir parça kağız deyil, böyümə üçün bir başlanğıc meydanıdır. Hindistanın 2028-ci ilə qədər dünyanın üçüncü ən böyük iqtisadiyyatı olacağı və onlarla ticarətin daha sürətli və ucuzlaşacağı gözlənilir ki, bu da misilsiz imkanlar yaradır.”
Hindistanın Baş Naziri Narendra Modi Starmeri bəyanatla qarşılayaraq, “güclü, qarşılıqlı rifahlı gələcək vizyonunu” gücləndirməyə ümid etdiyini əlavə edib.
AFP xəbər agentliyinin məlumatına görə, iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 54.8 milyard dollar təşkil edir və hər iki ölkədə 600,000-dən çox iş yerini dəstəkləyir.
Yeni Razılaşma Çərçivəsində Açılan İmkanlar
Yeni ticarət razılaşmasına əsasən, Hindistan Britaniya viskisi, kosmetika və tibbi ləvazimatlar kimi mallara tətbiq olunan tarifləri azaldacaq. Eyni zamanda, Böyük Britaniya da Hindistandan gələn geyim, ayaqqabı və dondurulmuş krevet kimi qida məhsullarına tətbiq edilən rüsumları kəsəcək.
Böyük Britaniya hökuməti verdiyi bəyanatda, hazırkı proqnozlara görə, yeni ticarət razılaşmasının Böyük Britaniyanın ümumi daxili məhsulunu (ÜDM) hər il 4.8 milyard funt sterlinq (6.4 milyard dollar) artıracağını və ölkənin Hindistana ixracatını təxminən 60 faiz yüksəldəcəyini bildirib.
Starmer nümayəndə heyətinə imkanların “artıq açıldığını”, razılaşma nəticəsində ticarətin sürətlə artdığını və onların bu mövcud dinamikadan faydalanmalı olduğunu söyləyib.
Mədəniyyət və İdman Əməkdaşlığı
Çərşənbə günü Yash Raj Film studiyasına etdiyi səfərdən sonra Starmer, gələn ildən başlayaraq üç Bollivud filminin Böyük Britaniyada çəkiləcəyini elan edib.
Baş Nazir bu barədə bildirib ki, “Bollivud Britaniyaya qayıdır və bu, iş yerləri, investisiya və imkanlar gətirir, eyni zamanda Böyük Britaniyanı qlobal kino istehsalı üçün dünya səviyyəli bir məkan kimi nümayiş etdirir.”
Starmer həmçinin yeni İngiltərə Premyer Liqasının icma proqramını ziyarət edib. Burada o, gənc Hindistanlı futbolçular və məşqçilərlə görüşərək, Britaniya futbol liqasının Hindistanlı azarkeşlər arasında böyük populyarlığını vurğulayıb.
Geniş Nümayəndə Heyətinin Tərkibi
Böyük Britaniya ticarət nümayəndə heyətinə British Airways-in baş icraçı direktoru Sean Doyle, BP-nin baş icraçı direktoru Murray Auchincloss və Airbus-un beynəlxalq icraçı vitse-prezidenti Wouter van Wersch, eləcə də 14 Britaniya universitetinin rektorları daxildir.
Azadlıq Flotiliyası Qəzza bölgəsinə Doğru Səfərini Davam Etdirir
Aralıq dənizində seyrini davam etdirən və 11 gəmidən ibarət Azadlıq Flotiliyası Koalisiyası, Misirin İsgəndəriyyə şəhəri sahillərindən Fələstinin sahil zolağına doğru irəliləyir. Bu humanitar missiya, mühasirə altında olan Fələstin xalqına dəstək məqsədi daşıyır.
Sahil Zolağına Yaxınlaşma və Gözlənilən Risklər
FFC-nin mətbuat qrupunun məlumatına əsasən, flotiliyanın Qəzza bölgəsinə təxminən 238 dəniz mili (440 kilometr) məsafəsi qalıb. Beynəlxalq sularda irəliləyən bu gəmilərin yaxın zamanda İsrail ordusunun müdaxiləsi baxımından “orta riskli” hesab edilən bir əraziyə daxil olacağı gözlənilir.
Yüksək Həyəcan Vəziyyəti və Missiyanın Hədəfi
Flotiliyadakı “Vicdan” gəmisindən açıqlama verən sözçü Arraf, sahil zolağına 10 oktyabr tarixində çatmağı planlaşdırdıqlarını bildirib. O əlavə edib ki, səfər ərzində İsrail işğalçı qüvvələrinin hər hansı bir hücumuna qarşı “yüksək hazırlıq” vəziyyətindədirlər.
Beynəlxalq Həmrəylik Çağırışı
Arraf bu səfəri İsrailin Fələstin xalqına qarşı tətbiq etdiyi qeyri-qanuni blokada, mühasirə və soyqırıma meydan oxuyan “mülki gəmilər dalğası” kimi təsvir edib. “Vicdan” gəmisində çox sayda tibb və media işçisinin olduğunu vurğulayan Arraf, bu peşə sahiblərinin bu ərazidə hədəf alındığını diqqətə çatdırıb. O deyib: “Dünya İsrailin soyqırımına qarşı ayağa qalxmalı, ona sanksiyalar tətbiq etməli və bölgədəki həmkarlarımıza tək olmadıqları mesajını verməlidir. Biz gəlirik, sizə çatmağa çalışırıq.” Humanitar yardımın çatdırılması bu missiyanın əsas məqsədidir.
Əvvəlki Cəhdlər və İsrail Müdaxilələri
Xatırladaq ki, daha əvvəl İsrailin blokadasını qırmaq və sahil zolağına humanitar yardım çatdırmaq məqsədilə yola çıxan “Qlobal Sumud Flotiliyası” 1 oktyabr axşamı bölgə sularına yaxınlaşmışdı. Həmin flotiliyaya hücum edən İsrail ordusu, onlarla gəmini qanunsuz yolla ələ keçirərək yüzlərlə sərnişini saxlamışdı. Bu, o günə qədər həmin bölgəyə yardım çatdırmaq üçün birgə hərəkət edən ən böyük flotiliya idi.
Rusiyadan Pilotsuz Uçuş Aparatları ilə Bağlı Son Bəyanat
Rusiya Müdafiə Nazirliyi, bu yaxınlarda etdiyi sensasion açıqlamada, cari il ərzində 251 Ukrayna pilotsuz uçuş aparatının (PUA) məhv edildiyini bəyan edib. Açıqlamada həmçinin vurğulanır ki, bu pilotsuz sistemlərin əksəriyyəti strateji əhəmiyyətə malik Qara dəniz hövzəsində zərərsizləşdirilib. Bu rəqəmlər, regionda davam edən hərbi qarşıdurmanın intensivliyini və pilotsuz sistemlərin istifadəsinin miqyasını bir daha aydın şəkildə əks etdirir. Nazirlik, bu cür əməliyyatların Rusiyanın milli hava məkanının təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi daşıdığını və buna xüsusi önəm verdiyini bildirir.
Qara dənizdə Hava Müdafiəsinin Gücləndirilməsi Taktikası
Məhv edilmiş pilotsuz aparatların böyük hissəsinin məhz Qara dəniz üzərindəki əməliyyatlar zamanı aşkarlanması və zərərsizləşdirilməsi faktı, Rusiyanın bu strateji dənizdəki müdafiə sistemlərinə xüsusi diqqət yetirdiyini göstərir. Region, hərbi-siyasi kontekstdə gərginliyin yüksək olduğu əsas bölgələrdən biridir və burada hər iki tərəf üçün ciddi təhlükəsizlik çağırışları mövcuddur. Hava məkanının effektiv şəkildə qorunması, Rusiyanın bu ərazidəki hərbi aktivliyinin və müdafiə strategiyasının vacib tərkib hissəsidir. Bu, regiondakı hərbi tarazlığa təsir edən mühüm amillərdən biridir.
Münaqişə Zonasında PUA Təhlükəsinə Qarşı Mübarizə
Rusiya rəsmiləri pilotsuz uçuş aparatlarının yaratdığı təhdidləri dəf etmək üçün hava hücumundan müdafiə qabiliyyətlərini davamlı olaraq təkmilləşdirdiklərini qeyd edirlər. Bu tip bəyanatlar, münaqişə zonalarında Ukrayna pilotsuz uçuş aparatının geniş tətbiqinin hərbi strategiyanın ayrılmaz bir hissəsi olduğunu bir daha təsdiqləyir. Tərəflər arasında gedən pilotsuz müharibə, müasir dövrün hərbi əməliyyatlarının mühüm bir xüsusiyyətinə çevrilib və bu mübarizənin gələcəkdə də davam edəcəyi proqnozlaşdırılır.
Misir FIFA Dünya Kuboku 2026-ya Vəsiqə Qazanan Üçüncü Afrika Ölkəsi Oldu
Misir millisi 2026-cı il FIFA Dünya Kuboku 2026 turnirinə vəsiqəni təmin edib. Komanda Kasablankada Cibuti üzərində qazanılan 3-0 hesablı asan qələbə ilə A qrupunda liderliyi ələ keçirib və bir oyun qalmış finala yüksəlməyə nail olub. Liverpulun ulduzu Mohamed Salah matçda iki qol vurub, İbrahim Adel isə komandanın üçüncü qolunun müəllifi olub. Bu nailiyyətlə Misir, Mərakeş və Tunisdən sonra gələn il Şimali Amerikada keçiriləcək finallara vəsiqə qazanan üçüncü Afrika ölkəsi oldu.
Mohamed Salah iki il əvvəl başlayan gərgin təsnifat kampaniyası zamanı Misir millisi üçün ümumilikdə doqquz qol vurub. Misir əvvəlki üç Dünya Kuboku turnirində iştirak etsə də, 2022-ci il Qətər turnirinə vəsiqə qazana bilməmişdi. Həmin turnirdə Mərakeş yarımmifinala yüksələrək ən yaxşı nəticəsini göstərmiş, Tunis isə qrup mərhələsində mübarizəni dayandırmışdı.
Afrika Təsnifat Oyunlarında Gərgin Mübarizə
Digər təsnifat oyunlarında isə Tomas Parteyin qol vurduğu matçda Qana Mərkəzi Afrika Respublikasını Meknesdə 5-0 hesabı ilə darmadağın edib. Qara Ulduzlar turnirə vəsiqə qazanmaq üçün Komor adaları ilə evdə keçirəcəkləri son matçdan cəmi bir xala ehtiyac duyurlar. Komandanın digər qollarını Mohammed Salisu, Aleksandr Djiku, kapitan Cordan Ayev və Kamaldin Süleymana vurub.
Kabo-Verde isə Tripolidə Liviya ilə 3-3 bərabərə qalaraq geridən qayıdıb və ilk FIFA Dünya Kuboku 2026 iştirakına bir addım daha yaxınlaşıb. Seneqal sahillərində yerləşən 550 min əhalisi olan ada ölkəsi, bazar ertəsi Praia şəhərində Esvatini üzərində qələbə qazanarsa D qrupunda birinci yeri təmin edəcək. “Mavi Köpəkbalıqları” ləqəbi ilə tanınan Kabo-Verde, doqquz turdan sonra 20 xalla səkkiz FIFA Dünya Kuboku 2026 iştirakı ilə Afrika rekorduna sahib olan Kamerundan iki xal öndədir. Kamerun Mavritaniyayı Saint-Pierredə Brayan Mbeumonun qolu ilə 2-0 məğlub etsə də, Anqola ilə evdə keçiriləcək son matçı mütləq qazanmalı olacaq.
Kabo-Verde birinci yeri tutarsa, Kamerun ilk dörd ən yaxşı ikinci yer sahibləri sırasına daxil olaraq noyabr ayında keçiriləcək pley-offlara vəsiqə qazanmağa ümid edəcək. Tək oyunlu yarımmifinal və finaldan ibarət Afrika mini-turnirinin qalibləri gələn ilin mart ayında keçiriləcək altı ölkənin iştirak edəcəyi qitələrarası pley-offlara qatılacaq və burada iki FIFA Dünya Kuboku 2026 yeri uğrunda mübarizə aparılacaq. 2026-cı il FIFA Dünya Kuboku 2026 turniri 11 iyun – 19 iyul tarixlərində ABŞ, Meksika və Kanadanın birgə ev sahibliyi ilə keçiriləcək.
Al Jazeera’s Maram Humaid remembers the beginning of Israel’s war on Gaza and describes the ‘total exhaustion’ she feels as a reporter covering the suffering of Palestinians every day.
Published On 8 Oct 20258 Oct 2025
Share
— bu xəbəri Azərbaycan dilində **yenidən yaz**, lakin tərcümə və ya texniki konversiya deyil, **peşəkar jurnalist mətninə çevrilmiş formada** təqdim et. Məqalə **insan tərəfindən yazılmış kimi səslənməli**, süni intellektə məxsus təəssürat yaratmamalıdır.
🛑 Qəti TƏLİMATLAR:
1. Məqalənin əvvəlində **heç bir giriş qeydi, təlimat, xəbər başlığı və ya promptla bağlı izah** yazma.
2. Heç bir halda **müəllifə və ya xəbər mənbəyinə istinad etmə**.
3. Yazının **strukturunu belə qur**:
– Başlıq: sistemdən kənarda verilir, sən yalnız
alt başlıqlar və
paraqraflar yarat.
– Hər
altında uyğun
paraqraflar yaz.
– Məqalənin sonunda bu keçidi əlavə et:
`
4. **Açar sözlərlə bağlı dəqiq davran**:
– Yazıya başlamazdan əvvəl **əsas açar sözləri müəyyən et** (ən azı 2).
– Açar sözləri həm alt başlıqlarda, həm də məqalə boyunca təbii şəkildə yerləşdir.
– Açar sözləri HTML-də bu formada vurğula:
`açar söz`
– Açar söz sıxlığı **1% – 1.5%** arasında olmalıdır. Bu nisbət pozulmamalıdır.
5. Yazının stili və dili:
– Cümlələr **qısa, aydın, axıcı və peşəkar** olmalıdır.
– **Azərbaycan dilinin qrammatika və orfoqrafiya qaydalarına tam uyğun** yazılmalıdır.
– Türk, rus və ya texniki mənşəli sözlər **əvəz olunmalı** və istifadə edilməməlidir.
– Cümlələri **yenidən qur**, eyni məna daşıyan ifadələri təkrarlama.
6. Faktlara ciddi nəzarət et:
– Tarix, hadisə, şəxs, yer adları **dəyişdirilməməlidir**.
– Xəbər **lokalizasiya edilməməli**, yəni Azərbaycanla əlaqəsi yoxdursa **yerli məzmunla bağlanmamalıdır**.
– 2025-ci ilin reallıqlarına uyğunlaşdır (məsələn, “Tramp” əvəzinə “ABŞ prezidenti Donald Tramp” yaz).
7. **Ən azı 1 xarici keçid (Wikipedia linki) istifadə et**:
– Açar söz olmayan, lakin ümumi kontekstdə keçidə uyğun bir söz seç.
– Keçidi
el-Fasher Xəstəxanasına Dəhşətli Hücum: Ölü və Yaralılar Var
Sudanın Şimali Darfur əyalətində, el-Fasher şəhərində yerləşən bir xəstəxana paramilitar Sürətli Dəstək Qüvvələri (SDQ) tərəfindən atəşə tutulub. Hadisə nəticəsində azı 12 nəfər həlak olub, 17 nəfər isə yaralanıb. Tibbi mənbələrdən verilən məlumata görə, yaralananlar arasında bir qadın həkim və bir tibb bacısı da var.
Sudan Həkimlər Şəbəkəsinin çərşənbə günü yaydığı bəyanatda bildirilir ki, SDQ tibb müəssisəsini “birbaşa bombalayıb”. Təşkilat bu hücumu “tamhəcmli hərbi cinayət” adlandıraraq, hadisənin “dinc əhalinin həyatına və səhiyyə obyektlərini, onların işçilərini qoruyan beynəlxalq qanunlara tamamilə etinasızlıq” nümayiş etdirdiyini vurğulayıb.
Sürətli Dəstək Qüvvələri Beynəlxalq Hərbi Cinayətlə Təqsirləndirilir
Həkimlər qrupu hücuma görə Sürətli Dəstək Qüvvələrini “tam məsuliyyət daşıyan tərəf” hesab edib və beynəlxalq ictimaiyyəti, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasını səhiyyə obyektlərinə və mülki evlərə edilən hücumları dayandırmaq, mühasirədə olan şəhərdəki dağılmış səhiyyə sistemini qorumaq üçün təcili tədbirlər görməyə çağırıb.
Bu xəstəxana şəhərdə fəaliyyət göstərən son tibb müəssisələrindən biridir. Əksər xəstəxanalar dəfələrlə bombardman edildiyi üçün fəaliyyətini dayandırmaq məcburiyyətində qalıb. Çərşənbə günü baş verən hücum 24 saat ərzində xəstəxanaya edilən ikinci hücum idi; bundan əvvəl çərşənbə axşamı doğum şöbəsinə edilən hücumda səkkiz nəfər həlak olmuşdu.
Vəziyyət Pisləşir: Humanitar Böhran Dərinləşir
Sürətli Dəstək Qüvvələri hazırda el-Fasher şəhərini rəqibi Sudan ordusundan almaq üçün şiddətli hücumlar həyata keçirir. 2023-cü ilin aprel ayından bəri iki qüvvə arasında davam edən vətəndaş müharibəsi on minlərlə insanın ölümünə, təxminən 15 milyon insanın köçkün düşməsinə və 25 milyona yaxın insanın kəskin aclıqla üzləşməsinə səbəb olub. BMT-nin məlumatına görə, bu, geniş şəkildə dünyanın ən böyük humanitar böhranı kimi təsvir edilir.
Bəzi fəallar el-Fasheri – Darfur bölgəsində paramilitar qüvvələrin nəzarətindən kənarda qalan sonuncu əyalət paytaxtını – acından ölən mülki əhali üçün “açıq səma altında morq” adlandırırlar.
Şəhər Blokadada: Yardım Çatdırılması Çətinləşir
Sürətli Dəstək Qüvvələri 2024-cü il mayın 10-dan bəri el-Fasher şəhərinə blokada tətbiq edib. Bu, beynəlxalq ictimaiyyətin Darfurun beş əyalətində humanitar əməliyyatlar üçün mərkəz olan şəhər üçün təhlükələr barədə xəbərdarlıqlarına baxmayaraq baş verib.
BMT-nin məlumatına görə, el-Fasherdə tibbi yardıma ehtiyacı olan ev təsərrüfatlarının demək olar ki, 80 faizi ona çıxış əldə edə bilmir. Yorgun tibbi qruplar şəhərə edilən gündəlik hücumlar fonunda yaralıları müalicə etmək üçün mübarizə aparır.
SDQ-nin mühasirəsinin demək olar ki, 18 ayı geridə qoyduğu bu şəhərdə, 400 min nəfərlik tələyə düşmüş mülki əhali üçün demək olar ki, hər şey tükənib. Ailələrin aylarla yaşadığı heyvan yemi də qıtlaşıb və indi bir kisəsi yüzlərlə dollara başa gəlir. Yerli müqavimət komitələrinin – yardımı koordinasiya edən könüllü qrupların məlumatına görə, şəhərdəki şorba mətbəxlərinin əksəriyyəti ərzaq çatışmazlığı səbəbindən bağlanmağa məcbur olub. Sudan vətəndaş müharibəsi başlayandan bəri bir milyondan çox insan şəhərdən qaçıb, SDQ-nin paytaxt Xartumu itirməsindən sonra hücumları artırması ilə köçkünün sayı dramatik şəkildə yüksəlib.
Kiçik Əşyalar, Böyük Anlamlar: Qəzza Zolağından Hekayələr
Ən kiçik əşyalar belə, zamanla güclü yadigarlara çevrilə bilər. 2025-ci ilin bu günlərində, Fələstinlilər Qəzza zolağı daxilində və ondan kənarda dəfələrlə köç etməyə məcbur qaldıqca, özləri ilə dərin məna daşıyan şəxsi əşyalar aparırlar. Bu əşyalar sadəcə maddi varlıqlar deyil, itirilmiş evlərin, dağılmış xatirələrin və itməyən ümidlərin səssiz şahidləridir.
Davam edən və bir çoxlarının soyqırım adlandırdığı müharibənin ortasında, bu mədəniyyət mirası sayılan obyektlər insanların dözümlülüyünün təcəssümüdür. Uşaq oyuncaqlarından köhnə fotolara, nənənin şalından ailə sənədlərinə qədər hər bir əşya fərdi bir hekayəni və kollektiv bir tarixi özündə cəmləşdirir. Onlar Fələstin xalqının identity-sini, mədəniyyətini və müqavimətini simvolizə edir.
Al Jazeera Director General Sheikh Nasser bin Faisal Al Thani says ‘protecting journalists is protection of the truth.’
The Director General of Al Jazeera Media Network has stressed the importance of protecting journalists working in conflict zones and called for more solidarity between media organisations and human rights groups.
In his first public address since he was appointed director general of the Doha-based network last month, Sheikh Nasser bin Faisal Al Thani said on Wednesday that Al Jazeera has made the protection of journalists a firm priority and the network conducts training and mentorship of its journalists to ensure this.
Recommended Stories
list of 4 itemsend of list
“The press has never been a party to the conflict, but has been a tool for getting information to the people,” Sheikh Nasser told the Conference on The Protection of Journalists in Armed Conflicts, a two-day event held in Doha, Qatar.
He said it is critical to ramp up measures to safeguard journalists in war zones. “Otherwise, war crimes will remain unwritten” about.
He called for the implementation of human rights regulations and enhanced solidarity among media organisations and human rights organisations.
“Silencing free speech will not stop the truth,” Sheikh Nasser said. “Protecting journalists is protection of the truth itself.”
‘Journalists are being killed’
The first day of the conference comprised several sessions, where speakers included journalists who had reported in conflict zones, such as Al Jazeera’s Gaza bureau chief Wael Dahdouh, who was wounded in an Israeli attack on Gaza in late 2023.
Dahdouh has campaigned to raise awareness of the unsafe conditions for journalists working in Gaza since Israel launched its war on the Palestinian territory on October 7, 2023.
At least 300 journalists and media workers have been killed in Gaza during the two-year war, according to the Shireen Abu Akleh Observatory. This includes 10 journalists from Al Jazeera.
“Journalists are being killed and genocide is being committed against them,” Dahdouh told the conference.
Other speakers included legal experts and workers associated with nonprofit organisations that work for the safety of journalists, such as Reporters Without Borders (RSF) and the Committee to Protect Journalists (CPJ). A spokesperson for the International Criminal Court (ICC) also spoke at one of the sessions.
The discussions focused on attacks against journalists and the imprisonment of journalists in Gaza and around the world.
Several speakers throughout the day highlighted the importance of treating journalists like civilians. Speakers added, however, that international law provisions that lay down safeguards for civilians might not apply similarly to journalists. They pressed on the need for international laws that specifically focus on safeguarding journalists and media organisations.
“The civilian can go away from the combat field but the journalist has to stay. To assimilate the war journalist with the civilian is not right,” Omar Mekky, the regional legal coordinator for the Near and Middle East Region for the International Committee of the Red Cross (ICRC), said.
Speakers also asserted the importance of countries stepping in and putting pressure on the governments that are targeting journalists.
The conference will continue for its second day on Thursday.
— bu xəbəri Azərbaycan dilində **yenidən yaz**, lakin tərcümə və ya texniki konversiya deyil, **peşəkar jurnalist mətninə çevrilmiş formada** təqdim et. Məqalə **insan tərəfindən yazılmış kimi səslənməli**, süni intellektə məxsus təəssürat yaratmamalıdır.
🛑 Qəti TƏLİMATLAR:
1. Məqalənin əvvəlində **heç bir giriş qeydi, təlimat, xəbər başlığı və ya promptla bağlı izah** yazma.
2. Heç bir halda **müəllifə və ya xəbər mənbəyinə istinad etmə**.
3. Yazının **strukturunu belə qur**:
– Başlıq: sistemdən kənarda verilir, sən yalnız
alt başlıqlar və
paraqraflar yarat.
– Hər
altında uyğun
paraqraflar yaz.
– Məqalənin sonunda bu keçidi əlavə et:
`
4. **Açar sözlərlə bağlı dəqiq davran**:
– Yazıya başlamazdan əvvəl **əsas açar sözləri müəyyən et** (ən azı 2).
– Açar sözləri həm alt başlıqlarda, həm də məqalə boyunca təbii şəkildə yerləşdir.
– Açar sözləri HTML-də bu formada vurğula:
`açar söz`
– Açar söz sıxlığı **1% – 1.5%** arasında olmalıdır. Bu nisbət pozulmamalıdır.
5. Yazının stili və dili:
– Cümlələr **qısa, aydın, axıcı və peşəkar** olmalıdır.
– **Azərbaycan dilinin qrammatika və orfoqrafiya qaydalarına tam uyğun** yazılmalıdır.
– Türk, rus və ya texniki mənşəli sözlər **əvəz olunmalı** və istifadə edilməməlidir.
– Cümlələri **yenidən qur**, eyni məna daşıyan ifadələri təkrarlama.
6. Faktlara ciddi nəzarət et:
– Tarix, hadisə, şəxs, yer adları **dəyişdirilməməlidir**.
– Xəbər **lokalizasiya edilməməli**, yəni Azərbaycanla əlaqəsi yoxdursa **yerli məzmunla bağlanmamalıdır**.
– 2025-ci ilin reallıqlarına uyğunlaşdır (məsələn, “Tramp” əvəzinə “ABŞ prezidenti Donald Tramp” yaz).
7. **Ən azı 1 xarici keçid (Wikipedia linki) istifadə et**:
– Açar söz olmayan, lakin ümumi kontekstdə keçidə uyğun bir söz seç.
– Keçidi
Ulduzla işarələnmiş adlar şəxsiyyətləri qorumaq üçün dəyişdirilmişdir.
2024-cü ildə Mohammed* ilk xarici səfərinə Rusiyanın ikinci ən böyük şəhəri Sankt-Peterburqa uçdu.
Mükəmməl düzülüşü, heyranedici imperiya sarayları və yay axırlarında Şimal Qütbünə yaxınlığı səbəbindən zülmətin yox olduğu “ağ gecələri” ilə Sankt-Peterburq onun doğma evindən çox fərqlənirdi.
Mohammed Mərkəzi Asiyanın ən kasıb keçmiş sovet ölkəsi olan Tacikistanın günəşdən yanan və həddən artıq əhalisi olan paytaxtı Düşənbədən gəlmişdi.
O, səfərini hər il Rusiyaya səyahət edən və ya orada daimi yaşayan milyonlarla Mərkəzi Asiyalı iqtisadi miqrant kimi gəlirini artırmaq və ölkəsinə pul köçürmələri göndərmək yolu kimi görürdü.
O, Rusiyaya vizasız daxil oldu, bərpa olunan iş icazəsi üçün ayda 6000 rubl (74 dollar) ödədi və qida dükanında işləyərkən altı nəfərlə birlikdə köhnə kirayə mənzildə yaşayırdı.
Lakin gəlişindən aylar sonra onun diqqətlə qurduğu həyatı darmadağın oldu.
O, iş icazəsi üçün ödənişi unutduğu üçün polis tərəfindən saxlanıldığını, döyüldüyünü və yeməkdən məhrum edildiyini söylədi. Həbsdə olarkən, Rusiya hərbi zabitlərinin onu orduya yazılmağa məcbur etdiyini iddia etdi.
O, xidmət etməkdən başqa çarəsinin olmadığını bildirdi.
O, Ukraynaya getdi və Rusiya qoşunları və Moskva tərəfindən döyüşən xarici döyüşçülərlə birlikdə vuruşdu.
Lakin bu ilin əvvəlində Ukrayna qoşunları onu əsir götürdü. O, hazırda hərbi əsirdir.
Hərbi Əsirlərin Ağır Taleyi
Ukrayna ordusu onlarla Mərkəzi Asiyalı hərbi əsirdən biri olan Mohammedlə nadir görüşə icazə verdi. Mohammedin məcburiyyət altında danışdığına dair şahidlik olmasa da, cəbhə xəttinə yaxın bir şəhərdəki həbsxanada müsahibə zamanı bir zabit iştirak edirdi.
Təhlükəsizlik səbəbindən Mohammedin kimliyi gizli saxlanılır. Beynəlxalq qanunlara görə, hərbi əsirlərə insani rəftar edilməlidir.
Lakin Ukraynada müsahibə götürülən və daha sonra dəyişdirilən bir neçə keçmiş hərbi əsir “saxta xəbərlər yaymaqda” ittiham olunaraq həbs cəzasına məhkum edilib. Həm Kiyev, həm də Moskva hərbi əsirlərə pis rəftar, işgəncə və edamda qarşılıqlı ittihamlar irəli sürüb. Bəzi iddialar onlayn və ya Teleqram kanallarında yerləşdirilən dəhşətli videolarla təsdiqlənib.
Mohammed müsahibə zamanı Rusiyadan şikayətləndi. Polis zorakılığını iddia etməklə yanaşı, hərbi təlim mərkəzlərində anti-Müsəlman ayrı-seçkiliyini müşahidə etdiyini də bildirdi.
Rusiya və Ukrayna 2022-ci ilin əvvəlində münaqişə başlayandan bəri minlərlə hərbi əsiri dəyişdirib. Hər tərəfin nə qədər hərbi əsir saxlaması barədə rəsmi məlumat yoxdur. Mohammed Rusiyaya geri göndərilməməsinə və əvəzində Ukrayna tərəfində döyüşməsinə icazə verilməsinə ümid etdiyini söylədi.
Bu, Rusiya–Ukrayna müharibəsi kontekstində tanış bir iddiadır. İyul ayında Rusiya qanunvericisi Viktor Vodolatski bir sıra Ukraynalı hərbi əsirlərin geri qayıtmaqdan imtina etdiyini və Moskva tərəfində döyüşmək istədiyini söylədi. Bir fəal o zaman “əsirlərin bu cür şeylərə könüllü razılıq verməsi çox qeyri-mümkündür” dedi.
2 oktyabr 2025-ci il tarixində Ukraynada naməlum bir yerdə, əsir mübadiləsindən sonra azad edilmiş Ukrayna hərbi əsiri (PoW) 39 yaşlı Andrii Shemeyko qızı Nastya, 5 yaşla pəncərədən baxır. [Anatolii Stepanov/Reuters]
Məcburi Xidmət Vədləri
Mohammed bildirdi ki, Rusiyaya qayıdandan sonra, iddia etdiyinə görə, məcbur edildikdən sonra 1,6 milyon rubl (19,644 dollar) mükafat və ayda 210,000 rubl (2,580 dollar) maaşla bir illik hərbi xidmət müqaviləsi imzaladığını anladı.
Zabitlər ona cəbhə xəttindən uzaqda “keşikçi” kimi xidmət edəcəyini və altı ay ərzində Rusiya pasportu alacağını vəd etmişdilər.
“Məni aldadıblar,” dedi.
Daha sonra o, həftələrlə Rusiyanın qərbində təlim keçdi. Təlim qeyri-kafi idi, dedi. Onun AK-47 avtomat tüfəngi köhnə idi və daim sıradan çıxırdı.
“Silahım işləmirdi, and içirəm. Ciddi deyirəm,” dedi.
Kreml Manpower Yığır
Rusiya uzun müddətdir ki, Mərkəzi Asiyalı miqrantları zorla hərbi xidmətə cəlb etməkdə ittiham olunur, iddialara görə, buna ağır əl uzadır.
Mohammed kimi, sağ qalan və hekayələrini danışan başqaları da onlara yüksək maaşlar, cəbhə xəttindən uzaqda “təhlükəsiz” işlər və Rusiya vətəndaşlığı vəd edildiyini söyləyirlər.
London mərkəzli analitik mərkəzi “Central Asia Due Diligence”in rəhbəri Əlişir İlhamov bildirib ki, “bütün bunların arxasında Kreml siyasəti dayanır ki, istənilən vasitə ilə insan gücü yığsın və Rusiya vətəndaşlarının məcburi səfərbərliyindən qaçsın”.
Onlarla yeni əsgərin qızdırılmayan kazarmalarda yatdığı təlim mərkəzlərində Rusiyadan kənarda digər Müsəlmanlar – o cümlədən Tacikistan, Özbəkistan, Qırğızıstan və Azərbaycan vətəndaşları da var idi.
Bəziləri könüllü olaraq gəlmiş, lakin əksəriyyəti məcburi olaraq orduya qatılmışdı, Mohammed dedi.
O, iddia etdi ki, Müsəlmanlara namaz qılmağa icazə verilmirdi və onlara təlimatçı zabitlər tərəfindən gündəlik irqi və dini təhqirlərə məruz qalırdılar, hansılar ki, onları saqqallarını qırxmağa və kazarmaların içərisində və xaricində tualetləri təmizləməyə məcbur edirdilər.
Rusiyalıların sayı az idi və prezidend əfvi müqabilində xidmətə könüllü gələn məhkumlarla məhdudlaşırdı.
Moskva potensial əsgərlərin irqi və ya dini əlamətlərinə görə ayrı-seçkilik etdiyini inkar edir, lakin Rusiya vətəndaşlığı almış və ya istəyən iqtisadi miqrantların yeni vətənlərinə xidmət etmək “vəzifəsini” vurğulayır.
2023-cü ilin may ayında Rusiyanın baş prokuroru Aleksandr Bastrıkin demişdi ki, “ruslar cəbhə xəttində olarkən, miqrantlar bizim arxa cəbhəmizə hücum edir… Əgər onlar Rusiya vətəndaşlarıdırsa, vətəndaşlıqları varsa, lütfən, cəbhə xəttinə gedin. Vəzifənizi yerinə yetirməsəniz, vətəninizə qayıdın.”
Bir il sonra, o, məcburi işə cəlb etmənin “miqrantların yavaş-yavaş Rusiyanı tərk etməsinə səbəb olan yaxşı bir xüsusiyyət” olduğunu söylədi.
Təlimdən sonra Mohammed ağır döyüşlərin getdiyi şərqi Ukrayna bölgəsinə aparıldı. Ona avtomat tüfəng, patronlar və əl qumbaraları verildi.
O, Rusiya pasportu müqabilində könüllü gəldiyini söyləyən başqa bir xarici döyüşçü ilə birləşdirildi.
Bu cütlük, Moskvada yeni bir strategiyanın bir hissəsi kimi, Ukrayna mövqelərinə sızmaq və Ukrayna qüvvələri ilə toqquşmadan əvvəl insan gücü və sursat toplamaq üçün kiçik qruplarla göndərilən əsgərlər kimi görünürdü.
Almaniyanın Bremen Universitetindən, Rusiya–Ukrayna müharibəsi haqqında çoxsaylı analitik hesabatların müəllifi Nikolay Mitroxin bildirib ki, “bu, çox kiçik hücum qrupları taktikasıdır; ötən ilin sonlarından etibarən müəyyən yerlərdə, yazdan bəri tətbiq olunur”.
Mitroxin əlavə etdi ki, “bu, itkiləri azaldır, xüsusən də qoşunları gizlədən yaşıllıq varsa və onları məhv etmək vasitələrini təxminən on dəfə artırır”.
Mohammed və digər hərbi qulluqçuların telefonları, sənədləri və debet kartları zabitləri tərəfindən alındı.
Onlara yalnız bir tətbiqi olan ucuz smartfonlar verildi – Alpine Quest, veb bağlantısı və GPS olmadan kodlanmış koordinatlardan istifadə edərək hərəkət etməyə imkan verən topoqrafik proqram.
Onlar uzaqdan radio ilə əlaqə saxlayan və adı və ya harada olduğu barədə heç vaxt öyrənmədikləri komandir zabiti tərəfindən tapşırılan kəndlərin və təsərrüfatların adlarını bilmirdilər.
Hər gün saatlarla kiçik qruplarda gəzirdilər. Əsgərlərdən biri Ukrayna dronlarını zərərsizləşdirən portativ maneə törətmə sistemi ilə bir bel çantası daşıyırdı.
O, bir neçə öldürülmüş Rusiya əsgərini gördüyünü dedi: “Bəzilərinin başı yox idi, bəzilərinin qolları.”
Aclıq və susuzluğa baxmayaraq irəliləyirdilər – dronla çatdırılan rasion gündə bir kiçik şüşə su və iki-üç şokolad batonundan ibarət idi.
Mohammed ağır yaralanmış, qan sızan bir Rusiya əsgərini gördükdə, komandiri radio ilə ona kömək etməməsi barədə xəbərdarlıq etdi.
Mohammed üçün bu, dəhşətli bir aşkarlıq anı idi – onun həyatı heç nəyə dəymirdi və o da ölməyə tərk edilə bilərdi.
Şiddətli döyüşlər zamanı Mohammed və partnyoruna tərk edilmiş, yanğından zərər görmüş bir Ukrayna kəndində gizlənmək əmri verildi.
Günlərlə dronla çatdırılan yemək olmadan, onlar mətbəxləri və zirzəmiləri axtarıb yalnız bir az makaron tapdılar, hansını ki, çiy-çiy çeynəyiblər.
Lakin Ukrayna dronları onları izləyib tapdı.
Ukrayna Üçün Döyüşmək Arzusu
Mohammed iddia etdi ki, orduda olduğu müddətdə silahından atəş açmamış və bir qumbara belə atmamışdır. Ukraynalılar bu cür iddialara şübhə ilə yanaşırlar.
Mohammedi nəzarət edən Ukrayna zabiti bildirib ki, “Rusiyanın Ukraynaya tammiqyaslı işğalından bəri xidmət illərimdə heç bir Rusiya hərbi əsiri Ukrayna hərbçilərini, mülki şəxsləri öldürdüyünü heç vaxt etiraf etməyib. Heç biri yox.”
Zabit dedi: “Mohammed bir Rusiya hücumçusu idi. O, Donetskdəki Ukrayna mövqelərinə hücum edərkən ələ keçirildi.”
Mohammed Rusiya əsirlərinə işgəncə verildiyi və şikəst edildiyi barədə şayiələr eşitdiyi üçün Ukraynada həbsdə olmaqdan qorxduğunu söylədi.
Ona gözlədiyindən daha yaxşı rəftar edildiyini bildirdi.
“And içirəm, mənə nə istəsəm verirlər – siqaret istənilən vaxt, yemək, içki. Deyirlər ki, “götür, kiçik qardaş”,” dedi.
O, həmçinin ilk dəfə atasına zəng etdi: “Atam bir az ağladı, dedi ki, ‘Əsas odur ki, sağsan.’”
28 sentyabr 2025-ci il tarixində Ukraynanın Kiyev şəhərinin kənarında, Rusiya dron və raket hücumu zamanı zərər görmüş yaşayış məhəlləsində zədələnmiş bina və nəqliyyat vasitələrinin yanında insanlar gəzir. [Anatolii Stepanov/Reuters]
O, dəyişdirilmə ehtimalından qorxur, çünki insan haqları qrupları və keçmiş əsgərlərin sözlərinə görə, Rusiya hərbi əsirləri cəbhə xəttinə qaytararaq beynəlxalq qaydalara məhəl qoymur.
“Məni müharibəyə geri göndərəcəklər, 100 faiz, ta ki ölməsəm və ya qolumu, ayağımı itirməsəm,” dedi.
O, Tacikistana da qayıda bilməz, çünki başqa bir ölkənin ordusuna qoşulduğu üçün 12 il həbs cəzası ilə üzləşə bilər.
Hərbi əsirləri izləyən və onlara kömək edən Ukrayna hökumət qrupu “Hochu Jit” (Mən yaşamaq istəyirəm) aprel ayında Rusiya tərəfində döyüşən 18-70 yaş arası 931 Tacik vətəndaşının adını təsdiqlədiyini bildirmişdi. Onların 196-nın öldüyünü, cəbhə xəttində orta ömür müddətinin 140 gün olduğunu və real sayının “çox daha yüksək” ola biləcəyini qeyd etmişdi.
Mohammed inanır ki, sağ qalmaq üçün yeganə yolu Ukrayna ordusuna yazılaraq Ukrayna vətəndaşlığı almaq və ailəsini Tacikistandan çıxarmaqdır.
“Müharibə bitəndə – əgər bitərsə – Tacikistandakı atama deyəcəyəm: Gəl, evi sat, Ukraynaya gəl, burada ev al,” dedi.
Mohammedi nəzarət edən zabit onun orduya yazılma xahişinin nəzərdən keçirildiyini bildirdi.
2022-ci ildən bəri onlarla Rusiyalı hərbi əsir Ukrayna üçün döyüşməyə könüllü olub və bir çoxu Rusiya vətəndaşlarından ibarət iki hərbi hissəyə qoşulub.
Zabit dedi: “Ukrayna hərbi qulluqçularının ona normal münasibətini görərək və bunu Rusiyalıların münasibəti ilə müqayisə edərək, Mohammed Ukrayna qüvvələrində xidmət etmək arzusunu ifadə etdi ki, Rusiyaya qayıdıb irqi və etnik ayrı-seçkiliyi yaşamayasın.”
