admin

Category: Dünya

  • Tramp Putin görüşündən yeni detallar: “Səninlə bağlı köməyə ehtiyacım var!”

    Tramp Putin görüşündən yeni detallar: “Səninlə bağlı köməyə ehtiyacım var!”

    İran və Rejim Dəyişikliyi

    ABŞ prezidenti Donald Tramp İranda rejim dəyişikliyinin əleyhinə olduğunu bəyan edib. O, belə bir dəyişikliyin regionda “xaosa səbəb olacağını” vurğulayıb.

    “Sky News” telekanalının məlumatına görə, ABŞ prezidenti bu açıqlamaları NATO Zirvəsinə qatılmaq üçün yola çıxarkən, “Air Force One” təyyarəsində jurnalistlərə verib. Tramp, ölkəsinin İranda rejim dəyişikliyi istəmədiyini, bunun böyük narahatlıqlara yol açacağını bildirib.

    NATO və Beynəlxalq Əlaqələr

    ABŞ prezidenti NATO Müqaviləsinin kollektiv müdafiə öhdəliyi daşıyan 5-ci maddəsi ilə bağlı sualları cavablandırarkən, bu maddənin bir çox “tərifi”nin olduğunu qeyd edib. O, “Ora çatanda sizə tam bir tərif verəcəyəm. Bunu hazırda təyyarədə etmək istəmirəm,” deyə bildirib. ABŞ prezidenti həmçinin NATO-da “ortaq sistemə sahib olmaqla daha güclü sülhə nail olunacağını” vurğulayıb. Tramp alyansa ilk dəfə gəldiyi zaman üzv ölkələrin “yoxsul” olduğunu və indi ödənişlərini artırdıqlarını iddia edib.

    Rusiya-Ukrayna müharibəsinə gəlincə, ABŞ prezidenti Moskva ilə razılığa gəlmək istədiyini dilə gətirib. O, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin ona zəng edərək İran məsələsində kömək təklif etdiyini, lakin özünün “İran haqqında köməyə ehtiyacım yoxdur. Səninlə bağlı köməyə ehtiyacım var” cavabını verdiyini bildirib. ABŞ prezidenti neft qiymətlərinin Yaxın Şərqdəki hadisələrdən sonra 10 dollara düşməsinə toxunaraq, enerji qiymətləri düşdükdə daha az münaqişə yaşanacağını vurğulayıb və bütün münaqişələr bitənə qədər qiymətləri aşağı səviyyədə saxlayacaqlarını əlavə edib.

    Digər Məsələlər və Keçmiş Mövqe

    Digər tərəfdən, keçmiş ABŞ prezidenti Co Baydeni də tənqid edən Donald Tramp, Baydenin “avtomatik imza cihazından (auto pen)” istifadəsini “bacarıqsızlıq” kimi qiymətləndirib. Qeyd edək ki, ABŞ prezidenti Tramp daha əvvəl İran rəhbərliyinin ölkənin inkişafına əngəl olduğunu müdafiə edərək, İranda “rejim dəyişikliyi” fikrinə isti yanaşdığı mesajını vermişdi.

    24 saat

  • İranda casusluq ittihamı ilə Avropalı saxlanıldı

    İranda casusluq ittihamı ilə Avropalı saxlanıldı

    İranda Avropa uyruklu Şəxs Casusluq İttihamı ilə Həbs Edildi

    İran hakimiyyəti beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini çəkən yeni bir həbs xəbəri ilə gündəmə gəlib. Rəsmi dairələrə yaxın mənbələrdən alınan məlumata görə, ölkədə Avropa uyruklu bir şəxs dövlət təhlükəsizliyinə qarşı casusluq ittihamı ilə gözaltına alınıb. Bu hadisə bölgədə onsuz da mövcud olan gərginliyi daha da artırmaq potensialına malikdir və beynəlxalq diplomatik dairələrdə narahatlıqla qarşılanıb.

    Qərb Vətəndaşlarının Həbsi Trendi

    Təhlilçilər qeyd edirlər ki, İranda xarici vətəndaşların, xüsusilə də Qərb ölkələrindən olan şəxslərin müxtəlif ittihamlarla, o cümlədən casusluq iddiaları ilə həbs olunması halları əvvəllər də tez-tez müşahidə edilib. Bu cür hadisələr Tehran və Qərb dövlətləri arasında onsuz da mürəkkəb olan münasibətləri daha da gərginləşdirir. Həbs olunan şəxsin hansı Avropa ölkəsinin vətəndaşı olduğu və onun konkret fəaliyyəti barədə əlavə təfərrüatlar hələlik açıqlanmayıb. İran tərəfindən irəli sürülən bu ittihamlar adətən ciddi nəticələrə yol açır və beynəlxalq hüquq müdafiəçilərinin narahatlığına səbəb olur.

    Diplomatik Cavablar və Şəffaflıq Tələbi

    İranın dövlət mediası və ya rəsmi qurumları tərəfindən həbslə bağlı ətraflı məlumatın verilməməsi, iddiaların qapalı şəraitdə qalmasına səbəb olur. Bu da hadisənin mahiyyəti və həqiqi səbəbləri ilə bağlı sualları daha da artırır. Qeyd etmək lazımdır ki, oxşar həbslər bəzən diplomatik danışıqlarda və ya siyasi təzyiq vasitəsi kimi də istifadə oluna bilər. Beynəlxalq təşkilatlar və əlaqədar hökumətlər vəziyyəti yaxından izləyir və məsələyə aydınlıq gətirilməsini tələb edəcəklər. Bəzi hallarda, İran daxilində fərqli dini baxışlara sahib şəxslər də (məsələn, sələfi icmalarının üzvləri) dövlət əleyhinə fəaliyyətdə ittiham oluna bilirlər ki, bu da insan hüquqları ilə bağlı narahatlıqları artırır və beynəlxalq diqqətə səbəb olur.

    24 saat

  • Yaxın Şərq və Əfqanıstanda ABŞ müharibələrinin ağır maliyyə yükü

    Yaxın Şərq və Əfqanıstanda ABŞ müharibələrinin ağır maliyyə yükü

    ABŞ-ın Orta Şərqdəki Hərbi Müdaxiləsi Genişlənir

    Birləşmiş Ştatların Orta Şərqdə onilliklərdir davam edən hərbi iştirakı bu həftə yenidən genişləndi. Ölkənin döyüş təyyarələri İranın ən azı üç nüvə obyektini bombardman etdi. Silahlı Qüvvələr Baş Qərargahının sədri, general Den Keynin brifinqinə görə, təxminən 2.1 milyard dollar dəyərində olan yeddi B-2 stels bombardmançısı Fordou və Nətənz obyektlərinə dəyəri milyonlarla dollar olan ən azı 14 bunker qırıcısı bombası atıb.

    Ümumilikdə, 125-dən çox ABŞ təyyarəsi, o cümlədən bombardmançılar, qırıcılar, tankerlər, müşahidə təyyarələri və dəstək heyəti missiyada iştirak edib. Bütün bu əməliyyatların yerləşdirilməsi və idarə olunması yüz milyonlarla dollara başa gəlib ki, bu da müharibənin xərclərinin yüksəkliyini bir daha təsdiqləyir.

    ABŞ hərbi xərclərinə görə dünyada birinci yerdədir. Ölkənin hərbi büdcəsi növbəti doqquz ölkənin ümumi xərclərindən daha çoxdur, Çindən təxminən üç dəfə, Rusiyadan isə demək olar ki, yeddi dəfə çoxdur. Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SİPRİ) məlumatına görə, 2024-cü ildə ABŞ hərbi müdaxiləsi və xərcləri üçün 997 milyard dollar sərf edərək, qlobal hərbi xərclərin 37 faizini təşkil edib.

    ABŞ-ın Apardığı Müharibələrin İnsan Tələfatı

    Braun Universitetinin Uotson Beynəlxalq və İctimai Münasibətlər İnstitutunun təhlilinə görə, 2001-ci ildən bəri ABŞ hərbi müdaxiləsi nəticəsində Əfqanıstan, Pakistan, İraq, Suriya, Yəmən və 11 sentyabrdan sonrakı digər münaqişə zonalarında birbaşa 940 minə yaxın insan həlak olub. Bu rəqəm, qida, səhiyyə xidmətlərinə çıxışın itirilməsi və ya müharibə ilə bağlı xəstəliklər nəticəsində yaranan dolayı ölümləri əhatə etmir. Bu dolayı ölümlərin 3.6-3.8 milyon olduğu təxmin edilir ki, bu da birbaşa və dolayı ölümlər də daxil olmaqla ümumi insan tələfatını 4.5-4.7 milyona çatdırır və bu rəqəm artmaqda davam edir. Həmin dövrdə ən azı 30 min ABŞ hərbi personalı, podratçısı və müttəfiq qoşunları da həlak olub. Buraya ən azı 7052 əsgər, 8189 podratçı və 14874 müttəfiq qoşun daxildir.

    Əfqanıstan və İraq Müharibələrində Yüz Minlərlə İnsan Həlak Olub

    Əfqanıstanda müharibə 2001-ci il oktyabrın 7-də 11 sentyabr hücumlarına cavab olaraq başlamış və Əl-Qaidəni məhv etmək və Talibani hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq məqsədi daşıyırdı. İki ildən az sonra, 2003-cü il martın 20-də ABŞ və müttəfiqləri İraqda müharibəyə başladılar. Məqsəd, ölkənin iddia edilən kütləvi qırğın silahlarını aradan qaldırmaq və Səddam Hüseyni devirmək idi. Lakin heç bir kütləvi qırğın silahı aşkar edilmədi. Təxminən 20 il davam edən Əfqanıstan münaqişəsi, Pakistanın sərhəd bölgələrində həlak olanlar da daxil olmaqla, ABŞ tarixində ən uzunmüddətli hərbi əməliyyat oldu və təxminən 243 min birbaşa ölümə səbəb oldu. İraqda isə müharibə zamanı təxminən 315 min insan birbaşa həlak oldu. Uotson İnstitutunun məlumatına görə, 2001-ci ilin oktyabrından 2021-ci ilin avqustuna qədər bu iki müharibə birlikdə ən azı 558 min birbaşa insan tələfatına səbəb olub.

    ABŞ-ın Apardığı Müharibələrin İqtisadi Yükü

    ABŞ, iki onillikdən çox davam edən müharibələrini maliyyələşdirmək üçün təxminən 5.8 trilyon dollar xərcləyib. Buraya Müdafiə Nazirliyinin (MN) xərclədiyi 2.1 trilyon dollar, Daxili Təhlükəsizlik Departamentinin 1.1 trilyon dolları, MN-nin baza büdcəsini artırmaq üçün 884 milyard dollar, veteranların tibbi xidməti üçün 465 milyard dollar və müharibəni maliyyələşdirmək üçün götürülmüş kreditlər üzrə 1 trilyon dollar əlavə faiz ödəmələri daxildir. Bu müharibənin xərcləri ölkə büdcəsi üzərində ciddi yük yaradır.

    ABŞ Müharibələrinin Uzunmüddətli Xərcləri

    İndiyə qədər xərclənmiş 5.8 trilyon dollara əlavə olaraq, ABŞ-ın növbəti 30 il ərzində veteranların qayğısı üçün ən azı 2.2 trilyon dollar xərcləyəcəyi gözlənilir. Bu, ABŞ-ın 2001-ci ildən bəri apardığı müharibələrin ümumi təxmini müharibənin xərclərini 8 trilyon dollara çatdırır.

    ABŞ-ın İsrailin Qəzzadakı Soyqırımını Maliyyələşdirməsi

    İsrail ardıcıl olaraq ABŞ-ın xarici yardımının ən böyük alıcısı olub. Braun Universitetinin Uotson İnstitutunun məlumatına görə, 1959-cu ildən bəri İsrailə inflyasiya nəzərə alınmaqla ən azı 251.2 milyard dollar verilib. 2016-cı ildən bəri ABŞ, 2028-ci ilə qədər davam edəcək 10 illik Anlaşma Memorandumu çərçivəsində İsrailə hər il 3.8 milyard dollar ayırmağı öhdəsinə götürüb. Bu məbləğin əksəriyyəti Xarici Hərbi Maliyyələşdirmə kimi ayrılır. Lakin, 2023-cü ilin oktyabr ayındakı hücumlardan sonra, ABŞ İsrailə əlavə 17.9 milyard dollar hərbi yardım göstərdi ki, bu da indiyə qədərki ən yüksək illik məbləğdir. Buraya 6.8 milyard dollar hərbi maliyyələşdirmə, 4.5 milyard dollar raket əleyhinə müdafiə və ABŞ ehtiyatlarından İsrailə silahların yenidən təchizatı üçün 4.4 milyard dollar daxildir. Bu cür maliyyə dəstəyi ABŞ hərbi müdaxiləsinin dolayı, lakin çox təsirli bir formasıdır.

    Qəzzada İsrailin Soyqırımının İnsan Tələfatı

    Qəzza Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin 2025-ci il 24 iyun tarixinə olan son məlumatlarına görə:

    • Təsdiqlənmiş ölü sayı: ən azı 56,077
    • Yaralı sayı: ən azı 131,848

    İsrailin 18 martda atəşkəsi pozmasından bəri:

    • Təsdiqlənmiş ölü sayı: ən azı 5,759
    • Yaralı sayı: ən azı 19,807

    Minlərlə insanın dağıntılar altında qaldığı ehtimal edilir. Bu rəqəmlər Qəzzada yaşanan insan tələfatının dəhşətli miqyasını göstərir.

    24 saat

  • İran Prezidenti Pezeşkiyan: İsrail atəşkəsi pozmazsa, biz də pozmarıq

    İran Prezidenti Pezeşkiyan: İsrail atəşkəsi pozmazsa, biz də pozmarıq

    İran diplomatiyası Şərqdə aktivləşir

    İranın rəsmi xəbər agentliyi IRNA-nın yaydığı məlumata görə, Prezident Pezeşkiyan Maleziya Baş naziri Ənvər İbrahim və Umman Sultanı Heysem bin Tarık bin Teymur Al Səid ilə ayrı-ayrılıqda telefon danışıqları keçirib.

    Atəşkəs öhdəliyi və milli hüquqlar müdafiəsi

    Maleziya Baş naziri İbrahim ilə aparılan müzakirələr zamanı Pezeşkiyan bəyan edib ki, əgər İsrail rejimi atəşkəsi pozmasa, İran da bu öhdəliyi yerinə yetirəcək. O, əlavə edib: “Biz müzakirə masasında İran xalqının qanuni hüquqlarını müdafiə etməyə və onların təminatçısı olmağa hazırıq.”

    Baş nazir İbrahim öz növbəsində İsrailin nüvə silahlarının yayılmasının qarşısının alınması sisteminə qarşı tutumunu tənqid edib. O, İsrailin bütün nüvə potensialına sahib olduğu halda, digər dövlətləri qanuni hüquqlarından məhrum etmək cəhdinin qəbuledilməz olduğunu vurğulayıb.

    Regional sülh üçün əməkdaşlıq və ABŞ-ın təsiri

    İran Prezidenti Pezeşkiyan Umman Sultanı Bin Tarık ilə görüşündə qeyd edib: “Birlikdə əməkdaşlıq etməklə biz müharibə və münaqişələrdən uzaq, inkişaf, əmin-amanlıq və sülh dolu bir region qura bilərik.”

    Pezeşkiyan həmçinin İsrailin hərbi hücumuna ABŞ-ın birbaşa müdaxiləsinin İranı cavab tədbirləri görməyə məcbur etdiyini bildirib.

    Umman Sultanı Bin Tarık isə öz bəyanatında İranın Qətərə hücum etmək niyyətində olmadığının fərqində olduqlarını vurğulayıb: “Umman və regiondakı digər qardaş ölkələr İran xalqının hüquqlarını müdafiə etmək istiqamətində səylərinizi dəstəkləyir.”

    24 saat

  • Qəzza: Köçkünlərin Vəziyyəti

    Qəzza: Köçkünlərin Vəziyyəti

    Qəzzadan Qaçış: Ağrılı Seçim və Sağ Qalma Hekayələri

    “The Stream” proqramında soyqırım zamanı Qəzzanı tərk etmiş iki Fələstinli öz qaçış və sağ qalma hekayələrini paylaşıblar. Geridə qalan ailə üzvləri üçün davamlı qorxu içində yaşayan bu insanlar, sağ qalmağın ağrılı tərəfini dərindən hiss edirlər.

    Evlərini və yaxınlarını tərk etmək və ya ölümlə üzləşmək kimi ağır bir qərarla üz-üzə qalanlar üçün bu, dözülməz bir dilemma idi. Minlərlə insan çıxış yolu tapa bilmədiyi halda, qaçmağı bacaranlar üçün həyat necə davam edir? Dərin travmalardan sonra necə yaşayırlar və müharibə davam edərkən geridə qalan ailələri üçün qorxuları nə qədər davam edəcək? Onlar həqiqətən sağala biləcəklərmi?

    Travma və Ümid: Qonaqların Şahidliyi

    Proqramın aparıcısı Stefanie Dekker idi. Qonaqlar arasında “Əl-Cəzirə” kanalının prodüseri Safwat Al Kahlout və jurnalist, şərhçi Abubaker Abed də vardı. Onlar yaşadıqları çətinlikləri və gələcəyə dair qeyri-müəyyənlikləri dinləyicilərlə bölüşdülər. Bu faciəvi hadisələr fonunda, müharibənin təsirindən əziyyət çəkən insanların humanitar yardıma ehtiyacları davam edir.

    24 saat

  • Sakit Okeanda şok: Litium batareya nəhəng gəmini 3 min avtomobilə məzar etdi!

    Sakit Okeanda şok: Litium batareya nəhəng gəmini 3 min avtomobilə məzar etdi!

    Sakit Okeanda Gəmi Fəlakəti

    Pasifik Okyanusunda qeyri-adi bir dəniz fəlakəti baş verib. Çindən Meksikaya doğru irəliləyən və elektrikli avtomobillərlə yüklənmiş nəhəng Morning Midas yük gəmisində yanğın çıxıb. Gəmi alovlar içində tərk edildikdən bir neçə gün sonra tamamilə sulara qərq olub.

    Yanğın Nəticəsində Qərq Olma

    Zodiac Maritime şirkəti tərəfindən verilən məlumata görə, yanğın nəticəsində ciddi zədələnən Morning Midas gəmisi iyunun 23-də batıb. Şirkət bildirib ki, yanğından sonra yaranan şiddətli hava şəraiti və göyərtəyə dolan su, gəminin batmasını labüd edib.

    Daşınan Yük və Risklər

    Gəmi təxminən 3000 avtomobil daşıyırdı. Bunların 800-ü elektrikli avtomobil idi və yanğının da məhz bu nəqliyyat vasitələrinin yerləşdiyi göyərtədə başladığı qeyd olunub. Xüsusilə litium batareyaların yüksək risk daşıdığı bu cür yanğınlarda, alovlara nəzarətin sürətlə itirilə bilməsi məlumdur.

    Mürettebatın Təxliyəsi və Nəticələr

    Hadisə zamanı gəmidə olan 22 heyət üzvü uğurla təxliyə edilib. Lakin geriyə yanan polad qalağı və okeanın dibinə qərq olmuş minlərlə avtomobil qalıb.

    Səbəbi Hələ Də Naməlumdur

    Morning Midas-ın batması, sadəcə maddi itki ilə deyil, həm də elektrikli avtomobillərin daşınmasına dair təhlükəsizlik protokollarını yenidən gündəmə gətirib. Yanğının dəqiq səbəbi isə hələ də aydınlaşmayıb.

    24 saat

  • İran-İsrail atəşkəsi: Dünyanın ehtiyatlı sevinci

    İran-İsrail atəşkəsi: Dünyanın ehtiyatlı sevinci

    Dünya İsrail və İran arasında əldə edilmiş atəşkəsi alqışlasa da, sülhün kövrək qalmasından ehtiyat edir.

    İsrail və İranın çərşənbə axşamı səhər ABŞ prezidenti Donald Tramp tərəfindən elan edilmiş mərhələli atəşkəs planı barədə razılığa gəldiyi bildirilir. Lakin hər iki tərəf razılaşmanı pozacağı təqdirdə digərinin sürətli cavab tədbirləri görəcəyi ilə hədələyib və gərginlik yüksək səviyyədə qalmaqdadır.

    İsrail razılığını bildirdikdən qısa müddət sonra, Müdafiə naziri İsrail Kats İranın atəşkəsi pozaraq raket atdığını iddia edərək ordunun Tehrana zərbə endirməsi əmrini verdiyini bəyan etdi.

    ABŞ prezidenti Tramp isə sosial media paylaşımında İsrailə “Bu bombaları atmayın!” deyə xəbərdarlıq etdi.

    Bu hadisələr atəşkəsin mürəkkəb cədvəli səbəbindən yaranan çaşqınlığı daha da artırıb.

    Bu arada, İran artıq nüvə proqramı

    İsrail iyunun 13-də İrana endirdiyi ilk zərbələrin Tehranın nüvə silahı hazırlamağa yaxın olduğu barədə kəşfiyyat məlumatları ilə başladığını bildirmişdi. ABŞ da oxşar bəyanatla şənbə günü İranın nüvə obyektlərinə hücum etdi.

    Bu qeyri-müəyyənliklər fonunda, dünya ölkələrinin reaksiyaları ümidverici, lakin barışığın kövrək qaldığına dair narahatlıq ifadə edir. Eyni zamanda, Qəzzada müharibəyə son qoymaq üçün yeni bir atəşkəs çağırışları səslənməkdədir.

    İranın mövqeyi

    İranın ən yüksək təhləsizlik orqanı, Ali Milli Təhlükəsizlik Şurası, öz hərbçilərinin İsraili “təkbaşına məğlubiyyəti və atəşkəsi qəbul etməyə” məcbur etdiyini bildirdi.

    Bəyanatda Tehran qüvvələrinin “düşmənin hər hansı bir təcavüzkar aktına” cavab vermək üçün “barmaqlarını tətiyin üstündə saxlayacağı” vurğulandı.

    İsrailin mövqeyi

    İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu, İsrailin iyunun 13-də İrana qarşı başlatdığı sürpriz hücumla müəyyən etdiyi məqsədlərə, yəni onun nüvə proqramı

    Netanyahu, “Əməliyyatın məqsədlərinə nail olunması ilə əlaqədar və ABŞ prezidenti Trampla tam əlaqələndirmədə İsrail Prezidentin ikitərəfli atəşkəs təklifini qəbul etdi” deyə bildirdi.

    O əlavə etdi: “İsrail ABŞ prezidenti Trampa və Birləşmiş Ştatlara müdafiə sahəsində dəstəyinə və İran nüvə təhlükəsinin aradan qaldırılmasında iştirakına görə təşəkkür edir.”

    İsrailin müxalifət lideri Yair Lapid X platformasında Qəzzada da dərhal atəşkəs vaxtının gəldiyini söylədi.

    O, “İndi orada da işləri bağlamağın vaxtıdır. Girovları geri qaytarmaq, müharibəyə son qoymaq. İsrail yenidən qurulmağa başlamalıdır” deyə qeyd etdi.

    Birləşmiş Ştatların mövqeyi

    ABŞ siyasətçiləri ABŞ prezidenti Trampın atəşkəs səyləri ilə bağlı fikir ayrılıqları yaşayırlar.

    Cənubi Karolina ştatından Respublikaçı Nümayəndə Nensi Meys X-də əlavə etdi: “Prezident Tramp heç bir başqa prezidentin edə bilmədiyini etdi. Sadəcə, Amerika xalqının Donald C. Trampı seçməsi kifayət etdi və dünya bunun sayəsində daha təhlükəsiz oldu. ATƏŞKƏS!”

    ABŞ-ın vitse-prezidenti C.D. Vans Fox News-a verdiyi müsahibədə “Düşünürəm ki, prezident həqiqətən də “sıfırlama düyməsini” basdı və dedi: ‘Baxın, gəlin əslində region üçün uzunmüddətli sülh yaradaq.’ Onun məqsədi həmişə bu olub” dedi.

    Demokrat Nümayəndə Aleksandriya Okasio-Kortes Fox News-a bildirdi: “Düşünürəm ki, Birləşmiş Ştatlar prezidentinin Konqresin razılığı olmadan birtərəfli qaydada ölkəni müharibəyə cəlb etdiyini etiraf etməsi çox ciddi bir ictimai etirafdır. Bu qeyri-qanunidir. Bu, konstitusiyaya ziddir.”

    O əlavə etdi: “Və, və mənim üçün, prezident atəşkəslə bağlı nəsə paylaşarkən, düşünürəm ki, o, həm də bunun müharibə olduğunu rəsmi şəkildə təsdiqləyən bir post paylaşıb. Və düşünürəm ki, bu, çox ciddi nəzərə alınmalı bir şeydir.”

    Qətərin mövqeyi

    Əmir Şeyx Təmim bin Həməd Əl Sani bildirdi ki, onun ölkəsi ABŞ-ın xahişi ilə İrana atəşkəsə vasitəçilik etmək üçün müraciət edib.

    O, Qətərin atəşkəsi “alqışladığını”, lakin bildirildiyi pozuntularla bağlı narahat olduğunu dedi.

    “Bu səhər şahidi olduğumuz atəşkəs pozuntuları qəbuledilməzdir və ümid edirik ki, atəşkəs davam edəcək və diplomatiya üstün gələcək” deyə o qeyd etdi.

    Əl Sani əlavə etdi ki, Qətər və Misirin İsrail və Həmas arasında vasitəçilik etdiyi Qəzza atəşkəs danışıqları “növbəti iki gündə” bərpa olunacaq.

    O, “Ümid edirik ki, İsrail İran atəşkəsindən Qəzzaya hücumu davam etdirmək üçün istifadə etməyəcək” dedi.

    Misirin mövqeyi

    Misir Xarici İşlər Nazirliyi barışığı alqışlayaraq, bunun “iki ölkə arasındakı hərbi qarşıdurmanı dayandırmaq və bölgəyə sakitliyi bərpa etmək üçün dönüş nöqtəsi ola biləcəyini” bildirdi.

    Livanın mövqeyi

    Livanın Baş naziri Nəvaf Abdalla Salim Salam, ölkəsinin “İsrail-İran müharibəsinə sürüklənməkdən qaçdığına” görə şad olduğunu dedi.

    İordaniyanın mövqeyi

    İordaniya atəşkəsi alqışladı və onun bölgədə gərginliyi azaltmaqdakı əhəmiyyətini vurğuladı.

    İordaniya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Sufyan Quda, atəşkəs razılaşmasının daha da pisləşməkdən qorunmalı olduğunu qeyd etdi.

    O, həmçinin Qəzzada da atəşkəsə nail olunması üçün çağırış etdi.

    Səudiyyə Ərəbistanının mövqeyi

    Səudiyyə Ərəbistanı “(ABŞ prezidenti Donald) Trampın iki tərəf arasında atəşkəs razılaşması formuluna nail olunduğuna dair açıqlamasını alqışlayır” dedi.

    Rusiyanın mövqeyi

    Kreml sözçüsü Dmitri Peskov jurnalistlərə “Əgər həqiqətən də atəşkəsə nail olunubsa, bu, yalnız alqışlana bilər” dedi və Moskvanın “bunun davamlı bir atəşkəs olacağına” ümid etdiyini əlavə etdi.

    Çinin mövqeyi

    Çin, İsrail və İran arasında gərginliyin artmasını istəmədiyini və Yaxın Şərqdə sülh və sabitliyi qorumaq üçün beynəlxalq ictimaiyyətlə işləməyə hazır olduğunu bildirdi.

    Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü müntəzəm mətbuat konfransında Pekinin bütün maraqlı tərəfləri tez bir zamanda siyasi həll yoluna qayıtmağa çağırdığını söylədi.

    Avropa İttifaqının mövqeyi

    Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen, birliyin bu açıqlamanı “alqışladığını” dedi. O, sosial mediada “Bu, gərginlikdə olan bir bölgədə sabitliyin bərpasına doğru əhəmiyyətli bir addımdır. Bu, bizim kollektiv prioritetimiz olmalıdır” deyə qeyd etdi və İranı “etibarlı diplomatik prosesə ciddi şəkildə qoşulmağa” çağırdı.

    Fransanın mövqeyi

    Fransa Avropa və Xarici İşlər Nazirliyi bəyanatında “Fransa İranı nüvə və ballistik proqramları, eləcə də sabitliyi pozan fəaliyyətləri ilə bağlı bütün narahatlıqları aradan qaldıracaq bir razılaşmaya gətirib çıxaran danışıqlara gecikmədən başlamağa çağırır” dedi.

    Almaniyanın mövqeyi

    Kansler Fridrix Mers sosial mediada “Amerika prezidentinin mərhələli atəşkəs çağırışını alqışlayıram” yazaraq İran və İsraili bu çağırışa “qulaq asmağa” çağırdı, eyni zamanda Qətər və bölgədəki digər ölkələrə “dramatik” keçmiş günlərdəki “ehtiyatlılıqlarına” görə “təşəkkür etdi”.

    Mers qeyd etdi: “Əgər bu atəşkəs ABŞ-ın İranın nüvə obyektləri

    Hava məkanı

    Münaqişə səbəbindən bağlanmış Yaxın Şərq üzrə hava məkanı, o cümlədən Qətər, İraq, Oman, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Suriyada yenidən açılmağa başlayıb.

    Aviaşirkətlərin artıq arxa-plan yığılmış sifarişləri var.

    Oman Air, bölgədəki gərginlik səbəbindən ötən gecəki ləğvetmələrdən sonra uçuş əməliyyatlarının normallaşdığını bildirdi.

    Virgin Australia sözçüsü, “Dohada hazırda 25.000-dən çox təsirlənmiş sərnişin olduğu üçün, dərhal prioritet həmin sərnişinlərin əhəmiyyətli yığılmasını aradan qaldırmaq və onları son təyinat yerlərinə uçurmaqdır” dedi.

    Bazarlar

    ABŞ prezidenti Trampın atəşkəsi elan etməsi ilə neft qiymətləri 3 faiz düşdü, qlobal səhmlər yüksəldi və dollar dəyər itirdi.

    Atəşkəs xəbəri ilə dollar gecə ərzindəki geriləməsini davam etdirərək 0.77 faiz enişlə 145.0 yenə düşdü. Avro dollara nisbətdə 0.2 faiz yüksələrək 1.1602 dollara çatdı.

    Avro İttifaqı və Yaponiya neft və mayeləşdirilmiş təbii qaz idxalından çox asılı olduğu halda, ABŞ-ın xalis ixracatçı olması səbəbindən yen və avro neft qiymətlərindəki enişdən faydalandı.

    24 saat

  • Pasifikdə alovlanan gəmi: 3 min avtomobil okeana qərq oldu!

    Pasifikdə alovlanan gəmi: 3 min avtomobil okeana qərq oldu!

    Sakit Okeanda naməlum dəniz fəlakəti baş verib. Çindən Meksikaya gedən, elektrikli avtomobillərlə dolu nəhəng yük gəmisi “Morning Midas”da baş verən yanğından sonra o, taleyin ümidinə buraxılıb və bir neçə gün sonra tamamilə suya batıb.

    Yanğın Nəticəsində Zərər Gördü

    “Zodiac Maritime” şirkəti tərəfindən verilən məlumata görə, yanğın nəticəsində zərər görən gəmi iyunun 23-də batıb. Şirkət bildirib ki, yanğından sonra güclü hava şəraiti və gəmiyə dolan su onun batmasını qaçılmaz edib.

    3 Min Nəqliyyat Vasitəsi Daşıyırdı

    Gəmidə təxminən 3 min avtomobil var idi. Onlardan 800-ü elektrik enerjisi ilə işləyən nəqliyyat vasitələrindən ibarət olub və yanğının məhz bu avtomobillərin olduğu göyərtədə başladığı qeyd edilib. Xüsusilə litium batareyaların yüksək risk daşıdığı bu cür yanğınlarda idarəetmənin sürətlə itirildiyi məlumdur.

    Heyət Təxliyə Edildi

    Hadisə zamanı gəmidə olan 22 heyət üzvü uğurla təxliyə edilib. Lakin geridə yanan polad qalaqları və Sakit Okeanın dərinliklərinə qərq olmuş minlərlə nəqliyyat vasitəsi qalıb.

    Səbəb Hələ Də Bəlli Deyil

    “Morning Midas”ın batması təkcə maddi itki ilə deyil, həm də belə avtomobillərin daşınması ilə bağlı təhlükəsizlik protokollarını yenidən gündəmə gətirib. Yanğının dəqiq səbəbi hələ də aydın deyil.

    24 saat

  • “Amerikaya ölüm” şüarı: İran-İsrail qarşıdurmasında yeri

    “Amerikaya ölüm” şüarı: İran-İsrail qarşıdurmasında yeri

    ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Tramp vaxtilə İranı nifrət dolu bir millət kimi təsvir edərək, bu ölkədə insanların “Amerikaya ölüm!” şüarları səsləndirdiyini iddia etmişdi. Onun bu açıqlamaları beynəlxalq arenada geniş müzakirələrə səbəb olmuş, Tehranın ABŞ-a qarşı mövqeyi ilə bağlı suallar doğurmuşdu. Lakin bu şüarların həqiqi mənasını anlamaq üçün dərin təhlilə ehtiyac duyulur. Görəsən, İran xalqı həqiqətənmi Amerikanın faciəsini arzulayır, yoxsa bu ifadələrin arxasında fərqli bir məna gizlənir?

    “Amerikaya Ölüm!” Şüarının Dərin Mənası

    Donald Trampın sərt bəyanatları, İrana qarşı mövcud mənfi baxışı daha da gücləndirmişdi. O, tez-tez bu şüarların İran xalqının ABŞ-a qarşı dərin düşmənçiliyini əks etdirdiyini vurğulayırdı. Ancaq bir çox ekspert və müşahidəçilər hesab edir ki, bu ifadə tamamilə fərqli bir kontekstə malikdir. Bu, bir millətin insanlarına qarşı nifrət yox, əksinə, ABŞ-ın siyasi kursuna və ya rejimlərinə qarşı yönəlmiş bir etiraz növüdür. Bu şüar daha çox Amerikanın imperiya siyasətinə, tətbiq etdiyi sanksiyalara və xarici siyasətindəki bəzi addımlara qarşı siyasi müxalifəti ifadə edir. Bu, ideoloji zəmində yaranan, Amerika əleyhdarlığını göstərən bir siyasi şüardır, lakin xalqlararası münasibətlərin tam təsviri deyil.

    Həqiqi Məqsəd: Siyasi Rejimə Müxalifət, Yoxsa Xalq Düşmənçiliyi?

    Trampın iddialarına rəğmən, İranda səsləndirilən oxşar ifadələr nadir hallarda Amerikanın adi vətəndaşlarına qarşı yönəlmişdir. Bu ifadələr daha çox ABŞ hökumətinin siyasi qərarlarına, İsraili dəstəkləyən mövqeyinə və Yaxın Şərqdəki müdaxilələrinə bir cavab kimi qiymətləndirilir. İranlıların böyük bir hissəsi Amerika mədəniyyətinə və insanlarına qarşı heç bir düşmənçilik bəsləmir, əksinə, onlara qarşı rəğbət bəsləyənlər də az deyil. Bu şüarlar əsasən hökumət tərəfindən təşkil olunan siyasi mitinqlərdə istifadə olunur və ölkənin rəsmi xarici siyasətinin bir tərkib hissəsi kimi qəbul edilə bilər. Dolayısı ilə, Amerika əleyhdarlığı bu kontekstdə bir siyasi sistemə qarşı mövqe kimi anlaşılmalıdır, bütövlükdə bir xalqa qarşı düşmənçilik kimi yox.

    24 saat

  • Tramp Netanyahu ilə atəşkəs barədə kəskin danışıb

    Tramp Netanyahu ilə atəşkəs barədə kəskin danışıb

    Ağ Ev rəsmiləri ABŞ prezidenti Donald Trampın bu səhər İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu ilə telefon danışığı keçirdiyini təsdiqləyib. Bu məlumat ABŞ mərkəzli CNN xəbər kanalında yer alıb.

    Rəsmilər Trampın atəşkəsin qorunması ilə bağlı son dərəcə sərt və açıq mövqe sərgilədiyini iddia ediblər. Onların sözlərinə görə, Netanyahu məsələnin ciddiyyətini və ABŞ Prezidentinin narahatlığını başa düşdüyünü bildirib.

    Trampdan Hücum Əleyhinə Sərt Xəbərdarlıq

    Axios xəbər portalından Barak Ravidin X sosial media platformasındakı paylaşımında yüksək rütbəli İsrail rəsmisinin İsrail-İran gərginliyi zamanı elan edilmiş proses barədə verdiyi məlumatlar əksini tapıb. Adı açıqlanmayan rəsmi Trampın telefon danışığı zamanı Netanyahudan “İrana heç bir hücum təşkil etməməsini” tələb etdiyini iddia edib.

    Yalnız Bir Hədəfə Zərbə Qərarı

    Rəsminin qeyd etdiyi kimi, Netanyahu hücumu ləğv edə bilməyəcəyini və “İranın atəşkəsi pozmasına cavab verilməsinin vacib olduğunu” bildirib. Son nəticədə hücumun əsaslı şəkildə məhdudlaşdırılması və bir çox hədəfə zərbələrin ləğv edilməsi qərara alınıb. Rəsmi görüşün sonunda “yalnız bir hədəfə” hücum edilməsi qərarının verildiyini qeyd edib.

    Gərginliyin Tarixçəsi: Nələr Baş Vermişdi?

    ABŞ prezidenti Donald Tramp gecə saatlarında İsrail və İran arasında atəşkəsə nail olunacağını elan etmiş, İsrail də bu təklifi qəbul etdiyini açıqlamışdı. Bu açıqlamadan sonra müvəqqəti razılığın səhər saat 07:00-da başlayacağı bildirilmişdi. Lakin razılıq elanından sonra İsrail ərazisinə İrandan raket atıldığını iddia etmiş, İsrailin Müdafiə Naziri də İrana cavab hücumu əmri verdiyini açıqlamışdı. İran Baş Qərargahı isə ölkədən raket atıldığı barədə iddiaları qəti şəkildə təkzib etmişdi. Bütün bunlar bölgədəki İsrail-İran gərginliyini daha da artırmışdı.

    24 saat