Category: Gündəm

İsrail Ordusundan Qəzza Zolağında Qəribə Addım

İsrail ordusu baş nazir Binyamin Netanyahunun Birləşmiş Millətlər Təşkilatına edəcəyi çıxışı xarabalığa çevrilmiş Qəzza zolağı əhalisinə elan etmək üçün əraziyə gücləndirilmiş səs sistemləri quraşdırıb. Hərbi kamyonlara monte edilmiş hoparlörlər sərhədə göndərilib, bəziləri isə dağıdılmış binaların damlarına kran vasitəsilə qaldırılıb.

Hərbi Mənbələr: “Psixoloji Müharibə” Taktikası

İsrail mətbuatına danışan hərbi mənbələr bu qəribə qərarın psixoloji müharibə çərçivəsində atıldığını bildiriblər. Lakin bu addım ordunun daxilində ciddi etirazlara səbəb olub. Bir yüksək rütbəli zabit bu qəribə təşəbbüsü “həqiqətən dəlilik, cəfəngiyyat” kimi qiymətləndirib. Ordu rəsmi şərh verməkdən imtina etdiyi halda, Binyamin Netanyahunun mətbuat sözçüləri də mövzu ilə bağlı açıqlama verməyiblər.

Netanyahunun Ofisi: “İctimai Diplomatiya Cəhdi”

Baş nazirlik Ofisindən verilən açıqlamada, bu yayım təlimatının onların təsdiqi ilə həyata keçirildiyi vurğulanıb. Açıqlamada bu təşəbbüsün “ictimaiyyətə diplomatiya vasitəsilə çatma cəhdi” olduğu müdafiə edilib. Rəsmilər, hoparlör yüklü kamyonların Qəzza zolağına daxil olmayacağını, İsrail tərəfində qalacağını və bununla da əsgərlər üçün risk yaratmayacağını iddia ediblər.

Bununla belə, əsgər ailələri Netanyahunun “yalan danışdığını” ifadə ediblər. Bəzi ailələr övladlarından aldıqları məlumatlara əsaslanaraq, hoparlörlərin faktiki olaraq Qəzza zolağının içərisində yerləşdirildiyini iddia ediblər.

Geniş Miqyaslı Kommunikasiya Kampaniyası

Fələstin mediası isə Binyamin Netanyahunun çıxışının həmçinin pilotsuz uçuş aparatları vasitəsilə yayımlanacağını və ərəbcə tərcüməsinin mobil telefonlara göndəriləcəyini xəbər verib. Bu addım İsrailin müharibə bölgəsində həyata keçirdiyi geniş miqyaslı kommunikasiya strategiyasının bir hissəsi kimi qəbul edilir.

24 saat

ABŞ-Türkiyə Zirvəsindən Sonra Qazanclar Qeyri-müəyyən Qaldı

ABŞ prezidenti Donald Tramp və Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan arasında Ağ Evdə böyük maraqla gözlənilən görüş başa çatıb. Görüşdən sonra Tramp Ərdoğanı avtomobilinə qədər müşayiət edib. Jurnalistlərin “Görüş necə keçdi?” sualına Tramp yalnız “Əla” cavabını verib. Prezident Ərdoğan isə Vaşinqtondakı təmaslarından məmnun olduğunu ifadə edərək, “Atılan palçıqlarla çirklənməyəcək qədər gözəl bir səfər idi” deyib. Lakin ekspertlərə görə, iki saatdan çox davam edən bu zirvə görüşündən sonra Türkiyə üçün konkret bir qazanc ortaya çıxmayıb.

Yeni Şərtlər və F-35 Məsələsi

Təhlükəsizlik Siyasətləri Araşdırmaçısı Burak Yıldırım görüşü qiymətləndirərək, Türkiyənin ABŞ ilə apardığı danışıqlarda daim yeni şərtlərlə qarşılaşdığını vurğulayıb. Yıldırım bildirib ki, “Perspektiv aşkarlandı, nə etsək də qarşımıza yeni bir şərt çıxacaq. Uzun müddət uzadılmayan Rusiya sanksiyaları məsələsi yenidən gündəmə gəldi”. Yıldırım, F-35 proqramına qayıdışın çətinliyinə diqqət çəkərək qeyd edib: “F-35 proqramına istehsalçı kimi qayıtmaq başqa, bu təyyarələri tədarük etmək isə tamamilə başqa bir məsələdir. Bizim boşluğumuzu Avropalı istehsalçılarla doldurdular. İstehsalçı tərəfdaş kimi geri dönməyimiz üçün layihə müqaviləsinin yenilənməsi və ABŞ-da yeni hüquqi normativ sənədin qəbul edilməsi tələb olunur. Bu halda biz istehsalçı deyil, müştəri kimi müəyyən edilə bilərik. Lakin bunun şərtləri, Heybeliada və Rusiyaya qarşı sanksiyalara qoşulmaq kimi ifadə edildi”.

F-16 Tədarükü və KAAN Qeyri-müəyyənliyi

Yıldırım, F-16 tədarükü mövzusunda mövcud vəziyyətə də toxunub: “F-16 ilə bağlı Türkiyə tərəfindən qaynaqlanan bir qeyri-müəyyənlik var. Hökumət, illər sonra nəhayət F-16 almaq əvəzinə KAAN üçün mühərrik almağın daha məntiqli olduğunu anladı. Lakin bu aydınlanma ABŞ tərəfindən neqativ qarşılandı”. KAAN layihəsinin Türkiyə üçün daha strateji olduğuna diqqət çəkən Yıldırım, “KAAN ilə əldə ediləcək imkanlar F-16 döyüş təyyarələrindən qat-qat çox olacaq. Bu yeni fikirlə F-16 mövzusu yeni bir qeyri-müəyyənlik ölçüsünə keçdi. Bu alışla birlikdə mindən çox sursat da alınacaqdı. Fikrimcə, sursat alışı F-16 təyyarələrinin özündən daha vacibdir” deyə bildirib.

CAATSA Sanksiyaları və Halkbank İşinin Təsirləri

Yıldırım, CAATSA sanksiyaları ilə bağlı Trampın mövqeyinin qeyri-müəyyən olduğunu qeyd edib: “Tramp istəsə bu sanksiyaları ləğv edə bilər, lakin belə bir qərarın özü üçün çətinlikləri var. ABŞ Konqresini yan keçmək, başqa qərarların Yunan, İsrail və Erməni lobbilərinə toqquşmasına səbəb ola bilər. Bunu aşmaq üçün Ərdoğandan böyük güzəştlər verilməsi tələb olunmuşdur”. Halkbank davasına gəlincə isə Yıldırım bu qiymətləndirməni edib: “ABŞ-ın Halkbank kozundan asanlıqla imtina edə biləcəyini düşünmürəm. Halkbank işi bir çox məsələ ilə birbaşa əlaqəlidir və ABŞ daxili hüququna görə bu işi bağlamaq onsuz da asan deyil. Bir razılaşma, iş məhkəməyə qədər həll oluna bilərdi”.

Heybeliada Ruhban Məktəbi Məsələsi

Yıldırım, Heybeliada Ruhban Məktəbi məsələsinin Türkiyə üçün həssas bir mövzu olduğunu bildirərək deyib: “Heybeliada Ruhban Məktəbi bizim Aİ namizədlik prosesimizin də bir hissəsidir. Yunanıstanın Qərbi Trakiya türklərinə qarşı mövqeyinə uyğun olaraq addım atması gündəmdə idi. Lakin Tramp Konqresdəki Türkiyə əleyhdarı qrupları susdurmaq və bu lobbilərin etirazlarını zəiflətmək üçün belə bir güzəşt istədi. Patriarxın ekumenik iddialarını gücləndirə biləcək bir addımın atılması Türkiyənin heç vaxt qəbul etməməsi lazım olan bir məsələdir. Bu məktəb yalnız Türkiyə milli təhsilinə bağlı olaraq açıla bilər”.

Ticarət Balansında Gözlənilən Dəyişikliklər

Yıldırım, Ərdoğanın ABŞ səfərindən əvvəl gömrük tariflərində edilən dəyişikliyin ticarət balansını Türkiyənin əleyhinə çevirəcəyini bildirib: “ABŞ-a getməzdən əvvəl Ərdoğanın gömrük tariflərini dəyişdirməsi səbəbindən ABŞ-dan daha çox kənd təsərrüfatı məhsulu idxal edə bilərik. Bunun yerli istehsalçını çətin vəziyyətə salacağı açıqdır. Həmçinin polad ixracatındakı rəqabət gücümüz də azalacaq. ABŞ ilə xarici ticarətdə artıq verərkən bu vəziyyət bizim əleyhimizə dəyişəcəkdir”.

Cavabsız Qalan Kritik Suallar

Zirvə görüşündən sonra ictimaiyyətin cavabını maraqlandıran bir çox kritik sual hələ də qeyri-müəyyənliyini qoruyur:

• F-35 Proqramı: Türkiyə, pulunu ödədiyi halda təhvil ala bilmədiyi F-35 qırıcı təyyarə layihəsinə yenidən daxil ediləcəkmi?
• Yeni F-16 Tədarükü: ABŞ-dan tələb olunan F-16 qırıcı təyyarələri və ehtiyat hissələri barədə razılıq əldə edildimi?
• CAATSA Sanksiyaları: ABŞ, Türkiyəyə tətbiq etdiyi sanksiyaları ləğv edəcəkmi?
• Halkbank Davası: Bu iş necə nəticələnəcək, Türkiyə iqtisadiyyatı üzərində təzyiq elementi olmağa davam edəcəkmi?
• Heybeliada Ruhban Məktəbi: Ərdoğanın “Üzərimizə nə düşürsə, etməyə hazırıq” sözləri nə anlama gəlir?
• Boeing Alışı: Türkiyə, ABŞ-dan neçə Boeing təyyarəsi alacaq?
• İqtisadi Balans: ABŞ, Türkiyədən nə satın alacaq, Türkiyənin qazancı nə olacaq?

24 saat

Jurnalistə qarşı fiziki zorakılıq iddiaları

Həbsdə saxlanılan “Meydan TV” jurnalisti Aytac Tapdıq (Əhmədova) Bakı Apellyasiya Məhkəməsində fiziki zorakılığa məruz qaldığı bildirilir.

Hadisə sentyabrın 26-da baş verib. Jurnalist məhkəmə koridorunda həmkarlarını görüb və onlara səsləyib.

Bildirilir ki, bu vaxt konvoy rəisi Cəmil Hüseynov onu uzun koridor boyu itələyərək saxlanma məntəqəsinə aparıb. Məntəqəyə çatanda isə o, jurnalisti sürətlə ətrafında kişi məhbusların oturduğu otağın ortasına itələyib. Bu hərəkət məhkəmə binasında şahidlərin narazılığına səbəb olub.

Məhkəmə prosesi və evlənmə şikayəti

Məhkəmə iclası Aytac Tapdıq və Kamran Məmmədlinin nikaha daxil olmaq barədə şikayətinə həsr olunub. Birinci instansiya məhkəməsi onların bu tələbini təmin etməmişdi. Tərəflər məhkəmə qərarından narazı qalaraq, yuxarı instansiyaya müraciət etmişdilər.

Apellyasiya Məhkəməsi şikayəti qismən təmin edərək, işi yenidən baxılması üçün Xətai Rayon Məhkəməsinə qaytarıb. Bu o deməkdir ki, məsələnin həlli yenidən birinci instansiya məhkəməsində araşdırılacaq.

“Meydan TV işi” üzrə həbslər

2024-cü il dekabrın 6-da “Meydan TV işi” çərçivəsində saytın Azərbaycan nümayəndəliyinin rəhbəri Aynur Elgünəş, jurnalistlər Ramin Deko, Aysel Umudova, Aytac Tapdıq, Xəyalə Ağayeva və Natiq Cavadlı həbs ediliblər. Bu həbslər media azadlığı ilə bağlı narahatlıqları artırıb.

Daha sonra “Arqument.az” saytının baş redaktoru, “Meydan TV” ilə əməkdaşlıq edən jurnalist Şəmşad Ağa (Ağayev), habelə Nurlan Libre (Qəhrəmanlı), Fatimə Mövlamlı, Ülviyyə Əli (Quliyeva) və fotoqraf Əhməd Muxtar da eyni işlə əlaqədar saxlanılıblar. Ümumilikdə, iş üzrə bir çox media nümayəndəsi saxlanılıb.

Saxlanılan jurnalistlərin hamısı irəli sürülən ittihamları rədd edir. Onlar özlərini təqsirli bilmədiklərini bəyan edirlər.

24 saat

Türkiyə və Yaponiya arasında Viza Rejiminin Tarixi

Tarix boyu səmimi əlaqələrə malik olan Türkiyə vətəndaşları üçün Yaponiya uzun illərdir ki, viza tələb etməyən ən inkişaf etmiş ölkə olaraq qalır. İki ölkənin qanunvericiliyinə əsasən, hər hansı əlavə şərt irəli sürülmədən, müəyyən müddət ərzində turist qismində qarşılıqlı viza azadlığı tətbiq olunur.

Buna baxmayaraq, keçmiş illərdə baş verən qanunsuz istifadələr səbəbindən Yaponiya sərhəd nəzarəti türk vətəndaşlarına qarşı tətbiq olunan əlavə tədbirlər hələ də öz aktuallığını qoruyur. Bu tədbirlər, normal viza prosedurlarına zidd olaraq, sərhəd keçidində bəzi yoxlamaların aparılmasına səbəb olur.

Qeyri-adi Tədbirlərin Arxa Planı: Ordu Vilayətinin Hekayəsi

Yaponiya sərhəd nəzarəti tərəfindən tətbiq edilən bu misilsiz prosedurun kökündə 1989-cu ildə baş verən bir miqrasiya dalğası dayanır. Belə ki, həmin il Türkiyənin Ordu vilayətindən olan Hayri bəy Yaponiyaya səyahət edir. Bir müddət sonra orada daimi məskunlaşan Hayri bəy, öz ətrafındakı qohumlarını və dostlarını da Yaponiyaya dəvət etməyə başlayır.

İllər ərzində Yaponiyanın müxtəlif məhəllələrində Orduluların sayı artmağa başladı. Əvvəlcə səlahiyyətli orqanlar buna ciddi əhəmiyyət verməsə də, 1990-cı illərin ortalarında Yaponiyada yaşayan türk əhalisinin demək olar ki, yarısını Ordulular təşkil edirdi. Xüsusilə Yaponiyanın mərkəzi hissəsində yerləşən Naqoya şəhərində yaşayan türk əhalisinin 90 faizinin Ordululardan ibarət olması, Yaponiya səlahiyyətli qurumlarını əlavə tədbirlərə əl atmağa məcbur etdi.

Sərhəd Keçidində Artırılmış Yoxlamalar və Nəticələri

1990-cı illərin ortalarında başlanan tətbiqlə, Yaponiya pasport məmurlarına Türkiyə vətəndaşlarının şəxsiyyət məlumatlarını, xüsusilə də doğum yerlərini diqqətlə yoxlamaları tövsiyə edildi. Rəsmi olaraq elan edilməsə də, faktiki bir tətbiqə çevrilən bu yoxlama 2000-ci illərin əvvəllərinə qədər davam etdi. Bir müddət sonra Yaponiyada yaşayan türk vətəndaşlarının demoqrafik tərkibinin homogenləşməsi ilə bu tətbiqdən geri addım atıldı.

Bu gün yalnız yaşlı və karyerasının son illərində olan pasport məmurları vərdiş olaraq bu cür yoxlamaları həyata keçirə bilərlər. Lakin keçmişdə bu tədbirlər bir çox Ordulu vətəndaşın Yaponiyaya daxil olarkən çətinlik yaşamasına səbəb olmuşdu. Bu vəziyyət, xüsusi hallarda Yaponiya sərhəd nəzarəti tədbirlərinin necə formalaşa biləcəyinə dair diqqət çəkən bir nümunə olaraq qalır.

24 saat

İranın Füzə Sınağı Peyk Görüntülərində Aşkarlandı

Associated Press-in (AP) təhlil etdiyi peyk görüntüləri İranın keçən həftə İmam Xomeyni Kosmos Mərkəzində bir füzə sınağı keçirdiyini ortaya qoyub. Bu hadisə iyun ayında soyqırımçı İsraillə baş verən 12 günlük müharibədən sonra Tehranın silah proqramını davam etdirmək əzmindən geri çəkilmədiyini göstərir.

Rəsmi Açıqlama Verilməyib

Tehran rəhbərliyi sınağın keçirildiyini rəsmi olaraq elan etməsə də, İran millət vəkili Möhsün Zənganeh heç bir sübut təqdim etmədən qitələrarası ballistik füzə sınağının aparıldığını iddia edib. Zənganeh bunu İranın Qərb və İsrail qarşısındakı gücünün göstəricisi kimi qiymətləndirib.

Necə Görüntüləndi?

AP-nin Planet Labs-dan tələb etdiyi peyk şəkillərində, buraxılış platformasında əvvəlki sınaqlarda müşahidə olunan yanmış izlərə bənzər nişanlar aşkar edilib.

Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar İnstitutundan Fabian Hinz qeyd edib ki, bu izlər qatı yanacaqlı raket mühərriklərinin yanan alüminium oksid hissəciklərindən əmələ gəlir.

Bu hadisə Tehranın həm hərbi, həm də siyasi təzyiqlərə baxmayaraq füzə potensialını artırmağa davam etdiyini bir daha nümayiş etdirərkən, Qərb mediasında narahatlıqlara səbəb olub.

12 Günlük Müharibə

İran ilə İsrail arasında 13-24 iyun 2025-ci il tarixləri arasında baş verən və “12 Günlük Müharibə” olaraq adlandırılan toqquşmalar ABŞ və Qətərin vasitəçiliyi ilə əldə olunan atəşkəslə başa çatıb.

Yaxın Şərqdəki bütün ölkələri təhdid edən İsraillə yaşanan qarşıdurmalar qarşılıqlı füzə hücumları ilə davam edib. İsrailin İrandakı nüvə obyektlərinə və hərbi hədəflərinə yönəlmiş hava hücumları ilə başlayan müharibəyə İran 150-dən çox ballistik raket və yüzlərlə PUA ilə cavab verib. Müharibə zamanı hər iki tərəf kritik infrastrukturu və mülki hədəfləri vurub.

24 saat

Milyonlarla Dollarlıq Anlaşmazlıq: Floyd Mayweather və Avtomobil Qalereyası

Boks əfsanəsi Floyd Mayweather Jr. ilə Las Vegasdakı bir lüks avtomobil qalereyası arasında milyonlarla dollarlıq maliyyə anlaşmazlığı qarşılıqlı məhkəmə iddiaları ilə qızışıb.

Mayweather nadir bir Mercedes-Maybach üçün ondan həddindən artıq qiymət alındığını iddia edərək satıcıya “dələduzluq” ittihamı ilə mülki iş qaldırıb. “Vegas Auto Gallery” adlı şirkət isə boksçuya qarşı “razılaşdırılmış məbləği ödəmədiyi” və “şirkətin nüfuzuna xələl gətirdiyi” əsasları ilə əks-iddia ilə çıxış edib.

“Yarım Milyon Dollardan Çox Aldadıldım” İddiası

Anlaşmazlığın mərkəzində nadir tapılan bir Mercedes-Maybach G650 Landaulet dayanır. Təqaüdçü boksçu avtomobil üçün təxminən 1.2 milyon dollar ödədiyini, lakin sonradan apardığı araşdırmalar nəticəsində satıcının həmin nəqliyyat vasitəsini cəmi 680 min dollara əldə etdiyini öyrəndiyini iddia edir.

Mayweather, aradakı təxminən yarım milyon dollarlıq həddindən artıq qazanc marjasına etiraz edərək, “Yəni məni yarım milyon dollardan çox aldatdı” şərhini verib.

Qalereya İddiaları Rədd Edir, Qarşı Dava Açıb

Mayweather-in avtomobilləri qaytarma tələbi qalereya tərəfindən rədd edildikdən sonra, boksçu ödənişləri dayandırıb və sosial mediada şirkəti kəskin tənqid edib.

“Vegas Auto Gallery” isə iddiaları rədd edərək, Mayweather-in məhkəmə iddiasını “gülünc və əsassız” kimi qiymətləndirib.

Şirkət hazırda Mayweather-ə həm ödənilməmiş avtomobil pulları, həm də sosial media şərhləri ilə şirkət nüfuzuna vurduğu ziyan üçün qarşı tərəfə iddia qaldırıb.

Məhkəmənin Hökümranlığı Gözlənilir

Floyd Mayweather göstərişli avtomobil kolleksiyası ilə tanınır. Anlaşmazlığa səbəb olan Maybach ilə yanaşı, o, eyni avtomobil qalereyasından bir Ferrari F8 Spider, bir Porsche 911 GT3 və bir McLaren Artura da daxil olmaqla, ümumilikdə milyonlarla dollarlıq alış-veriş edib. Anlaşmazlığın necə nəticələnəcəyinə artıq məhkəmələr qərar verəcək.

24 saat

Bir nəfər yolda yeriyərkən ayağına sərt bir daş ilişib. İlk baxışdan adi qaya parçasına bənzəsə də, parıltısı və qeyri-adi toxuması diqqət çəkib. Maraqlanıb mütəxəssislərə göstərən şəxs, əldə etdiyi nəticəyə inana bilməyib.

DÜNYAMIZA AİD OLMADIĞI MƏLUM OLDU

Aparılan təhlillər nəticəsində daşın sıravi bir qaya deyil, nadir tapılan bir göykdaşı olduğu aydınlaşıb. Mütəxəssislər onun min illər əvvəl kosmosdan Yerə düşdüyünü və yüksək miqdarda qiymətli elementlər ehtiva etdiyini müəyyən ediblər. Bu xüsusiyyətləri ilə obyekt həm kolleksiyaçılar, həm də elm adamları üçün olduqca qiymətli hala gəlib.

6 MİLYON LİRƏ DƏYƏRİNDƏDİR

Nadirliyi və tərkibindəki qiymətli elementlər səbəbindən daşın bazar dəyəri 6 milyon lirə olaraq hesablanıb. Bu tapıntının satışı halında, sahibinin bir anda milyoner ola biləcəyi bildirilib.

Mütəxəssislərə görə, bu cür səmavi cisimlər elmi araşdırmalar üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Yer kürəsindən kənar mənşəyi səbəbindən kainatın sirlərini açmaqda dəyərli ipucları təqdim edən bu cür daşlar, eyni zamanda nadirliyi sayəsində milyonlarla lirəlik bazar dəyərinə çata bilir.

24 saat

Kaliforniyanın Moxave səhrasında ucalan nəhəng qüllələrin ətrafında düzülmüş yüz minlərlə güzgü… İlk baxışdan sanki yadplanetlilərin miras buraxdığı bir abidə təəssüratı yaradan Ivanpah Günəş Enerjisi Stansiyası 2014-cü ildə açıldığında gələcəyin enerjisi kimi təqdim edilmişdi. Lakin cəmi 11 il keçməmiş, 2026-cı ilin əvvəlində bağlanacağı elan edildi. Bəs dünyanın ən böyük konsentratlaşdırılmış günəş enerjisi stansiyalarından biri kimi qürur duyulan bu nəhəng layihə niyə yarımçıq qaldı?

Görünüşdə İhtişam, Gerçəkdə Uğursuzluq

Stansiya 173 min ədəd kompüter nəzarətli heliostat, yəni nəhəng güzgü vasitəsilə günəş işığını üç müxtəlif qülləyə əks etdirirdi. Təxminən 137 metr (450 fut) hündürlüyündə olan bu qüllələrin zirvəsində konsentratlaşdırılmış işıq suyu buxara çevirir, turbinləri fırladaraq elektrik enerjisi hasil edirdi. Bu sistemin ən cəlbedici tərəfi isə istiliyi depolayaraq təkcə gündüz deyil, gecələr də enerji təmin edə bilməsi idi.

Ekoloji Fəlakət və Quş Qırğınları

Stansiya fəaliyyətə başladığı ilk gündən etibarən ekoloqların etirazına səbəb oldu. Çünki konsentratlaşdırılmış işıq şüaları köçəri quşların və bölgə faunasının ölümünə yol açırdı. Nəhəng güzgülər arasında istiqamətini itirən quşların “havada yanıb” düşdüyü barədə hesabatlar Ivanpahın nüfuzuna zərbə vuran ilk hadisələrdən biri idi. Tənqidçilər stansiyanı “boşa sərf edilmiş milyardlarla dolların və ekoloji fəlakətin parlayan abidəsi” adlandırırdılar.

Gözlənilməz Rəqib: Fotovoltaik Panellər

Məsələnin bir də mühəndislik aspekti var idi. Günəş enerjisi analisti Cenny Çeysin CNN-ə verdiyi açıqlamaya görə, stansiya heç vaxt vəd edildiyi qədər səmərəli işləmədi. Mürəkkəb istismar prosesi, yüksək texniki xidmət xərcləri və texniki çətinliklər stansiyanın performansını məhdudlaşdırırdı. Lakin əsas zərbə gözlənilməz bir yerdən gəldi: fotovoltaik panellər.

Ivanpah tikilərkən heç kim fotovoltaiklərin – yəni klassik günəş panellərinin – bu qədər sürətlə və ucuz şəkildə inkişaf edəcəyini təxmin etmirdi. Lakin son on ildə panellərin dəyəri kəskin şəkildə azaldı, səmərəlilikləri isə artdı. Bu da qüllə əsaslı, konsentratlaşdırılmış sistemləri həm baha, həm də lazımsız etdi. Nəticədə Ivanpahın parlaq güzgüləri, sanki texnoloji bir fosil kimi qısa müddətdə dəyərini itirdi.

Gələcəyə Dərs: Günəş Enerjisinin Təkamülü

Stansiyanın ortaq sahibi NRG Energy, elektrik şirkətləri ilə olan müqavilələrini ləğv etdiyini və 2026-cı ilin əvvəlində bağlanma prosesinə başlayacağını bildirdi.

Bu qərar, bəziləri üçün uğursuzluğun rəsmi təsdiqidir. Amma digərləri üçün isə təmiz enerji yarışının təbii bir hissəsidir. Hansı texnologiyanın davam edəcəyi, hansının isə tarixə çevriləcəyi yalnız sınaqlarla ortaya çıxır. Ivanpah bəlkə də uduzan tərəfdə qaldı, lakin gələcəyin enerji yolçuluğunda vacib bir dərs kimi xatırlanacaq.

Bu layihənin bağlanışı, günəş enerjisinin sona çatdığını deyil, əksinə, daha ucuz, daha dayanıqlı üsullara doğru təkamül etdiyini göstərir. Səhrada yüksələn o nəhəng güzgülər bəlkə tarixdə qalacaq, lakin onların kölgəsində yeni nəsil panellər və depolama texnologiyaları gələcək şəhərləri işıqlandırmağa davam edəcək.

24 saat

UCUZ AVADANLIQLA ELMAS KƏŞFİ

Raynae Madison və ailəsi, 13 sentyabrda yeğəni Williamın ad gününü qeyd etmək üçün Crater of Diamonds Dövlət Parkını ziyarət etdi. Onların yalnız ucuz bir marketdən alınmış keyfiyyətsiz qum ələmə və qazma dəsti var idi. Parkın 37.5 akr genişliyindəki axtarış sahəsinin şimal hissəsində torpağı qazaraq, kovalarla torpaq çıxaran ailə, ələmə zamanı qeyri-adi, parıltılı və uzun bir daş fərq etdi. Raynae Madison, “İlk gördüyümdə çox maraqlı gəldi, amma elmas ola biləcəyini düşünmədim. Hətta həddindən artıq böyük göründüyü üçün ehtimal etmədim,” dedi.

PARKIN ÜÇÜNCÜ ƏN BÖYÜK KƏŞFİ

Ailənin tapdığı daş, parkın Elmas Kəşf Mərkəzində yoxlanıldı və 2.79 karat ağırlığında qəhvəyi bir elmas olduğu təsdiqləndi. Mütəxəssislər, daşın “şokolad rəngində və unikal inklüziyalara malik” olduğunu bildirdilər. Bu qiymətli daş, 2025-ci il ərzində Crater of Diamonds Dövlət Parkında qeydə alınan ən böyük üçüncü kəşf oldu. Raynae Madison, bu tapıntını yeğəninə ithafən “William Elması” adlandırdı. Park rəsmilərinin məlumatına görə, 2025-ci il ərzində indiyədək 400-dən çox daş tapılıb ki, bunlardan yalnız dördü 2 karatı ötüb. Park əməkdaşlarından Emma O’Neal qeyd edib ki, “2025 böyük kəşflər üçün möhtəşəm bir il olub.” Bu hadisə ABŞ-ın Arkanzas ştatında baş verib.

24 saat