Category: Gündəm

  • Tofiq Yaqublunun müalicəsi təmin edilmir

    Tofiq Yaqublunun müalicəsi təmin edilmir

    Həbsdə olan Tofiq Yaqublunun səhhəti ilə bağlı ciddi narahatlıqlar

    Həbsdə olan müxalif siyasətçi Tofiq Yaqublunun müayinə və müalicəsinin aparılmadığı barədə məlumatlar yayılıb. Siyasətçinin qızı Nigar Həzi sentyabrın 22-də sosial şəbəkə hesabında bildirib ki, atasının səhhəti son aclıq aksiyasından sonra pisləşib. O qeyd edib ki, siyasətçi Penitensiar Xidmətin Müalicə Müəssisəsində saxlanılsa da, ona zəruri tibbi xidmətlər göstərilmir.

    Nigar Həzi vəziyyətin ciddiliyini vurğulayaraq, atasının həyatının riskə atıldığını deyib: “T.Yaqublunun şərlənib həbs edilməsi azmış kimi indi də onun həyatını riskə atırlar. İlham Əliyev T.Yaqublunun aclıq aksiyasında ölməməyinin qisasını belə alır”.

    Siyasətçinin Həbs Vəziyyəti

    Milli Şura və Müsavat Partiyasının üzvü Tofiq Yaqublu bu il martın 10-da Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə 9 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. O, Cinayət Məcəlləsinin külli miqdarda ziyan vurmaqla dələduzluq və saxta sənəd hazırlama maddələri ilə təqsirli bilinsə də, ittihamları qurama hesab edir. Hökmə etiraz olaraq aprelin 1-dən mayın 10-a qədər aclıq aksiyası keçirib.

    Keçmiş Həbs və Beynəlxalq Reaksiya

    T. Yaqublu daha əvvəl 2013-cü ildə İsmayıllı etirazlarında iştirak etdiyi üçün həbs edilmişdi. Şəki Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin qərarı ilə 5 il müddətinə azadlıqdan məحروم edilən siyasətçiyə qarşı ictimai qaydanı pozma və hakimiyyət nümayəndəsinə qarşı müqavimət göstərmə ittihamları irəli sürülmüşdü. Onun həbsi beynəlxalq ictimaiyyət, ABŞ və Avropa İttifaqı tərəfindən pislənilmiş, 2016-cı ilin martında əfv sərəncamı ilə azadlığa buraxılmışdı.

    24 saat

  • 400 kişini qəsdən HİV-ə yoluxdurdu – Ölkədə böyük panika

    400 kişini qəsdən HİV-ə yoluxdurdu – Ölkədə böyük panika

    Jonathan Carlın Ağır Cəzası: İİV Yaymaq və Cinsi Təcavüz

    Böyük Britaniyada 42 yaşlı şəxs, Jonathan Carl, çoxsaylı şəxslərə İİV infeksiyasını bilərəkdən yoluxdurduğu və bəzi qurbanlara cinsi təcavüz etdiyi üçün 17 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Ölkə ictimaiyyətini sarsıdan bu məhkəmə işində polis, Carlın dörd il ərzində təxminən 400 kişi ilə cinsi əlaqədə olduğunu və yüzlərlə potensial zərərçəkənin hələ də aşkar edilmədiyini bəyan edib.

    Tanışlıq Proqramları Vasitəsilə Təhlükə: Yüzlərlə Potensial Qurban

    Paytaxt Polis İdarəsinin nümayəndəsi Sarah Bişop bildirib ki, indiyədək 82 qurban müəyyən edilsə də, daha 318 nəfərin risk altında olması ehtimal olunur. Bişop vurğulayıb ki, bu şəxslərin əksəriyyəti Carlı tanımaya bilər, lakin onunla tanışlıq proqramları vasitəsilə əlaqə qurmuş ola bilərlər.

    Polisdən Təcili Xəbərdarlıq və Dəstək Çağırışı

    Polis, Carl ilə təmasda olmuş şəxslərə təcili olaraq İİV testi etdirmələrini və məxfilik şəraitində təklif olunan tibbi, psixoloji və hüquqi dəstək xidmətlərindən faydalanmalarını tövsiyə edib. Hüquq-mühafizə orqanları son illərdə bu cür proqramlarda “Carl” adı ilə tanış olan hər kəsin xüsusilə diqqətli olmasının vacibliyini bir daha qeyd edib.

    24 saat

  • Cavabsız zəng milyoner etdi: Nömrəni qeyd edib varlandı

    Cavabsız zəng milyoner etdi: Nömrəni qeyd edib varlandı

    Həyatda bəzən ən kiçik təsadüflər böyük dönüş nöqtələrinə çevrilir. Malayziyada yaşayan bir evdar qadın, telefonuna gələn cavabsız zəngi nəzərə alaraq həyatını dəyişdirdi. Spam zənglərdən düşən nömrələri piyanqo kuponuna yazan qadın, bir anda milyonlarla dolların sahibi oldu.

    Şanslı Nömrələr Telefon Ekranından Gəldi

    Perak əyalətinin İpox şəhərində yaşayan xoşbəxt qadın, tanımadığı bir nömrədən gələn cavabsız zəngə cavab vermədi. Lakin telefon ekranında gördüyü “4526” və “3106” rəqəmləri diqqətini cəlb etdi. Bu rəqəmləri loto oyununda istifadə edən qadın, 1,4 milyon dollardan çox mükafat qazandı. Həyatının bu şəkildə dəyişəcəyini heç gözləmədiyini söyləyən bu şanslı qadın, hələ də böyük təəccüb keçirdiyini bildirib.

    ABŞ-da Bir Qadın Həm Xərçəngi Yenib, Həm də Varlı Oldu

    Bu cür şanslı nömrələr hekayələri yalnız Malayziya ilə məhdudlaşmır. Amerika Birləşmiş Ştatlarının Pensilvaniya əyalətində yaşayan 42 yaşlı Nikol Volter də piyanqodan böyük uduş qazanıb. Volter nişanlısı ilə birlikdə telefondan oynadığı “Monopoly” mövzulu oyunda bir anda 2 milyon dollardan çox mükafat əldə edib.

    Ötən il süd vəzi xərçəngi diaqnozu qoyulan və qısa müddət əvvəl müalicəsini başa vuran Volter, bu fürsəti “ikinci bir həyat” kimi dəyərləndirdiyini söyləyib. Xoşbəxt qadın, “Asan olduğu üçün onlayn lotereya oynayırdıq, bu dəfə həqiqətən böyük qarşılıq aldıq” deyərək sevincini bölüşüb.

    24 saat

  • Çarli Kirkin dəfnində Tramp nifrəti hökm sürdü

    Çarli Kirkin dəfnində Tramp nifrəti hökm sürdü

    ABŞ prezidenti Donald Tramp Charlie Kirk anım mərasimində rəqiblərinə qarşı sərt çıxış edib

    ABŞ prezidenti Donald Tramp iki həftə əvvəl qətlə yetirilən mühafizəkar fəal Charlie Kirk üçün təşkil edilən anım mərasimində iştirak edib. Prezident Tramp keçmiş dostu və müttəfiqi Kirk’i “azadlıq şəhidi” elan edərək, onu “Amerika azad ruhunun ölməz müjdəçisi” kimi təsvir edib. Prezidentin “O, artıq Amerika azadlığı uğrunda bir şəhiddir” sözləri izdiham tərəfindən böyük alqışlarla qarşılanıb.

    Arizona ştatındakı State Farm Stadionunda təxminən 100 min insan 31 yaşında sui-qəsd nəticəsində dünyasını dəyişən mühafizəkar fəalı yad etmək üçün toplaşıb. Beş saatdan çox davam edən mərasimdə ABŞ prezidenti Donald Tramp, vitse-prezident JD Vance və kabinet üzvləri mərhum Kirk’in irsinə yüksək qiymət veriblər.

    Prezidentdən sərt bəyanatlar

    Prezident Donald Tramp çıxışında siyasi rəqiblərinə qarşı duyduğu nifrəti dilə gətirərək, Kirk’in ölümünü “qəddar bir canavarın hücumu” kimi xarakterizə edib. Tramp bəyan edib ki, Charlie Kirk rəqiblərindən nifrət etməyib, əksinə onlar üçün ən yaxşısını istəyib. “Mən isə rəqiblərimdən nifrət edirəm və onlar üçün ən yaxşısını istəmirəm”, – deyə o vurğulayıb.

    Sui-qəsddən dolayı bütün rəqiblərini məsuliyyətli hesab edən prezident hadisəni “radikal solun işi” adlandırıb. Ağ Ev rəsmiləri də intiqam vəd ediblər. Tənqidçilər isə administrasiyanın bu cinayətdən müxalifləri susdurmaq üçün istifadə etməyə çalışdığını bildiriblər.

    Qatil məhkəmədə, həyat yoldaşından bağışlayıcı addım

    Yuta ştatında mühakimə olunan qatil Tayler Robinson edam cəzası tələbi ilə yargılanır. Bu arada, Charlie Kirkin həyat yoldaşı Erika göz yaşları içində ərinin qatilini bağışladığını deyib. Erika, “Həmin gənci bağışlayıram, çünki peyğəmbərimizin etdiyi kimi, Charlie də belə edərdi” sözlərini söyləyib.

    Kilsə bənzəri bir mərasim

    Arizona ştatındakı State Farm Stadionu əsl kilsə atmosferi alıb. İştirakçılar qırmızı, ağ və ya mavi geyimlərlə gəlmiş, bəziləri Kirk’in vurulduğu an geyindiyi “azadlıq” yazılı köynəkləri, bəziləri isə Donald Tramp şapkalarını taxıblar. Xristian rok qruplarının səhnə aldığı mərasimdə Vance, “Bu gün biz bir cənazə deyil, bir diriliş yaşadıq” deyib.

    ABŞ prezidenti zalına daxil olduğunda tribunalardan “A-B-D” şüarları yüksəlib. İştirakçılara “Heç vaxt təslim olma” və “Bu bizim dönüş nöqtəmizdir” yazılı pankartlar paylanılıb, könüllülər seçici qeydiyyatı üçün məlumat veriblər. Marko Rubio, Pete Hegseth və Robert F. Kennedy Jr. kimi şəxslər də kürsüyə çıxaraq mərhum fəal Kirk’i anıblar. Elon Musk da mərasimdə iştirak edib, lakin izdihama müraciət etməyib. Onun prezidentlə səmimi söhbət etdiyi görülüb. Prezidentin müşaviri Stephen Miller sərt bir tonla, “Fırtına döyüşçüyə dayana bilməyəcəyini pıçıldayır, döyüşçü isə geri pıçıldayır, mən fırtınayam. Biz fırtınayıq və düşmənlərimiz bizim gücümüzü anlaya bilməz” deyib.

    24 saat

  • Anaların nəhəng körpə paylaşımları böyük təhlükədir

    Anaların nəhəng körpə paylaşımları böyük təhlükədir

    Sosial mediada sürətlə yayılan yeni bir cərəyan ciddi müzakirələrə səbəb olub. TikTok platformasında #BigBaby (Böyük Körpə) etiketi ilə paylaşılan videolarda analar qeyri-adi dərəcədə iri və artıq çəkili körpələrini nümayiş etdirirlər. Bu videolar qısa müddətdə milyonlarla izlənmə toplayarkən, mütəxəssislər bu tendensiyanın o qədər də məsum görünmədiyi barədə xəbərdarlıq edirlər.

    Körpələr cazibədar görünsə də, problem böyükdür

    TikTok-da yayılan videolarda istifadəçilər körpələrin “tombul yanaqlarını” və “sevimli görünüşlərini” tərifləyirlər. Lakin bu körpələrin ən diqqətçəkən cəhəti, yaşlarına görə həddindən artıq iri olmalarıdır.

    İyul ayında Oklahoma sakini Maci Mugele dörd aylıq oğlu Gunneri paylaşdı. Gunner cəmi dörd aylığında 75 sm uzunluğa çatmış və 10 kiloqrama yaxın ağırlığa malik idi. Başqa bir viral videoda isə fenomen Houri Hassan-Yari altı aylıq və “99-cu persentil” dəyərlərində olan oğlunu təqdim etdi. Həmin video 44 milyondan çox baxış sayı əldə etdi.

    Həm təqdir, həm tənqid

    Videoların altına bir çox istifadəçi körpələri “çox şirin” hesab edərək rəylər yazdı. Lakin bəzi insanlar ciddi sağlamlıq risklərinə diqqət çəkərək, valideynləri “uşaq istismarı” ilə günahlandırdı. Rəylərdə ən çox verilən suallar bunlar oldu: “Bu uşağa nə yedirirsiniz?”, “Atasının boyu neçədir?”, “Bəs bu körpə necə dünyaya gəlib?”

    Mütəxəssislərdən uşaq sağlamlığı ilə bağlı xəbərdarlıq

    Daily Mail-ə danışan mütəxəssislər bu tendensiyanın əslində daha geniş və narahatedici bir mənzərəyə işarə etdiyini bildirdilər. Uşaqların doğuşdan etibarən həddindən artıq çəki alması gələcəkdə piylənmə və metabolik xəstəliklərin xəbərçisi ola bilər.

    Mütəxəssislərə görə, sosial mediada “sevimlilik” pərdəsi altında paylaşılan bu görüntülər cəmiyyətdə yanlış bir qavrayış yaradaraq həm valideynləri, həm də uşaqları ciddi sağlamlıq riskləri ilə üz-üzə qoyur.

    24 saat

  • Azərbaycanda əmək haqqı vergi güzəştləri başa çatır

    Azərbaycanda əmək haqqı vergi güzəştləri başa çatır

    Muzdlu İşçilər Üçün Vergi Güzəştləri Ləğv Olunur: Büdcə Gəlirlərində Kəskin Artım Gözlənilir

    Azərbaycan hökuməti gələn ildən etibarən bəzi muzdlu işçilər kateqoriyası üçün mövcud vergi güzəştlərini dayandırmağa hazırlaşır. Bu qərar, 2026-cı il üçün açıqlanan dövlət büdcəsi proqnozları ilə də öz təsdiqini tapır. Rəsmi məlumatlara əsasən, gələn il fiziki şəxslərin gəlirləri hesabına dövlət büdcəsinə 2,567 milyard manat daxil olması planlaşdırılır ki, bu da 2025-ci ilin göstəricisindən 578 milyon manat və ya 29 faiz çoxdur. Bu artım əsasən mövcud güzəştlərin ləğvi ilə əlaqələndirilir.

    Qüvvədə Olan Vergi Güzəştlərinin Şərtləri və Tətbiq Məqsədi

    Vergi Məcəlləsinə əsasən, sözügedən vergi güzəştləri 2019-cu ilin yanvar ayından tətbiq olunmağa başlayıb və yeddi il müddətinə, yəni 2026-cı ilin yanvar ayının 1-dək qüvvədə qalacaq. Cari güzəştlərə görə, aylıq əməkhaqqı 8000 manatadək olan muzdlu işçilər gəlir vergisindən azad olunur. Əməkhaqqı bu həddi aşdıqda isə, yalnız 8000 manatdan yuxarı olan məbləğin 14 faizi qədər gəlir vergisi ödənilir. Məsələn, aylıq 8500 manat maaş alan bir şəxsin əməkhaqqının 500 manatlıq hissəsi üçün 70 manat gəlir vergisi hesablanır. Qeyd etmək vacibdir ki, bu güzəştlər yalnız özəl sektorun qeyri-neft bölməsində rəsmi əmək müqaviləsi ilə çalışanlara şamil edilir. Özəl məktəbdə 1000 manat maaş alan müəllim gəlir vergisindən tamamilə azad olsa da, dövlət sektorunda çalışan həmkarı eyni məbləğə görə 14 faiz vergi ödəmək məcburiyyətindədir. Hökumətin rəsmi mövqeyinə görə, bu güzəştlərin tətbiqində əsas məqsəd qeyri-rəsmi məşğulluğun leqallaşdırılması və ümumi məşğul əhalinin strukturunda rəsmi əmək müqaviləsi ilə çalışanların xüsusi çəkisini artırmaq idi.

    Vergi Güzəştlərinin Effektivliyi: Hədəflərə Nail Olundu mu?

    Əsas suallardan biri, hökumətin yeddi il ərzində tətbiq etdiyi vergi güzəştləri ilə bu hədəfə nə dərəcədə nail olmasıdır. Rəsmi statistikaya görə, muzdlu işçilərin bütün məşğul əhaliyə nisbəti 32 faizdən 35 faizə yüksəlib. Lakin mütəxəssislər bu qədər genişmiqyaslı güzəştin müqabilində əldə edilən nəticəni o qədər də qənaətbəxş hesab etmirlər. Mütləq ifadədə həmin dövrdə muzdlu işçilərin sayı 220 min nəfər artıb. Lakin bu artımın hamısını tətbiq olunan vergi güzəştləri ilə tam əlaqələndirmək doğru olmazdı, çünki əvvəlki yeddi ildə (2011-2018-ci illərdə) muzdlu işçilərin sayı 150 min nəfər artmışdı. Bu göstərici, güzəştlərin gözlənilən böyük təsiri yaratmadığını göstərir.

    Ağırlaşan Vergi Yükü və Beynəlxalq Təcrübə

    Azərbaycan kimi aşağı əməkhaqqına malik ölkələrdə yüksək gəlir vergisinin tətbiqi muzdlu işçilərin yoxsulluq riskini artıra bilər. Xüsusilə də hazırkı şəraitdə sosial, tibbi və işsizlik sığortasının tətbiqi işçilər üçün ümumi vergi yükünü xeyli ağırlaşdırır. Məsələn, gəlir vergisi ləğv edilsə belə, biznes sektorunda aylıq 1000 manat maaşla çalışan şəxsin ümumi vergi yükü 213 manat, yaxud aylıq gəlirinin 21 faizi qədər olacaq. Orta aylıq əməkhaqqının yaşayış minimumu və ya minimum əməkhaqqının 5-6 mislinə çatdığı ölkələrdə 25-30 faiz vergi yükü sosial baxımdan əzici olmaya bilər. Lakin Azərbaycanda orta maaşın rəsmi minimum gəlirlərin 2,5 misli qədər olduğu nəzərə alınarsa, 21 faizlik yük olduqca ağırdır. Bu baxımdan, mövcud güzəştlərdən imtina edilirsə, dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində muzdlu işçilər üçün tətbiq olunan müxtəlif güzəştlərdən istifadə oluna bilər. Dövlət büdcəsi ilə bağlı məsələlər daima cəmiyyətin diqqət mərkəzindədir.

    Vergi Yükünün Yüngülləşdirilməsi Üçün Alternativlər

    Məsələn, ABŞ-da standart və konkret xərc növləri üzrə vergi güzəştləri tətbiq edilir. Subay şəxslərin illik gəlirinin 14,6 min, ailəli şəxslərin isə ümumi gəlirlərinin 29,2 min dollarlıq hissəsi vergiyə cəlb edilmir. Konkret xərc növlərinə gəldikdə, ipotekaya görə ödənilən faizlər, müəyyən məbləği aşan tibbi və təhsil xərcləri fiziki şəxslərin gəlirlərindən çıxılır. Almaniyada işə gedib-gəlmək üçün ictimai nəqliyyat xərcləri, işçinin özünü təkmilləşdirmək üçün təlim xərclərinin müəyyən hissəsi, ianələr və pensiya sığortasına çəkilən xərclər ümumi gəlirlərdən çıxılır. Fransada isə fiziki şəxslərin gəlirlərindən vergi güzəştləri tətbiq edilərkən uşaqların sayı da nəzərə alınır və ailədə illik adambaşına 12,6 min avro məbləğində gəlirlər vergidən azad edilir. Bu təcrübələr Azərbaycanda tətbiq oluna biləcək daha ədalətli və sosialyönümlü vergi güzəştləri modelləri üçün baza rolunu oynaya bilər.

    24 saat

  • Ordu küçələrə endi, müharibə astanada

    Ordu küçələrə endi, müharibə astanada

    Venesuela Bolivar Milli Silahlı Qüvvələrinə (FANB) məxsus çox sayda tank və zirehli texnika, eləcə də ordu personalı paytaxt Karakasda təşkil olunan konvoyla xalqı salamlayıb.

    Dövlət televiziyası VTV-də yayımlanan görüntülərdə, hərbi nəqliyyat vasitələrinin şəhərin müxtəlif avtomobil yolları və küçələrindən keçərək vətəndaşları salamladığı əks olunub.

    VƏTƏNDAŞLARA HƏRBİ TƏLİM VERİLƏCƏK

    Yerli KİV-lərdə yayılan xəbərlərdə qeyd olunur ki, Venesuela hökuməti Silahlı Qüvvələri və Bolivar milislərini küçələrə çıxararaq dinc əhaliyə hərbi təlim verməyi hədəfləyən yeni proqrama start verib.

    Xəbərlərə əsasən, “Kazarmalar xalqa gedir” adlı təşəbbüs çərçivəsində FANB və Bolivar milisləri təkcə Karakasda deyil, ölkənin müxtəlif bölgələrində də yerləşdirilib.

    Bu çərçivədə Amazonas, Apure, Barinas, Bolivar, Miranda, Nueva Esparta, Merida, Takiqa, Truxillo və Zulya əyalətlərində də seminarlar keçirilərək xalqa silahdan istifadə üzrə hərbi təlimlər keçirilib.

    Müdafiə Naziri Vladimir Padrino Lopez 5 min 336 kommünal bölgədə milis qüvvələrinə hərbi təlim keçirildiyini bildirərək deyib: “Vətənin müdafiəsi üçün hər gün böyüyən və inkişaf edən doktrinamızın qurulması və möhkəmləndirilməsində dönüş nöqtəsindəyik.”

    “MÜDAFİƏYƏ HAZIRIQ”

    Venesuela lideri Maduro, ABŞ-ın ölkəsində rejim dəyişikliyi planladığını bir daha təkrarlayaraq, Karib dənizindəki Amerika hərbi varlığına qarşı ölkəsinin hərtərəfli hazırlaşdığını və hücuma məruz qalarsa Venesuelanı müdafiə etməyə hazır olduqlarını vurğulayıb.

    HADİSƏLƏR NECƏ BAŞ VERMİŞDİ?

    ABŞ prezidenti Donald Tramp daha əvvəl imzaladığı fərmanla Latın Amerikası mənşəli narkotik kartelləri ilə yerində mübarizə aparmaq məqsədilə ordunun daha çox və effektiv istifadə edilməsi təlimatını vermişdi.

    ABŞ bu kontekstdə avqust ayının sonunda Venesuela sahillərinə “USS Gravely”, “USS Jason Dunham” və “USS Sampson” adlı döyüş gəmilərini göndərmişdi.

    Venesuela dövlət başçısı Maduro da buna cavab olaraq ölkədə 4,5 milyon milis qüvvəsini səfərbər etdiyini və hər hansı bir hücumu dəf etməyə hazır olduğunu açıqlamışdı.

    ABŞ Müdafiə Naziri Pit Hegseth, ölkəsinin ordusunun Venesuelada rejim dəyişikliyi əməliyyatına hazır olduğunu demişdi.

    24 saat

  • Evlilik təklifi faciəyə çevrildi: Təcili xəstəxanaya aparıldı

    Evlilik təklifi faciəyə çevrildi: Təcili xəstəxanaya aparıldı

    Nişan təklifi zamanı yaşanan nişan üzüyü problemi

    İtalyan restoranlarından birində baş verən nişan təklifi zamanı gənc qadın üzüyün kiçik olduğunu hiss etsə də, həyəcandan onu taxmaqdan imtina etmədi. Lakin qısa zamanda barmağı şişdi və ağrımağa başladı. Nə öz cəhdləri, nə də ətrafındakıların köməyi ilə üzük çıxarıla bilmədi.

    Tibbi müdaxilə və barmaq risk altında

    Sabun, yuyucu vasitə və ipdən istifadə edilərək edilən cəhdlər nəticəsiz qaldıqdan sonra gənc qadın dərhal xəstəxanaya çatdırıldı. Həkimlərin bütün müdaxilələrinə baxmayaraq, üzük çıxarıla bilmədi və barmağın qan dövranı kəsilməyə başladı. Mütəxəssislər, ertəsi günə qədər gözlənildiyi təqdirdə barmağın itirilə biləcəyini bildirdilər.

    Son çarə: Üzüyün kəsilməsi və gənc qadının hissləri

    Son çarə olaraq üzük kəsilərək çıxarıldı. Gənc qadın yaşadığı şoku bu sözlərlə dilə gətirdi: “Nişanlıyam, amma özümü nişanlı hiss etmirəm, çünki üzüyüm yoxdur. Hər kəs görmək istəyir, əlimdə isə yalnız fotoşəkil qalıb.”

    24 saat

  • Trump Beylikovadakı rezervi tələb edəcək

    Trump Beylikovadakı rezervi tələb edəcək

    ABŞ-ın Türkiyənin Nadir Torpaq Elementlərinə Marağı

    ABŞ prezidenti Donald Trampın 25 sentyabr tarixində Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla keçirəcəyi kritik görüşün təfərrüatları bəlli olub. ABŞ-ın diqqəti aviasiya, müdafiə, kosmos sənayesi və biomedikal kimi sahələrdə istifadə olunan nadir torpaq elementlərinin kəşf edildiyi Eskişehir Beylikova rayonuna yönəlib. Tramp-Ərdoğan görüşündə Türkiyənin nadir torpaq elementləri ən vacib ticarət mövzularından biri kimi önə çıxıb. Vaşinqton siyasi dairələrində “Trampın əsas niyyəti” olaraq xarakterizə edilən bu məsələ, ABŞ-ın Çindən asılı mineral təchizat zəncirlərindən xilas olma axtarışının mərkəzindədir.

    Eskişehir Beylikova: Strateji İmkan

    ABŞ-ın Ankaradakı keçmiş səfiri Tomas Barrack Senatın Xarici Əlaqələr Komitəsində etdiyi çıxışda Türkiyənin hələ tam istismara verilməmiş nadir torpaq elementləri yataqlarını “strateji imkan” adlandırıb. Osmanlı köklərinə vurğu edən Barrack, Türkiyəni həm NATO-nun hərbi gücü, həm də kritik minerallarda potensial təchizat tərəfdaşı kimi göstərib. Xüsusilə Eskişehir Beylikova sahəsində aşkar edilmiş 694 milyon tonluq ehtiyat Vaşinqtonun diqqətini cəlb edib.

    Afrika Strategiyası və Ticarət Hədəfləri

    Barrack eyni iclasda Türkiyənin Afrikadakı yüksələn təsirini də vurğulayıb. Türk şirkətlərinin qitədə mədənçilikdən logistikaya qədər Çinlə rəqabət etməyə başladığını qeyd edən səfir, bu şəbəkənin ABŞ və NATO üçün “Çinə alternativ təchizat xətləri” qurulmasında əsas rol oynaya biləcəyini bildirib. Türkiyənin Beylikovadakı nadir torpaq elementləri və Afrikadakı mədənçilik təşəbbüsləri Trampın Türkiyə ilə 100 milyard dollarlıq ikitərəfli ticarət hədəfini reallaşdıracaq əsas amillər kimi də dəyərləndirilməyə başlayıb.

    Qlobal Rəqabətdə Nadir Torpaq Elementləri

    Vaşinqton, Çinin kritik minerallar sahəsindəki hökmranlığını sarsıdacaq hər bir fürsəti izləyir. Donald Tramp nadir torpaq elementləri üçün ilk olaraq Ukrayna ilə masaya oturub. Bu ölkə ilə dəyərli mineral sazişi imzalansa da, yataqların Rusiyanın işğalı altında qalması səbəbindən saziş həyata keçirilə bilməyib.

    Sənaye istehsalına keçidlə illik 570 min ton istehsal hədəflənərkən, ildə təxminən 220 milyon dollar gəlir əldə edilməsi planlaşdırılır.

    Ən Böyük İkinci Ehtiyata Sahibik

    Eskişehir Beylikova, dünyada 800 milyon ton ehtiyata malik Çindən sonra, 694 milyon ton nadir torpaq elementi ehtiyatı ilə ikinci yerdə qərarlaşıb. Enerji və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə bağlı Eti Maden, 2023-cü ildə açılan Beylikova Florit, Barit və Nadir Torpaq Elementləri Müəssisəsində işlərini davam etdirir.

    O dövrün Enerji Naziri Fatih Dönməz müəssisənin açılışında bildirib ki, “Çıxardığımız filizimizdə fluorit, barit, nadir torpaq elementləri — əsasən lantanın, seriumun, prazeodimiumun, samariumun, qadoliniumun, evropiumun, neodimiumun əlavə olaraq digər 17 nadir torpaq elementi müəyyən nisbətlərdə mövcuddur”.

    Çin Hegemonluğunu Qırmaq İstəyirlər

    Çin qlobal nadir torpaq elementi istehsalının 69%-ni təmin edir. Çin bu elementlərin təxminən 90%-ni emal etmək imkanına malikdir. Bu səbəbdən dünyanın böyük bir hissəsi təmiz enerji və yüksək texnologiya sektorlarında təchizat üçün Çindən asılıdır. Kritik əhəmiyyətə malik nadir torpaq elementləri ağıllı raketlərdən peyk rabitəsinə, yanacaq elementlərindən elektrik avtomobillərinə qədər bir çox strateji sahədə istifadə olunur. Qərb, Çinin bu sahədəki hökmranlığını sarsıtmaq üçün alternativlər axtarır.

    24 saat

  • Ərdoğan ABŞ-da, təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirildi

    Ərdoğan ABŞ-da, təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirildi

    Ərdoğan Nyu-Yorkda, BMT Baş Assambleyası üçün Səfər

    Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) 80-ci BMT Baş Assambleyası iclaslarına qatılmaq və müxtəlif ikitərəfli görüşlər keçirmək məqsədilə Türkiyə saatı ilə 20:30-da “TRK” təyyarəsi ilə ABŞ-ın Nyu-York şəhərinə gəlib.

    Dövlət başçısını Con F. Kennedi Beynəlxalq Hava Limanında Türkiyənin BMT-dəki daimi nümayəndəsi səfir Əhməd Yıldız, Vaşinqtondakı səfir Sədat Önal və Nyu-Yorkdakı Baş Konsul səfir Muhittin Əhməd Yazal qarşılayıblar.

    Geniş Heyətlə Səfər və Təhlükəsizlik Tədbirləri

    Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanı xanımı Əminə Ərdoğanla yanaşı, geniş tərkibli bir heyət də müşayiət edib. Heyətdə Səhiyyə Naziri Kamal Memişoğlu, Sənaye və Texnologiya Naziri Mehmet Fatih Kacır, Ticarət Naziri Ömər Bolat, Xarici İşlər Naziri Hakan Fidan, Enerji və Təbii Sərvətlər Naziri Alparslan Bayraktar, Xəzinə və Maliyyə Naziri Mehmet Şimşək, Ailə və Sosial Xidmətlər Naziri Mahinur Özdemir Göktaş, Milli Müdafiə Naziri Yaşar Gülər, Prezident Administrasiyasının Kommunikasiya İdarəsinin rəisi Burhanettin Duran, Prezidentin xarici siyasət və təhlükəsizlik üzrə baş müşaviri Akif Çağatay Kılıç və Türk Dövlətləri Təşkilatının Ağsaqqallar Şurasının sədri Binali Yıldırım da yer alıb.

    Ərdoğan və xanımı Əminə Ərdoğan Con F. Kennedi Beynəlxalq Hava Limanından birbaşa Türkevə yola düşüblər. Səfər müddətində tətbiq edilən yüksək səviyyəli təhlükəsizlik tədbirləri xüsusi diqqət çəkib.

    Yaxın Şərq və İttifaq Mövzusunda Açıqlamalar

    Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan proqramından öncə Nyu-Yorkdakı Türkevini ziyarət edib. Burada jurnalistlərin suallarını cavablandıran dövlət başçısı, Yaxın Şərqdəki hadisələrə toxunub.

    Ərdoğan bildirib ki, “Cənab Şara ilə ikitərəfli görüşlərimiz var. ABŞ prezidenti Donald Tramp ilə də bu mövzuda danışıqlarımız olacaq, çünki bu məsələ regionu ciddi şəkildə əhatə edir. Yaxın Şərqdə atılacaq hər bir addım bizim üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Bunları cənab Tramp ilə müzakirə etməyimiz çox vacibdir”. Dövlət başçısı MHP sədri Dövlət Baxçalının Türkiyə-Rusiya-Çin ittifaqı təklifi ilə bağlı suala isə “İnşallah xeyirlisi olar” cavabını verib.

    24 saat