admin

Category: Gündəm

  • Cəmi 55 günlük dövlət: Pasportu da vardı

    Cəmi 55 günlük dövlət: Pasportu da vardı

    Giorgio Rosanın Qeyri-adi Təşəbbüsü: Rose Adası

    1968-ci ildə italyan mühəndis Giorgio Rosa İtaliya ərazi sularından kənarda, 400 kvadratmetr sahəyə malik süni bir platforma inşa edərək diqqətçəkən bir addım atdı. 1 may 1968-ci il tarixində Rosa bu platformanı müstəqil dövlət elan edərək ona “Respublika di Rose Island” (Rose Adası Respublikası) adını verdi. Bu, müasir dövrün ən maraqlı və cəsarətli cəhdlərindən biri idi.

    Qısa Ömürlü Mikro Dövlət Varlığı

    Bu yeni qurum qısa zamanda özünəməxsus dövlət atributları qazandı. Onun öz bayrağı, Esperanto dili rəsmi dili kimi, hətta pasportları və poçt markaları mövcud idi. Platformada restoran, suvenirlər mağazası və poçt şöbəsi fəaliyyət göstərirdi. Bu innovativ layihə az müddətdə turistlərin diqqətini cəlb etməyə başladı. Yaradıcıları hesab edirdilər ki, bu, müstəqillik və azadlıq idealını təcəssüm etdirir.

    İtaliya Hökumətinin Müdaxiləsi və Son

    Lakin İtaliya hökuməti bu təşəbbüsə müsbət yanaşmadı. Rəsmi Roma bu platformanı “vergi yayınçılığı və qanunsuz turizm mərkəzi” kimi qiymətləndirərək onun müstəqilliyini tanımağı qəti şəkildə rədd etdi. Həmin ilin sonrakı dövrlərində İtaliya donanması əraziyə müdaxilə edərək nəzarəti ələ keçirdi. Nəticədə, partlayıcı maddələrdən istifadə olunmaqla platforma tamamilə dağıdıldı və dənizin dibinə batırıldı.

    Beləliklə, Rose Adası cəmi 55 gün mövcudluğunu qoruya bilmiş müstəqil bir qurum kimi tarixə düşdü. Bu qeyri-adi hadisə, müasir dövrün ən qısa ömürlü “ölkələrindən biri” olaraq yaddaşlarda yer tutdu.

    24 saat

  • Keçmiş ABŞ hərbçisi avtomobili ilə Bələdiyyəyə soxuldu

    Keçmiş ABŞ hərbçisi avtomobili ilə Bələdiyyəyə soxuldu

    Hadisə Los Ancelesdə Baş Verib

    ABŞ-ın Kaliforniya ştatının Los Anceles şəhərində fövqəladə bir hadisə qeydə alınıb. Şəhərin bələdiyyə binasına günorta saatlarında bir avtomobil baryerləri qıraraq daxil olub. Təhlükəsizlik kameralarının qeydə aldığı görüntülərdə avtomobilin ön hissəsində “D. Tramp, köməyinizə ehtiyacım var – ABŞ Qazisi” və “Heç kimə zərər vermək istəmirəm” yazıları aydın şəkildə görünüb. Polis hadisədən təxminən iki saat sonra sürücünün avtomobildən çıxaraq əllərini qaldırdığını, polis və yanğınsöndürmə briqadalarının olduğu sahəyə doğru irəlilədiyini və dərhal nəzarətə alındığını açıqlayıb. Polis sözçüsü Çarlz Miller toqquşmanın yerli vaxtla saat 16:00 radələrində baş verdiyini və əməkdaşların sürücü ilə əlaqə qurmağa çalışdığını bildirib.

    Qazinin Kömək Çağırışı

    Bələdiyyə binasına avtomobillə daxil olan şəxsin evsiz bir keçmiş ABŞ qazisi olduğu müəyyən edilib. Bildirilir ki, qazinin bu cür radikal addım atmaqda məqsədi kömək istəmək olub. Hadisə zamanı heç kimin xəsarət almadığı müjdələnsə də, vəziyyətin ciddiliyi səbəbindən hadisə yerinə bomba zərərsizləşdirmə qrupu da cəlb edilib. Bələdiyyə Başçısı Karen Bass sosial media üzərindən etdiyi açıqlamada vəziyyətin “təhlükəsiz şəkildə həll edildiyini” bildirib. Bass həmçinin, “vəziyyəti təhlükəsizlik və şəfqətlə həll edən cəsur ilk müdaxilə qruplarına təşəkkür edirəm” sözlərini əlavə edib.

    24 saat

  • Aqrar dirçəliş: Azad torpaqlarda gözləntilər niyə doğrulmadı

    Aqrar dirçəliş: Azad torpaqlarda gözləntilər niyə doğrulmadı

    Qarabağ və Şərqi Zəngəzur: Bəslənilən Ümidlər Doğrulmadımı?

    Beş il öncə ölkə ərazisinin təxminən beşdə birini təşkil edən Qarabağ və Şərqi Zəngəzur regionlarının işğaldan azad olunması, bu bölgələrin aqrar sektora verəcəyi töhfələrlə bağlı böyük ümidlər doğurmuşdu. Belə gözləntilərin yaranmasının əsas səbəbi, hər iki regionda ümumilikdə 600 min hektardan artıq kənd təsərrüfatına yararlı torpağın, o cümlədən 200 min hektara yaxın əkin sahəsinin mövcudluğu idi. Lakin təəssüf ki, ötən beş ildə ölkənin aqrar sektorunda müşahidə olunan böhran əlamətləri bu ümidlərin tamamilə doğrulmadığını nümayiş etdirdi.

    Kənd Təsərrüfatında Təhlükəli Eniş Tendensiyaları

    Statistik göstəricilər vəziyyətin ciddiliyini ortaya qoyur. 2017–2019-cu illərdə kənd təsərrüfatı istehsalının illik artım tempi 4–7 faiz təşkil etdiyi halda, 2021–2023-cü illərdə bu göstərici təxminən 3 faizə enib, 2024-cü ildə isə 1,5 faizə düşüb. 2025-ci ilin ilk səkkiz ayı əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə aqrar sektorda ümumi məhsul istehsalının 0,8 faiz, bitkiçilikdə isə 2,5 faiz azalması ilə daha da acınacaqlı bir mənzərə yaradıb.

    Bitkiçilikdəki geriləmə əkin sahələrinin həcmində də özünü göstərir. 2019-cu illə müqayisədə 2024-cü ildə kənd təsərrüfatı əkinlərinin ümumi sahəsi 5 faiz, yəni 85 min hektar azalıb. Bu azalmanın əhəmiyyətli bir hissəsi Naxçıvan Muxtar Respublikasının payına düşür; burada əkin sahəsi 1,8 dəfə, yəni 27 min hektar azalaraq 63 min hektardan 37 min hektara düşüb.

    Azalma həmçinin Dağlıq Şirvan regionunda 15 faiz (20 min hektar), Gəncə-Tovuz bölgəsində 8 faiz (10 min hektar), Mərkəzi Aran regionunda isə 11 faiz (24 min hektar) təşkil edib. Yalnız Qarabağ regionunda kənd təsərrüfatı əkinlərinin ümumi sahəsi 10 faiz, yəni 24 min hektar artaraq 265 min hektara çatıb ki, bu da bölgənin potensialının göstəricisidir.

    Əkin sahələrinin daralması kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında da mənfi izlər buraxıb. 2019–2024-cü illərdə buğda istehsalı təxminən 500 min ton (23 faiz), paxlalı bitkilərin istehsalı isə 14 min ton (39 faiz) azalıb. Bu azalma ilə paralel olaraq, ölkəyə kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalında da diqqətəlayiq artım qeydə alınıb.

    İdxalın Kəskin Artımı və Sektorun Çətinlikləri

    Son beş ildə aqrar məhsulların idxalı böyük ölçüdə artıb. Məsələn, heyvan mənşəli məhsulların idxalı təxminən iki dəfə artaraq 299 milyon dollardan 549 milyon dollara çatıb. Bitki mənşəli məhsulların idxalı 160 milyon dollar (22 faiz) artaraq 906 milyon dollara, hazır qida məhsullarının idxalı isə 488 milyon dollar (66 faiz) artaraq 1,2 milyard dollara yüksəlib. Bu rəqəmlər ölkənin daxili istehsal imkanlarının artan tələbatı qarşılamaqda çətinlik çəkdiyini və idxaldan asılılığın artdığını açıq şəkildə nümayiş etdirir.

    Aqrar Böhranın Səbəbləri və Çıxış Yolları

    İşğaldan azad olunmuş ərazilər sayəsində əhəmiyyətli resurslar əldə edildiyinə baxmayaraq, aqrar sektorda müşahidə olunan bu çöküşün kök səbəbləri ciddi araşdırma tələb edir. Müstəqil ekspertlər hesab edirlər ki, hökumət yaranmış vəziyyətə rəsmi izahat verməli, habelə qısa, orta və uzunmüddətli dövr üçün realist və effektiv çıxış strategiyası təqdim etməlidir.

    Ekspertlər xüsusilə Qarabağ və Şərqi Zəngəzur regionlarında torpaq sahələrinin təşəbbüskar və bacarıqlı şəxslərə şəffaf mexanizmlər əsasında ayrılmasında ciddi problemlərin olduğunu vurğulayırlar. Onların fikrincə, iqtisadiyyatın digər sahələrində olduğu kimi, bu bölgələrdəki resurslardan da əsasən siyasi elita ilə əlaqəli az sayda iqtisadi qrup bəhrələnir.

    Vəziyyətin düzəlməsi üçün təklif edilir ki, hər bir bölgə üzrə icarəyə verilən torpaqların həcmi və onları icarəyə götürən subyektlərin adları cəmiyyətə tam şəffaf şəkildə açıqlansın. Həmçinin, torpaqların icarəyə verilməsi rəqabətli və tam açıq hərraclar vasitəsilə təşkil olunmalıdır ki, bu da kənd təsərrüfatının inkişafına ədalətli və səmərəli töhfə versin.

    24 saat

  • Tərk edilmiş barda 20 il sonra inanılmaz tapıntı

    Tərk edilmiş barda 20 il sonra inanılmaz tapıntı

    Böyük Britaniyanın Kent bölgəsində bir səyyah təxminən iyirmi il əvvəl fəaliyyətini dayandırmış bir meyxana aşkar edib. Qeyri-adi odur ki, daxildə hər şey sanki zaman donmuş kimi qalıb. Bar piştaxtasında hələ də bir qədəh pivə durur, rəflər isə içkilərlə doludur.

    Sanki Bir Gecədə Bağlanmış Tərk Edilmiş Pub

    Kentdə yerləşən “The Harrow” adlı meyxana 2006-cı ildə operator zəncirinin idarəçiliyinə verildikdən sonra qapılarını bağlayıb. Həmin tarixdən etibarən bina tamamilə boş qalıb.

    Kəşfiyyatçı Şon Payper (Sean Piper) məkanı təsadüfən aşkar etdikdə yaşadığı hissləri belə ifadə edib: “Yanımdan keçərkən gizli bir keçmişlə qarşılaşmış kimi hiss etdim. Sanki meyxana bir gecədə bağlanmışdı və insanlar geri qayıtmağı gözləyirmiş kimi idi.”

    Payper meyxanaya bir neçə dəfə baş çəkdiyini və hər gəlişində binanın bir az da çürüdüyünü bildirib: “Qış bağçasından içəri addım atdığımda ilk hiss etdiyim kəskin kif qoxusu oldu. Rütubət hər yeri bürümüşdü.”

    Təbiətin Əsarətində Qalan Bina

    Meyxananın giriş hissəsi tamamilə sarmaşıqlar və bitkilərlə örtülmüş vəziyyətdədir; bina az qala təbiətin bir hissəsinə çevrilib. Daxildə bəzi qapıların açıq buraxılması, tərk edilmənin qəfil olduğunu düşündürür.

    Masaların üzərində hələ də həmin dövrün menyuları var, bar piştaxtasında isə içki şüşələri sanki bir daha açılmağı gözləyirmiş kimi dayanır. Kentdəki bu meyxananın yerləşdirmə üçün təklif etdiyi otaqlar da taleyin ümidinə buraxılıb; divarlar rütubət və kiflə örtülüb, bəzi tavanlar isə uçmaq üzrədir.

    24 saat

  • “QHT işi” üzrə məhkəmələr başlayır

    “QHT işi” üzrə məhkəmələr başlayır

    Vətəndaş Cəmiyyəti Fəallarının Məhkəməsi Yaxınlaşır: “QHT işi” üzrə Proseslər Başlayır

    Baş Prokurorluğun İstintaq İdarəsi tərəfindən aparılan yerli və beynəlxalq “QHT işi” adlanan araşdırmanın nəticələri olaraq, bir neçə vətəndaş cəmiyyəti fəalının məhkəmə prosesləri yaxın günlərdə start götürəcək. İstintaqı tamamlanmış şəxslər arasında Vətəndaş Hüquqları İnstitutunun rəhbəri Bəşir Süleymanlı, İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzinin sədri Qalib Bayramov və hüquq müdafiəçisi Nərgiz Muxtarova yer alır. Onların iş materialları artıq Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə təqdim edilib. Hazırkı vəziyyətə görə, Bəşir Süleymanlı həbsdə saxlanılır, Qalib Bayramov və Nərgiz Muxtarova barəsində isə istintaq dövründə həbslə əlaqəli olmayan alternativ qətimkan tədbirləri seçilmişdir.

    Həbslər və Cinayət İttihamları: Prosesin Genişlənməsi

    Bu genişmiqyaslı QHT işi üzrə həbslər 2025-ci ilin mart ayında başlamışdır. Həmin vaxt Vətəndaş Hüquqları İnstitutunun rəhbəri ilə yanaşı, Seçki Müşahidə Alyansının icraçı direktoru Məmməd Alpay (Məmmədzadə) da saxlanılmışdır. Aprel ayında isə ictimai fəallar Asəf Əhmədov, sosial işçi Zamin Zəki və Əhməd Məmmədzadə barəsində də həbs qərarı çıxarılmışdır. Onlara qarşı Cinayət Məcəlləsinin müxtəlif maddələri ilə ittiham irəli sürülüb. Bu ittihamlara 193-1.2.2, 193-1.2.3, 193-1.3.2-ci maddələr daxildir ki, bu da cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakın leqallaşdırılması, yəni çirkli pulların yuyulması ilə bağlıdır. Həmçinin, 308.1-ci maddə (vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə) və 313-cü maddə (vəzifə saxtakarlığı) də ittihamlar sırasındadır.

    İstintaqın Əhatə Dairəsi: Kimlər Prosesə Cəlb Olunub?

    Ümumilikdə, QHT işi çərçivəsində aparılan istintaqa 100-dən artıq şəxs cəlb edilmişdir. Onların arasında beynəlxalq donor təşkilatların Azərbaycandakı nümayəndəliklərinin əməkdaşları və bəzi hökumətyönlü qeyri-hökumət təşkilatlarının rəhbərləri də yer alır. İstintaq dövründə bir sıra fəal barəsində həbsə alternativ qətimkan tədbiri müəyyən edilib. Bunlara “Hüquq və İnkişaf” İctimai Birliyinin rəhbəri Hafiz Həsənov, Alman Marşall Fondunun (GMF) Azərbaycan üzrə sabiq məsləhətçisi Mehriban Rəhimli və digər şəxslər daxildir. Həmçinin, Sosial Hüquqlar Mərkəzinin ölkədən kənarda olan rəhbəri Sübhan Həsənli və ictimai fəal Aytac Ağazadə barəsində həbsli axtarış elan edilmişdir. Vətəndaş cəmiyyəti institutlarının fəaliyyəti hüquqi çərçivədə şəffaflığı və hesabatlılığı tələb edir.

    24 saat

  • Abzas Media jurnalistlərinin Lənkərana köçürülməsinin qanuniliyi

    Abzas Media jurnalistlərinin Lənkərana köçürülməsinin qanuniliyi

    Abzas Media jurnalistlərinin Lənkərana köçürülməsi: Hüquqi tənzimləmələr və narahatlıqlar

    “Abzas Media”nın həbsdə olan jurnalistləri Sevinc Vaqifqızı, Nərgiz Absalamova və Elnarə Qasımova Bakıdan Lənkəranın Qurumba kəndində yerləşən Penitensiar Kompleksinə köçürülüblər. Bu köçürülmə qanuniliyi və doğurduğu hüquqi suallarla bağlı geniş ictimai müzakirələrə səbəb olub.

    Yerli qanunvericilikdə cəzaçəkmə müəssisəsi seçimi

    Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsinin (CİM) 65-ci maddəsinə əsasən, azadlıqdan məhrum etmə cəzasına məhkum olunmuş şəxslər cəzalarını adətən yaşayış yerlərinə yaxın ərazilərdəki cəzaçəkmə müəssisələrində çəkirlər. Bu ümumi qaydadan kənarlaşmalara yalnız sağlamlıq vəziyyəti, şəxsi təhlükəsizliyin təmin edilməsi və digər müstəsna hallar kimi əsaslarda icazə verilir. Həmçinin, cinayətlərin xüsusi təhlükəli residivi, ömürlük azadlıqdan məhrum etmə, cəzanın bir hissəsini həbsxanada çəkməyə məhkum olunanlar, əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər kimi hallarda yaşayış yerindən asılı olmayaraq müvafiq cəzaçəkmə müəssisələri təyin edilə bilər. Lakin Abzas Media jurnalistlərinin bu istisna hallara aid olmadığı görünür.

    Beynəlxalq standartlar və məhbusların yerləşdirilməsi

    Penitensiar Xidmətin fəaliyyətinin əsasnaməsinin hazırlanmasında istifadə olunan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Məhbuslarla davranışın minimal standart qaydaları (Nelson Mandela Qaydaları) və Avropa Penitensiar Qaydaları məhbusların imkan daxilində evlərinə və ya sosial reabilitasiya məkanlarına yaxın yerləşdirilməsini tövsiyə edir. Bu qaydalar məhbusların ailələri və xarici aləmlə əlaqələrini asanlaşdırmaq məqsədi daşıyır. Həmçinin, bu standartlara görə, məhbusun cəzaçəkmə müəssisəsinə göndərilməsi və ya bir müəssisədən digərinə köçürülməsi zamanı onun fikri öyrənilməli, ağlabatan sorğular nəzərə alınmalıdır. Təhlükəsizlik kimi müstəsna hallarda məsləhətləşmələr sonradan keçirilməlidir və məhkumun qərarın ləğvi üçün real imkanı olmalıdır.

    “Yaşayış yeri” anlayışının təfsiri

    CİM-in 65.1-ci maddəsindəki “yaşayış yeri” anlayışı yerli qanunvericilikdə geniş şəkildə izah edilir. “Yaşayış yeri və olduğu yer üzrə qeydiyyat haqqında” Qanuna əsasən, bu, şəxsin daimi və ya daha çox yaşadığı ev, mənzil və digər bu kimi yaşayış yerlərini ehtiva edir. Cinayət-Prosessual Məcəlləsinə və Mülki Məcəlləyə görə də “yaşayış yeri” şəxsin adətən yaşadığı yeri ifadə edir və bir neçə yaşayış yeri ola bilər. Konstitusiya Məhkəməsi (KM) öz qərarlarında yaşayış yerinə formal yanaşmanın vətəndaşların hüquqlarını məhdudlaşdıra biləcəyini qeyd edərək, bu anlayışın yalnız qeydiyyat ünvanı ilə eyniləşdirilməməsinin vacibliyini vurğulayıb. Abzas Media jurnalistləri uzun illər Bakıda yaşayıb və fəaliyyət göstəriblər, nəşrin ofisi də paytaxtda yerləşib. Məhkəmənin hökmündə də onların yaşayış yeri kimi Bakı, Xırdalan və Sumqayıt şəhərləri göstərilib. Bu faktlar onların yaşayış yerinin Bakı şəhəri kimi qəbul edilməli olduğunu ortaya qoyur.

    Penitensiar Xidmətin əsaslandırmasız köçürmə qərarı

    Penitensiar Xidmət tərəfindən nə mediaya, nə də jurnalistlərin yaxınlarına Abzas Media jurnalistlərinin Lənkəran Penitensiar Kompleksinə köçürülməsinə dair heç bir açıqlama və ya əsaslandırma təqdim edilməyib. Penitensiar Xidmət jurnalistlərin sağlamlıq vəziyyəti və ya şəxsi təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlıq ifadə etməyib, “digər müstəsna hallar”ın tərifi də yerli qanunvericilikdə yoxdur. Bu isə köçürmə qərarının əsaslandırıla bilmədiyi ehtimalını artırır.

    İnsan hüquqlarının pozulması riski

    Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin (AİHM) praktikasına əsasən, məhkumların yaşadığı yerdən uzaq cəzaçəkmə müəssisəsinə köçürülməsi Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 8-ci maddəsi ilə qorunan şəxsi və ailə həyatına hörmət hüququnu poza bilər. AİHM oxşar işlərdə Rusiyaya qarşı qərarlarında qeyd edib ki, məhbusların yaxın qohumları ilə ünsiyyət saxlanılmasına şərait yaradılmaması 8-ci maddənin pozuntusu hesab edilə bilər. Bakı ilə Lənkəran Penitensiar Kompleksi arasında təqribən 236 kilometr məsafə və 3 saat 20 dəqiqəlik yol var. Bu məsafə jurnalistlərin yaxınları üçün “normal” çətinliklərdən və məhdudiyyətlərdən daha artıq bir yük yaradır, ailə bağlarının qorunmasını çətinləşdirir. AİHM-in Polyakova işində vurğulandığı kimi, müvafiq qurumların məhbus və ya yaxınları ilə məsləhətləşməməsi, qərarı əsaslandırmaması hüquqi məhdudiyyətlərin qanunsuz tətbiqinə yol açır.

    Nəticə

    Abzas Media jurnalistlərinin Lənkəran Penitensiar Kompleksinə köçürülməsi yerli və beynəlxalq qanunvericiliklə qorunan şəxsi və ailə həyatına hörmət hüququnu pozur. Bu köçürülmə Penitensiar Xidmət tərəfindən əsaslandırılmayıb və beynəlxalq tövsiyələrə ziddir. Ehtimal ki, Penitensiar Xidmət “yaşayış yeri” anlayışını hüquqi qeydiyyat ünvanı ilə səhv salmışdır ki, bu da vətəndaşların hüquq və mənafelərinin pozulmasına gətirib çıxarır. Yerli qanunvericilikdə ixtiyari məhdudiyyətlərin tətbiqinin qarşısını alan zəmanətlərin olmaması isə pozuntunun miqyasını daha da artırır.

    24 saat

  • Abzas Media jurnalistlərinin Lənkərana köçürülməsinin qanuniliyi

    Abzas Media jurnalistlərinin Lənkərana köçürülməsi: Hüquqi tənzimləmələr və narahatlıqlar

    “Abzas Media”nın həbsdə olan jurnalistləri Sevinc Vaqifqızı, Nərgiz Absalamova və Elnarə Qasımova Bakıdan Lənkəranın Qurumba kəndində yerləşən Penitensiar Kompleksinə köçürülüblər. Bu köçürülmə qanuniliyi və doğurduğu hüquqi suallarla bağlı geniş ictimai müzakirələrə səbəb olub.

    Yerli qanunvericilikdə cəzaçəkmə müəssisəsi seçimi

    Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsinin (CİM) 65-ci maddəsinə əsasən, azadlıqdan məhrum etmə cəzasına məhkum olunmuş şəxslər cəzalarını adətən yaşayış yerlərinə yaxın ərazilərdəki cəzaçəkmə müəssisələrində çəkirlər. Bu ümumi qaydadan kənarlaşmalara yalnız sağlamlıq vəziyyəti, şəxsi təhlükəsizliyin təmin edilməsi və digər müstəsna hallar kimi əsaslarda icazə verilir. Həmçinin, cinayətlərin xüsusi təhlükəli residivi, ömürlük azadlıqdan məhrum etmə, cəzanın bir hissəsini həbsxanada çəkməyə məhkum olunanlar, əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər kimi hallarda yaşayış yerindən asılı olmayaraq müvafiq cəzaçəkmə müəssisələri təyin edilə bilər. Lakin Abzas Media jurnalistlərinin bu istisna hallara aid olmadığı görünür.

    Beynəlxalq standartlar və məhbusların yerləşdirilməsi

    Penitensiar Xidmətin fəaliyyətinin əsasnaməsinin hazırlanmasında istifadə olunan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Məhbuslarla davranışın minimal standart qaydaları (Nelson Mandela Qaydaları) və Avropa Penitensiar Qaydaları məhbusların imkan daxilində evlərinə və ya sosial reabilitasiya məkanlarına yaxın yerləşdirilməsini tövsiyə edir. Bu qaydalar məhbusların ailələri və xarici aləmlə əlaqələrini asanlaşdırmaq məqsədi daşıyır. Həmçinin, bu standartlara görə, məhbusun cəzaçəkmə müəssisəsinə göndərilməsi və ya bir müəssisədən digərinə köçürülməsi zamanı onun fikri öyrənilməli, ağlabatan sorğular nəzərə alınmalıdır. Təhlükəsizlik kimi müstəsna hallarda məsləhətləşmələr sonradan keçirilməlidir və məhkumun qərarın ləğvi üçün real imkanı olmalıdır.

    “Yaşayış yeri” anlayışının təfsiri

    CİM-in 65.1-ci maddəsindəki “yaşayış yeri” anlayışı yerli qanunvericilikdə geniş şəkildə izah edilir. “Yaşayış yeri və olduğu yer üzrə qeydiyyat haqqında” Qanuna əsasən, bu, şəxsin daimi və ya daha çox yaşadığı ev, mənzil və digər bu kimi yaşayış yerlərini ehtiva edir. Cinayət-Prosessual Məcəlləsinə və Mülki Məcəlləyə görə də “yaşayış yeri” şəxsin adətən yaşadığı yeri ifadə edir və bir neçə yaşayış yeri ola bilər. Konstitusiya Məhkəməsi (KM) öz qərarlarında yaşayış yerinə formal yanaşmanın vətəndaşların hüquqlarını məhdudlaşdıra biləcəyini qeyd edərək, bu anlayışın yalnız qeydiyyat ünvanı ilə eyniləşdirilməməsinin vacibliyini vurğulayıb. Abzas Media jurnalistləri uzun illər Bakıda yaşayıb və fəaliyyət göstəriblər, nəşrin ofisi də paytaxtda yerləşib. Məhkəmənin hökmündə də onların yaşayış yeri kimi Bakı, Xırdalan və Sumqayıt şəhərləri göstərilib. Bu faktlar onların yaşayış yerinin Bakı şəhəri kimi qəbul edilməli olduğunu ortaya qoyur.

    Penitensiar Xidmətin əsaslandırmasız köçürmə qərarı

    Penitensiar Xidmət tərəfindən nə mediaya, nə də jurnalistlərin yaxınlarına Abzas Media jurnalistlərinin Lənkəran Penitensiar Kompleksinə köçürülməsinə dair heç bir açıqlama və ya əsaslandırma təqdim edilməyib. Penitensiar Xidmət jurnalistlərin sağlamlıq vəziyyəti və ya şəxsi təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlıq ifadə etməyib, “digər müstəsna hallar”ın tərifi də yerli qanunvericilikdə yoxdur. Bu isə köçürmə qərarının əsaslandırıla bilmədiyi ehtimalını artırır.

    İnsan hüquqlarının pozulması riski

    Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin (AİHM) praktikasına əsasən, məhkumların yaşadığı yerdən uzaq cəzaçəkmə müəssisəsinə köçürülməsi Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 8-ci maddəsi ilə qorunan şəxsi və ailə həyatına hörmət hüququnu poza bilər. AİHM oxşar işlərdə Rusiyaya qarşı qərarlarında qeyd edib ki, məhbusların yaxın qohumları ilə ünsiyyət saxlanılmasına şərait yaradılmaması 8-ci maddənin pozuntusu hesab edilə bilər. Bakı ilə Lənkəran Penitensiar Kompleksi arasında təqribən 236 kilometr məsafə və 3 saat 20 dəqiqəlik yol var. Bu məsafə jurnalistlərin yaxınları üçün “normal” çətinliklərdən və məhdudiyyətlərdən daha artıq bir yük yaradır, ailə bağlarının qorunmasını çətinləşdirir. AİHM-in Polyakova işində vurğulandığı kimi, müvafiq qurumların məhbus və ya yaxınları ilə məsləhətləşməməsi, qərarı əsaslandırmaması hüquqi məhdudiyyətlərin qanunsuz tətbiqinə yol açır.

    Nəticə

    Abzas Media jurnalistlərinin Lənkəran Penitensiar Kompleksinə köçürülməsi yerli və beynəlxalq qanunvericiliklə qorunan şəxsi və ailə həyatına hörmət hüququnu pozur. Bu köçürülmə Penitensiar Xidmət tərəfindən əsaslandırılmayıb və beynəlxalq tövsiyələrə ziddir. Ehtimal ki, Penitensiar Xidmət “yaşayış yeri” anlayışını hüquqi qeydiyyat ünvanı ilə səhv salmışdır ki, bu da vətəndaşların hüquq və mənafelərinin pozulmasına gətirib çıxarır. Yerli qanunvericilikdə ixtiyari məhdudiyyətlərin tətbiqinin qarşısını alan zəmanətlərin olmaması isə pozuntunun miqyasını daha da artırır.

    24 saat

  • Bu nişana yaxınlaşan sürücüyə 14 700 lirə cərimə

    Utrextdə Sıfır Emissiya Zonaları və Dizel Nəqliyyat Vasitələri Üçün Qadağa

    Hollandiyanın Utrext şəhərində dizel nəqliyyat vasitələrinin, xüsusən də kommersiya təyinatlı maşınların sıfır emissiya zonalarına (ZE-zona) daxil olması qadağan edilib. İyul ayınadək sürücülərə yalnız xəbərdarlıq məktubları göndərilsə də, avqust ayında qaydalara əməl etməyən 431 sürücü cərimələnib. Şəhər mərkəzində nömrə nişanlarını skan edən kameralar vasitəsilə aparılan yoxlamalar nəticəsində 354 yüngül kommersiya nəqliyyat vasitəsinə 120 avro, 57 yük maşınına isə 300 avro məbləğində cərimə tətbiq edilib. Bu rəqəm, təxminən 14 min 700 Türk lirəsinə bərabərdir.

    Şəhər Liderlərindən Nəqliyyat Qadağaları Üçün Öhdəlik

    Paris, Mexiko, Madrid və Afina şəhər bələdiyyə sədrləri tərəfindən imzalanan bəyanatda 2025-ci ildən etibarən dizel nəqliyyat vasitələrinin tamamilə qadağan ediləcəyinə dair öhdəlik götürülüb. Liderlər, həmçinin, elektrik, hibrid və hidrogen mühərrikli avtomobillərin istifadəsini genişləndirmək, velosiped və piyada hərəkətini təşviq etmək üçün yeni addımlar atacaqlarını bəyan ediblər.

    Qadağalar Genişlənir: Gələcəkdə Sıfır Emissiya Zonaları

    Hollandiya Parlamenti daha əvvəl 2025-ci ildən etibarən dizel nəqliyyat vasitələrinin satışını qadağan edən qaydanı təsdiqləmişdi. Almaniya isə 2030-cu ilə qədər benzinli və dizel nəqliyyat vasitələrinin satışını tamamilə dayandırmağı planlaşdırır. Bu addımlar, şəhərlərdəki sıfır emissiya zonaları şəbəkəsinin genişlənməsinə yönəlib.

    Hava Çirklənməsi və Sıfır Emissiya Zonalarının Sağlamlığa Faydası

    Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, hava çirklənməsi səbəbindən hər il 3 milyon insan həyatını itirir. Dizel nəqliyyat vasitələrinin buraxdığı azot oksid və hissəcikli maddələr ürək-damar və tənəffüs xəstəliklərinə səbəb olur. Bu səbəbdən, sıfır emissiya zonalarının tətbiqi havanın keyfiyyətini yüksəltmək və şəhərlərdə sağlam yaşayış şəraitini təmin etmək üçün əsas məqsəddir.

    Utrextdə Qaydalara Uyum və İstisnalar

    Utrext Bələdiyyəsinin məlumatına əsasən, yanvar ayında 1.243 sürücüyə xəbərdarlıq göndərildiyi halda, bu rəqəm iyun ayında 758-ə enib. Bu isə sürücülərin yeni qaydalara uyğunlaşmağa başladığını göstərir. Lakin ölkədə hələ də “Avro 6” normalarına cavab verən bəzi nəqliyyat vasitələri üçün istisnalar tətbiq olunur.

    24 saat

  • Qəhvə nəhəngi 133 il sonra adını dəyişdi: Acı səbəb

    Qəhvə nəhəngi 133 il sonra adını dəyişdi: Acı səbəb

    Milyonlarla Maxwell House qəhvəsi Amerika evlərinin əvəzsiz qonağıdır. İndi bu nəhəng marka 133 illik tarixində ilk dəfə olaraq gözlənilməz bir addım atıb. Dəyişən iqtisadi şərtlərə diqqət çəkmək məqsədilə adını müvəqqəti olaraq dəyişən qəhvə markası, yeni pazarlama kampaniyası ilə rəflərdə “Maxwell Apartment” adı altında təqdim olunacaq.

    133 İL SONRA ADINI DƏYİŞDİ

    Kraft Heinz-in tərkibindəki qəhvə markası, Amerika əhalisinin üçdə birinin ev almaq əvəzinə kirayədə yaşamağa üstünlük verməsinə işarə edərək bir müddət bu adla satışa çıxarılacaq. Markanın internet səhifəsində yayımlanan mətbuat bülletenində qeyd edilir: “Dəyərin hər zamankından daha vacib olduğu bir dövrdə, Amerikalılar gündəlik həyatlarının hər sahəsində — yaşayış yerləri də daxil olmaqla — dəyər axtarışındadırlar.”

    Şirkət ad dəyişikliyinin yalnız pazarlama kampaniyasına aid olduğunu və məhsulların “eyni keyfiyyətli tərkib, ətir və dadını” qoruyacağını açıqladı. Yeni qablaşdırmadakı qəhvənin “sevilən Maxwell House Original Roast Ground Coffee ilə eyni” olduğu, yeganə fərqin isə kirayəçilərə özəl bir mövzu daşıdığı vurğulandı.

    YENİ ADI “MİLLİ QƏHVƏ GÜNÜ”NDƏ TANITILDI

    Maxwell Apartment markalı məhdud sayda xüsusi qutular 29 sentyabr – Milli Qəhvə Günündə bazara çıxarıldı. Kampaniya çərçivəsində müştərilərə qəhvələrini 12 aylıq “kirayə” sistemi ilə almaq imkanı təklif olunur. Beləliklə, istehlakçılar həm bir illik qəhvə ehtiyatlarını təmin edə, həm də qənaət edə bilərlər.

    Kampaniya, qəhvə qiymətlərinin rekord səviyyələrə yaxınlaşdığı bir dövrdə başladıldı. ABŞ Əmək Statistikası Bürosunun yayımladığı son İstehlakçı Qiymət İndeksi məlumatlarına görə, avqust ayında qəhvə qiymətləri illik müqayisədə 20,9%, aylıq müqayisədə isə 3,9% artıb. Bu göstərici, 2011-ci ilin iyulundan bəri qeydə alınan ən yüksək illik artım kimi tarixə düşüb. Artımın səbəbləri arasında qlobal istehsalda yaşanan çətinliklər və gömrük rüsumlarının təsiri göstərilir.

    24 saat

  • İsrail Sumud Flotilyasının son gəmisinə basqın etdi

    İsrail Sumud Flotilyasının son gəmisinə basqın etdi

    Hazırda Qəzza zolağına doğru irəliləyən “Sumud Donanması”na aid “Marinette” gəmisi İsrail donanması tərəfindən saxlanılıb. Gəmidəkilərin aqibəti barədə hələlik heç bir məlumat verilmir, bununla da flotiliyanın sonuncu gəmisi də müdaxiləyə məruz qalıb.

    Silahlı İsrail əsgərlərinin gəmiyə çıxması görüntüləri canlı yayımlara da düşüb. “Marinette”dəki fəalların saxlanılaraq Aşdoda aparılacağı gözlənilir. Qəzza zolağına “Marinette” ilə yola çıxan türk fəal Emine Günəşin son durumu barədə məlumat yoxdur. Günəş daha əvvəl İsrailin müdaxiləsini gözlədiklərini bildirmişdi.

    Saxlanılan Türk Vətəndaşları

    “Sumud Donanması”nda olan digər türk fəallar da İsrail donanması tərəfindən nəzarətə götürülüb. Son məlumata görə, saxlanılan türk vətəndaşlarının adları aşağıdakılardır:

    Umut Aslan, Abdullah Gündem, Abdülsamed Turan, Haşmet Yazıcı, Yaşar Yavuz, Ersin Çelik, Semanur Sönmez Yaman, Halil Rıfat Çanakçı, Memet Emin Aydın, Fatih Özsöz, Tevhit Yıldız, Abdülmecit Bağcıvan, Bekir Turunç, Çakar Mesut, Müslim Ziyalı, Mustafa Muhammed Çakmakçı, Hüseyin Şuayb Ordu, Metehan Sarı, Osman Çetinkaya, Onur Murat Kolgu, Semih Fener, Sümeyra Akdeniz Ordu, Yasemin Acar, Abdülaziz Yalçın, Davut Daşkıran, Fikret Ayçin Kantoğlu, Zeynep Tekocak.

    “Sumud” Ardından Yeni Donanma Yola Çıxır

    Qəzza zolağına tətbiq edilən İsrail blokadasını yarmağı hədəfləyən daha bir donanma Aralıq dənizində irəliləyir.

    “Azadlıq Donanması Koalisiyası” “Vicdan” adlı gəminin çərşənbə günü İtaliyadan təxminən 100 fəalla yola çıxdığını elan edib. Qrupun verdiyi məlumata görə, iştirakçıların əksəriyyəti səhiyyə işçiləri və jurnalistlərdir. “Vicdan” gəmisi ötən həftə İtaliyadan yola düşən səkkiz qayıqla birləşərək donanmanın sayını doqquz gəmiyə çatdırıb. İzleme məlumatlarına görə, donanma hazırda Krit adasının yaxınlığında yerləşir. İsrail donanmasının bu donanmanı da Qəzza zolağına yaxınlaşdığı təqdirdə dayandıracağı gözlənilir.

    İsrail Xarici İşlər Nazirliyindən Bəyanat

    İsrail Xarici İşlər Nazirliyi “Sumud Donanması”nın fəalları ilə bağlı rəsmi bəyanat yayıb. X sosial media platformasında dərc olunan açıqlamada 4 italyan fəalın ölkədən deportasiya edildiyi bildirilib. Nazirlik qeyd edib ki, “Həmas-Sumud təxribatını dayandırmaq və bu yalanlara qatılanların ölkədən çıxarılması prosesi davam edir. Dörd İtaliya vətəndaşı deportasiya edilib, qalan şəxslərin də deportasiya prosesi davam etdirilir. İsrail bu prosedurunu sürətlə tamamlamaq niyyətindədir.”

    24 saat