ABŞ-Böyük Britaniya Süni intellekt Sazişi: Şəxsi Məlumatlarımızı Nə Gözləyir?
Pərdəarxası danışıqlar və yüksək səviyyəli görüşlərdən sonra, ABŞ və Böyük Britaniya arasında süni intellekt (Sİ) təhlükəsizliyi sahəsində əməkdaşlığı nəzərdə tutan əhəmiyyətli bir saziş imzalandı. Bu razılaşma, dünyanın ən inkişaf etmiş iki ölkəsinin süni intellekt texnologiyalarının inkişafını tənzimləmək və potensial risklərdən qorunmaq üçün birgə səylərini əks etdirir. Lakin bu sazişin bizim fərdi məlumatlarımıza, onların məlumatların qorunması mexanizmlərinə və rəqəmsal gizliliyimizə nə kimi təsirləri olacağı geniş müzakirə mövzusudur.
Sazişin Əsas İstiqamətləri və Data İmplikasiyaları
Yeni imzalanan bu saziş, əsasən süni intellekt modellərinin inkişafı və sınağı zamanı qarşıya çıxa biləcək risklərin qiymətləndirilməsi, birgə tədqiqatlar aparılması və ümumi təhlükəsizlik standartlarının yaradılması üzərində qurulub. Tərəflər, mütəxəssis mübadiləsi aparmağı, bir-birlərini erkən xəbərdarlıq sistemləri ilə təmin etməyi və süni intellekt inkişafının etik çərçivəsini müəyyən etməyi öhdələrinə götürürlər. Bəs bu texniki əməkdaşlıq fərdi məlumatlarımızı necə əhatə edir?
Hər hansı bir süni intellekt sistemi, öz fəaliyyəti üçün böyük həcmdə məlumatlara ehtiyac duyur. Bu məlumatlar arasında bizim internet fəaliyyətlərimizdən tutmuş, sosial media paylaşımlarımıza, tibbi qeydlərimizə qədər müxtəlif fərdi məlumatlar yer ala bilər. Saziş birbaşa məlumat mübadiləsi deyil, əsasən təhlükəsizlik standartlarını hədəfləsə də, bu cür sistemlərin inkişafı və sınaqdan keçirilməsi prosesi qaçılmaz olaraq fərdi məlumatların emalını zəruri edəcək. Bu isə, məlumatların qorunması ilə bağlı yeni suallar doğurur. Məsələn, saziş çərçivəsində inkişaf etdirilən Sİ modelləri hansı məlumatlar üzərində təlim keçiriləcək? Bu məlumatlar necə anonimləşdiriləcək və ya şifrələnəcək?
Şəxsi Məlumatların Gizliliyi və Tənzimləmə Mexanizmləri
Sazişin əsas məqsədi süni intellekt təhlükəsizliyini təmin etmək olsa da, məlumatların qorunması məsələsi onun ayrılmaz hissəsidir. Hər iki ölkənin milli qanunvericiliyində – Böyük Britaniyada GDPR (Ümumi Məlumatların Mühafizəsi Qaydaları) və ABŞ-da müxtəlif ştat səviyyəli qanunlar (məsələn, Kaliforniyada CCPA) fərdi məlumatların işlənməsi və qorunması ilə bağlı ciddi müddəalar ehtiva edir. Bu sazişin mövcud qanunvericilikləri necə tamamlayacağı və ya yeni beynəlxalq standartlar yaradıb-yaratmayacağı hələlik aydın deyil.
Birləşmiş Krallıq və ABŞ, Sİ modellərini sınaqdan keçirərkən fərdi məlumatların yalnız ən yüksək standartlara cavab verən şəkildə istifadəsini təmin etməlidir. Bu, məlumatların de-identifikasiyası, məhdudlaşdırılmış giriş və ciddi audit mexanizmləri kimi yanaşmaları əhatə etməlidir. Əks təqdirdə, beynəlxalq əməkdaşlıq çərçivəsində inkişaf etdirilən süni intellekt sistemləri istifadəçilərin gizliliyini pozmaq riskini daşıyacaq. Tənzimləmə orqanları bu sahədə diqqətli olmalı, hər hansı bir beynəlxalq məlumat mübadiləsinin qanuni və etik çərçivədə baş verdiyini təmin etməlidir.
Gələcək Perspektivlər: Risk və İmkanlar
ABŞ-Böyük Britaniya süni intellekt sazişi, qlobal süni intellekt idarəçiliyinin formalaşmasında mühüm rol oynaya bilər. Bu razılaşma, digər ölkələri də oxşar əməkdaşlıq qurmağa təşviq edə bilər ki, bu da məlumatların qorunması ilə bağlı qlobal standartların yaranmasına səbəb olar. Bir tərəfdən, bu cür əməkdaşlıq daha təhlükəsiz və etibarlı süni intellekt sistemlərinin inkişafına yol açır. Digər tərəfdən, fərdi məlumatların həssaslığı nəzərə alınaraq, sazişin praktiki tətbiqi zamanı gizlilik hüquqlarının pozulmaması üçün çoxsaylı təminatlar tələb olunur. İctimaiyyət, məlumatların qorunması sahəsində şəffaflıq və hesabatlılıq tələb etməyə davam etməlidir. Yalnız bu yolla biz süni intellekt inqilabının faydalarından istifadə edərkən, fərdi məlumatlarımızın təhlükəsizliyini təmin edə bilərik.
