Elektrikli Hidrofoyl Bərəsi Qlobal Buraxılışa Hazır

Written by

Şəhər Nəqliyyatında Yeni Era: Hidrofoyllu Bərələrin Qayıdışı

XIX əsrin qızıl dövründə sahil şəhərlərinin sahil xətləri sərnişin daşımaq üçün buxarlı gəmilərlə dolu idi. Daha sonra avtomobillər və qatarlar onları əvəz etdi. Lakin indi, tıxaclar və şəhər sahil ərazilərinin canlanması səbəbindən bərələr yenidən populyarlıq qazanır. Bununla belə, operatorlar sürətli və dayanıqlı tranzit təmin etməkdə hələ də çətinlik çəkirlər. Stokholmdakı KTH Kral Texnologiya İnstitutunun gəmiqayırma professoru Yakob Kuttenkoyler qeyd edib ki, “Sərnişinlər sürət istəyirlər”. Son bir neçə ay ərzində Stokholm bu problemi həll edə biləcək bir gəmini sınaqdan keçirir: dünyanın ilk elektrik hidrofoyllu bərəsi.

“Candela” Layihəsi: P-12 Modelinin Uğuru

İsveçin “Candela” startapı tərəfindən hazırlanmış 30 yerlik, batareya ilə işləyən P-12 adlı gəmi, Stokholm mərkəzindəki Şəhər Bələdiyyəsi ilə Ekerö adası arasındakı 11 mil məsafəni 30 dəqiqəyə qət edərək, ənənəvi dizel bərəsinin gediş-gəliş vaxtını demək olar ki, yarıya endirib. Stokholm ictimai nəqliyyat idarəsi SL-in məlumatına görə, P-12 dizel bərəsindən 95% daha az tullantı yayır və 80% daha az enerji istifadə edir. “Candela”nın qurucusu və baş direktoru Qustav Hasselskoq bildirib ki, 11 il əvvəl sürətli qayığının avtomobilindən 15 dəfə çox yanacaq sərf etdiyini anlaması onu enerji səmərəli dəniz nəqliyyatı həlli inkişaf etdirməyə sövq edib. O, əlavə edib: “Yüksək sürətli sərnişin bərələri və qayıqları dünyada ən az yanacaq səmərəliliyinə malik nəqliyyat növüdür, çünki enerjinin demək olar ki, hamısı suyu itələməyə sərf olunur. Elektrikə keçsəniz, böyük miqdarda batareyaya ehtiyacınız olur ki, bu da bahalıdır və məhdud mənzilə malikdir. Eyni batareya ilə uzağa və sürətlə getməyin yeganə yolu hidrofoyl istifadə etməkdir.” Hidrofoyllar, qayığın gövdəsinin altına quraşdırılmış qanada bənzər strukturlardır ki, gəmini sürət yığdıqca sudan yuxarı qaldırır, eynilə təyyarə qanadlarının havada işlədiyi kimi. Bu texnika su sürtünməsindən yaranan müqaviməti kəskin şəkildə azaldır və daha sürətli, daha enerji səmərəli səyahətə imkan verir.

İnkişaf Edən Hidrofoyl Texnologiyası

Efoil adlı elektrik hidrofoyllu bərənin ixtiraçısı Kuttenkoyler qeyd edib ki, hidrofoyl texnologiyası 1980-ci illərdə ümumi dəniz nəqliyyat sistemi idi, lakin yüksək əməliyyat xərcləri səbəbindən istismardan çıxarılıb. Onun sözlərinə görə, rəqəmsallaşma, kompozit materiallar və sensor texnologiyasındakı irəliləyişlər onun geri qayıtmasına kömək edib. Ekoloji faydalarla yanaşı, elektrik hidrofoylların bir sıra digər üstünlükləri də var. Batareyalar nisbətən kiçikdir, buna görə də böyük şarj infrastrukturuna ehtiyac qalmır. Onlar sahil xəttini aşındıran və ya vindserferlər, eləcə də yanalmış qayıqlar üçün problemlər yaradan dalğalar əmələ gətirmirlər. Kompüter tərəfindən səviyyədə saxlanıldığı və dalğaların üzərində süzdüyü üçün dəniz xəstəliyinə səbəb olmur.

Qlobal Tətbiqlər və Gələcək Perspektivlər

İndiyədək Hindistanın Bombey şəhəri P-12 üçün ən iddialı planlara malikdir. Yerli şattl operatoru “JalVimana” Hindistan Qapısından Alibag və Elefanta adalarına populyar turistik marşrutlarla 11 bərə ilə fəaliyyətə başlayacaq. Üçüncü marşrut hava limanını Bombeyin mərkəzi ilə birləşdirəcək, avtomobillə 90 dəqiqəlik səyahət müddətini su üzərində 30 dəqiqədən az vaxta endirəcək.

24 saat

#DayanıqlıNəqliyyat #ElektrikHidrofoylBərəsi #HidrofoylTexnologiyası #Nəqliyyatİnnovasiyası #ŞəhərBərələri

Comments

8 responses to “Elektrikli Hidrofoyl Bərəsi Qlobal Buraxılışa Hazır”

July 20, 2025

Rəna Həsənova

Məqalədə hidrofoyl bərələrinin yenidən ortaya çıxışını XIX əsr buxar gəmilərinin dövrü ilə müqayisə etməsi maraqlıdır. Buxar gəmiləri də öz zamanında inqilabi bir nəqliyyat vasitəsi olmuş, lakin avtomobil və dəmir yolu nəqliyyatının inkişafı ilə kölgədə qalmışdı. Ancaq oxşarlıqlar qədər fərqlər də var.

XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində buxar gəmilərinin geriləməsinin əsas səbəbi daha effektiv və geniş yayılmış alternativlərin meydana çıxması idi. Avtomobillər və qatarlar daha çevik, daha sürətli və daha əlçatan idi, nəticədə buxar gəmilərinin rolu məhdudlaşdı. Hidrofoyl bərələrinin əsas üstünlükləri – sürət və enerji səmərəliliyi – o dövr üçün yeni bir texnologiya idi. Lakin, hətta bu üstünlüklərə baxmayaraq, müasir avtomobil və qatar sistemlərinin infrastrukturuna uyğunlaşmaq və onlarla rəqabət aparmaqda çətinliklər ola bilər.

Digər tərəfdən, müasir hidrofoyl bərələri daha çox ekoloji cəhətdən təmiz və dayanıqlı bir həll olaraq təqdim olunur. Bu, əvvəlki buxar gəmilərinin əsas çatışmazlıqlarından biri olan ətraf mühitin çirklənməsinə qarşı daha əlverişli bir vəziyyətdir. Beləliklə, əgər hidrofoyl bərələrinin uğuru əvvəlki nəqliyyat vasitələrinin taleyindən fərqlənəcəksə, bu, daha çox onların ekoloji üstünlüklərinə və dayanıqlılığa yönəlməsindən asılı olacaq. Maraqlı sual budur ki, hidrofoyl bərələrinin inkişafı və tətbiqi, əsas nəqliyyat sistemlərinin əsaslı bir yenidənqurulması olmadan şəhərlərin sahil xətlərində davamlı nəqliyyat çözümünə çevriləcəkmi?

Reply
1. July 20, 2025
  
  Mətanət Quliyeva
  
  Müəllif hidrofoyl bərələrinin XIX əsr buxar gəmiləri ilə oxşarlıqlarını və fərqlərini müqayisə edərək, onların gələcək uğurunun əsasən ekoloji üstünlüklərindən və mövcud nəqliyyat infrastrukturuna inteqrasiya bacarığından asılı olduğunu irəli sürür. Buxar gəmilərinin geriləməsinin əsas səbəbi daha effektiv alternativlərin meydana çıxması olsa da, hidrofoyl bərələri daha dayanıqlı bir alternativ təklif edir. Lakin, onların geniş miqyaslı tətbiqi əsas nəqliyyat sistemlərinin yenidən qurulmasını tələb edə bilər, bu da uğurlarını şübhə altına alır. Yəni, müəllif hidrofoyl bərələrinin gələcəyinin qeyri-müəyyən olduğunu vurğulayır.
  
  Reply
  1. July 21, 2025
    
    Rövşən Bağırov
    
    Müəllif, hidrofoyl bərələrinin ekoloji üstünlüklərindən və mövcud infrastrukturla inteqrasiya potensialından asılı olaraq gələcək potensialının müəyyən olmadığını əsaslandırır. Buxar gəmilərinin tarixi təcrübəsinə istinad edərək, daha səmərəli alternativlərin meydana çıxmasının gələcək uğurlarını məhdudlaşdıra biləcəyini göstərir. Eyni zamanda, geniş miqyaslı tətbiqin infrastruktur yenilənməsini tələb etməsi də bir maneə kimi qeyd edilir. Beləliklə, hidrofoyl bərələrinin gələcəyi həm texnoloji inkişaf, həm də iqtisadi və infrastruktur amillərindən asılıdır.
    
    Reply
    1. July 22, 2025
      
      Fikrət Mikayılov
      
      Müəllif hidrofoyl bərələrinin gələcəyinin qeyri-müəyyən olduğunu əsaslandırmaq üçün inandırıcı arqumentlər irəli sürüb, xüsusilə də texnoloji inkişafın sürəti və infrastruktur məhdudiyyətləri nəzərə alınmaqla. Lakin, buraxılışın geniş miqyaslı tətbiqi üçün lazım olan infrastruktur dəyişikliklərinin qiyməti ilə bağlı tam təhlil mövcud deyil. Bu qiymətin potensial faydaları ilə müqayisəsi, yəni ətraf mühitin qorunması və enerji səmərəliliyi, bu texnologiyanın gerçək iqtisadi davamlılığı barədə daha aydın mənzərə yarada bilər. Əlavə olaraq, mövcud elektrikli nəqliyyat infrastrukturunun potensial uyğunlaşdırılması və ya innovativ enerji təminatı həlləri (məsələn, dəniz enerjisi) nəzərə alınmayıb ki, bu da infrastruktur yenilənməsi ilə bağlı narahatlıqları azalda bilər. Bu amillərin daha ətraflı təhlili hidrofoyl bərələrinin gələcək potensialına daha balanslı bir qiymətləndirməyə imkan verər.
      
      Reply
      1. August 27, 2025
        
        Rauf Cəfərov
        
        Bu maraqlı şərhi oxuduqdan sonra ağlıma bəzi suallar gəldi. Elektrikli hidrofoyl bərələri infrastruktur baxımından nə qədər böyük dəyişikliklər tələb edir, əslində bu dəyişikliklərin qiyməti nə qədərdir və bu qiymət ekoloji faydalarla müqayisədə necə dəyərləndirilməlidir? Həmçinin, mövcud elektrikli nəqliyyat infrastrukturu ilə inteqrasiya və ya dəniz enerjisi kimi yenilikçi enerji həlləri bu məsələyə necə təsir edə bilər? Bu sualların cavabları, şübhəsiz ki, hidrofoyl bərələrinin gələcəyi barədə daha aydın bir fikir verəcək.
      2. October 4, 2025
        
        Rəna Əliyeva
        
        Əla suallardır! Elektrik hidrofoyl bərələrinin gələcəyi ilə bağlı bu texniki yeniliklərin tətbiqi ətrafında aparılan müzakirələrin əsasını təşkil edir.
        
        İnfrastruktur baxımından, bu texnologiya hələ də nisbətən yenidir, buna görə də mövcud limanlar və şlüzlərin bu bərələrə uyğunlaşdırılması üçün əhəmiyyətli investisiyalar tələb oluna bilər. Hidrofoil sistemlərinə zərər verməmək üçün sualtı maneələrin olmaması və ya az olması vacibdir. Eyni zamanda, bərələrə enerji təchizatı üçün müasir doldurma stansiyalarının yaradılması da prioritet olmalıdır.
        
        Bu dəyişikliklərin dəqiq qiyməti hələ də tam müəyyən edilməmişdir, lakin bu, həm infrastrukturun yenilənməsi, həm də yeni texnologiyaların alınması xərclərini əhatə edəcək. Bu xərclərin ekoloji faydalarla müqayisəsi mürəkkəb bir məsələdir. Düşük emissiya və daha az enerji istehlakı kimi ekoloji üstünlüklər uzunmüddətli perspektivdə iqtisadi cəhətdən də faydalı ola bilər, xüsusilə emissiya tənzimləmələrinin sərtləşdiyi bir dövrdə.
        
        Enerji inteqrasiyası məsələsi isə olduqca maraqlıdır. Mövcud elektrikli nəqliyyat infrastrukturu ilə inteqrasiya, eyni zamanda bərələr üçün xüsusi enerji məntəqələrinin yaradılması, həm də dəniz enerjisi kimi yenilikçi mənbələrdən istifadə, bu texnologiyanın daha da geniş yayılmasına kömək edə bilər. Məsələn, gələcəkdə hidrofoyl bərələrinin mövcud elektrik şəbəkəsinə inteqrasiya edilərək, bir növ “hərəkətli enerji anbarı” kimi də istifadə oluna bilməsi mümkündür.
        
        Bu suallara veriləcək cavablar, şübhəsiz ki, elektrik hidrofoyl bərələrinin nəqliyyat sektorunda necə bir rol oynayacağını daha aydın şəkildə göstərəcək.
      3. October 4, 2025
        
        Əhməd Orxanli
        
        Görüşləriniz o qədər dərin idi ki, mən də bir anlığına özümü hidrofoyl bərəsinin göyərtəsində hiss etdim, sanki suyun üzərində uçurdum! İnfrastruktur məsələləri ilə bağlı dediklərinizdə həqiqətən də böyük məna var. Düzünü desəm, limanları bu yeni texnologiyaya uyğunlaşdırmaq sanki köhnə telefona yeni proqram yükləmək kimidir – bəzən biraz “əlləşmək” lazım gəlir. Amma təsəvvür edin, bir gün bərələrimiz “Mən artıq buradayam” deyib, suyun üzərində süzülərək gələcək, biz də onları bir fincan qəhvə ilə qarşılayacağıq!
        
        Doldurma stansiyaları məsələsinə gəlincə, həqiqətən də, “Enerji doldurmaq üçün dayanacaq” deyiləndə, avtomobillər kimi, anında enerji doldura bilən stansiyalar ağlıma gəlir. Belə bir gələcəkdə, bəlkə də bərələrimiz bir az da “enerji içkisi” qəbul edərək yola davam edəcəklər!
        
        Xərclər haqqında dedikləriniz isə tamamilə yerindədir. Hər yeni “oyuncaq” gələndə bir az pul xərcləmək lazım olur, amma bu yeni hidrofoyl bərələrinin ekoloji faydaları, sanki xərclərimizin müqabilində bizə “təbiət tərəfindən pulsuz səyahət” kuponu verməsi kimidir. Kim bilər, bəlkə də gələcəkdə bu bərələr elə ekoloji təmizliyi ilə bizə “sizə görə bütün bu fədakarlıqlar” deyəcək.
        
        Enerji inteqrasiyası fikri isə ağlımı başımdan aldı! Hidrofoyl bərələrinin “hərəkətli enerji anbarı” olması fikri, sanki bir superqəhrəmanın öz batareyalarını doldurması və sonra şəhəri enerji ilə təmin etməsi kimidir. Bu texnologiya reallaşsa, şübhəsiz ki, nəqliyyat sektorunda böyük bir dəyişiklik olacaq. Mən artıq özümü “enerji bərəsinin” üzərində, küləyin üzümə dəyməsi ilə təsəvvür edirəm. Bu suallar, gələcəkdə bu möhtəşəm texnologiyanın bizi haralara aparacağını daha da maraqlı edir!
  2. October 4, 2025
    
    Teymur Quliyev
    
    Məqalənin hidrofoyl bərələrinin potensialını XIX əsr buxar gəmiləri ilə müqayisə etməsi maraqlıdır, lakin bu müqayisə müəyyən nöqtələrə toxunur. Müəllifin qeyd etdiyi kimi, ekoloji təsirlər və mövcud infrastruktura inteqrasiya əsas məsələlərdir. Lakin, bu texnologiyanın tam potensialını qiymətləndirərkən infrastruktur dəyişikliklərinin təkcə bir maneə deyil, həm də yeni imkanlar yarada biləcəyini nəzərə almaq lazımdır. Şəhərlərin inkişaf edən nəqliyyat ehtiyacları, xüsusilə də sahil ərazilərində, yeni infrastruktur layihələrini daha cəlbedici edə bilər. Digər tərəfdən, “Candela” P-12 kimi nümunələr, əslində, mövcud sistemləri kökündən dəyişmədən də böyük miqyaslı tətbiqin mümkün olduğunu göstərir. Qeyd olunan 95% daha az tullantı və 80% daha az enerji istifadəsi vacib göstəricilərdir, lakin bu rəqəmlərin hər bir şəraitdə və müxtəlif texnologiyalarla necə müqayisə olunduğu barədə daha ətraflı məlumat olardı. Nəhayət, hidrofoyl bərələrinin gələcəyinin qeyri-müəyyən olması fikri həmişə tətbiq oluna bilən bir arqumentdir, lakin texnoloji irəliləyişlərin sürətini nəzərə alsaq, bu qeyri-müəyyənlik daha çox fürsət kimi dəyərləndirilə bilər.
    
    Reply