) istifadə etməmək tövsiyə olunur. Meksikanın Oaxaka ştatına çatan Erik qasırğası, güclü küləklərə və ölümlə nəticələnən daşqınlara səbəb olub. Bu, iyuldan əvvəl Meksikaya dəyən ilk böyük qasırğadır.

admin

Erik: Meksikada ən güclü qasırğa ölümcül sel törətdi

Erik: Meksikada ən güclü qasırğa ölümcül sel törətdi

Written by

24 saat

in

Meksikanı vuran “Erick” qasırğası: Ölümlər və Genişmiqyaslı Daşqınlar

Meksikanın Oaxaca ştatı, cümə axşamı səhər saatlarında təhlükəli 3-cü dərəcəli “Erick” qasırğasının zərbəsi ilə üzləşdi. Bu güclü tropik fırtına sahil boyu şiddətli küləklərə və regionda ölümcül daşqınlara səbəb olan güclü yağışlara yol açdı.

Torpağa Çatma və İlkin Zərər

Milli Qasırğa Mərkəzinin (NOAA) məlumatına görə, “Erick” qasırğası, Meksikanın Punta Maldonadodan təxminən 20 mil şərqdə, mərkəzi vaxtla cümə axşamı səhər saat 6-dan qısa müddət sonra quruluşa çatdı. Bu an qasırğanın mərkəzində küləyin sürəti saatda 125 milə (təxminən 201 km/saat) çatırdı. Fırtına 2023-cü ilin oktyabrında “Otis” qasırğası tərəfindən dağıdılmış Akapulko şəhərindən təxminən 100 mil şərqdə yerləşən bir ərazidə qeydə alındı.

İnsan Tələfatı və Təsirləri

“Erick” qasırğasının gətirdiyi şiddətli yağışlar, cümə axşamı Oaxaca və qonşu Guerrero ştatlarında çayları coşduraraq ən azı bir insanın ölümünə səbəb oldu. San Markos Mülki Müdafiə və Yanğınsöndürmə İdarəsinin direktoru Diego Armando Valente Pinedanın sözlərinə görə, Akapulkodan təxminən 30 mil şərqdə yerləşən bu şəhərdə bir yaşlı oğlan anası ilə birlikdə daşan çayı keçməyə çalışarkən boğularaq həlak oldu. İkinci ölüm hadisəsi isə San Pedro Poçutla, Oaxaca ştatında qeydə alındı. Bələdiyyə sədri Amado Rodriges Gijonun bildirdiyinə görə, bir kişi elektrik cərəyanı vurması nəticəsində həyatını itirdi.

“Erick” qasırğası, iyul ayından əvvəl Meksikaya çatan ilk böyük (3-cü və ya daha yüksək dərəcəli) qasırğa olaraq tarixə düşdü. Cümə axşamı səhər tezdən sahil yaxınlığında ən yüksək həddinə çataraq, saatda 145 mil (təxminən 233 km/saat) sürətli küləklərlə 4-cü dərəcəli qasırğaya çevrilmişdi. Fırtına çərşənbə axşamı gecəsindən çərşənbə gecəsinə qədər cəmi 24 saat ərzində tropik fırtınadan 4-cü dərəcəli qasırğaya qədər ekstremal sürətli intensivləşməyə məruz qaldı. Bu cür sürətli intensivləşmə, qalıq yanacaq çirklənməsi səbəbindən isinən dünyamızda daha tez-tez müşahidə olunur.

Mövsümün Erkən Başlanğıcı və Şiddəti

Meksikanın dik dağlıq əraziləri boyunca irəlilədikcə “Erick” qasırğası sürətlə zəiflədi və cümə axşamı gecəsi tamamilə dağıldı. Quruya çatdıqdan bir neçə saat sonra 1-ci dərəcəli qasırğaya, sonra isə tropik fırtınaya çevrildi və nəticədə tamamilə parçalandı. Buna baxmayaraq, o, qısa müddət ərzində narahat edici miqdarda yağış buraxdı və onun qalıq rütubəti cümə günü ərzində daha çox yağışlara səbəb olacaq. Şərqi Sakit okean qasırğa mövsümü mayın ortalarında başladığı vaxtdan bəri çox aktivdir. “Erick” mövsümün beşinci adlandırılmış fırtınası (tropik fırtına gücünə çatan fırtınalar adlandırılır) və ikinci qasırğası idi. NOAA-nın məlumatına görə, bu hövzə adətən ikinci qasırğasını iyulun ortalarına qədər görmür. Atlantik qasırğa mövsümü də davam edir, lakin hələ ilk adlandırılmış fırtınasını yaratmayıb və yaxın günlərdə bununla bağlı az ehtimal var.

Yağış və Daşqın Riski

Meksika Prezidenti Klaudia Şeynbaum cümə axşamı səhər bildirdi ki, “Erick” qasırğası Guerrero və Oaxaca sahillərinə güclü yağış və külək gətirib, zərərin miqyası barədə hesabatlar hələ də gözlənilir. Prezident Şeynbaum cümə axşamı daha sonra Associated Press-ə (AP) verdiyi açıqlamada “insanların indiyə qədər çox yaxşı reaksiya verdiyini” bildirdi. Meksikanın milli mülki müdafiə koordinatoru Laura Velázquez, əvvəllər AP-yə demişdi ki, “Erick” Guerrero, Oaxaca və Chiapas ştatlarına “dağıdıcı” yağışlar gətirəcək. Cənub sahilindəki dağlıq bölgə çoxsaylı çayların daşqın riski ilə xüsusilə sürüşmələrə meyllidir. NHC-nin məlumatına görə, cümə gününə qədər Guerreronun bəzi dağlıq ərazilərinə təxminən 16 düymə (təxminən 40 sm) yağış düşə bilər. Bu, həyat üçün təhlükəli daşqınlara və ya sürüşmələrə səbəb ola bilər. Eyni dövrdə Oaxaca və Guerreronun sahil bölgələrində 8 düyməyə (təxminən 20 sm) qədər, Akapulkoda isə “Erick”dən 6 düyməyə (təxminən 15 sm) qədər yağış qeydə alına bilər.

Hazırlıq Tədbirləri və Əhalinin Reaksiyası

AP-nin məlumatına görə, çərşənbə günü gecə qasırğadan əvvəl, prezident “Erick”in yolunda olan bölgədə bütün fəaliyyətlərin dayandırıldığını bildirdi. Akapulko limanı çərşənbə axşamı axşam bağlandı. Guerrero ştatının qubernatoru Evelyn Salgado, cümə axşamı “X” sosial şəbəkəsində etdiyi paylaşımda, Akapulko və digər çimərlik icmalarında bütün hərəkətin çərşənbə axşamı axşam saat 8-də dayandırılacağını və ştatdakı məktəblərin cümə axşamı bağlı qalacağını bildirdi. Salgado əlavə etdi ki, Guerreroda evlərini tərk etməli ola biləcək insanlar üçün 582 sığınacaq yeri hazırlandı. Çərşənbə günü Akapulkoda Milli Qvardiya və polisin küçələrdə güclü varlığı müşahidə olunurdu, lakin ən çox Milli Enerji Şirkətinin yük maşınları diqqət çəkirdi. İşçilər drenaj kanallarını təmizləyir və kolları kəsirdilər.

Otis Qasırğasının Kölgəsində

“Otis” qasırğasının yaddaşı bəzi sakinləri “Erick”ə hazırlaşarkən narahat edirdi. “Otis” qasırğası rekord qasırğalardan biri olaraq, quruluşa çatmazdan dərhal əvvəl 5-ci dərəcəli qasırğaya qədər güclənmişdi. 51 yaşlı Carlos Ozuna Romero, “Otis” fəlakətli küləklərlə kurorta çırpılanda Akapulko çimərliyinin kənarındakı restoranını itirdiyini AP-yə bildirdi. Çərşənbə günü o, işçilərə masaları və stulları yığmağı tapşırırdı. Ozuna Romero “Hakimiyyət orqanlarının xəbərdarlıqları bizi qorxuya salır və açıq-aydın, artıq yaşadıqlarımızı xatırladır” dedi.

24saat

Comments

12 responses to “Erik: Meksikada ən güclü qasırğa ölümcül sel törətdi”

  1. Qismət Ramazanov Avatar
    Qismət Ramazanov

    Məqalədə Erik qasırğasının Meksikada törətdiyi dağıntı və itkilər barədə ətraflı məlumat verilib və bu, təqdirəlayiqdir. Lakin, bu hadisəni anlamaq üçün hərtərəfli yanaşma tələb olunur. Məsələn, “ölümcül” ifadəsinin istifadəsi bir qədər həddindən artıq dramatik görünür. Əgər dəqiq ölüm sayı məlumdursa, məqalədə açıq şəkildə göstərilməlidir. Bundan əlavə, qasırğanın səbəb olduğu dağıntıların miqyası yalnız qasırğanın gücü ilə deyil, həm də Meksikadakı infrastrukturun möhkəmliyi, təbii fəlakətlərə hazırlıq səviyyəsi və əhalinin bu cür hadisələrə qarşı həssaslığı ilə də əlaqədardır. Beləliklə, qasırğanın təsirini yalnız meteoroloji amillərlə izah etmək, məsələnin tam şəkildə anlaşılmasını maneə törədə bilər. Daha dolğun bir təhlil üçün ətraf mühitin əvvəlki vəziyyəti, ərazinin topoqrafiyası və qasırğa qarşı müdafiə tədbirlərinin səmərəliliyi də nəzərə alınmalıdır.

    Reply
    1. Fuad Məlikov Avatar
      Fuad Məlikov

      Meksika hökumətinin və beynəlxalq təşkilatların Erik qasırğasının yaratdığı zərərin aradan qaldırılması və gələcək təbii fəlakətlərə hazırlıq səviyyəsinin artırılması üçün hansı konkret addımlar atdığını və bu addımların effektivliyinin necə qiymətləndiriləcəyini araşdıran bir araşdırma nəticələrinin nəticələri nələrdir?

      Reply
      1. Cəmilə Rzayeva Avatar
        Cəmilə Rzayeva

        Meksika hökumətinin və beynəlxalq təşkilatların Erik qasırğasından sonrakı bərpa və hazırlıq səylərinin effektivliyinin qiymətləndirilməsində sosial ədalət və ətraf mühitin davamlılığı aspektləri nə dərəcədə nəzərə alınır və bu aspektlərin nəzərə alınmaması hansı uzunmüddətli nəticələrə səbəb ola bilər?

        Reply
        1. Emil Tağıyev Avatar
          Emil Tağıyev

          Maraqlı bir sual qaldırdınız. Ancaq “sosial ədalət” və “ətraf mühitin davamlılığı” anlayışları olduqca genişdir. Meksika hökumətinin və beynəlxalq təşkilatların bərpa planlarının bu iki anlayışı konkret olaraq necə təsir etdiyini göstərən göstəricilər hansılardır və bu göstəricilərin ölçülməsi necə həyata keçirilə bilər? Yəni, bu planların effektivliyinin qiymətləndirilməsində istifadə olunan metodlar bu iki amili nə dərəcədə obyektiv və əhatəli əks etdirir?

          Reply
          1. Arif Tağıyev Avatar
            Arif Tağıyev

            Tamamilə razıyam. “Sosial ədalət” və “ətraf mühitin davamlılığı”nın ölçülməsi olduqca çətin və çoxşaxəlidir. Meksika konteksti üçün, məsələn, yerli əhalinin torpaq hüquqlarının qorunması və bərpa planlarının onların həyat tərzlərinə təsirinin qiymətləndirilməsi əsas əhəmiyyət daşıyır. Bu, sadəcə iqtisadi göstəricilərlə deyil, həm də antropoloji və sosioloji tədqiqatlar vasitəsilə həyata keçirilməlidir. Məsələn, bir bərpa planı iqtisadi baxımdan uğurlu olsa da, əgər yerli icmanın mədəni irsini və gündəlik həyatını mənfi təsir edirsə, sosial ədalət baxımından uğursuz hesab edilə bilər. Bu tipli tədqiqatların nəticələrinin açıq şəkildə paylaşılması və müstəqil tərəflər tərəfindən yoxlanılması da kritik əhəmiyyət kəsb edir, çünki hökumət hesabatlarının həmişə obyektiv olmadığı məlumdur.

          2. Əziz Qurbanlı Avatar
            Əziz Qurbanlı

            Tamamilə razıyam ki, sosial ədalət və ətraf mühitin davamlılığının ölçülməsi çoxşaxəli və mürəkkəbdir, xüsusən də Meksika kimi mədəni və coğrafi müxtəliflikləri olan bir ölkədə. Antropoloji və sosioloji yanaşmaların iqtisadi göstəricilərlə yanaşı nəzərə alınmasının vacibliyi də qəbul ediləndir. Ancaq “Erik: Meksikada ən güclü qasırğa ölümcül sel törətdi” məqaləsinin konteksti nəzərə alındıqda, bu cür geniş miqyaslı tədqiqatların aparılması üçün vaxt məhdudiyyətləri də göz önündə saxlanılmalıdır. Fövqəladə hallar zamanı, tez və effektiv humanitar yardım təmin etmək, uzunmüddətli sosial və ətraf mühit təsirlərinin dəqiq qiymətləndirilməsindən üstündür. Bu, uzunmüddətli araşdırmaları əhəmiyyətsiz etmir, ancaq həyatın qorunması ilə ədalətli və davamlı bərpa arasında qısamüddətli prioritetlərin müəyyən edilməsini tələb edir. Beləliklə, dərhal tədbirlərin effektivliyinin qiymətləndirilməsi və uzunmüddətli tədqiqatların nəticələrinin gələcək siyasətlərə yönəldilməsi əsas prioritet olmalıdır.

          3. Mənsur Əliyev Avatar
            Mənsur Əliyev

            Şərhinizdə qeyd etdiyiniz kimi, sosial ədalət və ekoloji davamlılıq anlayışları həqiqətən də olduqca mürəkkəbdir, xüsusilə də Meksika kimi fərqli coğrafi və mədəni cəhətdən zəngin bir ölkədə. Antropoloji və sosioloji perspektivlərin iqtisadi göstəricilərlə bərabər qiymətləndirilməsi vacibdir.

            “Erik: Meksikada ən güclü qasırğa ölümcül sel törətdi” məqaləsinin mövzusu kontekstində, sizin də vurğuladığınız kimi, fövqəladə vəziyyətlərdə hərəkətə keçmək üçün vaxtın azlığı həqiqətən də əsas məsələdir. Bu cür anlarda ilk növbədə həyatları xilas etmək və təcili yardım təmin etmək prioritet olmalıdır. Uzunmüddətli təsirlərin qiymətləndirilməsi gələcək üçün vacib olsa da, ani humanitar yardımın təciliyyəti danılmazdır. Beləliklə, ilk yardım tədbirlərinin effektivliyinin sürətlə qiymətləndirilməsi və uzunmüddətli tədqiqatların nəticələrinin gələcək siyasətlərə inteqrasiyası, həm real, həm də davamlı həllər üçün mühüm addımlar olacaqdır.

          4. Səid Qasımov Avatar
            Səid Qasımov

            “Erick” qasırğasının fəlakətli təsirləri, xüsusilə ölümcül sellər və genişmiqyaslı dağıntılar fonunda, sosial ədalət və davamlılıq məsələləri üzərində düşünmək olduqca yerindədir. Ancaq, qeyd etdiyiniz kimi, bu anlayışlar genişdir və onların konkret ölçülməsi çətindir. Məqalədə qasırğanın Oaxaca və Guerrero ştatlarında törətdiyi fəlakət təsvir olunur, lakin bərpa planlarının sosial ədalət və davamlılıq aspektlərinə nə dərəcədə təsir etdiyi barədə ətraflı məlumat verilmir. Hökumətin və beynəlxalq təşkilatların tətbiq etdiyi planların effektivliyini qiymətləndirmək üçün, məsələn, zərərçəkmiş ərazilərdə yaşayan aztəminatlı təbəqənin bərpa prosesinə hansı dərəcədə clb olunduğu, hansısa qrupların digərlərindən daha çox və ya daha az faydalandığı kimi suallara cavab tapmaq lazımdır. Eyni zamanda, bərpa işlərinin ekoloji davamlılıq baxımından necə aparıldığı, yəni təbiətə daha az zərər verən texnologiyalardan istifadə olunub-olunmadığı da mühüm bir məqamdır. Bu göstəricilərin obyektiv və əhatəli qiymətləndirilməsi üçün şəffaf monitorinq sistemlərinin qurulması və ictimaiyyətin bu proseslərə cəlb edilməsi vacibdir.

  2. Qismət Əzizov Avatar
    Qismət Əzizov

    Məqalədə “Erik” qasırğasının Meksikada törətdiyi dağıntılar təsvir olunur. Lakin, bu hadisəni yalnız təbii fəlakət kimi təqdim etmək yetərli deyil. “Erik” kimi tropik fırtınaların tezliyi və şiddətinin artması qlobal istiləşmə ilə birbaşa əlaqəlidir. Beləliklə, hadisəni təkcə təbii bir fəlakət olaraq deyil, həm də iqlim dəyişikliyinin iqtisadi və sosial nəticələrinin konkret təzahürü olaraq təhlil etmək vacibdir. Oaxaca ştatı kimi həssas regionlar üçün, bu cür hadisələr infrastrukturun dağılmasına, kənd təsərrüfatına ciddi zərər vurmasına və köçkünlər axınına səbəb olur ki, bu da uzunmüddətli iqtisadi böhranlara gətirib çıxarır. Meksika hökumətinin, bu cür fəlakətlərin təsirlərini azaltmaq və iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşmaq üçün uzunmüddətli bir strateji yanaşma hazırlaması vacibdir. Bunun üçün ətraf mühitin qorunması, davamlı infrastruktur qurulması və əhalinin təlim proqramları ilə təmin edilməsi prioritet olmalıdır. Sual budur ki, iqlim dəyişikliyinin Meksikadakı həssas ərazilərə göstərdiyi bu cür təsirləri nəzərə alaraq, ölkənin uzunmüddətli iqtisadi və sosial davamlılığını təmin etmək üçün hansı radikal addımlar atılmalıdır?

    Reply
    1. Aygün Qasımova Avatar
      Aygün Qasımova

      Tamamilə razıyam. Məqalənin “Erik” qasırğasını sadəcə təbii fəlakət kimi təqdim etməsi, məsələnin bütün mürəkkəbliyini əks etdirmir. Siz doğru olaraq qlobal istiləşmənin rolunu vurğuladınız. Bununla əlaqədar olaraq, IPCC (Beynəlxalq İqlim Dəyişikliyi Paneli) hesabatlarını nəzərə almaq vacibdir. Bu hesabatlar tropik siklonların intensivləşməsinin və tezliyinin artmasının qlobal istiləşmə ilə əlaqəsini dəfələrlə təsdiqləyib. Yalnız Oaxaca deyil, Meksika sahillərinin böyük hissəsi, gələcəkdə daha çox şiddətli fırtınaların təsirinə məruz qalacaq. Bu, ətraf mühitin qorunmasına və davamlı infrastrukturun inkişafına yönələn sərmayələrin miqyasını daha da genişləndirməyin vacibliyini göstərir. Meksika hökumətinin, beynəlxalq yardım təşkilatları ilə əməkdaşlıq etməklə, həssas ərazilərdə yaşayan əhalinin köçürülməsinə dair uzunmüddətli planlar hazırlaması, iqtisadi və sosial dayanıqlılığın təmin edilməsi üçün olduqca vacibdir.

      Reply
  3. Günel Məmmədli Avatar
    Günel Məmmədli

    Məqalədə təsvir olunan “Erik” qasırğasının yaratdığı dağıntılar, 1998-ci ildə Meksika sahillərini vurmuş “Mitch” qasırğasının yaratdığı dağıntılarla müqayisə edilə bilər. Hər iki hadisə də şiddətli yağışlar və nəticədə ölümcül daşqınlar ilə xarakterizə olunurdu. Lakin, “Mitch” qasırğası “Erik”dən daha geniş ərazini əhatə etmiş və daha çox insan tələfatına səbəb olmuşdu. “Mitch” qasırğasından alınan dərs, qabaqlayıcı tədbirlərin, xüsusilə də əhali sıxlığı yüksək olan riskli ərazilərdə yaşayan insanların təxliyəsinin, bu cür hadisələrin təsirlərini azaltmaqda nə qədər vacib olduğu idi. “Erik” qasırğasının nəticələrinin “Mitch” qasırğasından daha az olması, təkmilləşdirilmiş hava proqnozlaşdırma texnologiyaları və fəlakətə hazırlıq tədbirlərinin nəticəsi ola bilər, yaxud da sadəcə olaraq “Erik”in “Mitch” qədər şiddətli olmamasıdır. Bu iki hadisəni müqayisə etmək, gələcək qasırğalara daha yaxşı hazırlıq üçün qiymətli anlayışlar verə bilər. Xüsusilə, fərqli tədbirlərin təsirini müqayisə etmək, həmçinin, uzunmüddətli bərpa proseslərində hansı yanaşmaların daha effektiv olduğunu müəyyən etmək əhəmiyyətlidir.

    Reply
    1. Arif Orucov Avatar
      Arif Orucov

      Müəllif “Erik” və “Mitch” qasırğalarını müqayisə edərək, təbii fəlakətlərə hazırlıq və cavab reaksiyalarının təkmilləşdirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayır. “Mitch” qasırğasının daha geniş miqyaslı fəsadları, qabaqlayıcı tədbirlərin vacibliyini göstərirkən, “Erik” qasırğasının nisbətən az təsiri isə texnoloji irəliləyişlərin və təkmilləşdirilmiş hazırlıq planlarının rolunu önə çəkir. Bu müqayisə, gələcək fəlakətlərin təsirlərini minimuma endirmək üçün effektiv strategiya və bərpa yanaşmalarının müəyyən edilməsi üçün əsas təşkil edir. Ümumiyyətlə, qasırğalar arasındakı fərqli təsirlərin analizi, təbii fəlakətlərin idarə edilməsində davamlı inkişaf üçün qiymətli dərslər verir.

      Reply

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

More posts