Hər evdəki cihazların söhbətləri yazdığı üzə çıxdı

Written by

SİÇANLAR ARTIQ SADƏCƏ HƏRƏKƏT ETMİR, DİNLƏYİR

Kompüterinizin yanındakı adi bir optik siçan sizi dinləyə bilər. Kaliforniya Universiteti İrvine (UC Irvine) tədqiqatçılarının apardığı diqqətçəkən araşdırma, optik siçanların masadakı səs vibrasiyalarını qavrayaraq danışıqları deşifrə edə bildiyini üzə çıxarıb. Elm adamları bu yeni kiberhücum metoduna zarafatlı bir ad veriblər: “Mic-E-Mouse.”

Tədqiqatçılar cəmi 35 dollar dəyərində və 20 min DPI ayırdetmə qabiliyyətinə malik sensorları olan bir siçanla apardıqları eksperimentlərdə, proqram təminatı vasitəsilə danışıqları 61% dəqiqliklə tuta bildilər. Optik siçan, danışarkən masada yaranan mikroskopik vibrasiyaları qavrayır. Bu məlumatlar, xüsusi bir Vyener filtri ilə səs-küydən təmizləndikdən sonra süni intellekt dəstəkli dil modelinə ötürülür.

Sistem, xüsusilə rəqəmləri və qısa sözləri olduqca aydın tanıyır. Bu o deməkdir ki, kredit kartı nömrəsini ucadan söyləmək, düşündüyünüzdən daha təhlükəli ola bilər.

KİBERHÜCUM NECƏ BAŞ VERİR?

Bu metodun işləməsi üçün kompüterin əvvəlcə zərərli proqram təminatı ilə yoluxdurulması lazımdır. Lakin mütəxəssislərin fikrincə, siçan sensorlarından gələn məlumatlar antivirus sistemləri tərəfindən zəif qorunduğu üçün hücumçular bu məlumatları asanlıqla kənara ötürə bilirlər. Sadə bir “açıq mənbə” proqram təminatı belə, optik siçan sensor məlumatlarını sui-istifadə etmək üçün kifayət edə bilir.

NƏYİN ÜZƏRİNDƏ OLDUĞU DA VACİBDİR

Eksperimentlərdə, siçanın düz və sərt səthlərdə daha aydın “dinləmə” apardığı müşahidə edildi. Siçan altlığı və ya masa örtüyü istifadə edildikdə isə effektivlik ciddi şəkildə azalır. Səs-küylü mühitlərdə ya da vibrasiyalı maşınların olduğu yerlərdə sistemin dəqiqliyi azalır.

Tədqiqat, yalnız səsləri deyil, addım səslərini və klaviatura düymələrinin basılmasını da qavraya biləcəyini göstərdi. Hər düymənin fərqli bir vibrasiya profili olması sayəsində, yazılan mətnlərin bir hissəsi də təxmin edilə bilər.

İSTEHSALÇILARA TƏCİLİ XƏBƏRDARLIQ GÖNDƏRİLDİ

UC Irvine komandası, tapıntılarını 26 fərqli siçan istehsalçısına çatdıraraq təhlükəsizlik tədbirləri görülməsi istiqamətində çağırış etdi. Şirkətlərin hazırda sensor məlumatlarını qoruyacaq proqram yamaları üzərində işlədiyi bildirilir.

Tədqiqatçı Mohamad Fakih, bu cür “yan kanal” hücumlarını 10 ildən artıqdır ki, araşdırdıqlarını bildirdi. Fakih, “Mic-E-Mouse layihəsi iki il yarıma bu səviyyəyə çatdı. İndi dron sensorlarının da oxşar şəkildə danışıqları qavrayıb-qavramadığını test edirik” dedi.

QƏHVƏ SİÇANLARDAN DAHA TƏHLÜKƏSİZ GÖRÜNÜR

Nəticə etibarı ilə, masanızdakı kiçik bir optik siçan belə artıq adi bir avadanlıq deyil; potensial bir casus cihaza çevrilib. Bu tapıntılar, gündəlik texnoloji cihazların nə qədər asanlıqla müşahidəçiyə çevrilə biləcəyini bir daha xatırladır. Yeni kiberhücum metodu rəqəmsal dünyada məxfiliyin nə qədər kövrək olduğunu göstərir.

24 saat

Comments

7 responses to “Hər evdəki cihazların söhbətləri yazdığı üzə çıxdı”

October 13, 2025

Laləzar Həsənli

Bu məqalə həqiqətən də diqqətimi çəkdi. Optik siçanların belə “dinləyə” biləcəyi fikri təəccüblüdür. Bu o edməkdir ki, adi ofisimizdə və ya evimizdə istifadə etdiyimiz texnologiyaların təhlükəsizliyi haqqında daha çox düşünməliyik. Məqalədə qeyd olunan 35 dollarlıq sensorla belə yüksək dəqiqlik əldə edilməsi, texnologiyanın nə qədər sürətlə inkişaf etdiyini göstərir. Bəs, belə bir hücumun qarşısını almaq üçün istehsalçılar hansı əsas tədbirləri görürlər?

Reply
October 13, 2025

Zəhra Həsənli

Yaxşı, demək ki, evimizdəki cihazlar sadəcə işləmirlər, bir də qulaq asırlar. Mən elə fikirləşirdim ki, bu siçanlar nəyə lazımdı, hər şeyi bilirmişlər, indi də danışdıqlarımızı dinləyirlər. Nə isə, heç olmasa kredit kartı nömrəsini ucadan deməyək, yoxsa siçanımız hamısını eşidib xəbər verəcək! Gələcəkdə “Mic-E-Mouse” adlı bir film çəkilərsə, heç təəccüblənmərəm.

Reply
October 13, 2025

Şəbnəm Rzayeva

Bu həqiqətən də təəccübləndirici bir kəşfdir. Optik siçanların belə həssas ola biləcəyini təsəvvür etmək çətin idi. Belə bir texnologiyanın mövcudluğu, şəxsi məlumatların təhlükəsizliyi baxımından əslində qorxuludur. Mən də bu məqaləni oxuduqdan sonra ağlıma ilk gləən sual oldu: Belə bir hücum metodunun qarşısını almaq üçün hansı texniki və ya proqram təminatı tədbirləri görülə bilər? Çünki məlumata görə, adi antivirus proqramları bu məlumatları effektiv qorumur.

Reply
October 13, 2025

Pərvin Turalova

Bu tədqiqat doğrudan da hər evdəki texnologiyanın təhlükəsizliyinə dair ciddi suallar doğurur. Optik siçan kimi adi bir cihazın belə dinləmə qabiliyyətinə sahib olması, hər birimizin şəxsi məlumatlarımızın nə qədər qorunmasız ola biləcəyini göstərir. “Mic-E-Mouse” adı da bu məsələnin ciddiliyini bir az da yumşaltmaq cəhdi kimi görünür, lakin həqiqətən də ürək sıxıcıdır ki, sadə bir siçan belə bizim danışıqlarımızı və hətta yazdığımız mətnləri belə deşifrə edə bilər. Məlumatların antivirus sistemləri tərəfindən zəif qorunduğu faktı isə bu təhlükəni bir az da artırır. Gələcəkdə texnologiya inkişaf etdikcə, bu cür “dinləyən” cihazların sayının artması qaçılmazdır və bu da evdəki təhlükəsizlik barədə daha ciddi düşünməli olduğumuzu göstərir.

Reply
October 13, 2025

Pərvin Fərmanli

Bu maraqlı tədqiqat, texnologiyanın gözlənilməyən sahələrindəki təhlükəsizlik risklərini bir daha gözümüzün önünə gətirir. Optik siçanların adi bir cihaz olmaqdan çıxıb informasiya toplayan bir vasitəyə çevrilməsi, hər evdəki cihazların təhlükəsizliyi barədə düşünməyə vadar edir. Bu cür metodların aşkarlanması, gələcəkdə cihaz istehsalçılarının dha güclü təhlükəsizlik tədbirləri tətbiq etməsinə səbəb olacaq.

Reply
October 13, 2025

Faiq Hüseynli

Bu araşdırma həqiqətən də diqqət çəkicidir. Hər evdəki cihazların bu cür informasiya daşıyıcısı ola biləcəyi fikri təəccüblüdür. Əslində, texnologiyanın bizə təqdim etdiyi imkanlar bəzən gözlənilməz nəticələr doğura bilir. Bu “Mic-E-Mouse” üsulu, kiber təhlükəsizlik sahəsində yeni bir yanaşma tələb etdiyini göstərir.

Reply
October 13, 2025

Zəhra Nurlu

Bu həqiqətən də düşündürücü bir məqalədir. Optik siçanların belə hssas ola biləcəyini təsəvvür etmək çətindir. Məqalədə qeyd olunan “Mic-E-Mouse” konsepsiyası, gündəlik həyatımızda istifadə etdiyimiz texnologiyaların gizli potensialı haqqında məni daha da düşündürdü. Mən də evdə işləyərkən bəzən kompüterimin yanında səsli danışıqlar aparıram, bəzən də vacib məlumatları ucadan təkrarlayıram. Bu məqalədən sonra kredit kartı nömrələrimi ucadan deməyə çəkinəcəyəm. Maraqlıdır, əgər bu texnologiya inkişaf etsə, gələcəkdə istifadə etdiyimiz digər məişət cihazları da oxşar “dinləmə” qabiliyyətinə sahib ola bilərmi?

Reply