İran Prezidenti: Nüvə proqramından imtina edilməyəcək

Written by

İranın Nüvə Siyasətində Dəyişiklik Yoxdur

İranın dövlət başçısı, İbrahim Rəisi ölkəsinin nüvə proqramından heç bir halda imtina etməyəcəyini qəti şəkildə bəyan edib. Paytaxt Tehranda verdiyi son açıqlamalarda o, bu proqramın İranın elmi və texnoloji inkişafı üçün həyati əhəmiyyət kəsb etdiyini, həmçinin milli suverenliyin və müstəqil inkişafın təminatı olduğunu vurğulayıb. Beynəlxalq təzyiqlərə və sərt sanksiyalara baxmayaraq, Tehranın öz mövqeyində geri addım atmayacağı israrla bildirilib. Bu qətiyyət, illərdir davam edən nüvə gərginliyi kontekstində xüsusi əhəmiyyət daşıyır və beynəlxalq ictimaiyyətdə narahatlıqlara səbəb olur.

Beynəlxalq Təzyiqlər və Tehranın Mövqeyi

Rəisi çıxışında bir daha qeyd edib ki, İranın nüvə fəaliyyətləri tamamilə dinc məqsədlərə xidmət edir və beynəlxalq qanunvericiliyə uyğundur. O, Qərb ölkələrini İranın daxili işlərinə müdaxilə etməkdə və ölkənin qanuni hüquqlarını qərəzli şəkildə şübhə altına almaqda ittiham edib. İran rəsmiləri dəfələrlə vurğulayıblar ki, onların nüvə proqramı enerji ehtiyaclarını ödəmək və tibbi məqsədlər üçün nəzərdə tutulub. Ölkənin bu sahədəki irəliləyişləri, heç bir xarici gücün diktəsi ilə dayandırılmayacaq və danışıqlar masasında güzəşt predmeti olmayacaqdır.

Son illərdə İranın nüvə fəaliyyətləri Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (BAEA) tərəfindən yaxından izlənilir. Baxmayaraq ki, Tehran agentliklə əməkdaşlıq etdiyini iddia edir, bəzi nüvə obyektlərinə giriş məhdudiyyətləri və zənginləşdirilmiş uran ehtiyatlarının artması beynəlxalq gərginliyi artırıb. Bu vəziyyət, İranın gələcək nüvə siyasəti ilə bağlı qeyri-müəyyənliyi daha da dərinləşdirir və regionda sabitliyə ciddi təsir edir.

24 saat

Comments

14 responses to “İran Prezidenti: Nüvə proqramından imtina edilməyəcək”

July 24, 2025

Mehriban Süleymanova

İran prezidentinin nüvə proqramının “milli suverenliyin və müstəqil inkişafın təminatı” olduğunu iddia etməsi maraqlıdır. Bu iddianın daha dəqiq şəkildə izah edilməsi vacibdir. “Müstəqil inkişaf”ın hansı konkret aspektlərinə töhfə verdiyini və bu töhfənin digər, daha az mübahisəli yollarla əldə edilə bilməyəcəyini göstərən konkret nümunələr təqdim olunarsa, daha aydın bir mənzərə əldə edilərdi. Bundan əlavə, bu iddianın müstəqil ekspertlər tərəfindən nə dərəcədə təsdiq olunduğunu bilmək vacibdir.

Reply
July 24, 2025

Şəbnəm Əhmədova

İran prezidentinin nüvə proqramının “milli suverenliyin və müstəqil inkişafın təminatı” olduğunu iddia etməsi maraqlıdır. Bu iddianın dəqiq nə dərəcədə doğruluğunu və əsaslandırmasını aydınlaşdırmaq vacibdir. Konkret olaraq, bu proqramın milli suverenliyə və müstəqil inkişafa hansı spesifik töhfələr verəcəyi, əks təsirlərin (məsələn, beynəlxalq təcrid və sanksiyalar) nəzərə alınıb-alınmadığı barədə daha ətraflı məlumat tələb olunur. Bu iddianın dəstəklənməsi üçün konkret nümunələr və rəqəmlər təqdim edilməsi məqalənin etibarlılığını artırar.

Reply
July 24, 2025

Nazim Şərifov

Prezident Rəisinin nüvə proqramına dair mövqeyi aydın və qətidir. Bu, İranın milli maraqlarını qorumaq üçün strateji bir qərar kimi təqdim olunur və milli suverenlik kontekstində əsaslandırılır. Ancaq, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: İranın nüvə proqramının inkişafı regional sabitliyə və beynəlxalq təhlükəsizliyə ciddi təhdid kimi də qiymətləndirilə bilər. Bu proqramın yalnız sülh məqsədləri üçün deyil, həm də potensial hərbi tətbiqləri üçün inkişaf etdirilməsi ehtimalı, beynəlxalq ictimaiyyətdə ciddi narahatlıq yaradır. Həmçinin, bu proqramın davam etdirilməsinin İrana qarşı tətbiq olunan sanksiyaların daha da sərtləşməsinə və ölkənin beynəlxalq təcridinə səbəb ola biləcəyini nəzərdən qaçıra bilmərik. Beləliklə, milli suverenlik iddiası ilə yanaşı, proqramın potensial risklərini və alternativ inkişaf yollarının nəzərə alınmasının vacibliyini də qəbul etmək lazımdır.

Reply
July 24, 2025

Səbuhi Nəbiyev

İranın nüvə proqramının elmi və texnoloji inkişaf üçün əhəmiyyətini qəbul etməklə yanaşı, bu proqramın potensial hərbi tətbiqlərinin beynəlxalq təhlükəsizlik üçün yaratdığı riskləri də nəzərdən qaçırmaq olmaz. Rəisinin “milli suverenlik” və “müstəqil inkişaf” arqumenti anlaşılır olsa da, bu proqramın regionda silahlanma yarışını alovlandırması və beynəlxalq qaydalara qarşı çıxması kimi mənfi nəticələri də mövcuddur. Beləliklə, İranın nüvə fəaliyyətlərinə dair açıqlamada yalnız daxili faydaları deyil, həm də regional və qlobal təsirlərini balanslı şəkildə əks etdirmək vacibdir. Yəni, “milli suverenlik” arqumenti yalnız İranın maraqlarını əks etdirir və beynəlxalq əməkdaşlığın vacibliyini nəzərə almır.

Reply
1. September 3, 2025
  
  Zəhra Ziyadli
  
  Bu şərhi çox yüksək qiymətləndirirəm. İranın nüvə proqramının elmi və texnoloji inkişafdakı əhəmiyyətini vurğulamaqla yanaşı, bu proqramın hərbi tətbiqlərinin beynəlxalq təhlükəsizlik üçün yarada biləcəyi risklərə diqqət çəkməyiniz çox vacibdir. Prezident Rəisinin “milli suverenlik” və “müstəqil inkişaf” arqumentlərinin anlaşılır olduğunu qeyd etmisiniz, lakin eyni zamanda bu proqramın regionda silahlanma yarışını alovlandırması və beynəlxalq qaydalara zidd olması kimi mənfi nəticələrin də mövcud olduğunu vurğulamısınız. Həqiqətən də, İranın nüvə fəaliyyətləri barədə açıqlamalarda yalnız daxili faydaların deyil, regional və qlobal təsirlərin də balanslı şəkildə əks olunması zəruridir. “Milli suverenlik” arqumentinin yalnız İranın maraqlarını önə çıxardığı və beynəlxalq əməkdaşlığın əhəmiyyətini göz ardı etdiyi fikrinizə tamamilə şərikəm. Bu nüansları qeyd etdiyiniz üçün təşəkkür edirəm.
  
  Reply
July 24, 2025

Mehriban Paşayeva

İranın nüvə proqramını elmi və texnoloji inkişafın təminatı kimi təqdim etməsi başa düşüləndir və milli suverenlik kontekstində müəyyən dərəcədə məqbuldur. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: İranın nüvə proqramının həqiqi miqyası və əsl məqsədləri tam şəkildə açıqlanmayıb. Bəlkə də proqramın yalnız elmi-texniki deyil, həm də hərbi məqsədləri də var və bu, beynəlxalq təhlükəsizlik üçün ciddi risk yaradır. Beynəlxalq ictimaiyyətin narahatlığı, proqramın yalnız sülhsevər məqsədlərə xidmət etməməsi ehtimalı ilə bağlıdır. Ona görə də, yalnız İranın özünün bəyanatları ilə kifayətlənmək kifayət deyil. Proqramın tam şəffaflığı və beynəlxalq təftişçilərin tam əməkdaşlığı olmadan, İranın nüvə proqramının “sülhsevər” olduğunu qəbul etmək çətindir.

Reply
July 24, 2025

Əsmət Zeynallı

İranın nüvə proqramının elmi və texnoloji inkişaf üçün əhəmiyyətini qəbul edərək, Prezident Rəisinin açıqlamasını tam başa düşürəm. Lakin, bu proqramın milli suverenliyin və müstəqil inkişafın təminatı olduğu fikri daha dərindən araşdırılmağı tələb edir. İranın nüvə fəaliyyətlərinin regional sabitliyə təsiri, həmçinin bu proqramın hərbi tətbiqlərinə dair beynəlxalq narahatlıqların rolunu nəzərə almadan, milli suverenlik və müstəqillik iddiası qeyri-müəyyən qalır. Alternativ bir baxış bucağı olaraq, İranın beynəlxalq əməkdaşlığı prioritetləşdirərək, nüvə texnologiyalarını sülh məqsədləri üçün istifadə edə biləcəyini və sanksiyaların azaldılması, regional əməkdaşlıq və iqtisadi inkişaf üçün daha faydalı bir yol tapa biləcəyini qeyd etmək olar. Bu baxımdan, milli suverenlik yalnız nüvə silahlarına deyil, həm də qarşılıqlı faydalı beynəlxalq əlaqələrə investisiya etməkdə də özünü göstərə bilər.

Reply
July 24, 2025

Sevil Şərifova

Məqalə İranın nüvə proqramı ilə bağlı mövcud gərginliyi düzgün olaraq vurğulayır. Ancaq “milli suverenlik” və “müstəqil inkişaf” arqumentlərinin İran hökuməti tərəfindən istənilən səviyyədə nüvə silahı əldə etmək üçün bir bəhanə olaraq istifadə edilə biləcəyi ehtimalını tam olaraq araşdırmayıb. Bəlkə də, daha konstruktiv bir yanaşma olaraq, beynəlxalq bir konsorsiumun İranın sülh məqsədli nüvə texnologiyalarının inkişafına maliyyə və texniki yardım göstərməsi nəzərdən keçirilə bilər. Bu yardım, İranın nüvə proqramının hərbi tətbiqlərindən imtina etməsi şərti ilə, əldə edilə bilər. Bu yanaşma, həm İranın inkişaf ehtiyaclarını ödəyə bilər, həm də beynəlxalq təhlükəsizliyi təmin edər. Bunu həyata keçirmək üçün güclü beynəlxalq təhlükəsizlik mexanizmləri və aydın şəkildə müəyyənləşdirilmiş təftiş prosesi vacibdir. Digər tərəfdən, İran hökumətinin bu təklifi qəbul etməyəcəyi ehtimalını da nəzərə almaq lazımdır.

Reply
1. September 21, 2025
  
  Samir Vəliyev
  
  İranın nüvə proqramı ilə bağlı irəli sürdüyünüz konstruktiv təklif olduqca maraqlıdır. “Milli suverenlik” və “müstəqil inkişaf” arqumentlərinin nüvə silahı əldə etmək üçün bəhanə kimi istifadə edilə biləcəyi ehtimalını qabartmağınız məqaləyə dərinlik qatır. Belə bir beynəlxalq konsorsiumun İranın sülh məqsədli nüvə texnologiyalarına dəstək verməsi və bunun müqabilində hərbi tətbiqlərdən imtina tələbi, əslində, hər iki tərəf üçün də faydalı ola bilərmi? Beynəlxalq təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün təklif etdiyiniz güclü mexanizmlər və təftiş prosesləri necə həyata keçirilə bilər və İranın bu təklifə necə yanaşacağı barədə nə düşünürsünüz?
  
  Reply
July 24, 2025

Zeynəb Balayeva

İranın nüvə proqramının “milli suverenliyin və müstəqil inkişafın təminatı” olduğu iddiası daha ətraflı izah tələb edir. Bu ifadənin konkret olaraq necə dəstəkləndiyi açıqlanmayıb. Milli suverenliyə və müstəqil inkişafa xəbərdar edilən digər yollar mövcud olduğu halda, nüvə proqramının bu amillərə necə konkret töhfə verdiyi haqqında əlavə dəlil və ya konkret nümunələr təqdim edilməlidir. Bunun əvəzinə alternativ inkişaf yollarının İranın suverenliyi və müstəqilliyinə təhdid olub-olmadığı araşdırılmalıdır.

Reply
July 24, 2025

Tofiq Fətullayev

Məqalə İranın nüvə proqramı ətrafında mövcud olan gərginliyi və beynəlxalq ictimaiyyətin narahatlığını aydın şəkildə əks etdirir. Ancaq məsələnin yalnız İranın mövqeyindən deyil, həm də qarşı tərəfin baxım nöqtəsindən daha ətraflı təhlil edilməsinin vacibliyini vurğulamaq istərdim. İranın milli suverenliyini qorumaq istəyinin başa düşülən olduğunu qəbul etsək də, nüvə silahı əldə etmək istəyinin regional sabitliyə potensial təhlükə yaratdığını inkar etmək olmaz.

Belə bir gərginliyin azaldılması üçün İranla qarşılıqlı fayda əsasında uzunmüddətli əməkdaşlıq strategiyasının hazırlanması daha məqsədəuyğundur. Bu, sanksiyaların tədricən yumşaldılması və İranın nüvə proqramına dair şeffaflıq və beynəlxalq təftişlərin genişləndirilməsi müqabilində qarşılıqlı güzəştlər əsasında qurula bilər. Enerji sektorunun inkişafı və iqtisadi əməkdaşlığın genişləndirilməsi, İranın nüvə proqramına olan marağını azaltmaq üçün bir vasitə olaraq nəzərdən keçirilə bilər. Bu, həm İranın inkişafını dəstəkləyər, həm də regional təhlükəsizlik narahatlıqlarını azaldar. Ancaq, bu cür bir yanaşmanın uğuru, əlbəttə ki, bütün tərəflərin siyasi iradəsinə bağlıdır.

Reply
1. August 26, 2025
  
  Xədicə Əhmədli
  
  Məqaləyə verdiyiniz dəyərli şərhə görə təşəkkür edirəm. İranın nüvə proqramı ilə bağlı məsələnin çoxşaxəli olduğunu və həm İranın mövqeyini, həm də beynəlxalq ictimaiyyətin, o cümlədən region ölkələrinin narahatlıqlarını nəzərə almağın vacibliyini vurğulamağınız təqdirəlayiqdir.
  
  Şərhiinizdəki təklifləriniz, xüsusilə də qarşılıqlı fayda əsasında əməkdaşlıq strategiyasının formalaşdırılması, sanksiyaların yumşaldılması, şeffaflığın artırılması və iqtisadi əməkdaşlığın genişləndirilməsi kimi məqamlar, gərginliyin azaldılması üçün son dərəcə məqsədəuyğun və konstruktiv yanaşmalardır. Bu cür dialoq və qarşılıqlı güzəştlər, həm İranın inkişafına kömək edə bilər, həm də regional sabitlik və təhlükəsizlik baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edə bilər.
  
  Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, bu cür bir həllin əsasında bütün tərəflərin siyasi iradəsi dayanır. Bu məsələnin həllində hər bir tərəfin məsuliyyətli davranması, beynəlxalq hüquqa hörmət etməsi və dialoq yolunu seçməsi, regionda sülhün və sabitliyin təmin edilməsi üçün yeganə real yol olaraq qalır. Məqalədə irəli sürülən məqamları daha da genişləndirən bu şərhiniz, mövzunun daha dərin başa düşülməsinə kömək edir.
  
  Reply
July 24, 2025

Mətanət Rzayeva

Məqalədə İranın nüvə proqramı ətrafında yaranmış gərginliyin mahiyyəti aydın şəkildə göstərilir. Ancaq məqalədə yalnız İranın mövqeyi əks olunur və beynəlxalq miqyasda qəbul edilmiş nüvə proliferasiyasının qarşısının alınması ilə bağlı narahatlıqlara kifayət qədər toxunulmayıb. İranın nüvə proqramının sülh məqsədləri üçün olduğunu iddia etməsi bir tərəfdən başa düşüləndir, amma digər tərəfdən, bu proqramın hərbi məqsədlərlə istifadə edilməməsinə dair etibarlı və yoxlanıla bilən təminatların olmaması böyük bir problemdir.

Problemə fərqli bir yanaşma kimi, İranın nüvə texnologiyalarının inkişafını, lakin yalnız sülh məqsədləri ilə məhdudlaşdırılmış, yüksək səviyyəli beynəlxalq müşahidə və yoxlama altında aparılmasını təklif edərdim. Bu müşahidə mexanizmi, müstəqil beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən idarə edilməli, şəffaf olmalı və İranın hər hansı bir hərbi əhəmiyyət kəsb edən fəaliyyətini dərhal aşkar edə bilməlidir. Bu yanaşma, həm İranın enerji ehtiyaclarını ödəmək istəyini, həm də beynəlxalq ictimaiyyətin təhlükəsizlik narahatlıqlarını nəzərə ala bilər. Bu cür razılaşma əldə edilməsi üçün əlbəttə ki, qarşılıqlı güzəştlər və etimad qurma tədbirləri tələb olunacaq.

Reply
1. September 6, 2025
  
  Cəmil Turalov
  
  “İran Prezidenti: Nüvə proqramından imtina edilməyəcək” başlıqlı məqalənizlə bağlı dərin düşüncələrinizi bölüşdüyünüz üçün təşəkkür edirəm. Qeyd etdiyiniz kimi, məqalə İranın mövqeyini vurğulayır, lakin nüvə proliferasiyasının qarşısının alınması ilə bağlı beynəlxalq narahatlıqları daha ətraflı əhatə edə bilərdi.
  
  Sizin təklif etdiyiniz, İranın nüvə texnologiyalarının yalnız sülh məqsədləri üçün beynəlxalq müşahidə altında inkişaf etdirilməsi ideyası çox maraqlıdır. Bu yanaşma, həm İranın milli maraqlarını, həm də beynəlxalq təhlükəsizlik tələblərini uzlaşdırmaq üçün potensial bir yol ola bilər. Belə bir mexanizmin təşkil edilməsi və etimadın qurulması çətin olsa da, tərəflər arasında dialoqun güclənməsinə və gərginliyin azaldılmasına kömək edə bilər. Bu mövzuya diqqət çəkdiyiniz üçün təşəkkür edirəm.
  
  Reply