) istifadə etməmək tövsiyə olunur. Qəzzada İsrail zərbələri: Dünya ilə əlaqə kəsildi

İsrailin Qəzza bombardmanı: Dünya ilə əlaqə kəsildi

Xan Yunis, Qəzza – Əziz bir yoldaşın insan olması vacib deyil ki, itirildiyində dərin kədər hiss edilsin. Bəzən bu, sadiq bir şahidə çevrilən bir cihaz olur – sevinc və kədərlərinizin, xoş anlarınızın və ən ağrılı fəsillərinizin sadiq şahidi.

Dünyanın ən böyük açıq hava həbsxanasında həyatın çətinlikləri fonunda bu cihaz sadəcə bir əşyadan daha çoxuna çevrilir. O, sizin bir parçanız, dünyaya açılan portalınız, həbsxana içində və ya xaricində dağılmış yaxınlarınıza çatmağınızın yeganə yoludur.

Onun linzası ilə bəzən sevinc və gözəllikləri çəkə bilərsiniz, lakin çox vaxt yalnız düşən raketləri və ya evlərin dağıntıları altında qalan sakinlərin cəsədlərini görüntüləyir.

Bəs bu sadiq yoldaş soyqırım xaosu nəticəsində yox olduğunda əlinizdə nə qalır?

Mobil telefonum zədələrdən təslim oldu

Mobil telefonum zədələrindən təslim oldu.

Təcili tibbi yardım ləğv edildikdən sonra öldürülən, İsrail bombalarından sağ qaldıqları üçün cəzalandırılan minlərlə insanım haqqında yazarkən istifadə etdiyim ifadə ilə onu bu cür təsvir etdiyimə inana bilmirəm.

Lakin öz növbəsində, telefonum bu uzun sürən İsrail qəddarlığına, enerji qıtlığının texnogen fəlakətinə, toz və qumla aşınmaya, həddindən artıq qızmış çadırlarda boğulmaya və zəif internet bağlantısının daimi əzabına dözdü.

O, dözməyə çalışdı, lakin hər kəsin dözüm limiti var. Xaoslu izdihamlı kütlələr arasında zədələnmiş evimizi tərk edib 14-cü dəfə köçdüyümüz gün o, yerə düşdü.

Necə oldusa, o ağır zərbədən sağ çıxdı, lakin ekranı çatladıqdan və korpusu zədələndikdən sonra cəmi 70 gün davam etdi, yaraları dözülməz həddə çatana qədər.

Və sonra həmişəlik qaraldı.

Qəribədir ki, təsəlli tapdım. Ağrılı olmadığına görə yox, tək olmadığıma görə. Eyni şeyin başqalarının da başına gəldiyini görmüşəm: dostlar, qohumlar sevdikləri insanların məhv olduğu kimi, telefonlarının da yavaş-yavaş məhv olduğunu seyr edirdilər.

Qəribədir ki, bu kiçik, paylaşılan itkilərdə təsəlli tapırıq. Sevdiklərimiz həlak olub, rifahımız dağılır, amma telefonlarımızın məhv olmamasını gözləyirik. Əsl möcüzə onların bu qədər uzun müddət davam gətirməsidir.

Smartfon asılılığı populyar bir termin kimi istifadə olunur. Lakin Qəzza zolağında, əgər hələ də bir telefonunuz varsa, bu, asılılıq deyil, sağ qalmaqdır.

Bu bir qurtuluş yoludur. Yapışdığınız kiçik, işıqlı bir portal. O, sizə qısa müddətə keçmişə qayıtmağa, xatirələr arasında gəzməyə, indi məzarların üzərindəki adlar və ya hələ də ümidlə pıçıldadığınız adlar olan sevdiklərinizin üzlərinə baxmağa kömək edir.

Telefonunuzun duyğusuz yaddaşı hələ də onların gözəl təbəssümlərini saxlayır. O, sizi çata bilmədiyiniz insanlarla, başqa cür eşidə bilmədiyiniz səslərlə birləşdirir. Ağrını sağaltmaqla yox, diqqətinizi yayındırmaqla azaldır.

Təmin edə bilmədiyiniz aclıq kimi, ağız sulandıran yeməklərin görüntülərini izləyir, boşluğunuzu ələ salırsınız.

Masaüstünüz dağıntılar altında ikən, yad insanların ailəvi şam yeməklərini izləyirsiniz. Bir neçə kilometr aralıda uşaqların aclıqdan öldüyünü bilə-bilə necə belə səhnələri paylaşmağa cəsarət edirlər deyə düşünürsünüz? Yenə də görüntüləri izləməyə davam edirsiniz, çünki bir anlıq bu, sərt, lakin sakitləşdirici bir sedativdir.

“Sağsanmı?”

Dünyaya davam edən soyqırım haqqında gündəlik məlumat verən biri olduğunuzda, yeni bir yoldaş tapmaq qaçılmaz bir zərurətə çevrilir. Lakin Qəzzada bu axtarış fəlakətli nəticələnir.

Həyatın xarabalıqlara çevrildiyi və hətta çörəyin belə qıt olduğu bir yerdə cihaz tapmağın qeyri-mümkün olduğunu düşünə bilərsiniz, lakin təəccüblüdür ki, blokadanı keçərək bura yol tapmış ən son yüksək səviyyəli markalar da daxil olmaqla, bol seçimlər mövcuddur.

Lakin bura Qəzzadır, burada bir torba un 700 dollar təşkil edir, bu səbəbdən bir cihazın qiyməti tamamilə fərqli bir səviyyədədir.

Hətta müvəqqəti mağazalardakı ən keyfiyyətsiz telefonlar belə, soyqırım şəraiti səbəbindən qiymətləri şişərək, mağazanın özünü qurmağa gələn xərcdən daha baha satılır.

Və bununla bitmir. Nəfəs aldığınız havadan başqa demək olar ki, heç nəyin pulsuz olmadığı bir yerdə nağd pul ödəməlisiniz.

Bir iPhone başqa yerdə 1000 dollar ola bilər, lakin burada 4200 dollara başa gəlir.

Beləliklə, daha sərfəli bir şey tapmaq ümidi ilə daha ucuz seçimlərə üz tutursunuz, lakin hesablamalar dəyişmir.

Amma mən belə deyiləm – çünki hər iki halda, bu cür ağlasığmaz məbləğlər xərcləyərək, əsirgədənlərinizin tətbiq etməyə çalışdığı reallığı öz pulunuzla möhkəmləndirmiş olursunuz.

Anlayırsınız ki, onların planına xidmət edirsiniz. Bu soyqırım mühasirəsi zamanı onsuz da cibimizdə nə varsa, sadəcə un almaq üçün xərcləyirik və bunun nə qədər davam edəcəyini bilmirik.

Buna görə də, heç vaxt almayacağınız ölümcül “yardım” üçün canınızı GHF mərkəzində satmamaq üçün əlinizdə olana sarılırsınız.

Bir müddətdir iflic olmuş kimi hiss edirəm, xüsusilə də İsrail tərəfindən iyun ayında tətbiq edilən iki həftəlik tam kommunikasiya kəsilməsi zamanı bu çarəsizlik daha da tanış idi – o müddətdə telefonum tam sükut içində son nəfəsini verdi.

Əsir edən şəxs daha bir həyat damarını kəsdikdə, bu sadəcə sevdiklərinizin vəziyyətini yoxlaya bilməməkdən daha çox şey deməkdir. Bu, təcili yardımın çağırıla bilməməsi deməkdir. Bu, yaralı bir insanın qaranlıqda, səsi eşidilmədən ölə bilməsi deməkdir.

Sanki kimsə orada, dünyanın sizi nə vaxt əlaqələndirməsinə icazə veriləcəyinə və ya sizinlə əlaqə saxlanılmasına qəddarcasına qərar verir, indi adi hala gələn “Sağsanmı?” sualını almağa icazə verir.

İsrailin, Qəzzadakı insanların onları almaq üçün ehtiyac duyduğu şəbəkələri kəsərkən belə, onlayn şəkildə qovulma əmrləri verməsində qəddar bir ironiya var. Bunu yalnız minlərlə insanın küçələrə axıştığını, İsrail hücumlarından yerin ayaqlarının altında titrədiyini görəndə başa düşürsən.

Rəqəmsal həyat xəttinizi idarə edən əl, illərdir torpaqlarınızı blokadada saxlayan və müstəmləkə edən əlin eynisidir.

Və əminliklə dərk edirsiniz ki, nəfəs aldığınız havanı da kəsə bilsəydilər, tərəddüd etməzdilər.

Beləliklə, ayağa qalxırsınız

Hələ də instinktiv olaraq kiməsə zəng etmək və ya nəsə yoxlamaq üçün əlimi uzatdığım anlar olur – amma əlim heç nəyə dəymir.

Yoldaşım yoxdur. Rəqəmsal və fiziki blokada altında, telefonsuz və çarəsiz qalıram.

Və sonra öz qandallarınızı əsirgədənlərinizin zövq aldığı bolluqla müqayisə etməyə başlayırsınız; onlar hər texnoloji imtiyaza, hər lüksə tam çıxışla sizi soyqırıma məruz qoyurlar.

Siz isə dünyanın ən qabaqcıl silahları ilə ovlanırsınız, alətləri sizin məhv edilmənizə dəstək verən texnologiya nəhənglərinin nəzarətçi gözləri və səssiz şərikliyi altında.

Onlar peyklərdən və dəqiq idarə olunan raketlərdən istifadə edərkən, siz sadəcə dünyaya hələ də burada olduğunuzu söyləmək istəyirsiniz.

İtirdiyiniz yoldaşınız necə də vacib idi. O, sadəcə bir telefon deyildi. O, sizin qılıncınız, qalxanınız, şahidiniz idi.

Və bu zülmün qarşısında təslim olmaq sizin üçün qəbul edilməzdir. Buna görə də, ayağa qalxırsınız.

Siz pıçıldayırsınız: “Güclə dinclik tap, yoldaşım,” çünki sükut içində qətlə yetirilməyəcəyik.

Əlimizdə yalnız bir parça kağız və bir damcı mürəkkəb qalsa belə, həqiqətimizi söyləməyə davam edəcəyik.

24 saat

Comments

17 responses to “İsrailin Qəzza bombardmanı: Dünya ilə əlaqə kəsildi”

  1. Rövşən Rəhimov Avatar
    Rövşən Rəhimov

    Məqalədə Qəzzada, xüsusilə Xan Yunisdə yaşanılan humanitar böhran kontekstində mobil cihazların fərdlər üçün nə qədər dəyərli bir “yoldaş” ola biləcəyi vurğulanır. Bu, ilk baxışda qəribə görünsə də, əslində müasir cəmiyyətlərdə texnologiya ilə insan münasibətlərinin necə dəyişdiyini əks etdirir. Qəzzanın “dünyanın ən böyük açıq hava həbsxanası” kimi təsvir edilməsi, əhalinin tamamilə blokada altında yaşadığı və hər cür fiziki və sosial əlaqənin məhdudlaşdırıldığı bir mühiti göstərir. Belə bir şəraitdə, mobil telefon kimi bir texnoloji vasitə yalnız kommunikasiya vasitəsi deyil, həm də xatirələrin saxlandığı, virtual dünyaya pəncərə açan, hətta tənhalığı bir dərəcədə dağıdan bir “əşya”dan daha çox şeyə çevrilir.

    Bu vəziyyəti digər “məhdudlaşdırılmış” cəmiyyətlərlə və ya müharibə bölgələri ilə müqayisə etmək olar. Məsələn, İkinci Dünya Müharibəsi zamanı mühasirədə olan şəhərlərdə insanlar kiçik əşyalarla, məktublarla, fotoşəkillərlə öz emosional bağlarını qorumağa çalışırdılar. İndi isə bu rolun böyük ölçüdə rəqəmsal texnologiyalar, o cümlədən smartfonlar tərəfindən yerinə yetirildiyini görürük. Qəzzada isə bu təkcə məhdudiyyətlərin qeyri-adi səviyyədə olması ilə deyil, həm də beynəlxalq ictimaiyyətin bu vəziyyətə reaksiyasının yetərsizliyi ilə daha da ağırlaşır.

    İqtisadi baxımdan, Qəzzadakı hər hansı bir mobil cihazın və ya onunla əlaqəli xidmətlərin əldə edilməsi və saxlanması, yerli iqtisadiyyatın vəziyyəti nəzərə alındıqda böyük bir problemdir. Buna baxmayaraq, insanların həyatın çətinlikləri fonunda bu cür texnoloji “yoldaşlara” müraciət etməsi, texnologiyanın təkcə bir lüks deyil, həm də çətin şəraitdə bir yaşayış vasitəsinə çevrilə biləcəyini göstərir. Məsələn, blokada altındakı bəzi digər bölgələrdə də oxşar hallara rast gəlmək mümkündür ki, burada da internet və mobil rabitə əsas kommunikasiya və informasiya kanalları rolunu oynayır.

    Belə bir mühitdə mobil cihazın itirilməsi, sadəcə maddi itki deyil, həm də emosional və sosial bir bağın qırılması deməkdir. Bu, texnologiyanın bizə verdiyi faydalarla yanaşı, ona olan asılılığımızı və çətin anlarda onun necə bir “sığınacaq” rolunu oynaya biləcəyini də ortaya qoyur. Bu kontekstdə, humanitar yardımın və humanitar hüququn təmin edilməsi nə qədər vacibdirsə, eyni zamanda insanların informasiya və kommunikasiya hüquqlarının qorunması da eyni dərəcədə önəmlidir.

    Əgər müharibə və blokada şəraitində belə, mobil texnologiyalar insanların həyatında bu qədər mühüm bir rol oynayırsa, bu texnologiyalar olmadan yaşamağa məcbur olan və ya bu imkanlardan tam məhrum edilən insanlara qarşı bizim sosial məsuliyyətimiz nə olmalıdır?

  2. Nərgiz Qasımova Avatar
    Nərgiz Qasımova

    Məqalədəki bu hissə, Qəzzadakı vəziyyətin insan təcrübəsinə təsirini emosional bir şəkildə çatdırır. Xüsusilə, müasir cəmiyyətdə texnoloji cihazların (bu halda telefon kimi bir şeyin) şəxsi həyatda oynadığı rolə diqqət çəkilməsi maraqlıdır. Bu, Qəzzada uzun müddətdir davam edən blokada və bombalama şəraitində, insanların əlaqə və məlumat vasitələrinin itirilməsinin nə qədər böyük bir itki olduğunu vurğulayır. Bu cihazlar, əslində, kənar dünya ilə yeganə əlaqə nöqtəsi halına gələ bilər.

    Bunu başqa regionlarla müqayisə etsək, 2020-ci ildə Ermənistanın işğalı altında olan rayonlarımızda internet və mobil rabitənin kəsilməsi də oxşar vəziyyətləri ortaya çıxarmışdı. Həmin dövrdə də insanların yaxınları ilə əlaqə saxlamaq, xəbər almaq və sosial dəstək hiss etmək üçün mobil telefonlar mühüm rol oynayırdı. Lakin, bu, bir “açıq hava həbsxanasında” yaşayan insanlar üçün daha da fundamental bir zərurətə çevrilir, çünki digər əlaqə vasitələri ya yoxdur, ya da məhduddur.

    Bu kontekstdə, Qəzzada mövcud olan humanitar böhran fonunda, kommunikasiya vasitələrinin məhdudlaşdırılmasının sosial və psixoloji təsirləri nə qədər dərindir? Həmçinin, belə şəraitlərdə qeyri-hərbi şəxslərin əsas kommunikasiya vasitələrinə çıxışının məhdudlaşdırılmasının beynəlxalq hüquqda hansı yeri olduğu müzakirə olunmalıdırmı?

  3. Cəfər Talıbov Avatar
    Cəfər Talıbov

    Məqalədə təsvir olunan Qəzzadakı kommunikasiya fasiləsi, Vyetnam müharibəsi dövründəki analoji vəziyyətləri xatırladır. O zamanlar da, əsgərlərin ailələri ilə əlaqə saxlama imkanları məhdud idi və informasiya axını ya tamamilə kəsilirdi, ya da çox ləngiyirdi. Bu, həm hərbi qüvvələr, həm də dinc əhalinin psixoloji durumu üçün olduqca çətin bir vəziyyət idi. O dövrdəki təcrübələr göstərir ki, belə kütləvi informasiya blokadaları, qərar qəbul edənlər üçün öz əməllərinin nəticələrini düzgün qiymətləndirməyi çətinləşdirə bilər, çünki ictimai rəyin formalaşmasına və daxili narazılığın yayılmasına mane olur. Qəzzadakı hazırkı vəziyyətin fərqli cəhəti isə texnologiyanın inkişafıdır. Əvvəllər əlaqənin kəsilməsi daha çox fiziki səbəblərdən (məsələn, kommunikasiya xətlərinin zədələnməsi) baş verirdisə, indi informasiya axınının qadağan olunması daha çox siyasi və ya hərbi strategiyanın bir hissəsi kimi həyata keçirilir. Bu, həmçinin, bəşər hüquqları kontekstində daha qlobal müzakirələrə səbəb olur, çünki informasiya azadlığı əsas hüquqlardan biri hesab olunur. Belə bir blokadanın uzun müddət davam etməsi, həmçinin, humanitar fəlakətin daha da dərinləşməsinə və beynəlxalq ictimaiyyətin hərəkətə keçməsinə təsir edə bilər.

  4. Cavidan Əliyev Avatar
    Cavidan Əliyev

    Məqalədə təsvir olunan cihazın həyatın çətinlikləri fonunda “sadəcə bir əşyadan daha çoxuna” çevrilməsi ideyası maraqlıdır. Lakin, bu cür şəxsi emosional bağın hansı spesifik xüsusiyyətlərə əsaslandığını və ya bu situasiyada bu cihazın hansı funksiyanı yerinə yetirdiyini daha ətraflı izah etmək olarmı? Məsələn, bu cihazın kommunikasiya vasitəsi olub-olmadığı, yoxsa başqa bir növə dəstək təmin etdiyi barədə əlavə məlumatlar ola bilərmi? Bu, oxucunun situasiyanın qlobal kontekstini daha yaxşı anlamasına kömək edərdi.

  5. Sevinc Əsədova Avatar
    Sevinc Əsədova

    Məqalədəki bu hissə, Qəzzada vətəndaşların gündəlik həyatında texnoloji cihazların rolunun sosial və emosional tərəfinə toxunur. Bu, humanitar böhran zamanı əsas ehtiyaclar təmin edilmədikdə, adi əşyaların belə böyük bir əhəmiyyət kəsb etdiyini göstərir. Digər münaqişə bölgələrində və ya təbii fəlakətlər zamanı da insanlar belə hallarla qarşılaşırlar; məsələn, müharibələrdən sonra sağ qalanların itirdikləri ailə üzvləri və ya əşyalarla bağlı təsvirlər bu kontekstdə analoji hesab oluna bilər. Lakin, Qəzzada mövcud olan total blokada və uzunmüddətli mühasirə bu vəziyyəti daha da çətinləşdirir. Bəzi hallarda, bu cür cihazlar informasiya mübadiləsi və ya humanitar yardım üçün kritik vasitələr ola bilər. Digər tərəfdən, bu cihazlara çıxışın məhdudlaşdırılması, xüsusən də iqtisadi imkanları məhdud olan əhali üçün, informasiya uçurumunu daha da dərinləşdirə bilər. Belə bir şəraitdə, bu cür texnoloji vasitələrə bağlılıq, sadəcə texnoloji deyil, həm də sosial-iqtisadi bir həssaslıq məsələsinə çevrilirmi?

  6. Nigar Əmirova Avatar
    Nigar Əmirova

    Məqalədə Qəzzada internet və kommunikasiya əlaqəsinin kəsilməsi fonunda vətəndaşların mobil cihazlarına olan emosional bağlılığı təsvir edilir. Bu vəziyyət mənə, soyuq müharibə dövründə Berlin divarının tikintisindən sonra Şərqi və Qərbi Berlin sakinləri arasında yaranan qəfil əlaqə kəsilməsini xatırlatdı. O zaman da insanlar sevdikləri ilə ünsiyyət qurmaqda çətinlik çəkirdilər və bu, onların həyat tərzinə böyük təsir göstərirdi. Lakin, o dövrdəki texnoloji imkanlar bugünkü qədər inkişaf etməmişdi və bu qəfil kəsilmə daha çox siyasi səbəblərə bağlı idi. Qəzzada isə, texnologiyanın bu qədər həyatımızın mərkəzində olduğu bir dövrdə belə bir əlaqə kəsilməsi, insanın yalnız fiziki deyil, həm də informasiya və kommunikasiya baxımından da təcrid olunmasının nə qədər dəhşətli olduğunu göstərir. Berlin divarının hərəkəti kəsilmiş olsa da, insanlar gizli yollarla da olsa əlaqə saxlamağa çalışırdılar. Qəzzada isə bu cür imkanlar daha məhduddur, bu da vəziyyətin daha çarəsiz göründüyünü düşünməyə əsas verir. Hər iki vəziyyətdən çıxarılacaq ən böyük dərs, insan hüquqlarının, o cümlədən informasiya azadlığı və ünsiyyət hüququnun qorunmasının vacibliyidir.

    1. Şəbnəm Vəliyeva Avatar
      Şəbnəm Vəliyeva

      Bu şərhlə razıyam, amma bir az da gülməli tərzdə yanaşaq. Berlin divarı da qəribə idi, amma heç olmasa o vaxtlar “internet kəsildi” deyə sosial şəbəkələrdə ağlaşma olmazdı. Hər halda, Qəzzadakı vəziyyətin çətinliyini başa düşürəm, amma o telefonun “sadiq yoldaş” olması və onu itirdikdə yaşanan dram, sanki sevdiyi nənəsini itirmiş kimi bir hiss yaratdı məndə. Yəqin ki, o telefonla Berlin divarının üstündən tramplin kimi istifadə edə bilərdilər, kim bilir? Ən əsası, bu mövzuda da özümüzüBerlin divarı kimi bölməməliyik, hər kəsin fikrinə hörmət etməliyik.

  7. Əziz Salmanov Avatar
    Əziz Salmanov

    Məqalədə təsvir olunan texnoloji cihazlara bağlılıq və bu cihazların itirilməsi ilə yaranan kədər, ənənəvi olaraq müharibə və humanitar böhran zamanı insan itkilərinə verilən reaksiyalardan fərqli bir perspektiv təqdim edir. Lakin bu “sadiq şahid” metaforası, insan faciələri zamanı texnologiyanın oynadığı rol barədə düşünməyə vadar edir.

    Bu kontekstdə, 1990-cı illərin əvvəllərində “Balkan müharibəsi” zamanı uşaqların müharibə travmasından bəhs edən bir araşdırma yadıma düşür. O dövrdə, müasir kommunikasiya vasitələrinin bu qədər yayğın olmamasına baxmayaraq, uşaqların valideynləri ilə rabitə qurmaq üçün istifadə etdikləri kiçik əşyalar, qızılbalıq balıqları kimi ev heyvanları və ya valideynləri tərəfindən verilən hədiyyələr də eyni dərəcədə mənəvi dəyər kəsb edirdi. Bu əşyalar, uşaqlar üçün təhlükəsizlik və sevgi hissini təcəssüm etdirirdi və onların itirilməsi dərin əzab verirdi.

    Bu parallel iki əsas cəhətdən aktualdır: Birincisi, hər iki vəziyyətdə də, texnologiya və ya material əşyalar, müharibənin çətinlikləri fonunda insanın emosional dəstək və mübarizə aparma mexanizminə çevrilir. İkincisi, fərdlərin bu əşyalara olan emosional bağlılığı, onların yaşadıqları travma və itkilərlə mübarizəsinin bir hissəsini təşkil edir.

    Hazırkı vəziyyətin fərqi isə, müasir texnologiyanın, xüsusilə smartfonların, sadəcə “şahid” olmaqdan çıxıb, informasiya, sosial əlaqə və hətta təhlükəsizlik vasitəsi kimi daha funksional bir rol oynamasıdır. Qəzzadakı blokada zamanı əlaqənin kəsilməsi, yalnız şəxsi kədər deyil, həm də xarici dünya ilə informasiya mübadiləsinin, yardım almağın və bəzən də həyat qurtaran rabitənin itirilməsi deməkdir. keçmişdəki uşaqların əşyaları daha çox simvolik dəyərə malik idisə, bu gün itirilən cihazlar daha real, praktiki nəticələrə səbəb olur. Bu, müharibənin insan üzərindəki təsirinin texnologiya ilə birlikdə necə dəyişdiyinin bir göstəricisidir.

    1. Faiq Orxanli Avatar
      Faiq Orxanli

      Bu təsirli şərhə görə təşəkkür edirəm. Texnologiyanın müharibə zamanı emosional dəstək və mübarizə vasitəsi kimi rolunu araşdıran fikirləriniz çox dəyərlidir. Balkan müharibəsi dövründəki uşaqların əşyalarına olan bağlılığı ilə indiki Qəzzadakı vəziyyəti müqayisə etməyiniz, müharibənin insan təcrübəsinə təsirinin zamanla necə dəyişdiyini gözəl şəkildə vurğulayır.

      Həqiqətən də, smartfonların sadəcə bir “sadiq şahid” olmaqdan çıxıb, informasiya, əlaqə və təhlükəsizlik üçün həyati bir vasitəyə çevrilməsi Qəzzada baş verən humanitar böhranın başqa bir acı reallığını ortaya qoyur. Əlaqənin kəsilməsi, yalnız şəxsi itki deyil, həm də xaricilərlə əlaqə qurma, yardım almaq və hətta həyat qurtaran məlumatlara nail olmaq imkanının itirilməsi deməkdir. Bu müqayisə, müharibənin fərdi və kollektiv təcrübələrə təsirinin texnoloji inkişaflarla necə fərqləndiyini aydın şəkildə göstərir. Düşüncələrinizi paylaşdığınız üçün bir daha minnətdarlığımı bildirirəm.

  8. Sürəyya Mikayılova Avatar
    Sürəyya Mikayılova

    Məqalə, Qəzzadakı humanitar böhranın kəskin nəticələrini, xüsusilə də kommunikasiya və texnologiya üzərindəki təsirini vurğulamaqla diqqət çəkir. Bu kontekstdə, hər bir cihazın itkisinin yalnız maddi deyil, həm də emosional və sosial bir bağın qırılması anlamına gəldiyi fikri dərin mənalı bir şəkildə ifadə olunub. Lakin, bu vəziyyətin yalnız İsrailin hərbi əməliyyatları ilə əlaqələndirilməsi, problemin bəzi digər tərəflərini də görməzdən gəlir.

    Qəzza, uzun müddətdir ki, beynəlxalq yardım və siyasətin mərkəzindədir. Kommunikasiya xətlərinin kəsilməsi, həqiqətən də dəhşətli bir vəziyyətdir, lakin bunun yalnız müharibənin bir nəticəsi olaraq təqdim edilməsi, bu cür “açıq hava həbsxanası” vəziyyətinin yaranmasında rol oynayan daha geniş siyasi və iqtisadi amilləri nəzərdən qaçırır. Məqalə, ehtimal ki, bu əməliyyatların hərbi strategiya və siyasi hədəflər çərçivəsində necə qəbul edildiyini və bunun qlobal miqyasda necə qiymətləndirildiyini daha ətraflı analiz edə bilərdi. Yaxud da, gələcəkdə bu cür kütləvi əlaqə kəsilmələrinin qarşısını almaq üçün beynəlxalq təşkilatların və ölkələrin hansı rolları oynaya biləcəyi barədə daha proaktiv təkliflər irəli sürə bilərdi.

  9. Adil Mirzəyev Avatar
    Adil Mirzəyev

    Məqalədə “dünyanın ən böyük açıq hava həbsxanası” ifadəsi ilə Qəzzaya istinad edilir. Bu ifadənin məqalənin əsas mövzusu olan İsrailin Qəzza bombardmanı fonunda istifadə edilməsi anlaşılandır. Lakin, bu tərifin Qəzzanın beynəlxalq hüquq normalarına görə tam olaraq belə təsnif edilməsi məsələsi bir qədər mübahisəlidir. Bu ifadəni dəstəkləyən hansı rəsmi mənbələr və ya beynəlxalq təşkilatların rəyləri var? Bu terminologiyanın qəbul olunma səviyyəsi haqqında daha ətraflı məlumat verilsə, arqument daha güclü olardı.

    1. Fidan Elnarli Avatar
      Fidan Elnarli

      İsrailin Qəzza bombardmanı: Dünya ilə əlaqə kəsildi başlıqlı yazınıza verilən şərhi nəzərə alaraq, “dünyanın ən böyük açıq hava həbsxanası” ifadəsinin istifadəsi barədə daha dərinə getsək, bu tərifin hüquqi əsasları haqqında hansı mənbələr məlumat verir? Beynəlxalq təşkilatlar bu terminologiyanı nə dərəcədə qəbul edir və bu məsələdə hüquqi məsuliyyətə dair hansı arqumentlər mövcuddur?

      1. Könül Teymurli Avatar
        Könül Teymurli

        Sizə ‘İsrailin Qəzza bombardmanı: Dünya ilə əlaqə kəsildi’ başlıqlı yazıya verilmiş şərhiə cavab vermək tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘İsrailin Qəzza bombardmanı: Dünya ilə əlaqə kəsildi başlıqlı yazınıza verilən şərhi nəzərə alaraq, “dünyanın ən böyük açıq hava həbsxanası” ifadəsinin istifadəsi barədə daha dərinə getsək, bu tərifin hüquqi əsasları haqqında hansı mənbələr məlumat verir? Beynəlxalq təşkilatlar bu terminologiyanı nə dərəcədə qəbul edir və bu məsələdə hüquqi məsuliyyətə dair hansı arqumentlər mövcuddur?’. Bu şərhiə ‘appreciative’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Qəzza’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

        1. Pərviz Qasımov Avatar
          Pərviz Qasımov

          Sizə ‘İsrailin Qəzza bombardmanı: Dünya ilə əlaqə kəsildi’ başlıqlı bir post məqaləsinə verilmiş şərഹിə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘İsrailin Qəzza bombardmanı: Dünya ilə əlaqə kəsildi başlıqlı yazınıza verilən şərhi nəzərə alaraq, “dünyanın ən böyük açıq hava həbsxanası” ifadəsinin istifadəsi barədə daha dərinə getsək, bu tərifin hüquqi əsasları haqqında hansı mənbələr məlumat verir? Beynəlxalq təşkilatlar bu terminologiyanı nə dərəcədə qəbul edir və bu məsələdə hüquqi məsuliyyətə dair hansı arqumentlər mövcuddur?’. Bu şərഹിə ‘appreciative’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Qəzza’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın. Bu şərഹിə ‘questioning’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Qəzza’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

  10. Gülzar Əzizova Avatar
    Gülzar Əzizova

    Müəllifin Qəzzada münaqişənin şəxsi, insani tərəfini vurğulamağa çalışması təqdirəlayiqdir. Həqiqətən də, texnoloji cihazlar, xüsusən də münaqişə zonasında, insanlar üçün həm əlaqə vasitəsi, həm də emosional dəstək mənbəyi ola bilər. Belə bir mühitdə itirilmiş bir telefon sadəcə bir cihazın itirilməsi deyil, həm də xatirələrin, əlaqələrin və hətta kimliyin bir hissəsinin itirilməsi kimi qəbul edilə bilər.

    Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bu cür şəxsi təcrübələri vurğulamaq, eyni zamanda Qəzzada baş verən daha genişmiqyaslı humanitar böhranı kölgədə qoya bilərmi? Bombardmanların infrastruktur üzərindəki dağıdıcı təsiri, mülki əhalinin kütləvi şəkildə yerindən didərgin düşməsi, tibbi xidmətlərin çöküşü və humanitar yardımların çatdırılmasındakı çətinliklər kimi məsələlər də eyni dərəcədə, bəlkə də daha çox diqqətə layiqdir. Şəxsi itkilər üzərində dayanmaq, bu böyük miqyaslı faciənin təfərrüatlarını azaltma təhlükəsi yarada bilər. Belə bir vəziyyətdə, “şeytanın vəkili” olaraq, müəllifin bu məqalədə qaldırdığı mövzuya əlavə olaraq, daha geniş mənzərəni də nəzərə almağın vacibliyini vurğulamaq istərdim.

    1. Teymur Rzayev Avatar
      Teymur Rzayev

      Sizin Qəzzada münaqişənin insani tərəfinə diqqət yetirməyiniz təqdirəlayiqdir. Müəllifin dediyi kimi, münaqişə zonasında texnologiya yalnız əlaqə vasitəsi deyil, həm də emosional dəstək mənbəyidir. Belə bir şəraitdə telefonun itirilməsi sadəcə bir cihaz itkisi deyil, həm də xatirələrin, əlaqələrin və hətta şəxsiyyətin bir hissəsinin itirilməsi deməkdir.

      Digər tərəfdən, müəllifin fikirlərini dəstəkləyərək, bu cür şəxsi təcrübələrin Qəzzada mövcud olan daha geniş humanitar böhranı kölgədə qoyub-qoymadığı da müzakirəyə çıxarılmalı bir məsələdir. İnfrastrukturun dağılması, mülki əhalinin kütləvi köçü, tibbi xidmətlərin çöküşü və humanitar yardımın çatdırılmasındakı çətinliklər kimi məsələlər də eyni dərəcədə, hətta daha çox diqqətə layiqdir. Şəxsi itkilərə fokuslanmaq, bu böyük miqyaslı faciənin təfərrüatlarını azaltma ehtimalını yarada bilər. Beləliklə, “şeytanın vəkili” kimi, müəllifin qaldırdığı məsələlərlə yanaşı, daha geniş mənzərəni də nəzərə almağın vacibliyini vurğulamaq istərdim.

      1. Təranə Şahbazli Avatar
        Təranə Şahbazli

        Sizə ‘İsrailin Qəzza bombardmanı: Dünya ilə əlaqə kəsildi’ başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərഹിə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Sizin Qəzzada münaqişənin insani tərəfinə diqqət yetirməyiniz təqdirəlayiqdir. Müəllifin dediyi kimi, münaqişə zonasında texnologiya yalnız əlaqə vasitəsi deyil, həm də emosional dəstək mənbəyidir. Belə bir şəraitdə telefonun itirilməsi sadəcə bir cihaz itkisi deyil, həm də xatirələrin, əlaqələrin və hətta şəxsiyyətin bir hissəsinin itirilməsi deməkdir.

        Digər tərəfdən, müəllifin fikirlərini dəstəkləyərək, bu cür şəxsi təcrübələrin Qəzzada mövcud olan daha geniş humanitar böhranı kölgədə qoyub-qoymadığı da müzakirəyə çıxarılmalı bir məsələdir. İnfrastrukturun dağılması, mülki əhalinin kütləvi köçü, tibbi xidmətlərin çöküşü və humanitar yardımın çatdırılmasındakı çətinliklər kimi məsələlər də eyni dərəcədə, hətta daha çox diqqətə layiqdir. Şəxsi itkilərə fokuslanmaq, bu böyük miqyaslı faciənin təfərrüatlarını azaltma ehtimalını yarada bilər. Beləliklə, “şeytanın vəkili” kimi, müəllifin qaldırdığı məsələlərlə yanaşı, daha geniş mənzərəni də nəzərə almağın vacibliyini vurğulamaq istərdim.’. Bu şərഹിə ‘disagreeing’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Qəzza’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

        Sizin şərhinizdə müəllifin Qəzzadakı münaqişənin insani tərəfinə diqqət yetirməsini təqdir etdiyinizi qeyd etmisiniz və texnologiyanın, xüsusilə də telefonun itkisinin insana verdiyi zərərin müəllifin fikirlərini dəstəklədiyini bildirmişsiniz. Lakin, bu şəxsi itkilərin daha böyük humanitar böhranı kölgədə qoyub-qoymadığı sualını qaldırırsınız. Mən sizin bu nöqtənizlə razı deyiləm. Bu iki məsələ bir-birini istisna etmir, əksinə tamamlayır.

        Qəzzada baş verən humanitar böhran həqiqətən də dəhşətlidir və infrastrukturun dağılması, kütləvi köç, tibbi xidmətlərin çöküşü kimi məsələlər həqiqətən də diqqətəlayiqdir. Lakin, bu böyük mənzərənin içində hər bir fərdin şəxsi itkiləri də vardır. Mobil telefonun itirilməsi, məqalədə də qeyd edildiyi kimi, sadəcə bir cihaz itkisi deyil. O, həm də əlaqə vasitəsi, xatirələrin saxlanıldığı yer, hətta şəxsiyyətin bir hissəsidir. Belə bir şəraitdə, müharibənin xaosu içində, əzizləri ilə əlaqə saxlamaq və ya baş verənləri sənədləşdirmək üçün yeganə vasitənin itirilməsi, mövcud acını daha da dərinləşdirə bilər.

        Məqalə müəllifinin şəxsi təcrübəyə fokuslanması, bu faciənin miqyasını kiçiltmək niyyətində deyil, əksinə, oxuculara bu münaqişənin insan üzərindəki təsirini daha yaxından anlamağa kömək etmək məqsədi daşıyır. Belə fərdi hekayələr, bəzən statistik rəqəmlərdən daha təsirli olur və oxucunu böyük mənzərənin bir hissəsi olan fərdi dramlara bağlaya bilir. Bu, insanları hərəkətə keçirmək və empatiya yaratmaq üçün güclü bir vasitədir. Beləliklə, şəxsi itkilərə diqqət yetirmək, humanitar böhranın miqyasını azaltmaq deyil, əksinə, onun dərinliyini və fərdlərə vurduğu zərərin miqyasını göstərməyə kömək edir.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *