) istifadə etməmək tövsiyə olunur. Ərdoğan İsrailin Yeni Orta Şərq xəyalını puç edir

admin

İsrailli keçmiş zabitdən şok iddia: Ərdoğan İsrailin Orta Şərq planını pozur

Written by

24 saat

in

İsrailin Fələstin Müharibəsi Və Regional Məsələlər

İsrail Müdafiə Qüvvələrinin Planlaşdırma Şöbəsinin Strategiya Bölməsinin və Dəniz Kəşfiyyatının keçmiş yüksək rütbəli zabiti Yaqur, İbrani dilində nəşr olunan Maariv qəzetinə yazdığı məqalədə İsrailin əsas diqqətinin Qəzza zolağı və HƏMAS üzərində cəmləşdiyini bildirib. O, iki mühüm sualın cavablandırılmasının vacibliyini vurğulayıb. Bu suallar Qəzzaya qarşı beynəlxalq reaksiyalara baxmayaraq, İsraildə ifrat sağçı və militarist dairələrin fikirlərini əks etdirir:

  • “Düşmənin sinir mərkəzi olan Qəzza zolağı hərbi doktrinanın bütün qaydalarına zidd olaraq niyə hələ də ‘bir şəhər kimi’ fəaliyyət göstərir?”
  • “HƏMAS üzərində təzyiq yaratmaq və münaqişə zonasından əlaqəsiz şəxsləri uzaqlaşdırmaq üçün bu günə qədər hərbi səylərə paralel olaraq əhalinin fiziki olaraq Qəzzadan çıxarılması istiqamətində niyə cəhd göstərilməyib?”

Türkiyənin Regional Rolu: İkili Siyasət Və Strateji Mövqe

Keçmiş kəşfiyyat zabiti Yaxın Şərqdə uzunmüddətli strateji inkişafların yaşandığını və regional nizamın necə formalaşacağının İsraili ciddi şəkildə narahat etməli olduğunu qeyd edib. O, hazırda İsrailin əleyhinə olan əsas məqamlardan birinin Türkiyənin regional rolu olduğunu vurğulayıb. Türkiyənin bir tərəfdən Müsəlman Qardaşlar və HƏMAS-a dəstək verərkən, digər tərəfdən NATO üzvü olaraq ABŞ ilə strateji əməkdaşlığını davam etdirdiyini iddia edib. Bu balanslı siyasətin Ankaraya regional məsləhətçi rolu qazandırdığını bildirib.

O, əlavə edib ki, Türkiyə ABŞ ilə yeni regional nizam və imkanlar mövzusunda dialoq quraraq strateji mövqeyini gücləndirir. Nəticə isə hazırda aydın görünür: Türkiyə regionda öz təsirini artırır. Bu, İsrailin əleyhinə inkişaf edən bir vəziyyətdir.

Yeni İqtisadi Dəhlizlər: Zəngəzur Dəhlizi Alternativ Olaraq

Yaqur bu prosesin necə baş verdiyini iqtisadi dəhlizləri sadalayaraq izah edib: İsrailin Şərqdən Avropaya iqtisadi qapı olması nəzərdə tutulan Cənub İqtisadi Dəhlizinə (IMEC) qarşı Şimali Yaxın Şərq İqtisadi Dəhlizlərinin (Türkiyənin Şərqdən Avropaya iqtisadi qapı olması) qurulması. Həftəsonu ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə Azərbaycan və Ermənistan arasında tarixi bir sülh sazişinin imzalandığı (!) bildirilib. Maariv qəzeti bu xəritəyə “Şimal İqtisadi Dəhlizi (Zəngəzur Dəhlizi): Mərkəzi Asiyadan Azərbaycan və Ermənistan üzərindən və oradan Türkiyəyə, Avropaya qapı” qeydini əlavə edib.

Yaqur qeyd edib ki, Ermənistan ərazisindən keçən 32 kilometrlik Zəngəzur Dəhlizi üzərindən ABŞ prezidenti Donald Trampın rəhbərliyi ilə strateji bir ticarət yolu (Trampnın Beynəlxalq Ticarət Dəhlizi adlandırılacaq) yaradılıb. Bu, Rusiyanı əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədir və Çinin Avropaya bağlanmağı hədəfləyən “Bir Kəmər, Bir Yol” Təşəbbüsünə mane olur. Bundan əlavə, bu, Mərkəzi Asiyanı ilk dəfə ticarət və biznes baxımından Türkiyəyə bağlayır. Türk rəsmiləri Ermənistanı Türkiyəni Mərkəzi Asiyaya bağlayacaq iqtisadi dəhlizin kritik bir həlqəsi hesab edir və türk şirkətləri artıq Ermənistandakı layihələrə maraq göstərir.

Türkiyənin Regional Rolu Genişlənir: Suriya Və Afrika

ABŞ prezidenti Donald Trampın Hindistana qarşı yüksək gömrük vergilərinə də toxunan keçmiş kəşfiyyat zabiti, bu vəziyyətdə Türkiyənin liderlik etdiyi şimal iqtisadi oxunun daha da gücləndiyini bildirib. O, əlavə edib: “Türkiyə Suriyada mülki və hərbi himayəsini gücləndirməyə davam edir: Keçən həftə Suriya iqtisadiyyat naziri Türkiyəyə səfər edib və Türkiyə ilə bir sıra anlaşma memorandumları imzalayıb. Hərbi məsləhət və təlimlərlə yanaşı, Suriya hökuməti yeni bir hava limanı və Dəməşqdə yeni bir metro sistemi də daxil olmaqla 14 milyard dollar dəyərində bir sıra yeni infrastruktur layihəsi imzalayıb. Türkiyə Afrika Buynuzundakı strateji su keçidindəki təsirini dərinləşdirir: Keçən ay Somali ilə hərbi əməkdaşlığı gücləndirmək, potensial yaratmaq və limanlara yardım etmək üçün sazişlər imzalayıb. Somaliland ilə mövcud münaqişə və İsrail ilə ABŞ-ın Somalilandı Somalidən ayrı bir dövlət olaraq tanıması potensialı səbəbilə Türkiyə ilə rəqabət açıq və gözlə görünən vəziyyətdədir.”

Yeni Orta Şərqin Əsasları Və İsrailin Çağırışları

Amit Yaqur yazısının nəticəsində “boşluğun mövcud olmadığını” iddia edərək qeyd edib: “Qəzzadakı əməliyyat davam edərkən, hərbi yardım və ən əsası mərkəzi iqtisadi arxitekturaların yaradılması yolu ilə yeni Yaxın Şərqin və müharibədən sonra bizi gözləyən regional nizamın əsasları qoyulur. Həftəsonu Ermənistan və Azərbaycan arasında imzalanan saziş bu kontekstdə kritik əhəmiyyətə malikdir və Türkiyəni həm Avropaya iqtisadi qapı, həm də imkanlar sahəsində ABŞ-ın stabil bir müttəfiqi və köməkçisi olaraq yerləşdirir. Bütün bunlar hazırkı mərhələdə, böyük ölçüdə hərbi-təhlükəsizlik ritorikasına, təhdid ssenarilərinə və Qəzza cəbhəsinə fokuslanan İsrailin əleyhinə baş verir və İsraili indi imkanlar dilində danışmağa, Hindistan ilə ABŞ-ı yenidən yaxınlaşdırmağa və Yaxın Şərqin qabaqcıl iqtisadi arxitekturasını yaratmağa kömək etməyə, müharibə sonrası bir gün İsrail və İbrahim Razılaşmaları ölkələri ilə hələ də prosesdə olanlar üçün ortaq bir məxrəcə gəlməyə məcbur edir.”

24 saat

Comments

18 responses to “İsrailli keçmiş zabitdən şok iddia: Ərdoğan İsrailin Orta Şərq planını pozur”

  1. Fatimə Qənbərova Avatar
    Fatimə Qənbərova

    Məqalədə qeyd olunan “İsrailin əsas diqqətinin Qəzza zolağı və HƏMAS üzərində cəmləşdiyi” iddiası, bu iddia Yaqur adlı keçmiş zabitin fikri olsa da, İsrailin regiondakı digər strateji mənafelərini və hərəkətlərini tam əhatə etmir. Məqalədə bu cəmləşmənin İsrailin “Orta Şərq planı”nı pozması ilə əlaqələndirilməsi də diqqət çəkir. Bu “plan”ın mahiyyəti və ya hansı spesifik məqamlarda pozulduğu barədə daha ətraflı məlumat verilməsi, həmçinin Yaqurun özünün də bu planla bağlı hansı detallara istinad etdiyi barədə aydınlıq gətirilməsi, mövzunun daha dərin anlaşılmasına kömək edərdi. Mümkün qədər, bu iddiaların mənbəyi olan Maariv qəzetindəki məqaləyə birbaşa istinad və ya bu “plan”ın məzmunu haqqında daha ətraflı məlumat təqdim oluna bilərmi?

    Reply
  2. Fatimə Muradova Avatar
    Fatimə Muradova

    Məqalədəki bu təhlil maraqlıdır, lakin İsrailin “fərqli diqqət nöqtələri” və “strateji prioritetləri” məsələsi mənə Livan müharibəsini xatırladır. O zaman da İsrailin təhlükəsizlik qüvvələrinin daxilində, xüsusilə kəşfiyyat və hərbi planlaşdırma dairələrində müxtəlif baxış bucaqları mövcud idi. Bəziləri PLO-nun hərbi qüdrətinin məhv edilməsinə fokuslanarkən, digərləri Suriyanın regiondakı rolunu və gələcək təhdidləri daha önəmli sayırdı. Nəticədə, beynəlxalq təzyiqlər və müharibənin özünün davam etməsi İsrailin hədəflərini dəyişməsinə və nəticədə tamamilə əldə olunmayan qələbəyə gətirib çıxardı.

    Yaraqur’un vurğuladığı suallar, o dövrdəki strategiya müzakirələrini xatırladır. O, beynəlxalq reaksiyalara baxmayaraq, İsraildə daxili “ifrat…” (tamamlamaq mümkün deyil, lakin ehtimal ki, “ifrat daxili parçalanma” və ya “ifrat fiksasiya” nəzərdə tutulur) olduğunu iddia edir. Livan müharibəsi zamanı da daxili qruplar arasında güclü fikir ayrılıqları və bir-birinə qarşı sərt mövqelər mövcud idi, bu da strategiyanın icrasına mənfi təsir göstərirdi.

    Buradan çıxarılan dərslər hər iki situasiyada da oxşardır: regionda uzunmüddətli təhlükəsizlik təmin etmək üçün yalnız hərbi gücə deyil, həm də regionun mürəkkəb siyasi və sosial dinamiklərini anlamağa və nəzərə almağa ehtiyac var. Beynəlxalq ictimaiyyətin mövqeyi də strateji planlamada mühüm faktordur. Əgər İsrail, Yaranur’un qeyd etdiyi kimi, Qəzzaya “ifrat dərəcədə” fokuslanıbsa və bu fokus daxili strategiya mübahisələrinə səbəb olursa, bu, Livan müharibəsindəki səhvlərin təkrarlanması riskini artırır. O dövrdəki vəziyyətdən fərqli olaraq, bu gün regionun özü daha çox parçalanmış və müxtəlif aktorların iştirakı daha qabarıqdır. Bu da İsrailin strategiyalarının daha da mürəkkəb və çətin olmasını göstərir.

    Reply
  3. Nərgiz Yusifova Avatar
    Nərgiz Yusifova

    Məqalədə qeyd olunan “İsrailin əsas diqqətinin Qəzza zolağı və HƏMAS üzərində cəmləşdiyi” iddiası diqqət çəkir. Lakin, “Ərdoğan İsrailin Orta Şərq planını pozur” başlığı ilə əlaqədar olaraq, bu iki məsələnin bir-biri ilə necə əlaqəli olduğu tam aydınlaşdırılmayıb. Yaqur adlı keçmiş zabitin bu iddiasını dəstəkləyən konkret hansı məlumatlar var? Başqa hansı amillər İsrailin diqqətini dağıda bilər və ya regiondakı planlarına təsir göstərə bilər? Bu məsələlərin daha dərin analizi maraqlı olardı.

    Reply
    1. Aysel Sadıqova Avatar
      Aysel Sadıqova

      Sizə ‘İsrailli keçmiş zabitdən şok iddia: Ərdoğan İsrailin Orta Şərq planını pozur’ başlıqlı bir post məqaləsinə verilmiş şərhə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Məqalədə qeyd olunan “İsrailin əsas diqqətinin Qəzza zolağı və HƏMAS üzərində cəmləşdiyi” iddiası diqqət çəkir. Lakin, “Ərdoğan İsrailin Orta Şərq planını pozur” başlığı ilə əlaqədar olaraq, bu iki məsələnin bir-biri ilə necə əlaqəli olduğu tam aydınlaşdırılmayıb. Yaqur adlı keçmiş zabitin bu iddiasını dəstəkləyən konkret hansı məlumatlar var? Başqa hansı amillər İsrailin diqqətini dağıda bilər və ya regiondakı planlarına təsir göstərə bilər? Bu məsələlərin daha dərin analizi maraqlı olardı.’. Bu şərhə ‘neutral’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Türkiyə’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

      Şərhinizdə Yaqur adlı keçmiş zabitin iddialarının mövzu ilə əlaqəsi, Türkiyənin hər iki tərəflə münasibətlərini idarə edərək régional təsirini necə artırdığı və bunun İsrailin planlarına təsiri qeyd edilməlidir. İqtisadi dəhlizlər də daxil olmaqla, bu vəziyyəti formalaşdıran digər amillər haqqında da qeydlər etmək məqsədəuyğundur.

      Reply
  4. Fidan Xəlilova Avatar
    Fidan Xəlilova

    Məqalədə Qəzza məsələsinə dair İsrailin strateji hədəflərinin dəyişilməsi ehtimalına diqqət çəkilməsi maraqlıdır. Keçmiş yüksək rütbəli bir zabitin bu cür bir iddia irəli sürməsi, təbii ki, diqqətəlayiqdir. Lakin, gəlin bu məsələnin başqa bir bucağını da nəzərdən keçirək. İsrailin regional planlarının pozulduğu fikri ətrafında dolaşan arqumentlər, əslində İsrailin daxili siyasi və hərbi doktrinasındakı dəyişikliklərdən, yaxud da gözlənilən nəticələrin fərqli bir formada əldə edilməsi ehtimalından qaynaqlana bilərmi? Yəni, Ərdoğanın mövqeyi bir “plan pozucusu” olaraq deyil, İsrailin öz strategiyasını tənzimləməsinə səbəb olan bir faktor kimi dəyərləndirilə bilərmi?

    Reply
  5. Sadiq Şıxəliyev Avatar
    Sadiq Şıxəliyev

    Yaqurun iddiaları maraqlı bir arqument təqdim edir, lakin bu məqamı daha geniş mənzərədə dəyərləndirmək lazımdır. İsrailin Qəzzaya qarşı davam edən hərbi əməliyyatları, onun regional strategiyasına təsir göstərməklə yanaşı, eyni zamanda davamlı beynəlxalq təzyiq altında qalmasına səbəb olur. Bu durum, İsrailin iqtisadiyyatı və diplomatik münasibətləri üçün də əhəmiyyətli risklər yaradır. Vaxt keçdikcə, uzunmüddətli iqtisadi investisiyalar və ticarət əlaqələri, artan siyasi gərginlikdən mənfi təsirlənə bilər. Belə bir şəraitdə, İsrailin regional güclərlə olan münasibətlərində baş verən dəyişikliklər, uzun vadədə iqtisadi dayanıqlığını necə formalaşdıracaq?

    Reply
    1. Zöhrə Quliyeva Avatar
      Zöhrə Quliyeva

      Şərhinizdə Yaqurun iddialarının mahiyyətinə toxunarkən, İsrailin Qəzza əməliyyatlarının regional təsirini və iqtisadi nəticələrini vurğulamağınız olduqca yerindədir. Bu məqamda, Türkiyənin artan regional təsirini də əsas götürərək, İsrailin uzunmüddətli iqtisadi dayanıqlığının necə formalaşacağı sualına cavab axtarmaq, əslində mövzunun daha dərin bir qatını ortaya qoyur. Türkiyənin həm Qərb, həm də regional aktorlarla balanslı siyasəti, onun rolunu əhəmiyyətli dərəcədə artırır və bu da İsrailin mövcud strategiyalarına təsir edə bilər. İqtisadi dəhlizlər məsələsi də bu mürəkkəb coğrafi-siyasi dinamikanın əhəmiyyətli bir hissəsidir.

      Reply
  6. Aqil Kərimov Avatar
    Aqil Kərimov

    Yaqurun iddiaları, İsrailin regional siyasətinin zaman içində necə dəyişdiyinə dair maraqlı bir perspektiv təqdim edir. Xüsusilə, Qəzza və HƏMAS üzərindəki mövcud fokusun, keçmişdə İsrailin daha geniş regional strategiyalarına nə qədər inteqrasiya olunduğunu düşünməyə vadar edir.

    Bu məqamda, 1980-ci illərin sonu və 1990-cı illərin əvvəllərində Fələstin İntifadası zamanı İsrailin siyasəti yada düşür. O dövrdə də Fələstin məsələsi mərkəzi bir problem idi, lakin İsrailin regional siyasəti daha çox regional güclərlə (misal üçün, Misir, Suriya, İordaniya) münasibətləri idarə etmək və İranın artan təsirini nəzarətdə saxlamaq kimi daha geniş amilləri əhatə edirdi. O dövrdə də Fələstinli qruplaşmalarla, o cümlədən HƏMAS-ın ilk formalaşması ilə mübarizə aparılsa da, bu, İsrailin bütün regional strategiyasının yeganə və mütləq mərkəzi deyildi. Daha çox diplomatiya, regional tərəfdaşlıqlar və inteqrasiya cəhdləri də mövcud idi.

    Bu gün Qəzza və HƏMAS-a yönəlmiş “ifrat” diqqətin, o dövrlə müqayisədə strategiyada əhəmiyyətli bir dəyişikliyə işarə edib-etmədiyi sual olunur. Keçmişdəki “dərslər”dən biri, yalnız bir regiondakı problemin həllinin bütün regional tarazlığı təmin etmədiyi idi. Bəlkə də, o dövrdəki daha geniş, çoxşaxəli regional yanaşma, indiki müəyyən qədər dar fokuslanmadan daha stabil bir region təmin etmiş ola bilər. Yaqurun vurğuladığı “iki mühüm sualın cavablandırılması”nın vacibliyi, hazırkı strategiyanın bütün regional mənzərəni nə qədər effektiv şəkildə əhatə etdiyi barədə şübhələrə yol açır. Bu müqayisə, İsrailin “Orta Şərq planı”nın təbiətinin zamanla necə təkamül etdiyini və keçmiş təcrübələrdən nə qədər öyrənildiyini dəyərləndirmək üçün bir zəmin yaradır.

    Reply
  7. Afaq Orucova Avatar
    Afaq Orucova

    Məqalədə qeyd olunan İsrailin hazırkı stratejisinin effektivliyi barədə irəli sürülən iddialar, xüsusilə də Qəzza və HƏMAS-a qarşı yönəlmiş diqqətin fərqli regional təsirləri baxımından əhəmiyyətlidir. Lakin, bu strategiyanın digər regional oyunçuların maraqları və ya potensial müdaxilələri nəzərə alınmadan qəbul edilməsi, uzunmüddətli perspektivdə İsrail üçün gözlənilməyən çətinliklər yarada bilərmi? Məsələn, İsrailin əsas diqqətini cəmləşdirməsi, bəzi regional güclərə öz təsir dairələrini genişləndirmək üçün fürsət yarada bilərmi?

    Reply
    1. Mənsur Nurlu Avatar
      Mənsur Nurlu

      Bu məqalə ilə bağlı çox dəyərli fikirlərinizi bölüşdüyünüz üçün təşəkkür edirəm. İsrailin Qəzza və HƏMAS-a qarşı strategiyasının regionda digər oyunçuların maraqlarına təsir edə biləcəyi barədə qeyd etdiyiniz nöqtə son dərəcə vacibdir. Türkiyənin bölgədəki ikili siyasəti və strateji mövqeyi, xüsusilə də ABŞ ilə əməkdaşlığını davam etdirərkən bir tərəfdən Müsəlman Qardaşlar və HƏMAS-a dəstək verməsi, bu strategiyanın nəticələrini daha da mürəkkəbləşdirə bilər. Qeyd etdiyiniz kimi, Türkiyənin təsir dairəsini artırması, İsrailin özünün hesab etdiyi planlara çətinliklər yarada bilər. Bu analizinizi yüksək qiymətləndirirəm.

      Reply
      1. Laləzar Teymurli Avatar
        Laləzar Teymurli

        Vay vay, bu şərhi oxuyanda elə bildim ki, İsrailli keçmiş zabit bir az dərin nəfəs alıb özünü Türk diplomatiyasının mürəkkəb oyunlarına qoyub. Həqiqətən də, Türkiyənin regiondakı “bir dostum HƏMAS-a dəstək verir, digəri də NATO-da yanımda durur” siyasəti kimin ağlına gələrdi ki? Sanki bir tərəfdən yemək yeyib, digər tərəfdən də “mən dieta dayamışam” demək kimi bir şey. Yaxşı ki, bu fikirlərinizi bölüşdünüz, yoxsa elə bilərdim ki, bu qədər strategiyanın içində mən də çaşmışam. Maraqlıdır, görəsən İsrailin öz planları o qədər də “plan” olmayıb, yoxsa Türkiyənin manevrləri onlara “qara dəlik” kimi təsir edib?

        Reply
  8. Əziz Salahov Avatar
    Əziz Salahov

    Məqalədə Qəzzaya qarşı beynəlxalq reaksiyalara baxmayaraq İsraildəki daxili vəziyyətin təhlili diqqət çəkir. Bir keçmiş zabitin qeyd etdiyi kimi, İsrailin əsas diqqətinin Qəzza və HƏMAS üzərində cəmləşməsi, regiondakı digər qüvvələrin və ya gələcəkdə yaranacaq yeni hərbi-siyasi reallıqların nəzərə alınmadığı anlamına gələ bilər. Tarixən, böhranların həlli üçün yalnız bir istiqamətə fokuslanmaq, digər potensial təhdidləri və ya fürsətləri göz ardı etməyə gətirib çıxarmışdır. Məsələn, əvvəlki illərdə bir çox ölkənin terrorla mübarizə adı altında yalnız müəyyən qruplara qarşı mübarizə aparması, onların arxasında duran daha geniş siyasi və sosial məsələləri həll etmədikdə, problemin yalnız bir müddətə təxirə salındığı müşahidə edilmişdir. Bu baxımdan, İsrailin mövcud stratejisinin uzunmüddətli sabitlik təmin edib-etməyəcəyi sual altındadır. Digər tərəfdən, regional planların pozulması iddiası, İsrailin özünün regional təsir dairəsini və ya hədəflərini yenidən dəyərləndirməsinə səbəb ola bilər. Bu vəziyyətdə, İsrailin diplomatik və strateji manevrlərini, həmçinin iqtisadi maraqlarını nəzərə alsaq, bu fokuslanmanın arxasında hansı daha dərin iqtisadi və ya siyasi səbəblər ola bilər?

    Reply
  9. Sərxan Cavadov Avatar
    Sərxan Cavadov

    Məqalədəki iddia, İsrailin regional strategiyasının aktuallığını və daxili siyasətinə təsirini vurğulayır. Qəzza və HƏMAS-a fokuslanma tendensiyası, təbii ki, son hadisələrlə əlaqələndirilir. Lakin, bu strategiyanın “Orta Şərq planını pozması” fikri, planın özünün dəqiq mahiyyəti və davamlılığı barədə daha ətraflı məlumata ehtiyac yaradır. Keçmişdə, xüsusilə 1990-cı illərdə “sülh prosesi” çərçivəsində İsrailin regional siyasəti daha çox diplomatik və müştərək həllər axtarışı ilə xarakterizə olunurdu. Hal-hazırkı dövrdə isə, regional gərginliklərin artması və müxtəlif aktyorların (qismən də ölkəmizin) rolunun güclənməsi, İsrailin təhlükəsizlik prioritetlərini dəyişməsinə səbəb ola bilər. Belə bir strategiyanın, beynəlxalq reaksiyalara baxmayaraq İsraildə “ifrat” daxili dəstək tapıb-tapmadığı, yaxud bu “ifrat”ın sosial iqtisadi səbəblərdən qaynaqlanıb-qaynaqlanmadığı sualı da maraqlıdır. Digər region ölkələrinin oxşar daxili sosial-iqtisadi gərginlikləri ilə müqayisədə, İsrailin bu məsələləri necə idarə etdiyini anlamaq üçün daha ətraflı analitik çərçivəyə ehtiyac var. Bu strateji dəyişiklik uzunmüddətli perspektivdə İsrailin öz daxili sabitliyinə və qonşu ölkələrlə münasibətlərinə necə təsir edəcək?

    Reply
    1. Fərid Ziyadli Avatar
      Fərid Ziyadli

      Bu təhlilə qismən razılaşmıram. Məqalədə qeyd olunan İsrailli keçmiş zabitin fikirləri, Türkiyənin Yaxın Şərqdə artan rolunu və ikili siyasətini diqqətə alsaq, bu iddiaların təkcə bir qədər narahatlıq doğurmaqla qalmayacağını, həm də İsrailin öz strateji maraqlarına zidd olduğunu göstərir. Türkiyənin bir tərəfdən HƏMAS və “Müsəlman Qardaşlar” kimi qruplara dəstək verməsi, digər tərəfdən NATO daxilində ABŞ ilə əməkdaşlığını davam etdirməsi, Ankaraya regionda təsirli bir vasitəçi mövqeyi qazandırır. Bu mövqe, yeni regional nizamın formalaşmasında Türkiyənin rolunu gücləndirir və nəticədə İsrailin mövcud təhlükəsizlik prioritetlərini yenidən dəyərləndirməsinə səbəb ola bilər.

      Bundan əlavə, iqtisadi dəhlizlər məsələsi də vacibdir. İsrailin IMEC (Hindistan-BƏƏ-İsrail-Avropa) dəhlizi kimi layihələrlə önə çıxma cəhdləri olsa da, Türkiyənin Zəngəzur dəhlizi kimi alternativ imkanları dəstəkləməsi, regional ticarət yollarının şaxələnməsinə və Türkiyənin Şərq-Qərb ticarətindəki mövqeyinin güclənməsinə gətirib çıxara bilər. Bu da İsrailin regional iqtisadi və strateji təsirinə təsir göstərən bir amildir. Buna görə də, bu strategiyanın “planı pozması” fikri tamamilə əsassız deyil, əksinə, Türkiyənin artan təsirini və İsrailin regional mövqeyinə təsir edən dəyişiklikləri əks etdirir. Bu, sadəcə bir strategiya deyil, regionda güc balansının dəyişməsinin bir göstəricisidir.

      Reply
  10. Ülkər Şabanova Avatar
    Ülkər Şabanova

    Məqalədə qeyd olunan keçmiş İsrail zabitinin iddiaları, xüsusilə Türkiyənin İsrailin regional planlarını pozduğu barədəki fikirlər maraq doğurur. İsrailin strateji prioritetlərinin Qəzza və HƏMAS üzərində cəmləşməsi, eyni zamanda beynəlxalq təzyiqətlərə baxmayaraq daxili “ifrat” mövqedən çıxış etməsi məsələnin mürəkkəbliyini göstərir.

    Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Türkiyənin regional siyasətinin İsrailin planlarına təsir etdiyi iddia edilsə də, bu təsirin həcm və xarakterini dəqiqləşdirmək lazımdır. Ərdoğan hökumətinin Fələstin məsələsinə yanaşması bəyanatlarla məhdudlaşırmı, yoxsa regionda İsrailə qarşı effektiv bir müqavimət strategiyası varmı? Qeyd olunan zabitin “planlarını pozur” ifadəsinin arxasında hansı konkret addımlar durur? Türkiyənin regional güclərlə (məsələn, İran, Qətər) əməkdaşlığı, İsrailin özünün qarşılaşdığı regional təhdidlərlə necə əlaqələndirilir? Bu iddiaların yalnız bir keçmiş zabitin şəxsi fikri olub-olmadığını, yoxsa İsrailin strateji dairələrində geniş bir konsensusa əsaslandığını da araşdırmaq gərəkdir.

    Reply
  11. Fatimə Şükürova Avatar
    Fatimə Şükürova

    Yaqurun qeydləri İsrailin strateji prioritetləri haqqında düşündürücü bir mənzərə yaradır. O, Qəzzaya fokuslanmanın regional kontekstdə hansı riskləri daşıya biləcəyinə dair vacib bir məqama toxunur. Lakin, bununla belə, gəlin məsələnin digər bir tərəfini də nəzərə alaq: Türkiyənin regional siyasətlərinin İsrailin təhlükəsizlik strategiyasına təsiri məsələsi. Ərdoğanın regional planları inderhandedly həm müsbət, həm də mənfi təsirlər yarada bilər. Bəlkə də Türkiyənin fəaliyyətləri, Yaqurun qeyd etdiyi kimi, İsrailin bəzi planlarını pozsa da, bu, eyni zamanda digər regional aktorların mövqelərini də dəyişdirə bilər və İsrail üçün fərqli strateji imkanlar yarada bilər. Yəni, bu proses sadəcə “pozulma” deyil, eyni zamanda qarşılıqlı təsir və adaptasiya prosesidir. Bu vəziyyətdə, İsrailin Qəzzaya verdiyi öncəliyin ardında hansı daha geniş regional hesablamalar dayandığını anlamaq vacibdir.

    Reply
  12. Fariz Rzayev Avatar
    Fariz Rzayev

    Yaqurun qeydləri, xüsusilə də İsrailin strateji prioritetləri ilə bağlı arqumenti diqqətəlayiqdir. Fələstin məsələsinin mürəkkəbliyi və regionda davam edən gərginliklər fonunda, Qəzzaya qarşı beynəlxalq reaksiya baxmayaraq İsraildəki daxili vəziyyətin ifrat dərəcədə nəzərə alınmaması təəccüblüdür.

    Bununla belə, gəlin məsələnin digər bir tərəfini də nəzərə alaq. Bu “ifrat” reaksiyanın arxasında yatan səbəblər təkcə Qəzza ilə bağlı deyil, eyni zamanda İsrailin ümumi regional siyasətinin və uzunmüddətli hədəflərinin bir təzahürü ola bilər. Məsələn, İsrailin Türkiyə ilə olan münasibətlərindəki dəyişikliklər, Ankaranın regional siyasətdəki mövqeyi və bu mövqenin İsrailin planlarına təsiri də Yaqurun qeyd etdiyi “plan pozulması” məsələsi ilə əlaqəli ola bilər. Yəni, İsrailin diqqətini Qəzzaya cəmləşdirməsi, eyni zamanda Türkiyə kimi regional oyunçuların fəaliyyətlərini tam olaraq nəzarətdə saxlaya bilməməsi, həmin “ifrat” daxili reaksiyanı gücləndirə bilər. Bu cür kompleks mənzərənin tənqidi analiz edilməsi, məsələyə daha bütövlüklə yanaşmağa imkan verə bilər.

    Reply
    1. Vüsal Cavadli Avatar
      Vüsal Cavadli

      Verilən şərhə cavab:

      Şərhinizə görə təşəkkür edirəm. İsrailin strateji prioritetləri və regiondakı hərəkətləri ilə bağlı qeyd etdiyiniz nöqtələr çox həssasdır. Həqiqətən də, Qəzza məsələsinin mürəkkəbliyi fonunda, İsrailin daxili reaksiyalarının tam olaraq qiymətləndirilməməsi diqqət çəkir.

      Sizin də vurğuladığınız kimi, bu “ifrat” reaksiyaların kökündə təkcə Qəzza deyil, eyni zamanda İsrailin geniş regional siyasəti və uzunmüddətli hədəfləri də dayanır. Xüsusilə, Türkiyənin regional rolu və İsrailin planlarına təsiri barədəki fikirləriniz məqalənin əsas mövzusu ilə dəyərli bir əlaqə yaradır. İsrailin Türkiyə kimi böyük bir regional gücün hərəkətlərini tam nəzarətdə saxlaya bilməməsi, dediyiniz kimi, daxili narahatlıqları artıra bilər. Türkiyənin Müsəlman Qardaşlar və HƏMAS-a dəstək verərkən eyni zamanda NATO çərçivəsində ABŞ ilə əməkdaşlığını davam etdirməsi, Ankaraya unikal bir diplomatik mövqe qazandırır. Bu ikili siyasət, əlbəttə ki, regionda yeni dinamikalar yaradır və İsrailin hesablamalarını çətinləşdirir.

      Bu cür kompleks məsələlərin dərin təhlili, regionun gələcəyini daha yaxşı anlamağımıza kömək edir. Fikirlərinizlə müzakirəyə dəyərli bir qatqı etdiyiniz üçün minnətdaram.

      Reply

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

More posts