Rory Mac Sweeney adlı diş həkimi, 1490-cı ilə aid məşhur rəsmdə indiyədək gizli qalmış bir detalı aşkar edib. Sweeney-nin sözlərinə görə, Leonardo da Vinçinin “ideal insan bədəni”ni təsvir etdiyi fiqurun qasıq nahiyəsində diqqətlə yerləşdirilmiş bir bərabərtərəfli üçbucaq mövcuddur. O, bu həndəsi formanın “sənət tarixinin ən çox təhlil edilən, lakin ən sirli əsərlərindən birini” izah edə biləcəyini bildirib.
Əsrlərdir Davam Edən Müzakirələr
Vitruviya Adamı Romalı memar Vitruviusun qeydlərindən ilhamlanaraq yaradılmışdı. Vitruvius, insan bədəninin mükəmməl nisbətlərinin bir kvadrat və dairə çərçivəsinə sığa biləcəyini müdafiə edirdi. Da Vinçinin rəsmində kvadrat qollar açıq və ayaqlar bağlı vəziyyəti, dairə isə qollar və ayaqlar açılmış mövqeyi əhatə edir. Lakin rəssamın niyə məhz bu qədər xüsusi nisbətlər seçdiyi əsrlərdir müzakirə olunurdu.
Ənənəvi nəzəriyyəyə görə, Da Vinçi əsərində qızıl nisbətdən istifadə etmişdi; lakin aparılan ölçmələr bu fərziyyəni təsdiqləmirdi. Mac Sweeney-nin yeni təhlilinə görə, sirrin cavabı çox daha fərqli bir nisbətdə – 1,633-də gizlənir.
Gizli “Tetraedrik Nisbət”
Leonardo da Vinçi öz qeydlərində maraqlı bir detal qeyd etmişdi: “Əgər ayaqlarını ayırsan və qollarını başının səviyyəsinə qədər qaldırsan, ayaqlarının arasında qalan boşluq bir bərabərtərəfli üçbucaq əmələ gətirir.” Sweeney bu ifadəni riyazi cəhətdən araşdırdıqda, ayaqların açılma bucağı ilə göbəyin hündürlüyü arasındakı nisbətin 1,64 ilə 1,65 arasında olduğunu aşkarladı. Bu dəyər, müasir elmdə “tetraedrik nisbət” kimi tanınan 1,633 ədədinə demək olar ki, tam bərabərdir.
Bu nisbət 1917-ci ildə müəyyən edilmiş fundamental bir həndəsi prinsipdir. Kürələrin ən səmərəli şəkildə necə yerləşdiyini göstərən bu dəyər, təbiətdəki bir çox strukturlarda – mineralların və kristalların quruluşunda, hətta insan çənəsinin formasında belə öz əksini tapır. Qeyd etmək lazımdır ki, stomatologiyada 1864-cü ildən bəri istifadə edilən Bonwill üçbucağı da eyni nisbətə malikdir.
Təsadüf deyil, Universal Qanunauyğunluq
Mac Sweeney-yə görə, bu, sadə bir təsadüf deyil. O, vurğulayır: “İnsan anatomiyası kainatdakı həndəsi nizam qanunlarına uyğun olaraq təkamül edib.” Əgər bu nəzəriyyə doğrudursa, o zaman Leonardo da Vinçi beş əsr əvvəl insan bədənində mövcud olan universal bir həndəsi prinsipi, yəni Vitruviya Adamının sirlərini erkən dövrlərdə aşkar etmiş ola bilərdi.
Bu araşdırma “Journal of Mathematics and the Arts” jurnalında dərc olunub. Elm dünyası Mac Sweeney-nin iddiasını müzakirə etməyə davam etsə də, Da Vinçinin qeydlərindəki bu üçbucağın əhəmiyyəti artıq gözardı edilə bilməyəcək qədərdir.
Leave a Reply