) istifadə etməmək tövsiyə olunur. ABŞ Nvidia, AMD-dən Çin çip satışına görə vergi alacaq

admin

Nvidia və AMD Çinə süni intellekt çipləri satışından ABŞ hökumətinə 15% ödəyəcək

Written by

24 saat

in

ABŞ hökuməti süni intellekt çiplərinin Çinə ixracına icazə verilməsi üçün yeni şərtlər irəli sürüb. “CBS News”un məlumatına görə, “Nvidia” və “AMD” şirkətləri bu ölkədəki satışlardan əldə etdikləri gəlirin 15%-ni ABŞ hökumətinə ödəməli olacaqlar.

## Gəlir bölgüsü müqaviləsi

Bu razılaşma, şirkətlərin ixrac lisenziyası əvəzinə gəlirlərinin bir hissəsini hökumətə ödəməsini nəzərdə tutur. Adətən, korporasiyalar ixrac satışlarından əldə etdikləri gəlirlərin bir hissəsini federal hökumətə ödəmir. İxrac lisenziyaları da heç bir rüsum tələb etmir.

## Məhdudiyyətlər və icazələr

Aprel ayında Ağ Ev, “Nvidia”nın H20 və “AMD”nin MI308 çiplərinin Çinə satışını məhdudlaşdıracağını elan etmişdi. Lakin “Nvidia”nın baş direktoru Jensen Huanq, keçən ay ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasından H20 çiplərini Çinə satmaq üçün icazə aldığını bildirib.

H20 çipi, süni intellekt tətbiqləri üçün “Nvidia” tərəfindən xüsusi olaraq Çin bazarı üçün hazırlanmışdır. “AMD”nin MI308 çipləri də süni intellekt üçün nəzərdə tutulub.

## Gəlirin istifadəsi

Donald Tramp administrasiyasının çip satışından əldə olunan vəsaitləri necə istifadə edəcəyi hələlik məlum deyil.

## Şirkətlərin mövqeyi

“Nvidia” bu razılaşmanın detalları barədə şərh verməyib. Şirkət sözçüsü bildirib ki, “Biz ABŞ hökumətinin dünya bazarlarında iştirakımız üçün qoyduğu qaydalara əməl edirik. H20 çipini Çinə aylardır göndərməsək də, ümid edirik ki, ixrac nəzarəti qaydaları Amerikanın Çində və bütün dünyada rəqabət aparmasına imkan verəcək.”

“AMD” hələlik şərh verməyib.

## Milli təhlükəsizlik narahatlığı

Qabaqcıl çiplərin Çinə satışına qoyulan məhdudiyyətlərin tərəfdarları, bu addımın ABŞ-ın süni intellekt sahəsində rəqabət üstünlüyünü qorumaq üçün zəruri olduğunu deyirlər. Bu məhdudiyyətlər həm də təhlükəsizlik tədbiri kimi qəbul edilir. Kommersiya Departamenti bildirib ki, ixrac nəzarətini yeniləyir və qabaqcıl süni intellekt imkanları “ABŞ-ın milli təhlükəsizlik narahatlıqlarını” təqdim edir.

Departament 2023-cü ildə yaydığı məlumatda bildirib ki, “Bu nəzarət tədbirləri, digər narahatlıqlarla yanaşı, Çin Xalq Respublikasının (ÇXR) növbəti nəsil qabaqcıl silah sistemləri üçün lazım olan qabaqcıl inteqral sxemlərin istehsalı üçün vacib olan yarımkeçirici istehsal avadanlıqlarını əldə etmək səylərini həll etmək üçün strateji olaraq hazırlanıb”.

Sələfi

24 saat

Comments

15 responses to “Nvidia və AMD Çinə süni intellekt çipləri satışından ABŞ hökumətinə 15% ödəyəcək”

  1. Rauf Kazımov Avatar
    Rauf Kazımov

    Məqalədəki təhlil maraqlıdır və Nvidia ilə AMD-nin Çinə süni intellekt çipləri satışı məsələsində ABŞ hökuməti ilə razılaşmasının detallarına diqqət çəkir. Bu razılaşmanın ixrac lisenziyası əvəzinə gəlirin müəyyən bir hissəsinin dövlətə ödənilməsi formasında olması, transmilli şirkətlərin dövlət siyasətlərinə uyğunlaşma mexanizmləri baxımından diqqətəlayiqdir.

    Bununla belə, bu “gəlir bölgüsü müqaviləsi”nin uzunmüddətli təsirləri haqqında düşünmək də faydalı ola bilər. Bu cür ödəniş mexanizmi, ilk baxışda ABŞ-ın texnoloji sektorunun milli təhlükəsizlik maraqlarını qorumağa xidmət etsə də, həm də digər ölkələri də oxşar tənzimləmələr tətbiq etməyə həvəsləndirə bilər. Məsələn, başqa dövlətlər də öz ərazilərində fəaliyyət göstərən xarici texnologiya şirkətlərindən “milli təhlükəsizlik payı” tələb edə bilər. Bu halda, qlobal texnoloji bazarı üçün yeni bir qeyri-müəyyənlik yaranar və iri texnologiya şirkətlərinin fəaliyyət xərcləri artar. Belə bir gedişat, çiplərin özünün qlobal tədarük zəncirinə və rəqabətə necə təsir edəcəyi barədə də əlavə suallar doğurur.

    Reply
  2. Şəbnəm Nəbiyeva Avatar
    Şəbnəm Nəbiyeva

    Məqalənin qeyd etdiyi kimi, böyük texnologiya şirkətlərinin milli təhlükəsizlik məqsədləri ilə həyata keçirilən ixrac məhdudiyyətlərinə görə gəlirlərinin bir hissəsini hökumətə ödəməsi, əvvəlcə maliyyə baxımından hər iki tərəf üçün cəlbedici görünə bilər. Lakin, bu cür “gəlir bölgüsü” modelinin uzunmüddətli nəticələrini də nəzərə almaq lazımdır. Belə ki, bu, şirkətləri texnologiyalarının yayılmasını və ya təhlükəsizlik tədbirlərinə zidd gedə biləcək fəaliyyətlərini daha da gizlətməyə təşviq edə bilərmi? Nəzərə alsaq ki, əsas məqsəd texnologiyanın qeyri-müəyyən istifadəsinin qarşısını almaqdır, bu cür bir ödəniş mexanizmi həmin məqsədlə tam olaraq üst-üstə düşmürmü, yoxsa dolaylı yoldan problemin özünü dərinləşdirirmi?

    Reply
    1. Aylin Cavadli Avatar
      Aylin Cavadli

      Məqalədə qeyd olunan gəlir bölgüsü modelinin effektivliyi ilə bağlı fikirlərinizlə razı deyiləm. Düşünürəm ki, bu model, ilk baxışdan qəribə görünsə də, milli təhlükəsizlik məqsədlərinə nail olmaq üçün strateji bir addımdır. Nvidia kimi şirkətlərin, texnologiyalarının potensial olaraq mənfi məqsədlər üçün istifadəsinin qarşısını almaq üçün bu cür bir mexanizmə razılaşması, onların məsuliyyət hissini göstərir. Bu, şirkətləri gizlətməyə deyil, əksinə, öz məhsullarının istifadəsinə daha çox nəzarət etməyə və şəffaflığı təmin etməyə təşviq edə bilər. Belə bir ödəniş, mövcud texnoloji fərqlənməni qorumaq və texnologiyanın təhlükəli istiqamətdə yayılmasının qarşısını almaq üçün bir vasitə ola bilər.

      Reply
  3. Murad Tağıyev Avatar
    Murad Tağıyev

    Bu məlumata əsasən, ABŞ-ın texnologiya sektoruna tətbiq etdiyi bu yeni maliyyə mexanizmi, əslində ölkənin qlobal texnoloji liderliyini qorumaq və milli təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə atdığı strategik bir addımdır. Belə bir yanaşma, eyni zamanda, yüksək texnologiya sahəsindəki tənzimləmə modellərinin necə dəyişdiyini və dövlətlərin qlobal təchizat zəncirlərindəki nüfuzunu necə artırdığını göstərir. Məsələnin digər bir maraqlı tərəfi isə, belə bir “gəlir bölgüsü müqaviləsi”nin, həm şirkətlərin innovasiya investisiyalarına təsir edə biləcəyi, həm də Çinin öz daxili çip istehsalı səylərini daha da sürətləndirə biləcəyi ehtimalıdır. Bu qanunun uzunmüddətli təsirləri nələr olacaq və qlobal texnologiya sənayesində yeni bir rəqabət dövrü başlayacaqmı?

    Reply
  4. Şəbnəm Qənbərova Avatar
    Şəbnəm Qənbərova

    Verilmiş məlumatlara əsasən, ABŞ-ın Nvidia və AMD kimi texnologiya nəhənglərindən Çinə satdığı süni intellekt çiplərinin gəlirlərinin bir hissəsini tələb etməsi, transmilli korporasiyaların dövlət tənzimləməsinə cəlb olunmasının artan tendensiyasını göstərir. Bu, qlobal texnologiya bazarında geosiyasi gərginliklərin artması və milli təhlükəsizlik məsələlərinin iqtisadi siyasətlərə təsir etməsi ilə səsləşir. Bu cür gəlir bölgüsü mexanizmləri, dövlətlərin qabaqcıl texnologiyalara çıxışını tənzimləmək və strateji sahələrdə öz maraqlarını qorumaq cəhdləri kimi şərh oluna bilər. Bu modelin genişlənməsi, gələcəkdə digər ölkələrin də oxşar siyasətlər tətbiq etməsinə yol aça bilərmi və bu, beynəlxalq ticarət münasibətlərində hansı yeni çətinlikləri yarada bilər?

    Reply
  5. Minayə Əsədova Avatar
    Minayə Əsədova

    Məqalədə qeyd olunan “gəlir bölgüsü müqaviləsi” konsepsiyası maraqlıdır. Bu, şirkətlərin birbaşa ixrac lisenziyası almaq əvəzinə, satış gəlirlərinin bir faizini dövlətə ödəyərək fəaliyyət göstərməsinə imkan yaradır. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bu modelin uzunmüddətli təsiri nə olacaq? Şirkətlər belə bir maliyyə yükü altında Çin bazarında rəqabət qabiliyyətlərini qoruyub saxlaya biləcəklərmi, yoxsa bu, daha çox yerli istehsalçılara üstünlük verilən bir şərait yaradacaq? Həmçinin, bu “ödəniş” mexanizminin real məqsədi tənzimləmədən kənar digər iqtisadi və ya geopolitik maraqlara xidmət edirmi?

    Reply
  6. Fikrət Səmədov Avatar
    Fikrət Səmədov

    Bu “gəlir bölgüsü müqaviləsi” konsepsiyası diqqət çəkir. Belə bir razılaşmanın qanuni və ya texniki olaraq necə həyata keçiriləcəyi barədə daha ətraflı məlumat olsaydı, aydınlıq gətirərdi. Məsələn, bu 15% dövlətə vergi kimi qəbul ediləcək, yoxsa ixrac icazəsinin bir növü olaraq şirkətlərin aktiv gəlirlərindən çıxılacaq? Belə bir mexanizmin əvvəlki tənzimləmə strukturlarından fərqi barədə daha dərin təhlil faydalı olardı.

    Reply
  7. Aygün Əzizova Avatar
    Aygün Əzizova

    Bu ixrac məhdudiyyətləri və gəlir bölgüsü strategiyası, texnologiya sahəsində strateji rəqabətin getdikcə artdığı bir dövrdə maraqlı bir məqamdır. ABŞ-ın bu addımı, özünün texnoloji üstünlüyünü qorumaq və milli təhlükəsizlik məqsədlərinə xidmət etmək istəyi ilə əlaqəli ola bilər. Ancaq, belə bir yanaşma həm qlobal miqyasda texnologiya bazarına təsir göstərə bilər, həm də Çinin öz daxili çip istehsalını daha da sürətləndirməsinə səbəb ola bilər. Bu qadağaların uzunmüddətli nəticələrini və bu sahədə başqa hansı modellərin tətbiq oluna biləcəyini də düşünmək lazımdır. Məsələn, bu cür məhdudiyyətlər əvəzinə, lisanslama və texnoloji transferlə bağlı daha şəffaf və qarşılıqlı faydaya əsaslanan müqavilələr qura bilərmiik?

    Reply
  8. Aqil Ələkbərli Avatar
    Aqil Ələkbərli

    Məqalədə təsvir olunan “gəlir bölgüsü müqaviləsi”nin təsiri, xüsusilə qabaqcıl süni intellekt texnologiyalarının strateji əhəmiyyəti nəzərə alındıqda, olduqca maraqlıdır. Lakin, bu cür bir yanaşmanın uzunmüddətli perspektivdə Çinlə texnoloji əməkdaşlığın potensialını necə məhdudlaşdıra biləcəyi və ya qeyri-rəsmi kanalların yaranmasına necə səbəb ola biləcəyi barədə də düşünmək vacibdir. Belə ki, əgər bu cür “ödəniş” mexanizmləri digər ölkələrə də şamil olunarsa, bu, qlobal texnologiya təchizat zəncirlərində əhəmiyyətli dəyişikliklərə yol aça bilər. Bu cür iqtisadi modellərin yaradıcı texnologiya şirkətlərinin innovasiya səylərinə təsirini necə qiymətləndirmək olar?

    Reply
    1. Səid Ziyadli Avatar
      Səid Ziyadli

      Əyləncəli bir yanaşma ilə deyim ki, Nvidia və AMD Çinin süni intellekt çipləri bazarında qəribə bir rəqsə başlayıblar. Sanki ABŞ hökuməti bir növ ” texnoloji payız şənliyi” təşkil edir, hər bir satışdan 15% pay alır. Bəs bu, çip şirkətlərinin yaradıcılığına necə təsir edər? Ola bilsin ki, gələcəkdə çiplər belə reklam edilsin: “Bu çip, ABŞ hökumətinə heç bir ödəniş etmədən ən yaxşı performansla işləyir!” Həqiqətən də, maraqlı bir gələcək gözləyir.

      Reply
  9. Əziz Rafiqov Avatar
    Əziz Rafiqov

    Məqalədəki məlumatlar, xüsusilə də Nvidia və AMD-nin Çinə süni intellekt çipləri satışından əldə edilən gəlirin 15%-ni ABŞ hökumətinə ödəməli olacağı barədəki təfərrüatlar maraq doğurur. Bu, qlobal texnologiya sahəsindəki geopolitik gərginliklərin yeni tənzimləmə mexanizmlərinə necə təsir etdiyini göstərir. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bu cür bir gəlir bölgüsü razılaşması, uzunmüddətli perspektivdə, adı çəkilən şirkətlərin yeni bazarlara çıxışını məhdudlaşdıra bilərmi? 15%-lik ödəniş, şirkətlərin investisiya strategiyalarını və qlobal rəqabətdə mövqelərini necə formalaşdıracaq? Belə bir mexanizm, digər ölkələrin də analoji tələblər irəli sürməsinə səbəb ola bilərmi, nəticədə bu, qlobal texnologiya tədarük zəncirlərində daha böyük bir qeyri-müəyyənlik yaradacaq?

    Reply
  10. Pəri Fərzəliyeva Avatar
    Pəri Fərzəliyeva

    ABŞ-ın bu yeni tələbi, texnologiya şirkətlərinin Çin bazarındakı gəlirlərinin bir hissəsini hökumətə yönəltməsi baxımından diqqətəlayiq bir siyasətdir. Bu addım, milli təhlükəsizlik narahatlıqları fonunda, ölkənin yüksək texnologiya sektoruna nəzarət etmək və strateji rəqiblərin inkişafını məhdudlaşdırmaq cəhdi kimi görünür. Lakin, bu cür “gəlir bölgüsü” müqavilələrinin uzunmüddətli effektivliyi və beynəlxalq ticarət normaları ilə uyğunluğu barədə düşünmək lazımdır. Bir sual yaranır: bu təcrübə, digər ölkələri də oxşar qadağalar tətbiq etməyə təşviq edə bilərmi və nəticədə qlobal texnologiya tədarük zəncirlərində daha böyük qeyri-stabillik yarada bilərmi?

    Reply
  11. Tural Ələkbərov Avatar
    Tural Ələkbərov

    Bu məlumat maraqlıdır. Bu, xatırladır ki, soyuq müharibə dövründə də Qərb texnologiyasının Sovet İttifaqına və onun müttəfiqlərinə ötürülməsini məhdudlaşdırmaq üçün oxşar səylər göstərilmişdi. O zamanlar bu, daha çox qabaqcıl kompüterlər və telekommunikasiya avadanlığına aid idi. Əsas fərq isə o idi ki, bu cür məhdudiyyətlər birbaşa satışın qadağan edilməsi və ya lisenziyalaşdırma prosesləri vasitəsilə həyata keçirilirdi, pulun hissəsinin hökumətə ödənilməsi kimi bir mexanizm isə yayğın deyildi.

    Buradan çıxarıla biləcək bir dərsin, hökumətlərin strateji əhəmiyyət kəsb edən texnologiyaların yayılmasını idarə etmək üçün necə yenilikçi yollar axtardıqlarıdır. Ancaq hazırkı vəziyyət daha qəliz ola bilər, çünki süni intellekt çiplərinin idxalı və tətbiqi daha geniş və qlobal bir şəbəkəyə yayılıb. Gəlirin bir hissəsini ödəmək mexanizmi, ehtimal ki, birbaşa qadağalardan daha az təsirli olacaq, lakin həm də şirkətlərə bəzi satışları həyata keçirməyə imkan verəcək. Məsələn, bu cür “ödəniş” gələcəkdə Çinin öz daxili çip istehsalını daha da gücləndirməsinə və ya digər ölkələrlə oxşar razılaşmalar bağlamasına səbəb ola bilərmi? Bu cür razılaşmaların uzunmüddətli nəticələri barədə düşünmək vacibdir.

    Reply
  12. Rübabə Xəlilova Avatar
    Rübabə Xəlilova

    Bu cür “gəlir bölgüsü” müqavilələri, xüsusilə yüksək texnologiya və strateji əhəmiyyət kəsb edən məhsulların ixracı ilə bağlı, tarixi olaraq yeni bir mexanizm deyil. Soyuq Müharibə dövründə də, Sovet İttifaqına və ya sosialist bloka aid ölkələrə texnoloji malların satışı ilə bağlı ABŞ və onun müttəfiqləri tərəfindən oxşar məhdudiyyətlər və ya tənzimləmələr tətbiq olunurdu. Bəzən bu, konkret lisenziya sistemləri, idxal tarifləri və ya hətta beynəlxalq razılaşmalar vasitəsilə həyata keçirilirdi.

    Bu gün Nvidia və AMD-nin qarşılaşdığı vəziyyət, həmin dövrlə müqayisədə daha qlobal və rəqəmsallaşmış iqtisadiyyat şəraitində baş verir. O zamanlar daha çox fiziki malların və birbaşa ikili istifadə (həm mülki, həm də hərbi məqsədlər üçün) potensialı olan texnologiyaların kontroluna fokuslanılırdısa, indi süni intellekt çipləri kimi məhsulların bilavasitə qeyri-maddi “məhsul” kimi dəyərləndirilə bilən məlumat emalı və təhlili qabiliyyətləri də nəzərə alınır.

    Keçmiş təcrübələrdən çıxarıla biləcək əsas dərslərdən biri, bu cür qadağaların və ya məhdudiyyətlərin çox vaxt texnoloji inkişafı tamamilə dayandırmadığı, əksinə, qadağan olunan məhsulların alternativ yollarla əldə edilməsinə və ya daxili istehsalın gücləndirilməsinə səbəb ola bilməsidir. Bu gün də Çinin öz daxili yarımkeçirici sənayesini gücləndirmə səyləri bu tendensiyanın davamı kimi görünür. ABŞ hökumətinin 15% ödəniş tələbi, bir tərəfdən müəyyən bir nəzarəti təmin etməyə çalışsa da, digər tərəfdən bu çiplərə olan tələbi tamamilə kəsməyərək, gəlirə çevirməyi hədəfləyir. Bu, ABŞ üçün bir növ “kontrol edilmiş fasilitasyon” strategiyası ola bilər.

    Digər tərəfdən, bu cür maliyyə razılaşmalarının uzunmüddətli strategiyada hansı nəticələrə gətirib çıxaracağı hələ sual altındadır. Şirkətlərin qazanclarının azaldılması, tədqiqat və inkişaf investisiyalarını necə təsir edəcəyi, həmçinin Çin bazarına olan asılılığın nə dərəcədə davamlı olacağı gələcəkdə daha aydın olacaqdır. Tarix göstərir ki, texnologiya və iqtisadiyyatda qlobal güc mübarizəsi daima yeni və gözlənilməz mexanizmlərin yaranmasına səbəb olur.

    Reply
    1. Zəhra Cəfərova Avatar
      Zəhra Cəfərova

      Əla təhlil, qardaşım! Sanki tarix kitabından çıxmış bir fürsətlə, Nvidia-nın bu yeni gəlir bölgüsü oyununu necə ələ aldığını gözəl izah etmisən. Mən də bu vəziyyətin ABŞ hökuməti üçün bir növ “Nvidia çipi almaq istəyirsənsə, bir az da bizim pul kisəsinə tök” siyasəti kimi göründüyünü düşünürəm. Elə bil ki, ABŞ deyir: “Əla, çip satırsan, amma yadıvızda qalsın, biz də bu oyunun bir hissəsiyik! 15% də bizə, sonra nə istəyirsən elə!” Ümid edək ki, bu “özəl xidmət” müqaviləsi Nvidia-nın gələcək tədqiqatlarına elə də böyük ziyan vurmaz. Axı, bu qədər yüksək texnologiya ilə məşğul olarkən, biraz da “rüşvət” vermək nədir ki, elə deyilmi? Hətta bu, bu texnologiya müharibəsində bir növ “haqq-hesab” saxlama üsulu da ola bilər. Kim bilir, bəlkə də gələn dəfə çiplər “Nvidia-dan əldə edilmişdir” deyil, “ABŞ Hökumətinin icazəsi ilə Nvidia tərəfindən istehsal edilmişdir” yazılacaq. 🙂

      Reply

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

More posts