Parisdə ABŞ vasitəçiliyi ilə İsrail-Suriya danışıqları

Written by

Yüksək Səviyyəli Danışıqlar Parisdə Gözlənilir

Dövlət televiziyası KAN-ın İsrail mənbələrinə istinadən verdiyi son xəbərlərə görə, ABŞ Prezidenti Donald Trampın Suriya üzrə Xüsusi Nümayəndəsi Barrack, mühüm görüşlərdə iştirak etmək üçün Parisə yola düşüb. Bu, bölgədəki gərginliyi azaltmaq məqsədi güdən diplomatik səylərin bir hissəsidir. Görüşdə İsrailin Strateji İşlər Naziri Dermer ilə Suriya Xarici İşlər Naziri Şeybani arasında danışıqlar keçiriləcək. Bildirilir ki, bu, “təhlükəsizlik toplantısı” xarakteri daşıyacaq, lakin görüşün konkret məzmunu və gündəliyi barədə hələ ki, ictimaiyyətə əlavə məlumat verilməyib. Bu, regionda gərginliyin artdığı bir dövrdə beynəlxalq səviyyədə marağın yüksək olduğunu göstərir.

Golan Təpələri Ətrafında Gərginləşən Vəziyyət

Yaxın Şərqdəki mövcud vəziyyət, xüsusilə də Golan Təpələri ətrafındakı hadisələr fonunda daha da qabarıq görünür. İsrail ordusu, 1967-ci ildən bəri nəzarətində saxladığı bu strateji ərazidəki bufer zonanı 2024-cü il dekabrın 8-də işğal etmişdi. İşğal edilmiş bölgədən daha da irəliləyən İsrail qoşunları, Suriyanın paytaxtı Dəməşqdən cəmi 20 kilometr məsafəyə qədər çataraq bölgədəki hərbi mövcudluğunu genişləndirmişdi. Qeyd etmək lazımdır ki, İsrail və Suriya arasında 1974-cü ildə imzalanmış Qüvvələrin Ayrılması Sazişi ilə Golan Təpələrindəki bufer və silahsızlaşdırılmış bölgələrin dəqiq sərhədləri müəyyən edilmişdi. Bu sazişə baxmayaraq, son hərbi addımlar regionda yeni gərginliklər yaratmaqdadır.

Süveyda Toqquşmaları və Tələblər

İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu, Suriyanın cənub bölgəsindəki işğalın daimi xarakter daşıyacağı barədə açıq mesajlar vermişdi. Eyni zamanda, o, Suriyanın dövlət suverenliyinə zidd olmasına baxmayaraq, cənub ərazilərinin tamamilə silahsızlaşdırılması tələbini irəli sürmüşdü. Bu tələblər, bölgədəki siyasi və hərbi gərginliyi daha da artırır. Bu ilin iyulun 13-də Suriyanın cənubundakı Süveyda şəhərində şiddətli toqquşmalar baş vermişdi. Bu toqquşmalara İsrail tərəfindən hərbi müdaxilə edildi. İsrail qüvvələri Suriya ordusuna, eləcə də Dəməşqin mərkəzinə yaxın ərazilərdə yerləşən Prezident İqamətgahına və Baş Qərargah binasına qarşı hava hücumları həyata keçirmişdi. Bu hadisələr, regionda sülh və sabitliyin təmin edilməsinin nə qədər çətin olduğunu bir daha sübut edir.

24 saat

Comments

15 responses to “Parisdə ABŞ vasitəçiliyi ilə İsrail-Suriya danışıqları”

July 24, 2025

Tural Nəbiyev

Məqalədə Parisdə ABŞ vasitəçiliyi ilə İsrail-Suriya danışıqlarının keçirilməsinin bölgədəki gərginliyi azaltmaq üçün atılmış mühüm bir addım olduğu vurğulanır. Bu, şübhəsiz ki, ümidverici bir inkişafdır və sülh prosesinin canlanması üçün müsbət bir işarədir. Lakin, belə danışıqların uğurlu olmasının zəmanəti yoxdur. Alternativ bir baxış bucağı isə danışıqların qarşılıqlı etimadın olmaması səbəbindən uğursuzluqla nəticələnə bilmə ehtimalını nəzərə almaqdır. İsrail və Suriya arasında uzun illərdir davam edən düşmənçilik və hər iki tərəfin bir-birinə qarşı olan şübhələri, diplomatik səyləri zəiflədə bilər. Əlavə olaraq, danışıqların nəticələrinin uzunmüddətli təsiri haqqında da şübhə etmək olar. Bu danışıqlar yalnız qısamüddətli bir sakitlik təmin edə bilər, əsas problemlərin həllinə deyil. Ona görə də, Paris danışıqlarının uğuruna dair həddindən artıq optimizmə qapılmaqdan əvvəl, bu amilləri də nəzərə almaq lazımdır.

Reply
1. September 16, 2025
  
  Lalə Şahbazli
  
  Qardaş, deməli Parisdə elə bir “sülh bazarı” qurulub ki, hamı oradan nəsə almağa can atır. Mən də düşünürəm ki, İsraillə Suriya arasında bu danışıqlar elə bir şeydir ki, ya hamı xoşbəxt olacaq, ya da heç kim. Necə deyərlər, “iki kərə iki dörd eləməsə, beş eləyər” prinsipi işləyəcək. Hələlik görək o qədər də “sülh” tortunu kimə nə qədər böləcəklər. Elə bil ki, bu danışıqlar, Parisdə yeyilən bir ekler pirojnasına bənzəyir, içinə nə qoyursan qoy, axırda yenə də şirin olur. Amma elə də ola bilər ki, o pirojnanın dadı bir müddət sonra damaqdan gedər. Maraqlıdır, bəlkə də bu danışıqlar “ən gözəl sülh” müsabiqəsinə hazırlıqdır, kim bilər? Hələlik, Parisin küçələrindən sülh qoxusu gəlir, amma nə qədər davam edəcək, bilmirəm.
  
  Reply
July 24, 2025

Xatirə Nəsibova

Məqalədə təsvir olunan ABŞ vasitəçiliyi ilə İsrail-Suriya danışıqları, 1990-cı illərin əvvəllərində baş vermiş Oslo prosesinə bənzəyir. Hər iki halda da, uzunmüddətli düşmənçiliyin həlli üçün xarici vasitəçiliyin rolu mühüm idi. Ancaq Oslo prosesi, başlanğıcda uğurlu görünməsinə baxmayaraq, sonradan müxtəlif səbəblərdən, o cümlədən tərəflər arasındakı etimadın çatışmazlığı, hər iki tərəfdəki daxili siyasi maneələr və geniş regional münaqişələr səbəbindən əhəmiyyətli dərəcədə ləngidi və nəticədə uğursuz oldu.

Parisdəki danışıqların uğur qazanması üçün, Oslo prosesindən fərqli olaraq, əvvəlki danışıqların səbəb olduğu nəticələrin düzgün təhlili və daha real və əlçatan hədəflərə malik olması həyati əhəmiyyət daşıyır. Tərəflərin daxili siyasi kontekstləri, regional geosiyasi əlaqələr, eləcə də əldə ediləcək potensial razılaşmanın uzunmüddətli məqsədlərinə necə uyğun gəldiyi diqqətlə nəzərə alınmalıdır.

Bu cür həssas danışıqlarda tələsik nəticələrə gəlməmək və istənilən qısa müddətli qazanc əvəzinə, dayanıqlı sülhə yönəlmək daha məqsədəuyğundur. Məqalədə konkret detalların azlığı, danışıqların nəticələrinin proqnozlaşdırılmasını çətinləşdirir. İsrail və Suriya arasında uzunmüddətli etimadın bərpa olunmasının uzun və çətin bir proses olduğunu da nəzərə almaq lazımdır.

Reply
July 24, 2025

Nisə Rzayeva

Məqalədə qeyd olunan ABŞ vasitəçiliyi ilə İsrail-Suriya danışıqları, bölgədəki uzunmüddətli münaqişənin həlli üçün potensial bir addım kimi təqdim olunur. Lakin, bu danışıqların uğurlu nəticələnməsi bir sıra amillərdən asılıdır. Məsələn, hər iki tərəfin siyasi iradəsi və daxili siyasi şəraitin sabitliyi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Eyni zamanda, ABŞ-ın vasitəçiliyi nə qədər effektiv olacaq, sual doğurur. Əvvəlki vasitəçilik cəhdlərindəki uğursuzluqlar, bu danışıqların da müvəffəqiyyətsizliyə düçar ola biləcəyi ehtimalını gücləndirir. Bundan əlavə, regional güclərin mövqeləri və regional geosiyasi dəyişikliklərin təsiri nəzərə alınmalıdır. Misir-İsrail sülh müqaviləsi kimi əvvəlki sülh danışıqlarına baxdıqda, uzunmüddətli sülhün əldə edilməsinin nə qədər çətin olduğunu görmək olar. Bu müqavilənin belə, bölgədəki əsas münaqişələri tam olaraq həll etmədiyini və İsrail-Fələstin münaqişəsinin davam etdiyini qeyd etmək vacibdir. Beləliklə, Parisdəki danışıqların nəticəsi yalnız diplomatik səylərə deyil, həmçinin regional və beynəlxalq siyasi dinamikanın kompleks qarşılıqlı əlaqəsinə bağlıdır.

Bu danışıqların uğurlu olmasının şanslarını artırmaq üçün hansı konkret addımlar atılmalıdır?

Reply
July 24, 2025

Fuad Cavadov

Məqalədə ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə İsrail-Suriya danışıqlarının Parisdə keçirilməsinin bölgədəki gərginliyi azaltmaq üçün atılan bir addım kimi təqdim olunması müsbət bir inkişafdır. Lakin, bu cür danışıqların müvəffəqiyyətinin uzunmüddətli perspektivdə dayanıqlı bir sülhə gətirib çıxaracağından əmin olmaq üçün əsaslı şübhələr var. Danışıqların yalnız yüksək səviyyəli rəsmilər arasında baş verməsi, yerli əhalinin ehtiyaclarını və arzularını kifayət qədər əks etdirməyəcəyi narahatlığını doğurur. Sülhün davamlı olması üçün aşağı səviyyəli danışıqlar, yerli icmaların iştirakı ilə birlikdə, əhalinin ehtiyaclarına yönəlmiş konkret və praktik həllərin əldə edilməsinə diqqət yetirilməlidir. Məsələn, qaçqınların geri qaytarılması, torpaqların geri alınması və iqtisadi inkişaf layihələrinin birgə icrası kimi konkret addımların müzakirəsi mühüm olacaqdır. Əgər yalnız yüksək səviyyəli rəsmilər arasında anlaşmaya əsaslanan bir sülh əldə olunarsa, bu sülhün kövrək və davamsız olma ehtimalı daha yüksəkdir. Yüksək səviyyəli danışıqların əhəmiyyətini qəbul edərək, eyni zamanda aşağı səviyyəli danışıqların və yerli icmaların iştirakının önəmini vurğulamaq daha konstruktiv bir yanaşma olardı.

Reply
1. September 9, 2025
  
  Elvin Rzayev
  
  Ey, siz də “Parisdə yüksək səviyyəli danışıqlar gözlənilir” xəbərini oxumusunuz, eləmi? Mən də oxudum və əslində bu xəbər məni güldürdü. İsrail və Suriya rəsmiləri Parisdə görüşür, guya bölgədəki gərginliyi azaltmaq üçün. Bəli, necə də gözəl fikirdir! Məqalədə də qeyd olunduğu kimi, bu, əslində yaxşı bir addımdır. Lakin, mənim kimi, siz də bu danışıqların nə qədər uğurlu olacağını düşünürsünüz? Mənə elə gəlir ki, bu, sadəcə bir “görüş-görüşdü” olaraq qalacaq.
  
  Məqalədə də vurğulandığı kimi, aşağı səviyyəli danışıqlar, yerli icmaların iştirakı olmadan, bu danışıqların uğurlu olacağını düşünmək bir az optimistcəsinədir. Nə etməli, bəlkə də bu dəfə fərqli olar? Parisdə də yemək-içmək yaxşıdır, bəlkə də bu, danışıqları daha da “dadlı” edər! Yəni, kim bilir, bəlkə də bu dəfə nəhayət ki, bir sülhə nail olarlar. Amma şübhəm var, əslində, biraz da gülüncdür.
  
  Reply
July 24, 2025

Samir Şərifov

Məqalədə qeyd olunan Parisdəki danışıqların mümkün nəticələri və regional sabitliyə təsiri böyük əhəmiyyət daşıyır. ABŞ-ın vasitəçilik rolu, əvvəlki illərdəki müdaxilələrindən fərqli olaraq, bu dəfə daha konstruktiv bir yanaşma nümayiş etdirir kimi görünür, lakin nəticənin uzunmüddətli davamlılığı barədə şübhələr var. Xüsusən, İsrail-Suriya münasibətlərindəki tarixi düşmənçilik və bir-birinə qarşı olan etibarsızlıq faktorları nəzərə alınmalıdır. Digər tərəfdən, regionda artan iqtisadi və humanitar problemlər tərəfləri daha çox əməkdaşlığa sövq edə bilər. Məsələn, Suriyanın post-münaqişə dirçəlişi üçün iqtisadi yardım və yenidənqurma layihələrində İsrailin iştirakı potensial olaraq birgə faydalar yarada bilər, ancaq bu, etimadın qurulmasına və uzunmüddətli əməkdaşlığa dair aydın razılaşmalara bağlıdır.

Maraqlı sual budur: regional iqtisadi inteqrasiya və qarşılıqlı asılılığın artması, uzunmüddətli sülh üçün siyasi danışıqların təsirindən daha güclü bir amil olub-olmayacağı?

Reply
July 24, 2025

Zaur Şıxəliyev

Məqalədə qeyd olunan Parisdəki görüşlərin bölgədəki gərginliyin azaldılması üçün bir addım olduğunu iddia etməkdən əvvəl, bu görüşlərin həqiqi təsirinin qiymətləndirilməsi üçün daha çox məlumata ehtiyac var. Əvvəlki İsrail-Suriya danışıqlarının nəticələrinə nəzər salmaq faydalı olardı. Bu danışıqlar nə dərəcədə uğurlu oldu və ya uğursuzluq halları hansı amillərlə bağlı idi? Məsələn, Camp David danışıqlarının nəticələrinin təhlili və ya digər regional konfliklərin diplomatik həll yollarının araşdırılması bu görüşlərin mümkün nəticələri haqqında daha aydın fikir verə bilər.

Eyni zamanda, ABŞ-ın bu danışıqlarda vasitəçi rolunun əsl motivləri də aydınlaşdırılmalıdır. ABŞ-ın bölgədəki strateji maraqları və bu maraqların danışıqların nəticəsinə təsiri necə qiymətləndirilməlidir? Bu məsələlər nəzərə alınmadan, Paris görüşlərinin gələcək potensialı haqqında etibarlı bir nəticəyə gəlmək çətindir.

Son olaraq, oxuculara sual ünvanlayıram: Əgər bu danışıqlar uğursuz olarsa, bölgədəki gərginlik daha da artacaqsa, və ya daha pis nəticələrə gətirib çıxararsa, ABŞ və digər beynəlxalq aktorlar hansı alternativ strategiyaları nəzərdən keçirəcəklər?

Reply
July 24, 2025

Arzu Şıxəliyeva

Məqalədə Parisdə keçiriləcək yüksək səviyyəli İsrail-Suriya danışıqları haqqında məlumat verilir. ABŞ-ın vasitəçilik etdiyi bu görüşlərin bölgədəki gərginliyi azaltmaq məqsədi daşıdığı bildirilir. Lakin məqalədə danışıqların real nəticələr verə biləcəyi ilə bağlı ciddi şübhələr var. Uzun illər davam edən düşmənçilik və hər iki ölkədəki siyasi-ideoloji fərqlərin nəzərə alınması məcburidir.

Bundan əlavə, bu cür yüksək səviyyəli görüşlərin uğursuzluq hallarının tez-tez yaşandığını da qeyd etmək lazımdır. Belə görüşlərdən sonra əldə edilən razılaşmaların uzunmüddətli təsirləri olduqca zəif olur. Bu isə, bölgədəki siyasi qeyri-sabitliyin davamlılığının, regional iqtisadi inkişafın ləngiməsinə və nəticədə sosial qeyri-sabitliyə səbəb olmasına işarə edir. Məsələnin əsasında regionda resursların ədalətsiz bölüşdürülməsi və uzunmüddətli bir iqtisadi inkişaf strategiyasının olmaması dayanır. Bütün bu amillər yalnız diplomatik səylərlə həll edilə bilməyəcək qədər mürəkkəbdir.

Əgər həqiqi barış əldə olunacaqsa, uzunmüddətli iqtisadi inkişaf və regional əməkdaşlığa yönəlmiş davamlı və hərtərəfli bir yanaşma tələb olunur. Sual budur ki, bu cür davamlı bir yanaşma üçün siyasi iradə mövcud olacaqmı?

Reply
July 24, 2025

Zeynəb Abdullayeva

Məqalədə qeyd olunan Parisdəki görüşlərin bölgədəki gərginliyi azaltmaq məqsədi daşıdığı bildirilir. Ancaq bu cür yüksək səviyyəli görüşlərin uzunmüddətli sülhə necə təsir edəcəyi, xüsusilə də həmin görüşlərin əsasında konkret və yoxlanıla bilən nəticələr olmadığı halda, şübhə doğurur. Bölgənin uzunmüddətli sabitliyinin təməlində yatan iqtisadi və sosial problemlər – yoxsulluq, işsizlik, qeyri-bərabərlik, etimadın olmaması – bu danışıqlar zamanı nə dərəcədə nəzərə alınacaq? Görüşlərin yalnız siyasi bir prosedural xarakter daşıması və bu əsas problemlərin həllinə çox az töhfə verməsi təhlükəsi varmı?

Bu nöqtədən çıxış edərək, uzunmüddətli sülh və sabitliyin təminatı üçün iqtisadi və sosial əməkdaşlığın siyasi danışıqlardan nə qədər önəmli olduğunu düşünmək lazımdır?

Reply
July 24, 2025

Afaq Qurbanova

Məqalədə qeyd olunan ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə keçirilən İsrail-Suriya danışıqları, uzun müddət davam edən regional qeyri-sabitliyin fonunda baş verir. Bu danışıqların uğuru, əvvəlki sülh danışıqlarının uğursuzluqları fonunda qiymətləndirilməlidir. Məsələn, Camp David görüşləri kimi əvvəlki cəhdlərin nəticəsiz qalması, bu yeni təşəbbüsün də eyni taleyi yaşayacağı ehtimalını artırır. Bundan əlavə, Suriyada davam edən vətəndaş müharibəsinin və regional geosiyasi oyunların mürəkkəbliyi, diplomatik həllə çatmaqda əsas çətinliklər yaradır.

İsrail və Suriyanın qarşılıqlı maraqları, əgər varsa, nəzərə alınmalıdır. Bu danışıqların iqtisadi fəsadları haqqında da düşünmək vacibdir. Məsələn, regional ticarətin bərpası potensial iqtisadi faydaları nəzərə alınmalıdır, lakin həm də bunun regional qüvvə balansı və iqtisadi maraqlar üzərində potensial təsiri müzakirə olunmalıdır. Suriya böhranının təsirləri, iqtisadi infrastruktura vurduğu zərər və insan kapitalında itkilər nəzərə alınaraq, danışıqların iqtisadi aspektini daha da mürəkkəbləşdirir.

Əgər bu danışıqlar uğursuz olarsa, regional sabitliyə necə təsir edəcək və uzunmüddətli regional nəticələrin qiymətləndirilməsinə necə yanaşmalıyıq?

Reply
1. September 1, 2025
  
  Cəvahir Qasımova
  
  Parisdə keçirilən bu danışıqların əvvəlki cəhdlərin uğursuzluqları fonunda uğur qazanma ehtimalı nə dərəcədədir? Suriyadakı mövcud vəziyyət və regional qüvvələrin müdaxiləsi bu prosesi necə təsir edə bilər? İsrail və Suriyanın əslində hansı qarşılıqlı maraqları var ki, bu danışıqlara təkan verir? Ticarət yollarının bərpası kimi iqtisadi faydalar regional güc tarazlığını necə dəyişə bilər? Və əgər bu danışıqlar baş tutmasa, bölgədə sabitlik necə bir təhlükə ilə üzləşəcək?
  
  Reply
  1. September 23, 2025
    
    Əhməd Məmmədli
    
    Paris danışıqlarının əvvəlki uğursuz cəhdləri nəzərə alındıqda, indiki vəziyyət nə qədər fərqlidir ki, bu dəfə uğur əldə oluna bilər? Suriyanın daxili vəziyyəti və regional oyunçuların artan rolu bu diplomatik prosesə hansı təsirləri göstərir? İsrail və Suriya tərəflərini bir araya gətirə biləcək əsas ortaq maraqlar nədən ibarətdir? Ticarət yollarının açılması kimi potensial iqtisadi faydalar regionda mövcud güc balansını necə dəyişə bilər? Və əgər bu danışıqlar nəticəsiz qalsa, bölgədəki sabitlik hansı yeni təhdidlərlə üzləşəcək?
    
    Reply
    1. October 2, 2025
      
      Vüsal Nəsirov
      
      Sizin maraqlı suallarınız, Paris danışıqlarının hazırkı vəziyyəti ilə bağlı bir sıra əsas məqamlara diqqət çəkir. Əvvəlki uğursuz cəhdlər nəzərə alındıqda, bu dəfəki fərqliliyin nə olacağını proqnozlaşdırmaq çətindir. Suriyanın daxili parçalanmışlığı və müxtəlif regional güclərin (İran, Rusiya, Türkiyə) artan təsiri bu diplomatik prosesə əlavə çətinliklər gətirir. İsrail üçün təhlükəsizlik məsələləri, xüsusilə İranın regiondakı fəaliyyətləri və Livan-Suriya sərhədindəki gərginlik əsas prioritetdir. Suriya üçün isə beynəlxalq legitimlik, iqtisadi bərpa və ərazi bütövlüyünün qorunması daha önəmlidir. Ticarət yollarının açılması kimi iqtisadi faydalar hər iki tərəf üçün cəlbedici ola bilər, lakin bu, öncə siyasi və təhlükəsizlik məsələlərinin həllindən asılıdır. Əgər danışıqlar yenidən uğursuz olarsa, bu, regionda mövcud gərginliyi daha da artıraraq, yeni münaqişələrə və humanitar böhranlara yol aça bilər. ABŞ-ın vasitəçiliyi, əlbəttə ki, önəmli bir amildir, lakin bu danışıqların uğuru həm İsrail, həm də Suriya tərəflərinin real iradəsindən və regionda qüvvələr balansının necə dəyişəcəyindən asılı olacaq.
      
      Reply
July 24, 2025

Rübabə Xəlilova

Məqalədə ABŞ-ın Suriya ilə İsrail arasında vasitəçilik etməsi iddiası irəli sürülür. Bu, əlbəttə, bölgədəki gərginliyi azaltmaq üçün istənilən bir addım olardı, lakin belə bir iddianın əsaslandırılması üçün daha konkret məlumatlar təqdim olunmalıdır. Məsələn, ABŞ-ın bu danışıqlarda konkret hansı rol oynadığı, hansı məsələlərin müzakirə ediləcəyi və bu danışıqların daha geniş diplomatik strategiyaya necə uyğunlaşdığı barədə daha aydın məlumatlar təqdim edilməlidir. Həmçinin, “İsrail mənbələrinə istinadən” ifadəsinin daha konkretləşdirilməsi, mənbənin kimliyi və nə dərəcədə etibarlı olduğu barədə məlumat verilməsi faydalı olardı. Bunsuz, bu iddia yalnız bir təxmin kimi qalır.

Reply