İsrail Qəzzaya yolda olan Qlobal Sumud Flotillasını (QSF) ələ keçirib. Bu hadisə dünya liderlərinin kəskin tənqidlərinə səbəb olarkən, İstanbul, Afina, Buenos-Ayres, Roma, Berlin və Madrid daxil olmaqla dünyanın bir çox şəhərində aksiyaçılar bu reydi pisləmək üçün toplaşıblar. Flotilla tərkibində ən azı 44 ölkədən 500 nəfər iştirak edirdi ki, onların arasında Amerika Birləşmiş Ştatları, Birləşmiş Krallıq, Belçika, İspaniya, Malayziya, Türkiyə və Kolumbiya vətəndaşları da vardı.
Dünya liderlərinin reaksiyaları açıq şəkildə qınamalardan tutmuş, İsraildən saxlanılan vətəndaşlarına konsulluq xidmətlərinə çıxış təmin etməsini tələb etməyə qədər müxtəlif xarakter daşıyırdı.
Fələstin
Fələstin Xarici İşlər Nazirliyi X sosial şəbəkəsində etdiyi paylaşımda “Qlobal Sumud Flotillasına qarşı İsrailin hücumunu və təcavüzünü pisləyirik” deyə bildirib. Nazirlik əlavə edib ki, “Qlobal Sumud Flotillasının beynəlxalq sularda sərbəst hərəkət etmək hüququ var və İsrail onun beynəlxalq hüquqla tanınan naviqasiya azadlığına müdaxilə etməməlidir.”
Türkiyə
Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi İsrailin müdaxiləsini “terror aktı” adlandıraraq, beynəlxalq hüququ pozduğunu və günahsız mülki vətəndaşların həyatını təhlükəyə atdığını bəyan edib. Nazirlik bildirib ki, İsrailin bu hərəkətləri “Qəzzanı aclığa məhkum edən soyqırımçı Netanyahu hökumətinin izlədiyi faşist və militarist siyasətlərin yalnız fələstinlilərlə məhdudlaşmadığını” nümayiş etdirir. Daha sonra Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan İsrailin flotillaı hədəf almasını “quldurluq” adlandıraraq əlavə edib: “Türkiyə flotilladakı bütün ümid sərnişinlərini dəstəkləyir. Biz aksiyaçıları, flotillada olan vətəndaşlarımızı qorumaq üçün tədbirlər görürük.”
Malayziya
Baş Nazir Ənvər İbrahim Malayziya vətəndaşlarının dərhal azad edilməsini tələb edib. X-də verdiyi bəyanatda o, “İsraili məsuliyyətə cəlb etmək üçün bütün qanuni və hüquqi əsaslı tədbirləri görəcəyini” deyib. O, İsrailin yalnız “Fələstin xalqının əsas hüquqlarına məhəl qoymadığını, həm də qlobal ictimaiyyətin vicdanını tapdadığını” vurğulayıb.
Cənubi Afrika
Cənubi Afrika Prezidenti Siril Ramaphosa flotilla iştirakçılarının dərhal azad edilməsinə çağırıb və saxlanılanlar arasında Nelson Mandelanın nəvəsi Nkosi Zvelivelile “Mandla” Mandelanın da olduğunu təsdiqləyib. Bəyanatda əlavə edilib: “Cənubi Afrika İsraili bu flotilla vasitəsilə daşınan həyati əhəmiyyətli yüklərin Qəzza xalqına çatmasını təmin etməyə çağırır, çünki flotilla Qəzza ilə həmrəyliyi təmsil edir, İsraillə qarşıdurmanı yox.”
Kolumbiya
Prezident Gustavo Petro X-də verdiyi açıqlamada, İsrailin hərəkətləri ilə əlaqədar hökumətinin İsrail diplomatlarını ölkədən çıxardığını və Kolumbiyanın sərbəst ticarət müqaviləsini ləğv etdiyini bildirib. O, Kolumbiyanın öz vətəndaşlarının geri qaytarılmasını təmin etmək üçün “İsrail məhkəmələri də daxil olmaqla, bütün müvafiq tələbləri irəli sürməli olduğunu” deyib.
İtaliya
İtaliyanın Xarici İşlər Naziri Antonio Tacani yerli mediaya İsrailin ona flotillaya qarşı “heç bir zorakı hərəkətin olmayacağına” dair zəmanət verdiyini bildirib. İtaliya həmkarlar ittifaqları isə sentyabr ayında Unione Sindacale di Base tərəfindən keçirilən tətildən və İtaliya limanlarında baş verən digər etirazlardan sonra cümə günü QSF və Qəzza ilə həmrəylik nümayiş etdirmək üçün ümumi tətilə çağırış ediblər. Ölkənin baş naziri Corciya Meloni hökumətinin “bu insanların mümkün qədər tez İtaliyaya qayıtmasını təmin etmək üçün əlimizdən gələni edəcəyini” söyləyib, lakin flotillanı və fəallar ilə həmrəylik üçün İtaliyanın ən böyük həmkarlar ittifaqı tərəfindən təşkil edilən sonrakı etirazları Fələstin xalqına heç bir fayda vermədiyini tənqid edib.
Birləşmiş Krallıq
Birləşmiş Krallıq hökuməti İsrailin flotillaya müdaxiləsindən “çox narahat olduğunu” bildirib və “bir sıra Britaniya vətəndaşlarının ailələri ilə əlaqə saxladığını” əlavə edib. “Flotilla tərəfindən daşınan yardım Qəzzaya təhlükəsiz şəkildə çatdırılmaq üçün sahədəki humanitar yardım təşkilatlarına verilməlidir.”
Almaniya
Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü İsraili “beynəlxalq hüquq üzrə öhdəliklərinə riayət etməyə və mütənasib hərəkət etməyə” çağırıb. Berlin əlavə edib: “Biz həmçinin bortda olan bütün şəxslərin müdafiəsinin təmin edilməsini tələb etdik, bildiyimizə görə, bu, yerinə yetirilib.”
İspaniya
Madrid çərşənbə günü “İspaniya vətəndaşlarının fiziki toxunulmazlığına və hüquqlarına hörmət edilməsini” tələb edən bir bəyanat yayaraq, konsulluq qruplarının Nikosiya və Qüdsdən vəziyyəti izlədiyini bildirib. İspaniyanın Baş Naziri Pedro Sançes Aİ Sammitinin kənarında jurnalistlərə verdiyi açıqlamada, hökumətinin flotillada olan bütün İspaniya vətəndaşlarına diplomatik müdafiəni genişləndirdiyini deyib.
Yunanıstan
Yunanıstan bu həftənin əvvəlində İtaliya ilə birgə bəyanat yayaraq, İsraili “iştirakçıların təhlükəsizliyini təmin etməyə və bütün konsulluq mühafizə tədbirlərinə icazə verməyə” çağırıb.
İrlandiya
İrlandiya Prezidenti Maykl D. Higgins İsrailin Qəzzaya zəruri yardımı çatdırmağa mane olduğunu bildirib. O, bəyanatında deyib: “Bu humanitar fəaliyyətlə məşğul olanların təhlükəsizliyi və mühafizəsi hamımız və insanların gəldiyi bütün millətlər üçün narahatlıq mövzusudur.”
Pakistan
Baş Nazir Şahbaz Şərif İsrail qüvvələrinin flotillaya qarşı “alçaq hücum” adlandırdığı hərəkətini pisləyib və saxlanılanların təhlükəsiz şəkildə azad edilməsi üçün dua etdiyini deyib. Şərif bildirib: “Bu vəhşilik sona çatmalıdır. Sülhə bir şans verilməli və humanitar yardım ehtiyacı olanlara çatmalıdır.”
Belçika
Belçikanın Xarici İşlər Naziri Maksim Prevot X-də verdiyi açıqlamada İsrail hökumətini beynəlxalq hüquqa riayət etməyə çağırıb. O, əsas prioritetinin “həmvətənlərimizin hüquqlarına hörmət edilməsini, onların təhlükəsizliyinin təmin edilməsini və mümkün qədər tez evlərinə qayıda bilmələrini” təmin etmək olduğunu deyib.
Fransa
Avropa və Xarici İşlər Nazirliyi İsraili flotillada iştirak edən Fransa vətəndaşlarına konsulluq xidmətlərinə çıxış təmin etməyə və “onların əsassız gecikmədən Fransaya qayıtmasına icazə verməyə” çağırıb. Təxminən yarım on parlamentarisi iştirak edən Fransa Boyun Əyməyən Partiyası İsraili “Qlobal Sumud Flotillasına qarşı dəniz quldurluğu aktı” törətməkdə ittiham edib. Partiya lideri Jan-Lük Melonşon Fransanın xarici işlər naziri Jan-Noel Barrotu “səriştəsiz axmaq” adlandıraraq, onu Netanyahunun tərəfini tutmaqda günahlandırıb. O, X-də “O, ölkəmizi rüsvay edir” deyə yazıb.
Amerika Birləşmiş Ştatları
Bu həftənin əvvəlində 20 Demokrat millət vəkili Ağ Evi flotillanı qorumaq üçün tədbirlər görməyə çağırıb. ABŞ-ın ən böyük müsəlman vəkillik qrupu olan Amerika-İslam Münasibətləri Şurası (CAIR) İsrailin flotillaya qarşı addımının “humanitar fəalları oğurlayacağını və beynəlxalq sularda quldurluqla məşğul olacağını” göstərdiyini bildirib. Təşkilatın icraçı direktor müavini Eduard Əhməd Mitçell deyib: “Beynəlxalq hüquqa qismən dəstək verən hər bir millət Qlobal Sumud Flotillasına qarşı bu qanunsuz hücumu pisləməli və Qəzza mühasirəsini zorla qırmaq üçün öz addımlarını atmalıdır.”
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı
BMT özü fəalların həbslərinə hələ reaksiya verməsə də, BMT-nin Fələstin üzrə xüsusi məruzəçisi Françeska Albanese İsrailin flotillaya müdaxiləsinin Qərbin Baş Nazir Benyamin Netanyahunun hökumətinə qarşı hərəkətsizliyini vurğuladığını bildirib. Albanese X-də yazıb: “Mən İsrailin qanunsuz mühasirəsini qırmaq üçün həyatlarını riskə atmış yeganə insanların İsrail tərəfindən qanunsuz oğurlanmasına baxarkən, İsrailin ölüm sahələrində tələyə düşmüş Qəzza xalqını düşünürəm.” O, əlavə edib: “Ən əvvəl Qərb hökumətlərinə və onların şərikli hərəkətsizliyinə rəzalət!”
Leave a Reply