Həyatın Hər Anında Qəzzada Ölüm
Qəzza zolağında ölüm həyatın hər anında qarşılaşdığımız bir gerçəklikdir. O, küçələrdə, göylərdə və hətta evlərimizdə dolaşan ayrılmaz bir yoldaşa çevrilib. Artıq təəccüb doğurmur, əksinə, öyrəşməyə məcbur qaldığımız acı bir gündəlik reallıqdır.
Qəzzada ölməyin bir çox yolu var, baxmayaraq ki, heç kimin seçim lüksü yoxdur. Bombalanma nəticəsində həlak ola, ya da aclığı yatırmaq üçün yemək yığarkən snayper gülləsinə tuş gələ bilərsiniz. Hətta aclığın özü də canınıza son qoya bilər. Səhiyyə Nazirliyi bildirir ki, 116 nəfər, onların da bir çoxu körpə və uşaqlar, qidalanma çatışmazlığı səbəbindən dünyasını dəyişib.
Su Böhranı: Ölümlə Nəfəs Alan Hər Damla
Qəzzada ən sadə, ən təməl ehtiyac belə ölümcül ola bilər. Su da bunlardan biridir. Onun hər tərəfi təhlükəlidir: təmin etmək, axtarmaq, içmək, hətta üzmək.
Soyqırım başlayandan bəri, İsrail ordusu Qəzzanın su infrastrukturunu amansızca hədəf alıb. Zolağın su və kanalizasiya strukturlarının 85 faizindən çoxu, o cümlədən boru kəmərləri, quyular və təmizləyici qurğular işləməz vəziyyətdədir. İsrail zolağa su ilə əlaqəli materialların girişinə mane olur, bu da təmir işlərini çətinləşdirir. Həmçinin, su təchizatı idarəsinin anbarını hədəf alaraq avadanlıq və ehtiyat hissələrini məhv edib. Ən pisi isə, su infrastrukturunu təmir etməyə və ya idarə etməyə çalışan işçilər birbaşa hədəf alınaraq öldürülüb. Su sektorunda işləmək artıq ölümcül bir peşəyə çevrilib.
Su Axtarışının Ölümcül Yükü
Son olaraq, 21 iyul 2025-ci ildə İsrail işğalçı qüvvələri Qəzza şəhərinin Rimal məhəlləsindəki duzsuzlaşdırma zavoduna hücum edərək beş nəfərin həyatına son qoydu. Bu, şəhərdə fəaliyyət göstərən azsaylı su stansiyalarından biri idi. Qəzzada su infrastrukturunun məhv edilməsi bizi hər gün su axtarışına çıxmağa məcbur edir. Bəzi müharibə sahibkarları evlərə su çatdırmaq üçün qeyri-adi dərəcədə yüksək qiymətlər tələb edirlər; lakin insanların böyük əksəriyyəti bu xidmətləri ödəyə bilmir.
Beləliklə, fələstinlilər gündəlik su paylarını almaq üçün uzun məsafələr qət etməyə və əllərində plastik qablarla uzun növbələrdə gözləməyə məcburdurlar. Qızmar günəş altında gözləmək nəinki yorucu, həm də ölümcül ola bilər. 13 iyul 2025-ci ildə mənim evimdən çox da uzaq olmayan Nuseyrat qaçqın düşərgəsində su yük maşınlarından su götürmək üçün növbəyə duran dinc sakinlərə İsrail raketi düşməsi nəticəsində 11 fələstinli – onların yeddisi uşaq olmaqla – həlak olub, onlarla insan isə yaralanıb.
Bəzən su yük maşınları mövcud olmur, bu səbəbdən insanlar yerli quyulardan insan istehlakına yararsız su içməyə məcbur olurlar. Bu su bakteriya, kimyəvi maddələr və digər çirkləndiricilərlə dolu olub, su yolu ilə keçən xəstəliklərin yayılmasına səbəb ola bilər.
Mən özüm də belə bir xəstəliyin qurbanı oldum. Aylar əvvəl, yerli bir quyudan su içdikdən sonra A hepatitinə yoluxdum. Dərim və gözlərimin ağı qorxunc bir sarı rəng aldı. Ürəkbulanma dalğaları məni yeməkdən məhrum etdi, daimi qızdırma isə hər nəfəsi çətinləşdirirdi. Amma ən pisi qarnımda kəskin ağrı idi – görünməz əllər tərəfindən içərilərimin burulduğu kimi daimi, burucu bir ağrı. Həftələrlə yataqda qaldım, bədənim zəif, zehnim qorxu ilə dolmuşdu. Klinikaya baş çəkmək mənə rahatlıq gətirmədi – sadəcə ağrıkəsici resepti və “salamətlik” (tezliklə sağalma) arzusu. Bu infeksiya ilə təkbaşına mübarizə aparmalı oldum.
Mən sağ qaldım, amma digərləri bu qədər şanslı deyil. Qəzzada geniş yayılmış digər infeksion su yolu xəstəlikləri kimi hepatit də öldürür.
Dəniz Dəhşəti və Qlobal Sükut
Dözülməz yay istisində, bəlkə də dəniz suyu fələstinlilərə bir qədər rahatlıq gətirə bilərdi, lakin bu da ölümcüldür. Son həftələrdə İsrail ordusu Qəzzanın bütün sahil xəttini qadağan olunmuş zona elan edərək fələstinlilərin üzməsinə, balıq tutmasına və hətta suya yaxınlaşmasına qadağa qoyub. Dənizə yaxınlaşan hər kəsə atəş açılır.
Bu qadağadan əvvəl də İsrail ordusu ailələrinin aclığını azaltmaq üçün dənizə çıxmaq istəyən fələstinlilərə hücum edirdi. BMT-nin məlumatına görə, 2024-cü ilin dekabr ayına qədər 200-ə yaxın balıqçı həlak olmuşdu; o vaxtdan bəri daha çoxu həlak olub.
Bizə istidən yeganə rahatlıq gətirən yer qadağan edildiyi halda, cəmi bir neçə kilometr şimalda, israillilər eyni Aralıq dənizi dalğalarından sərbəst şəkildə həzz alır, günəşlənir və sülh içində üzürlər. Onlar həmçinin uzun duşlardan və axar su imtiyazından yararlanırlar. Onlar adambaşına gündə 247 litr (65 qallon) lüks su istifadə edirlər. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, bir insan öz əsas ehtiyaclarını ödəmək üçün gündə 100 litr (26 qallon) suya ehtiyac duyur. Qəzzada insanlar indi gündə cəmi iki ilə doqquz litr (0.5 – 2.3 qallon) arasında su ala bilirlər.
Dünyanın Gözü Önündəki Soyqırım
Su böhranı Qəzzada fələstinlilərin hər gün mübarizə apardığı saysız-hesabsız döyüşlərdən yalnız biridir. Aclıq çəkən ailəni bəsləməyə yemək yoxdur, ventilyatorları işlətməyə elektrik yoxdur, bizi bürüyən xəstəlikləri müalicə etməyə dərman yoxdur. Burada həyatın hər anı dözümlülük sınağıdır. Bu qəddar şəraitin ağırlığını azaldacaq heç nə yoxdur – nə rahatlıq, nə bir anlıq fasilə, nə də kiçik bir təsəlli.
Hələ də başa düşə bilmirəm ki, XXI əsrdə, 7 milyarddan çox insanın yaşadığı, qlobal liderlərin rifah, ləyaqət və qanunun aliliyi haqqında danışdığı bir dünyada, biz hələ də ən əsas insan ehtiyaclarından məhrum edilmişik.
2024-cü ilin dekabrında “Human Rights Watch” açıq şəkildə Qəzzadakı fələstinlilərin “soyqırıma” məruz qaldığını bəyan etdi və bu nəticəni İsrailin “suyu qəsdən məhrum etməsi” faktına əsaslandırdı. Təşkilat qeyd etdi ki, “2024-cü ilin avqust ayına qədər Qəzzada minlərlə fələstinli qidalanma çatışmazlığı, susuzluq və xəstəliklər nəticəsində həlak olub”.
O vaxtdan bir il keçib. İsrailin suyu silah kimi istifadə etməsi səbəbindən saysız-hesabsız insan həlak olub – bu rəqəmlər rəsmi ölüm sayına daxil edilmir, çünki səhiyyə orqanlarının onları izləmək imkanı yoxdur.
Həqiqət ortadadır. Beynəlxalq mediada yayımlanır. Sosial mediada görünür. Buna baxmayaraq, dünya hələ də hərəkətsiz qalır, tədbir görməkdən və İsraili dayandırmaqdan imtina edir.
Bu dünyaya demək istəyirəm: Sükutunuz hər gün üzərimizə düşən bombalardan daha ucadan səslənir. İndi hərəkətə keçməlisiniz, yoxsa fələstin xalqının qırğınına və aclığına ortaq olaraq tarixə düşəcəksiniz.
Leave a Reply