Tag: #ABŞXariciSiyasəti

  • Marko Rubio “Face the Nation”da çıxış etdi

    Marko Rubio “Face the Nation”da çıxış etdi

    Həmas-la danışıqlar: girovların azad edilməsi prioritet məsələdir

    ABŞ dövlət katibi Marko Rubio “Face the Nation” proqramına müsahibəsində İsrail-Həmas müharibəsindəki son vəziyyəti şərh edib. Rubio, əsas diqqətin girovların azad edilməsi məsələsinə yönəldiyini vurğulayıb. O, Həmasın prezidentin təklif etdiyi girovların azad edilməsi çərçivəsi ilə razılaşdığını və danışıqların məhz bu prosesin logistikasına həsr olunmalı olduğunu bildirib.

    Girovların azad edilməsi mexanizmi və bölgədəki tərəfdaşların rolu

    Marko Rubio, danışıqlar zamanı atəşkəsin təmin edilməsi, girovların azad edilməsi prosesində iştirak edəcək şəxslərin müəyyənləşdirilməsi, azad edilmə vaxtı və yeri kimi məsələlərin müzakirə olunmalı olduğunu qeyd edib. Dövlət katibi, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Qətər, Türkiyə, İordaniya və Misir kimi bölgə tərəfdaşlarının Həmasa təzyiq göstərərək bu prosesi sürətləndirməsinin vacibliyini vurğulayıb.

    Həmas-ın zəifləməsi və kommunikasiya çətinlikləri

    Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin məlumatlarına görə, Həmas sıralarında döyüşçülərin sayının azalması kommunikasiya çətinliklərinə yol açıb. Rubio, bu vəziyyətin girovların azad edilməsi prosesinə təsir edə biləcəyini etiraf edərək, logistik çətinliklərin olduğunu qəbul edib. Buna baxmayaraq, o, prosesin sürətləndirilməsinin vacibliyini vurğulayıb və əgər girovların azad edilməsi prosesi uzadılsa, bunun pis əlamət olacağını bildirib.

    İsrailin bombardmanları və atəşkəs məsələsi

    CBS telekanalının Qəzzadakı müxbirlərinin məlumatlarına görə, İsrailin bombardmanları davam edir və bu, girovların azad edilməsi prosesinə mane ola bilər. Dövlət katibi Rubio, girovların azad edilməsi ilə bağlı razılıq əldə olunduqdan sonra bombardmanların dayandırılacağını və İsrailin artıq bəzi fəaliyyətlərini azaltdığını bildirib. O, İsrailin sələfi olan prezidentinin cümə günü İsrailə qoşunlarını geri çəkməyə çağırdığını xatırladıb.

    Müharibənin sonu və Qəzzanın gələcəyi

    Margaret Brennanın “İsrail Həmas-ın təhdidlərini azalda bildimi?” sualına cavab olaraq Rubio, Qəzzada terrorizmin tamamilə aradan qaldırılmasının ideal nəticə olduğunu qeyd edib. O, terrorizmlə əlaqəsi olmayan Fələstinli texnokratların rəhbərliyi altında bir Qəzzanın qurulmasının uzunmüddətli bir proses olduğunu və beynəlxalq dəstəyin vacib olduğunu vurğulayıb.

    Trampın mövqeyi və Fələstin dövləti məsələsi

    ABŞ prezidenti Donald Trampın İsrailin Qəzzada həddini aşdığı və beynəlxalq dəstəyi itirdiyi ilə bağlı fikirlərinə münasibət bildirən Rubio, prezidentin bu müharibənin İsrailin qlobal mövqeyinə təsir etdiyini vurğuladığını qeyd edib. Fələstin dövlətinin yaradılması məsələsinə gəlincə, Rubio, bunun yalnız İsraillə danışıqlar yolu ilə mümkün olduğunu və hazırda bu vəziyyətin reallaşma ehtimalının olmadığını bildirib.

    24 saat

  • Tramp altı-yeddi müharibəni bitirdiyini deyir

    Tramp altı-yeddi müharibəni bitirdiyini deyir

    ABŞ Prezidenti Donald Trampın Sülh Mükafatı İddiası: Mübahisəli Münaqişələr və Reallıqlar

    ABŞ prezidenti Donald Tramp son zamanlar vəzifədə olduğu ilk aylarda altı və ya yeddi müharibəni bitirdiyini iddia edərək, bu işlərinə görə Nobel Sülh Mükafatına layiq olduğunu bildirib.

    Tramp avqustun 19-da verdiyi müsahibədə “Mən altı müharibəni bitirdim, bir çox insan yeddi deyir, çünki heç kimin bilmədiyi bir müharibə də var” deyib.

    Ağ Ev rəsmisi prezidentin İsrail və İran, Ruanda və Konqo Demokratik Respublikası, Ermənistan və Azərbaycan, Tayland və Kamboca, Hindistan və Pakistan, Misir və Efiopiya, Serbiya və Kosovo arasındakı münaqişələri nəzərdə tutduğunu açıqlayıb.

    Rəsmi şəxs “Bu prezidentin liderliyi sayəsində əvvəlkindən daha çox sülhə doğru irəliləyiş əldə olunub” deyə qeyd edib.

    2025-ci il Nobel Sülh Mükafatının laureatının adının gələn ay açıqlanacağı gözlənilir.

    Alfred Nobel 19-cu əsrdə xalqlar arasında qardaşlığı, daimi orduların ləğv edilməsini və ya azaldılmasını, sülh konqreslərinin keçirilməsini və təşviqini ən yaxşı şəkildə təmin edən şəxsə verilən mükafatı təsis edib.

    İndiyədək dörd ABŞ prezidenti bu mükafata layiq görülüb. Sonuncu laureat nüvə silahlarının yayılmaması və beynəlxalq diplomatiyanı dəstəklədiyinə görə Barak Obama olub.

    Xarici siyasət üzrə ekspertlər Trampın atəşkəslərə vasitəçilik etməsinə baxmayaraq, administrasiyanın qeyd etdiyi xarici münaqişələrin bəzilərinin tammiqyaslı müharibələr olmadığını və bir çoxunun hələ də həll olunmadığını bildirirlər. Ağ Ev prezidentin niyə bu yeddi münaqişənin hamısını həll edilmiş müharibələr adlandırdığına dair sorğuya cavab verməyib.

    Bu sülh səylərinin bəziləri məhdud ABŞ iştirakını əhatə edib, digər hallarda isə Trampın rolunun həlledici olub-olmadığı hələ də qeyri-müəyyəndir.

    ## İsrail və İran

    İsrailin iyun ayında İranın nüvə obyektlərinə hücumundan sonra, 12 günlük münaqişə nəticəsində təxminən 28 israilli və yüzlərlə iranlı həlak olub. ABŞ və Qətərin iştirakı ilə atəşkəs əldə edilib. Tramp, ABŞ-ın İranın uran zənginləşdirmə obyektlərinə hava zərbələri endirməsini əmr etdiyini və İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahunu əlavə zərbələrdən çəkindirdiyini deyərək, bu işdə özünə pay çıxarıb.

    Brukinqs İnstitutunun baş elmi işçisi Maykl O’Hanlon, Trampın bu atəşkəsə görə müəyyən qədər tərifə layiq olduğunu bildirib. O’Hanlon deyib ki, Tramp Netanyahu ilə yaxşı münasibətlərini, habelə Netanyahuya müəyyən təzyiq göstərmək istəyini birləşdirərək, düşmənçiliyin ən azı müvəqqəti olaraq dayandırılmasına töhfə verib.

    Digər xarici siyasət ekspertləri isə iki ölkə arasında gərginliyin hələ də həll olunmadığını bildiriblər. Pentaqonun sözçüsü Şon Parnell iyulun əvvəlində Müdafiə Departamentinin ABŞ-ın zərbələrinin İranın nüvə proqramını “bir-iki il” gecikdirdiyini hesabladığını söyləyib.

    Amerika Xarici Siyasət Şurasının baş elmi işçisi Larri Haas deyib ki, prezidentin İran və İsrailə sülh gətirməsi fikri ilə qəti şəkildə razılaşmıram. Biz birbaşa qarşıdurma baxımından sakit bir dövrdə ola bilərik, lakin İran hazırda yenidən qruplaşmağa çalışır.

    ## Ruanda və Konqo Demokratik Respublikası

    İyun ayında Ruanda və Konqo Demokratik Respublikası Vaşinqtonda prezident Tramp və Qətərin vasitəçiliyi ilə aparılan çoxsaylı danışıqlardan sonra sülh sazişi elan ediblər.

    Saziş Konqonun mineral ehtiyatları uğrunda otuz illik müharibəyə son qoymağı hədəfləyir. Lakin zorakılıq davam edir. Hər iki tərəf sülh şərtlərini pozmaqda bir-birini ittiham edir. Human Rights Watch təşkilatının məlumatına görə, ABŞ rəsmilərinin Ruandanın dəstəklədiyinə inandığı M23 silahlı qrupu iyul ayında Şərqi Konqoda 140-dan çox mülki vətəndaşı öldürüb.

    O’Hanlon deyib ki, bu uğurun vaxtından əvvəl elan edilməsidir, əslində biz hələ başlanğıc xəttinə çatırıq.

    ## Ermənistan və Azərbaycan

    Avqust ayında Tramp Ermənistan və Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşdırılmasına və onilliklərdir Qarabağ bölgəsinə nəzarət uğrunda mübarizə aparan iki ölkə arasında nəqliyyat yollarının yenidən açılmasına yönəlmiş sazişin əldə olunmasına kömək edib.

    O’Hanlon və Haas razılaşıblar ki, Tramp administrasiyası hər iki lideri Ağ Evə dəvət etməklə sazişi irəli sürüb. Hər iki ölkənin liderləri Trampa Nobel Sülh Mükafatına layiq görülməli olduğunu bildirərək, sazişə görə ona təşəkkür ediblər.

    Lakin saziş rəsmi sülh müqaviləsi deyil və ratifikasiya tələb edir. Hələ də həllini tapmamış bir məqam ondan ibarətdir ki, Azərbaycan rəsmilər yekun sazişi imzalamazdan əvvəl Ermənistanın öz konstitusiyasından Azərbaycan ərazisinə dair ərazi iddialarına dair istənilən qeydləri çıxarmasını istəyir. Ermənistanın baş naziri konstitusiyanı dəyişməyə hazır olduğunu bildirib, lakin referendumun tarixini dəqiqləşdirməyib.

    Sələfi

    ## Tayland və Kamboca

    İyulun sonunda Tayland və Kamboca döyüşlərin baş verməsindən sonra atəşkəs razılığına gəliblər. Bu döyüşlər nəticəsində ən azı 35 nəfər həlak olub. Prezident Tramp ticarət nəticələri ilə hədələyərək hər iki tərəfi danışıqlar masasına gəlməyə məcbur etdiyini deyib.

    ABŞ hər iki ölkə üçün ən böyük idxalçıdır. CBS News-a danışan xarici siyasət ekspertləri Trampın tariflərlə bağlı hədələrinin atəşkəsin təmin edilməsində əhəmiyyətli rol oynadığını bildiriblər. Haas deyib ki, o, iqtisadi təzyiqlərlə işləri irəli aparmağa kömək edib.

    Lakin sərhəd mübahisəsi davam edir. Tayland rəsmiləri Kambocanı yeni mina basdırmaqda ittiham edirlər. Kamboca bunu təkzib edib.

    ## Hindistan və Pakistan

    Hindistan və Pakistan may ayında sərhəddə raket və pilotsuz təyyarələrin hücumlarından sonra atəşkəs razılığına gəliblər. Saziş hər iki nüvə silahına malik ölkənin öz ərazisi hesab etdiyi Kəşmir üzərində uzun sürən mübahisəsində son gərginliyi sona çatdırıb.

    Pakistan ABŞ-ın rəhbərliyi ilə aparılan danışıqlarda Tramp administrasiyasının səylərini yüksək qiymətləndirib və onu Nobel Sülh Mükafatına namizəd göstərib. Lakin Hindistan ABŞ diplomatiyası deyil, Pakistan üzərində öz təzyiqinin sazişə səbəb olduğunu israr edib.

    Xarici Əlaqələr Şurasının Cənub-Şərqi Asiya və Cənubi Asiya üzrə baş elmi işçisi Coş Kurlantzick deyib ki, Kəşmir üzərindəki mübahisəni həll edilmiş adlandırmaq şişirtmədir.

    O qeyd edib ki, Trampın əsas tərəfdaş olan Hindistana yüksək tariflər tətbiq etmək qərarı gələcək danışıqları çətinləşdirə bilər.

    ## Misir və Efiopiya

    Tramp həmçinin Efiopiyanın Nil çayında hidroelektrik bəndinin tikintisi ilə bağlı fikir ayrılığı olan Efiopiya və Misir arasında sülhə vasitəçilik etdiyini iddia edib.

    Tramp birinci müddətində ölkələr arasında sazişə vasitəçilik etməyə çalışıb və irəliləyişin olmaması səbəbindən Efiopiyaya bəzi yardımları dayandırıb. İyun ayında prezident Truth Social-da mübahisəyə toxunaraq yazıb: “Mənim müdaxiləm sayəsində ən azı indi sülh var və belə də qalacaq!”

    Lakin heç bir razılaşma elan edilməyib. Efiopiya Misirin etirazlarına baxmayaraq, sentyabr ayında rəsmi olaraq bəndini açmağı planlaşdırır. Misir əvvəllər bəndə görə müharibə ilə hədələsə də, bu münaqişə diplomatik olaraq qalıb.

    O’Hanlon mübahisə ilə bağlı deyib ki, mən Misir-Efiopiya qarşılıqlı əlaqəsini müharibə adlandırmazdım.

    ## Serbiya və Kosovo

    2020-ci ildə prezident Tramp Serbiya və Kosovo arasında iqtisadi əlaqələri normallaşdırmağa kömək etmək üçün saziş əldə olunmasına kömək edib, lakin sonra irəliləyiş dayanıb.

    Avropa liderləri ilə danışıqlar davam edib, lakin heç bir irəliləyiş əldə olunmayıb. Kosovo 2008-ci ildə Serbiyadan müstəqilliyini elan edib, lakin Serbiya hələ də bunu tanımır.

    Haas deyib ki, onun sövdələşməsi, mövcud olduğu qədər, əslində onun birinci müddətində baş verib və o, həqiqətən də baş verənləri dayandırmayıb.

    24 saat

  • SON DƏQİQƏ: TRAMPIN SONA ÇATDIRDIĞINI DEDİYİ 7 MÜHARİBƏ HANSILARDIR

    SON DƏQİQƏ: TRAMPIN SONA ÇATDIRDIĞINI DEDİYİ 7 MÜHARİBƏ HANSILARDIR

    ABŞ-ın İddiası və Regiondakı Gərginlik

    ABŞ-ın sabiq prezidenti Donald Tramp iyun ayında Sırbistan və Kosova arasında böyük bir müharibənin qarşısını aldığını iddia edib. O bildirib ki, hər iki tərəfə “müharibə etsəniz, ABŞ ilə ticarət edə bilməzsiniz” deyə xəbərdarlıq edib və onların “bəlkə də müharibə etməyəcəyik” cavabını aldığını söyləyib.

    Reallıq və Ekspert Şərhi

    Bununla belə, tarixçi Marqaret MakMillanın sözlərinə görə, Sırbistan və Kosova həmin dövrdə bir-birinə atəş açmırdı, yəni bitiriləcək bir müharibə mövcud deyildi. Ağ Ev Trampın ilk dövründə, yəni 2020-ci ildə iki ölkə arasında imzalanan iqtisadi normallaşma sazişlərinə istinad edir. Lakin həmin dövrdə də hər hansı bir hərbi münaqişə baş verməmişdi. Bu vəziyyət, regional sabitliyin və beynəlxalq diplomatiyanın mürəkkəb dinamikasını bir daha vurğulayır.

    24 saat

  • Tramp ABŞ mediasını ‘xəstə’ adlandırdı

    Tramp ABŞ mediasını ‘xəstə’ adlandırdı

    Donald Tramp saxta xəbər iddialarını rədd edib

    ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Tramp özünün Truth Social sosial media platformasındakı hesabından yaydığı bəyanatda, saxta xəbərlər yaymaqda ittiham etdiyi bəzi media qurumlarını kəskin tənqid edib.

    Putin görüş yerini ABŞ xaricində seçmək istəyirdi

    Ağ evin sabiq rəhbəri 15 avqustda Vladimir Putin ilə Alyaskada keçirdiyi görüşdə böyük məğlubiyyətə uğraması ilə bağlı yayılan xəbərlərə etiraz edib. Tramp qeyd edib ki, əslində Rusiya prezidenti bu görüşü ABŞ-dan kənarda, istənilən başqa bir yerdə keçirməyə daha çox meyilli idi və “saxta xəbər” mediası bunu bilirdi. O, bunu “mühüm müzakirə mövzusu” adlandırıb. Sabiq prezident əlavə edib ki, əgər sammit başqa yerdə keçirilsəydi, “Demokratların idarə etdiyi və nəzarət etdiyi media” bunun nə qədər dəhşətli bir şey olduğunu deyərdi. Tramp bu insanları “xəstə” adlandırıb.

    Tramp Senat üzvü Murfini də tənqid edib

    Donald Tramp Konnektikut ştatından olan Demokrat Senat üzvü Kris Murfinin “Vladimir Putin istədiyi hər şeyi əldə etdi” ifadələrini də sərt şəkildə pisləyib. O bildirib: “Əslində, “heç kim heç nə əldə etməyib”, hələ çox erkəndir, lakin biz yaxınlaşırıq.”

    Tramp qeyd edib ki, Murfi Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Alyaskaya gəlməsinin ona yaxşı imic qazandırdığı fikrindədir. Sabiq prezident sözlərinə davam edərək deyib: “Əslində Prezident Putin üçün bunu etmək çox çətin idi. Bu müharibə indi bitə bilər, lakin Kris Murfi, Trampın keçmiş Milli Təhlükəsizlik Müşaviri Con Bolton və digərləri kimi axmaq insanlar bunun baş verməsini daha da çətinləşdirir.”

    Avropalı liderləri qəbul etmək şərəfdir

    Sabiq prezident həmçinin iddia edib ki, “saxta xəbər” yaydıqlarını düşündüyü bəzi media qurumları bu gün bir çox Avropalı liderin Ağ Evdə qəbul edilməsini böyük bir itki kimi qələmə verəcəklər.

    Bugünü “böyük gün” adlandıran Donald Tramp, Avropalı liderləri Ağ Evdə qəbul etməyin ABŞ üçün böyük bir şərəf olduğunu vurğulayıb.

    Tramp daha əvvəl bu qədər Avropalı lideri eyni anda qəbul etmədiyini qeyd edərək, “Onları qəbul etmək mənim üçün böyük bir şərəfdir” deyə vurğulayıb.

    24 saat

  • ABŞ El Salvadoru nisbətən az tənqid etdi, Britaniya və Almaniyanı isə tənqid etdi

    ABŞ El Salvadoru nisbətən az tənqid etdi, Britaniya və Almaniyanı isə tənqid etdi

    ABŞ Dövlət Departamenti insan hüquqları hesabatında bəzi ölkələri qorumayıb

    ABŞ Dövlət Departamenti 2024-cü il üzrə dünya ölkələrindəki insan hüquqları vəziyyəti ilə bağlı gözlənilən hesabat seriyasını yayımlayıb. Hesabatda bir sıra ölkələrə qarşı tənqidlərin azaldılması, bəzi müttəfiqlərə qarşı isə sərt qiymətləndirmələr yer alıb.

    ## Dövlət Departamentinin hesabat yenilikləri

    Administrasiya rəsmiləri hesabatların məqsədinin onları “daha yığcam” hala gətirmək olduğunu bildiriblər. 200-ə yaxın ölkədəki hadisələri əhatə edən və əsasən Co Bayden administrasiyasının sonunda tamamlanan hesabatlara düzəlişlər edilib. Hesabatlara əlavə olunan qeyddə onların “administrasiyanın icra əmrlərinə uyğunlaşdırılmaq” üçün “düzəldildiyi” qeyd olunub.

    2024-cü il üzrə hesabatlarda LGBTQ diskriminasiya məsələlərinə istinadlar çıxarılıb və gender əsaslı zorakılıq və hökumət korrupsiyası kimi məsələlərin işlənməsi əhəmiyyətli dərəcədə azaldılıb. Hesabatlarda artıq sistemli irqi və ya etnik ayrı-seçkilik və ya zorakılıq, uşaq istismarı və ya uşaqların cinsi istismarı kimi bölmələr də yoxdur.

    ## Hesabatların əhəmiyyəti və reaksiyalar

    Konqresin tapşırığı ilə hazırlanan hesabatlar onilliklər ərzində Dövlət Departamenti tərəfindən hər il hazırlanır. ABŞ siyasətçiləri, insan hüquqları sahəsində çalışanlar, xarici hökumətlər və məhkəmə orqanları tərəfindən potensial silah satışları və məhkəmə prosesləri barədə məlumatlandırmaq üçün bir mənbə kimi istifadə olunur. Hesabatlar həmçinin hökumət korrupsiyası və sui-istifadələrinə qarşı ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi bir nəzarət funksiyasını yerinə yetirir.

    Hüquq qrupları və Dövlət Departamentinin keçmiş rəsmiləri düzəlişləri marqinal icmaların vəziyyətinin “silinməsi” və hesabatların əvvəlki dəyərini sarsıdan siyasi motivli bir addım kimi qiymətləndiriblər.

    ## Ölkələr üzrə dəyişikliklər

    El Salvador prezident seçkilərində müddət məhdudiyyətlərini ləğv edib. ABŞ ilə miqrantları qəbul etmək və saxlamaq üçün sazişi olan bu ölkə ilə bağlı hesabatda deyilir: “İnsan hüquqlarının əhəmiyyətli dərəcədə pozulması ilə bağlı etibarlı məlumatlar yoxdur”.

    2023-cü il üzrə hesabatda El Salvadorda həbsxanaların həddindən artıq doluluğu və “təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən özbaşına qətllər, məcburi itkin düşmə, işgəncə və ya qəddar, qeyri-insani və ya alçaldıcı rəftar və ya cəza, sərt və həyat üçün təhlükəli həbsxana şəraiti, özbaşına həbs və ya saxlama” və s. qeyd edilmişdi.

    Bu ilki Macarıstanla bağlı hesabatda “insan hüquqlarının əhəmiyyətli dərəcədə pozulması ilə bağlı etibarlı məlumatlar yoxdur” deyilir. Halbuki ötən ilki hesabatda “hökumətin ciddi korrupsiyası” və media azadlığına qoyulan məhdudiyyətlər geniş şəkildə qeyd edilmişdi.

    Bununla yanaşı, Böyük Britaniya ilə bağlı 2024-cü il hesabatında “insan hüquqları vəziyyətinin pisləşdiyi” qeyd olunur. Burada “ifadə azadlığına ciddi məhdudiyyətlər, o cümlədən ifadəni məhdudlaşdırmaq üçün cinayət və ya mülki qanunların tətbiqi və ya təhdidi; və antisemitizmlə motivasiya edilmiş cinayətlər, zorakılıq və ya zorakılıq təhdidləri” ilə bağlı etibarlı məlumatlar sitat gətirilir. Bənzər bir qiymətləndirmə Almaniya və Fransa üçün də təklif edilib.

    Dövlət Departamentinin sözçüsü Tammy Brüs çərşənbə axşamı keçirilən brifinqdə ABŞ-ın viza üçün müraciət edənlərin sosial media hesabları vasitəsilə ifadə azadlığına daha sərt nəzarət etməsi ilə Avropa ölkələrinin nifrət nitqinə qoyduğu məhdudiyyətləri necə uzlaşdırdığı ilə bağlı suala cavabında deyib: “Siyasi və ya dini zəmində bəyənilməyən səslərə qarşı məhdudlaşdırıcı qanunlar- kiminsə nitqi nə qədər xoşagəlməz olsa belə, onu cinayət hesab etmək, yaxud onu güclə susdurmaq yalnız nifrət, repressiya və qütbləşmə üçün katalizator rolunu oynayır”.

    İsrail, İordan çayının qərb sahili və Qəzza ilə bağlı 2024-cü il üzrə hesabatda 2023-cü ildə daxil edilmiş rəqəm olan 7 oktyabr 2023-cü il tarixindən etibarən israillilərin və ya fələstinlilərin ölüm sayı göstərilmir.

    Hesabatda ötən il münaqişədə öldürülən 82 fələstinli jurnalistin Jurnalistləri Müdafiə Komitəsinin rəqəmi qəbul edilib.

    Hesabatda Liviyada “özbaşına və ya qanunsuz qətllər; itkin düşmələr; işgəncələr və ya qəddar, qeyri-insani və ya alçaldıcı rəftar və ya cəza; özbaşına həbs və saxlama” və digər sui-istifadələrlə bağlı etibarlı məlumatlar qeyd olunub.

    Hesabatda Əfqanıstanda “qanunun aliliyinə geniş şəkildə etinasızlıq və insan hüquqlarının pozulmasına görə məsuliyyət daşıyanlar üçün rəsmi cəzasızlıq” olduğu qeyd edilib. ABŞ ötən ay əfqanlar üçün müvəqqəti müdafiə statusunu ləğv edib, bu da 12 mindən çox insanın deportasiya təhlükəsi ilə üz-üzə qalması deməkdir.

    Rusiya, Çin, Şimali Koreya və İranla bağlı hesabatlarda əvvəlki illərdə olduğu kimi, bu il də “əhəmiyyətli” insan hüquqları məsələləri qeyd edilib və sui-istifadələri törədənləri müəyyən etmək və ya cəzalandırmaq üçün müvafiq hökumətlərin fəaliyyətsizliyi tənqid edilib.

    Dövlət Departamentinin yüksək səviyyəli rəsmisi keçən həftə keçirilən brifinqdə deyib: “2024-cü il insan hüquqları hesabatı artıqlıqları aradan qaldıran, hesabatın oxunaqlılığını artıran və hesabatı dəstəkləyən qanunvericilik mandatlarına daha həssas olan bir şəkildə yenidən qurulub. ABŞ-ın insan hüquqlarına hörməti təşviq etmək siyasəti nə qlobal miqyasda, nə də hər hansı bir ölkədə dəyişməyib”.

    sələfi

    24 saat

  • Yeni sorğu: ABŞ-da İsrailin Qəzza müharibəsinə dəstək sürətlə azalır

    Yeni sorğu: ABŞ-da İsrailin Qəzza müharibəsinə dəstək sürətlə azalır

    Vaşinqton, DC – Araşdırma firması Gallup-un yeni sorğusu göstərir ki, amerikalıların yalnız 32 faizi İsrailin Qəzzadakı hərbi əməliyyatlarını bəyənir. Bu, 2024-cü ilin sentyabr ayından bəri 10 faiz azalmadır, çünki fələstinlilərə qarşı törədilən vəhşiliklərə görə narazılıq artmaqda davam edir.

    Çərşənbə axşamı yayımlanan sorğu, məsələ ilə bağlı nəhəng partizan bölgünü də üzə çıxarıb. Respublikaçı Partiyanın üzvü olduğunu bildirən respondentlərin 71 faizi İsrailin davranışını bəyəndiyini, Demokratların isə yalnız 8 faizi bəyəndiyini bildirib.

    Ümumilikdə, respondentlərin 60 faizi İsrailin Qəzza müharibəsindəki hərbi əməliyyatlarını bəyənmədiyini bildirib.

    Nəsillərarası Düşüncə Tərzi

    Merilend Universitetinin professoru və Kritiki Məsələlər Sorğusu mərkəzinin direktoru Şibli Telhami, son sorğunun İsraillə bağlı artan narazılıq tendensiyasını göstərdiyini, bunun isə Qəzza müharibəsindən daha geniş bir məsələ olduğunu bildirib.

    Telhami “Əl-Cəzirə”yə verdiyi açıqlamada deyib: “Burada gördüyümüz, xüsusilə gənc amerikalılar arasında – əsasən Demokratlar və müstəqil seçicilər, hətta bəzi gənc Respublikaçılar arasında – nəsillərə xas bir paradiqmanın möhkəmlənməsidir. Onlar Qəzzadakı dəhşəti indi İsrailin xarakterini təsvir edən bir şəkildə qəbul edirlər.”

    Çərşənbə axşamı keçirilən sorğuda, 35 yaşdan aşağı respondentlərin yalnız 9 faizi İsrailin Qəzza müharibəsindəki hərbi əməliyyatlarını bəyəndiyini, 6 faizi isə İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahudan müsbət fikirə malik olduğunu bildirib. Bu, ümumi ABŞ ictimaiyyətində gənc nəslin mövqeyinin fərqləndiyini göstərir.

    Bu araşdırma, Pew Araşdırma Mərkəzinin aprel ayında keçirdiyi sorğudan sonra gəlib. Həmin sorğuya əsasən, respondentlərin əksəriyyəti, o cümlədən 50 yaşdan kiçik Respublikaçıların 50 faizi İsrailə qarşı mənfi fikirlərə malik olduğunu bildirmişdi.

    Siyasət və İctimaiyyət Arasındakı Fərq

    Lakin ABŞ ictimaiyyətində fikir dəyişikliyi davam etsə də, Vaşinqtonun İsrailə qeyd-şərtsiz dəstək siyasəti sarsılmaz qalıb. Qəzza müharibəsi başlayandan bəri, ABŞ İsrailə milyardlarla dollar hərbi yardım göstərib, habelə Birləşmiş Millətlər Təşkilatında diplomatik dəstək verib.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp və onun sələfi Co Bayden, insan hüquqları qruplarının soyqırım kimi xarakterizə etdiyi İsrailin Qəzzaya hücumunun güzəştsiz tərəfdarları olublar.

    İsrail Qəzzada 60 mindən çox fələstinlini qətlə yetirib, boğucu mühasirə tətbiq edib və anklavın böyük hissəsini darmadağın edərək binaları xarabalıqlara çevirib. Mühasirə ölümcül aclığa səbəb olub: BMT çərşənbə axşamı “kütləvi aclıq və geniş yayılmış aclıq əlamətləri”nin artdığını bildirib.

    Buna baxmayaraq, ABŞ Konqresi də ikipartiyalı əsasda İsrailə sadiq qalır. Bu ayın əvvəlində İsrailə 500 milyon dollarlıq raketdən müdafiə dəstəyinin qarşısını almaq üçün qanunvericilik təşəbbüsü Nümayəndələr Palatasında 422-yə qarşı 6 səslə uğursuzluğa düçar olub. Bu nəticə, ABŞ ictimaiyyətinin hissləri ilə rəsmilərin mövqeləri arasındakı uyğunsuzluğu aydın göstərir.

    Dəyişən Prioritetlər və Siyasi Təsir

    Bəs ortalama amerikalıların baxışları ilə onların seçilmiş nümayəndələrinin siyasəti arasındakı bu uçurumu nə izah edir?

    Professor Telhami seçicilərin “prioritetlərini” qeyd edib. O izah edib ki, xarici siyasət ənənəvi olaraq seçkilərdə həlledici amil olmayıb. Məsələn, abort, iqtisadiyyat və silah nəzarəti kimi daxili məsələlər adətən Demokratlar üçün seçki gündəmini üstün tutur.

    O, həmçinin İsrail tərəfdarı qrupların, məsələn, Amerika İsrail İctimaiyyətlə Əlaqələr Komitəsinin (AIPAC) təsirini də qeyd edib. Bu qruplar, İsrail hökumətinin tənqidçilərini, xüsusilə Demokratların ilkin seçkilərindəki proqressivləri məğlub etmək üçün milyonlarla dollar xərcləyiblər. Onların təsiri ABŞ ictimaiyyətinin siyasi qərarlaşmalarına birbaşa təsir göstərir.

    Ancaq professorun fikrincə, vəziyyət dəyişir.

    O, Fələstin məsələsinin ictimai əhəmiyyətinin artdığını, ABŞ seçicilərinin bu məsələyə “özünüdərk” prizmasından, yəni nəyi təmsil etdiklərini sorğulamaq yolu ilə baxdığını bildirib.

    Telhami deyib: “Təkcə Qəzza deyil. Biz ölkə olaraq Qəzzadakı dəhşəti – yardımımız, dəstəyimiz, hətta bəzi hallarda birbaşa əməkdaşlığımız baxımından – mümkün edirik.”

    “Bu, əslində kim olduğumuzla bağlı bir paradiqmatik dəyişiklik yaradır, təkcə ‘İsraili dəstəkləyirikmi? Fələstinliləri dəstəkləyirikmi?’ sualı deyil.”

    O, Fələstin hüquqları müdafiəçisi Zohran Mamdaninin ötən ay Nyu York şəhərində keçirilən Demokratik bələdiyyə sədrliyi ilkin seçkisindəki qələbəsinin bu hərəkatı vurğuladığını bildirib.

    “Zohran Mamdaninin Nyu Yorkdakı yüksəlişi insanları düşündürür, çünki o, bəzi insanların düşündüyü kimi İsrail-Fələstinlə bağlı fikirlərinə rəğmən deyil, məhz bu fikirlərinə görə həyəcan yarada bilib. Bu, Qəzza müharibəsindən sonra yaranan yeni siyasi reallıqları əks etdirir.”

    24 saat

  • Trump Suriya Sanksiyalarını Yüngülləşdirmək Üzrə Fərman İmzalaya Bilər

    Trump Suriya Sanksiyalarını Yüngülləşdirmək Üzrə Fərman İmzalaya Bilər

    ABŞ Suriya Sanksiyalarını Yüngülləşdirməyə Hazırlaşır

    ABŞ prezidenti Donald Trampın yaxın zamanlarda Suriya sanksiyalarını yüngülləşdirəcək bir İcra Sərəncamı imzalaması gözlənilir. Bu barədə iki mənbə CBS News-a məlumat verib. Prezident Tramp hələ may ayında Yaxın Şərq səfəri zamanı ABŞ-ın Suriyaya qarşı bütün sanksiyaları ləğv edəcəyini açıqlamışdı. Həmin səfər çərçivəsində o, mart ayında keçid hökuməti elan edən Suriya prezidenti Əhməd əl-Şaraa ilə görüşmüşdü. Bu bəyanat Əsəd rejiminin müxalif qüvvələrin hücumları nəticəsində çökməsindən sonra verilib.

    Keçid Hökumətinin Sanksiyaların Ləğvi Tələbi

    Suriya keçid hökuməti aylardır Tramp administrasiyasına sanksiyaların yüngülləşdirilməsi üçün təzyiq edir və prezidentin may ayındakı açıqlamasından əvvəl də bəzi sanksiyaların yumşaldılması istiqamətində işlər görülürdü. Qeyd etmək lazımdır ki, bəzi sanksiyaların formal olaraq Konqres tərəfindən ləğv edilməsi tələb olunur. Suriyaya qarşı mövcud olan bəzi sanksiyalar hələ 1979-cu ildə ölkənin terrorizmin dövlət sponsoru kimi təyin olunduğu vaxtdan qüvvədədir. Yeni keçid hökuməti sanksiyaları – o cümlədən üçüncü ölkələrə Suriyada iş görməyə qoyulan məhdudiyyətləri – vətəndaş xidmətlərinin maaşlarının ödənilməməsində, müharibənin dağıtdığı şəhərlərin böyük hissələrinin bərpasının və səhiyyə sisteminin yenidən qurulmasının çətinliyində günahlandırır.

    Regional Dəstək və Tarixi Sanksiyalar

    Türkiyə və Səudiyyə Ərəbistanı, regiondakı iki ABŞ müttəfiqi, Suriyanın yeni hökuməti ilə münasibətlərin normallaşdırılmasını dəstəkləyir. Hər iki ölkə Suriyaya yardım göstərib, Səudiyyə Ərəbistanı isə ölkənin bəzi borclarını ödəməyi təklif edib. Bu fəaliyyətlər sanksiyalara zidd ola bilər. Səudiyyə Ərəbistanı Əsəd rejimi dövründə onilliklər boyu İranla müttəfiq olan Suriyanın yeni hökumətini öz tərəfinə çəkmək imkanı görür. Bu ay Vaşinqtonda keçirilən BVF və Dünya Bankının yaz görüşlərində Suriya rəsmiləri, o cümlədən Mərkəzi Bankın sədri Əbdülqadir Hüseyri ilə dünya liderləri arasında keçirilən görüşlərdə Suriya sanksiyalarının yüngülləşdirilməsi əsas mövzulardan biri olub. Əsəd rejiminə qarşı son iyirmi ildə insan haqları pozuntuları və ABŞ tərəfindən terror təşkilatı kimi təyin olunmuş qruplara dəstək səbəbindən ən sərt tədbirlər tətbiq edilmişdi. Əsəd hökuməti dekabr ayında Şaraa başçılıq etdiyi qiyamçı qrupların Dəməşqə daxil olması ilə çökmüş, 13 illik vətəndaş müharibəsinə son qoyulmuşdu.

    2003-cü il Suriya Hesabatlılıq Aktı

    2003-cü ildə o zamankı prezident Corc Buş Suriyanın ABŞ tərəfindən terror qruplaşmaları kimi təyin olunmuş Hizbullah kimi qruplara dəstəyi, Suriyanın Livandakı hərbi mövcudluğu, kütləvi qırğın silahlarının inkişafı iddiaları, neft qaçaqmalçılığı və 2003-cü ildə ABŞ-ın başçılıq etdiyi işğaldan sonra İraqdakı silahlı qruplara dəstəyini hədəf alan “Suriya Hesabatlılıq Aktı”nı qanuna çevirmişdi. Bu yeni İcra Sərəncamı əvvəlki məhdudiyyətlərin yumşaldılmasına yönəlib.

    24 saat