Avropa Məhkəməsi Azərbaycana Qarşı: Jurnalist Ramin Dekonun İnformasiya Azadlığı Pozuntusu
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi (AİHM) oktyabrın 14-də Azərbaycana qarşı informasiya azadlığı ilə bağlı əhəmiyyətli bir qərar çıxarıb. Bu qərar, hazırda “Meydan TV işi” üzrə həbsdə olan jurnalist Ramin Deko (Cəbrayılzadə) tərəfindən 2012-ci ildə edilən şikayət əsasında verilib. Vəkil Fariz Namazlı bu barədə “Facebook” səhifəsində məlumat yayıb.
Ramin Dekonun Sorğusu və Yerli Məhkəmələrin Qərarı
Jurnalist Ramin Deko 2012-ci ildə Prezident Administrasiyasına informasiya sorğusu göndərərək, prezident tərəfindən mənzillə təmin edilmiş tanınmış şəxslərin adlarının və həmin mənzillərin maliyyə mənbələrinin siyahısının təqdim edilməsini tələb etmişdi. Lakin sorğuya cavab verilmədiyi üçün o, yerli məhkəmələrə müraciət edib. Təəssüf ki, yerli məhkəmələr Ramin Dekonun şikayətini təmin etməyib. Məhkəmələr jurnalistin yanlış orqana müraciət etdiyini və eyni sorğunu “müvafiq icra hakimiyyətinə” göndərmək hüququnun olduğunu qeyd edib, lakin Prezident Administrasiyasının fəaliyyətsizliyinə hüquqi qiymət verməyib.
AİHM-in Əsaslandırması: Jurnalist İşinin Əhəmiyyəti və Dövlət Öhdəliyi
AİHM hakimləri vurğulayıb ki, ərizəçi Ramin Deko “ictimai nəzarətçi” (public watchdog) funksiyasını həyata keçirən bir jurnalist kimi çıxış edib və tələb olunan məlumat onun peşə fəaliyyətini yerinə yetirməsi üçün vacib idi. Məhkəmə, tələb edilən məlumatın dövlət vəsaiti hesabına vətəndaşlara verilən mənzillər və onların maliyyə mənbələri kimi mühüm ictimai əhəmiyyət kəsb etdiyini qeyd edib. Qərarda bildirilib ki, bu məlumatların toplanmasının Prezident Administrasiyası üçün əlavə yük yaratacağına dair heç bir sübut yoxdur. Buna görə də AİHM, məlumatın xarakterini və Administrasiyanın funksiyalarını nəzərə alaraq, həmin məlumatın əslində mövcud və əlçatan olduğunu güman edib.
Konvensiyanın Pozuntusu və Kompensasiya Qərarı
Məhkəmə qeyd edib ki, Prezident Administrasiyası nə məlumatın sahibini müəyyən edib, nə də sorğunu həmin quruma istiqamətləndirib, üstəlik ərizəçiyə heç bir cavab verməyib. AİHM hesab edib ki, Prezident Administrasiyasının Ramin Dekonun sorğusuna cavabsız qalması daxili qanunvericiliyə zidd olub və ərizəçinin hüquqlarına edilən bu müdaxilə “qanunla nəzərdə tutulmayıb”. Nəticədə, AİHM Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 10-cu (ifadə azadlığı) və 13-cü (effektiv hüquqi müdafiə vasitəsinə çıxış hüququ) maddələrinin pozulduğu qənaətinə gəlib. Məhkəmənin fikrincə, pozuntunun aşkar edilməsinin ərizəçinin çəkə biləcəyi mənəvi zərərin kompensasiyası üçün kifayət olduğunu qeyd edib və buna görə də maddi təzminat təyin etməyib. Bu qərar, Azərbaycanda informasiya azadlığı sahəsində mühüm presedent yaratmışdır.
Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının müddəalarına əsaslanan bu qərar, dövlət qurumlarının şəffaflıq və cavabdehlik prinsiplərinə riayət etməsinin vacibliyini bir daha vurğulayır.
“Meydan TV İşi” və Jurnalistlərə Qarşı Həbslər
Xatırladaq ki, 2024-cü il dekabrın 6-da “Meydan TV işi” üzrə saytın Azərbaycan üzrə nümayəndəliyinin rəhbəri Aynur Elgünəş, jurnalistlər Ramin Deko, Aysel Umudova, Aytac Tapdıq, Xəyalə Ağayeva və Natiq Cavadlı saxlanılıblar. Sonradan müxtəlif vaxtlarda jurnalistlər Şəmşad Ağa, Nurlan Libre (Qəhrəmanlı), Fatimə Mövlamlı, Ülviyyə Əli (Quliyeva) və fotoqraf Əhməd Muxtar da “Meydan TV işi” ilə əlaqədar həbs ediliblər. Onlar qaçaqmalçılıq ittihamı ilə üzləşirlər. Saxlanılan jurnalistlərin heç biri özünü təqsirli bilmir.
24 saat
Avropa Məhkəməsi Azərbaycana Qarşı: Jurnalist Ramin Dekonun İnformasiya Azadlığı Pozuntusu
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi (AİHM) oktyabrın 14-də Azərbaycana qarşı informasiya azadlığı ilə bağlı əhəmiyyətli bir qərar çıxarıb. Bu qərar, hazırda “Meydan TV işi” üzrə həbsdə olan jurnalist Ramin Deko (Cəbrayılzadə) tərəfindən 2012-ci ildə edilən şikayət əsasında verilib. Vəkil Fariz Namazlı bu barədə “Facebook” səhifəsində məlumat yayıb.
Ramin Dekonun Sorğusu və Yerli Məhkəmələrin Qərarı
Jurnalist Ramin Deko 2012-ci ildə Prezident Administrasiyasına informasiya sorğusu göndərərək, prezident tərəfindən mənzillə təmin edilmiş tanınmış şəxslərin adlarının və həmin mənzillərin maliyyə mənbələrinin siyahısının təqdim edilməsini tələb etmişdi. Lakin sorğuya cavab verilmədiyi üçün o, yerli məhkəmələrə müraciət edib. Təəssüf ki, yerli məhkəmələr Ramin Dekonun şikayətini təmin etməyib. Məhkəmələr jurnalistin yanlış orqana müraciət etdiyini və eyni sorğunu “müvafiq icra hakimiyyətinə” göndərmək hüququnun olduğunu qeyd edib, lakin Prezident Administrasiyasının fəaliyyətsizliyinə hüquqi qiymət verməyib.
AİHM-in Əsaslandırması: Jurnalist İşinin Əhəmiyyəti və Dövlət Öhdəliyi
AİHM hakimləri vurğulayıb ki, ərizəçi Ramin Deko “ictimai nəzarətçi” (public watchdog) funksiyasını həyata keçirən bir jurnalist kimi çıxış edib və tələb olunan məlumat onun peşə fəaliyyətini yerinə yetirməsi üçün vacib idi. Məhkəmə, tələb edilən məlumatın dövlət vəsaiti hesabına vətəndaşlara verilən mənzillər və onların maliyyə mənbələri kimi mühüm ictimai əhəmiyyət kəsb etdiyini qeyd edib. Qərarda bildirilib ki, bu məlumatların toplanmasının Prezident Administrasiyası üçün əlavə yük yaratacağına dair heç bir sübut yoxdur. Buna görə də AİHM, məlumatın xarakterini və Administrasiyanın funksiyalarını nəzərə alaraq, həmin məlumatın əslində mövcud və əlçatan olduğunu güman edib.
Konvensiyanın Pozuntusu və Kompensasiya Qərarı
Məhkəmə qeyd edib ki, Prezident Administrasiyası nə məlumatın sahibini müəyyən edib, nə də sorğunu həmin quruma istiqamətləndirib, üstəlik ərizəçiyə heç bir cavab verməyib. AİHM hesab edib ki, Prezident Administrasiyasının Ramin Dekonun sorğusuna cavabsız qalması daxili qanunvericiliyə zidd olub və ərizəçinin hüquqlarına edilən bu müdaxilə “qanunla nəzərdə tutulmayıb”. Nəticədə, AİHM Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 10-cu (ifadə azadlığı) və 13-cü (effektiv hüquqi müdafiə vasitəsinə çıxış hüququ) maddələrinin pozulduğu qənaətinə gəlib. Məhkəmənin fikrincə, pozuntunun aşkar edilməsinin ərizəçinin çəkə biləcəyi mənəvi zərərin kompensasiyası üçün kifayət olduğunu qeyd edib və buna görə də maddi təzminat təyin etməyib. Bu qərar, Azərbaycanda informasiya azadlığı sahəsində mühüm presedent yaratmışdır.
Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının müddəalarına əsaslanan bu qərar, dövlət qurumlarının şəffaflıq və cavabdehlik prinsiplərinə riayət etməsinin vacibliyini bir daha vurğulayır.
“Meydan TV İşi” və Jurnalistlərə Qarşı Həbslər
Xatırladaq ki, 2024-cü il dekabrın 6-da “Meydan TV işi” üzrə saytın Azərbaycan üzrə nümayəndəliyinin rəhbəri Aynur Elgünəş, jurnalistlər Ramin Deko, Aysel Umudova, Aytac Tapdıq, Xəyalə Ağayeva və Natiq Cavadlı saxlanılıblar. Sonradan müxtəlif vaxtlarda jurnalistlər Şəmşad Ağa, Nurlan Libre (Qəhrəmanlı), Fatimə Mövlamlı, Ülviyyə Əli (Quliyeva) və fotoqraf Əhməd Muxtar da “Meydan TV işi” ilə əlaqədar həbs ediliblər. Onlar qaçaqmalçılıq ittihamı ilə üzləşirlər. Saxlanılan jurnalistlərin heç biri özünü təqsirli bilmir.
24 saat
