Yaponiyada bazar günü keçirilən yuxarı palata seçkiləri ölkədə uzun müddətdir görünməyən dərəcədə sağ populizmin yüksəlişinə səhnə oldu. Beş il əvvəl siyasi səhnəyə qədəm qoyan və YouTube-da qurulan aşırı sağçı Sanseito Partiyası, yalnız iki kürsüyə sahib olmasına baxmayaraq, bu seçkidə yerlərinin sayını 15-ə çatdırdı.
YouTube-dan Parlamentə: Sanseito Partiyasının Yüksəlişi
ABŞ prezidenti Donald Trampın başlatdığı MAGA (Make America Great Again) hərəkəti tərzində qlobal yeni siyasətləri xatırladan bu çıxış, AFP-nin şərhinə görə, “ABŞ-da Donald Tramp, Almaniyada Alternativ Almaniya Partiyası (AfD) və Britaniyada Naycel Faracın İslahat Partiyası kimi birləşmələrlə bənzərlik təşkil edir.” Sanseito Partiyasının şüarı aydındır: “Öncə Yaponiya”. Partiya, COVID-19 pandemiyası dövründə peyvəndlər, qlobal elitalar və qloballaşma əleyhinə komplo nəzəriyyələri yayan məzmunlarla diqqət çəkərək, rəqəmsal mühitlərdəki mövcudluğunu siyasi gücə çevirib.
Miqrant Əleyhdarlığı və “Səssiz İşğal” Narrativləri
Sanseito Partiyasının lideri Sohei Kamiya, seçki kampaniyasında miqrant əleyhdarlığını ön plana çıxardı. O, xüsusilə son illərdə Yaponiyaya artan turist və miqrant axınını Yaponiya xalqının iqtisadi problemlərinin mənbəyi kimi göstərdi. Kamiya, “Turist olaraq gəlmələri problem deyil. Amma ucuz iş gücü deyə davamlı olaraq əcnəbi alsaydıq, yaponların maaşları artmazdı,” deyərək ölkədə sağ populizmin qığılcımını yaratdı. Eyni zamanda “əcnəbiləri qovmaq istəmədiklərini, kənarlaşdırıcı olmadıqlarını” da vurğuladı. Partiya, miqrantların cinayət nisbətlərini artırdığı, əmlak qiymətlərini yüksəltdiyi və ictimai xidmətlərə yük yaratdığı kimi doğrulanmamış iddialarla da gündəmə gəldi.
Siyasi Gücə Dönüşən Rəqəmsal Varlıq və Hökumətin Reaksiyası
Sanseito Partiyası ictimaiyyətə “qloballaşmaya qarşı Yaponiya xalqının həyatını yenidən qurmaq” vədi verərək, sosial yardım xərcləri və vergi endirimi vədləri ilə də dəstək topladı. Sanseito Partiyasının yüksəlişi hökuməti də hərəkətə keçirdi. Yaponiya hökuməti də bu təzyiqə cavab olaraq, öz sələfi siyasi xəttindən fərqli olaraq, miqrasiya siyasətini sərtləşdirmək qərarına gəldi və “sıfır qanunsuz əcnəbi” hədəfini gündəmə gətirdi. Lakin bu çıxışlar, ölkədə ksenofobiyanın artdığına dair narahatlıqları da özü ilə gətirdi. Səkkiz qeyri-hökumət təşkilatı keçən həftə verdiyi ortaq açıqlamada, “əcnəbilərin prioritetləşdirildiyi” yönündəki bəyanatların əsassız birer demaqogiya olduğunu bildirərək, “genişlənən ksenofobiya” barədə xəbərdarlıq etdi.
Yaponiya Siyasətində Yeni Dönəm: Müvəqqəti Partlayış, Yoxsa Dərin Dəyişiklik?
Tsukuba Universitetindən politoloq Hidehiro Yamamoto, Yaponiyada yeni qurulan partiyaların adətən sürətlə sönməsinə diqqət çəkərək qeyd edir: “Müvəqqəti xalq dəstəyi ilə siyasi uğur əldə etmək mümkündür, lakin bunu davamlı etmək çətindir.” Təxminən 3.8 milyon əcnəbi əhalisi ilə Yaponiya, hələ də inkişaf etmiş ölkələr arasında ən aşağı miqrant nisbətinə sahib ölkələrdən biridir (ümumi əhalinin yalnız yüzdə 3-ü). Lakin Sanseito Partiyasının uğuru, Yaponiya cəmiyyətindəki dərin iqtisadi qayğıların və sosial narahatlıqların, miqrant əleyhdarlığı ilə necə birləşdiyini gözlər önünə sərir. Sanseito Partiyasının alt palatadakı varlığını genişləndirmə planları davam edərkən, Yaponiya siyasətinin qarşıdakı dövründə miqrasiya, sosial siyasət və ‘öncə yerli xalq’ müzakirələrinin daha da sərtləşməsi gözlənilir.
