Uşaqlar Arasında Qurğuşun Zəhərlənməsi Və Rəsmi Araşdırma
Çinin şimal-qərbindəki Tianshui şəhərində 200-dən çox uşaq bağçası şagirdinin qanında anormal qurğuşun səviyyəsinin aşkarlandığı hadisə, yerli hökumətə qarşı dərin etimadsızlığı ortaya qoyur. Rəsmi araşdırmanın nəticələri ictimaiyyət tərəfindən şübhə ilə qarşılanır.
Tianshui şəhərindəki səlahiyyətlilər bu həftənin əvvəlində, Heshi Peixin uşaq bağçasının direktoru da daxil olmaqla səkkiz nəfərin həbs edildiyini bildirdi. Araşdırma zamanı 233 şagirdin qurğuşuna məruz qaldığı, məktəb mətbəxi işçilərinin zəhərli maddə olan qeyri-qida boyasını qida rəngləndiricisi kimi istifadə etdiyi müəyyən edilib.
İctimaiyyətdə Artan Hökumətə Etimadsızlıq
Bu hadisə Çində uzun müddətdir davam edən qida və ətraf mühit təhlükəsizliyi qalmaqallarından sonra yeni bir narazılıq dalğası yaratdı. Lakin son günlərdə bu vəziyyət, rəsmi orqanların məsələləri tez həll etmək üçün təzyiq altında olduğu bir sistemdə, ictimaiyyətin rəsmi işlənməyə olan inamsızlığının barometrinə çevrilib. Mərkəzi Çinin Vuhan şəhərində COVID-19 pandemiyasının başlanğıcında yerli səlahiyyətlilərin virusun yayılması barədə xəbərdarlıq etməyə çalışanları “şayiə yayanlar” kimi həbs etməsi bu etimadsızlığın ən bariz nümunələrindəndir.
Sosial şəbəkələrdə çoxları hökumət hesabatının və dövlət mediasının yayımının etibarlılığını şübhə altına alır. Çinin ciddi nəzarətdə olan media mühitində bəzi müzakirələr senzuraya məruz qalsa da, vəziyyəti araşdıran digər məqalələr aktiv qalır. Şəhərdəki bir ana, uşağının rəsmi araşdırmanın mərkəzində olan məktəbə getməməsinə baxmayaraq, yerli ailələr arasında hökumətin tapıntılarına dair güclü bir inamsızlığın olduğunu bildirdi. Yerli hökumətin qisasından narahat olduğu üçün adının açıqlanmasını istəməyən ana telefon müsahibəsində dedi: “Bütün valideynlər (qidanın qurğuşun zəhərlənməsinin əsl səbəbi olmadığı) düşünürlər. Amma biz dəqiq səbəbləri bilmirik… necə bilərik ki?” O əlavə etdi: “Bizim kimi sadə insanlar, yəqin ki, heç bir şey bilmirik – yalnız hökumət həqiqətdə nə baş verdiyini bilir.”
Qan Analizlərindəki Ziddiyyətlər Və Şübhələr
Onlayn müzakirələrdə qaldırılan əsas narahatlıqlardan biri, Tianshui-də aparılan qan testlərinin nəticələri ilə qonşu vilayət olan Sian şəhərindəki xəstəxanalardan gələn nəticələr arasındakı ciddi uyğunsuzluqlardır. Tianshui test nəticələri heç vaxt ictimaiyyətə açıqlanmayıb. Uşaq bağçasının bir şagirdinin anası bildirdi ki, Tianshui-dəki yerli bir departament onun uşağının qan səviyyəsinin normal olduğunu söyləyib, lakin Sian xəstəxanası daha sonra uşağının qanındakı qurğuşun səviyyəsinin litrdə 528 mikroqram olduğunu aşkar edib. Çinin rəsmi təlimatları bunu “ciddi qurğuşun zəhərlənməsi” kimi təsnif edir.
Dövlətə bağlı media orqanlarının hesabatlarına görə, Sian şəhərində müayinə olunan 70 uşağın qanındakı qurğuşun səviyyəsi zəhərlənmə həddini keçib, onlardan altısı isə litrdə 450 mikroqramı üstələyib. Anormal səviyyələrə malik olan bütün şagirdlərin nəticələrinin tam mənzərəsi ictimaiyyətə açıqlanmayıb.
Araşdırma hesabatında yerli səlahiyyətlilər uşaq bağçasında və ona bağlı üç məktəbdə nümunə götürmə araşdırmaları apardıqlarını, qida nümunələri, su, açıq sahə torpağı və digər ləvazimatları yoxladıqlarını bildirdi. Uşaq bağçasındakı iki qida nümunəsində – keksdə və qarğıdalı rulonunda – qurğuşun səviyyəsi milli qida təhlükəsizliyi standartından 2000 dəfədən çox aşkar edilib. Lakin bu, sualları sakitləşdirmədi. Anası Wu soyadlı bir qadın CNR-ə deyib: “Uşaqlar üçrəngli xurma buxar keki və qarğıdalı sosiska rulonlarını həftədə yalnız bir-iki dəfə yeyirlər, necə belə ciddi zəhərlənə bilərlər?”
Müstəqil onlayn bloqlar hadisəni araşdıraraq on minlərlə baxış toplayıb. Bu hesablardan bəziləri, rəsmilərin “daha çox qeydiyyat cəlb etmək və gəlirləri artırmaq” məqsədilə boya istifadə etdiyini iddia etdiyi halda, niyə məktəbin sənaye piqmenti əvəzinə, elektron ticarət saytlarında daha ucuz göstərilən sadə qida boyası istifadə etmədiyi kimi suallar qaldırdı. Digərləri isə dövlət mediasının uşaq bağçasının mətbəxində boya istifadəsini əks etdirən montaj edilmiş qapalı dövrə videosunun etibarlılığını şübhə altına aldı.
Əvvəlki Skandallar Və Geniş İctimai Reaksiya
Yerli narahatlıqlar, Tianshui-nin eyni rayonunda 2006-cı ildə baş vermiş qurğuşun zəhərlənməsi qalmaqalı ilə də güclənib. O zaman Tianshui şəhərindən kənarda aparılan testlər zamanı 200-dən çox kəndlinin qanında yüksək səviyyədə qurğuşun aşkar edilmişdi. Həmin qurğuşun zəhərlənməsi hadisəsinin mənbəyi heç vaxt rəsmi olaraq açıqlanmamışdı.
Bu cari hadisə Çinin onlayn ekosistemində tanınmış simaların, o cümlədən dövlətə bağlı Global Times media orqanının keçmiş baş redaktoru Hu Xijinin diqqətini çəkib. Hu, Çinin X-ə bənzər sosial media platforması Weibo-da yazıb: “Ətraf mühitin çirklənməsi ilə bağlı suallar etibarlıdır, lakin bu cür narahatlıqları qaldıranlar öz təhlillərində obyektivliyini qorumalı və bu əlaqəli şübhələri cəmiyyətdə yaymaq üçün təcili həyəcan siqnalı kimi qəbul etməməlidirlər.” Lakin o, həmçinin əlavə edib ki, “səlahiyyətlilərin ictimai etimadı gücləndirmək üçün yetərli məlumat verməsi əsasdır.”
Sidney Universitetinin Mülki Mühəndislik Məktəbinin rəhbəri professor Stuart Khan bildirdi ki, dövlət mediasının bu hadisə ilə bağlı qeyd etdiyi qan qurğuşun səviyyələri “adətən bir neçə həftə, bəlkə də aylar davamlı məruz qalmanı tələb edəcək, kəskin zəhərlənmə epizodu olmadıqda” və səviyyələr “davamlı ətraf mühitə məruz qalma” ilə proqressiv şəkildə arta bilər. Bu hadisəyə aidiyyatı olmayan Xan, qida, torpaq və ya su kimi potensial çirklənmə mənbələrinin, kimlərin daha çox təsirləndiyini müəyyən etmək üçün daha geniş icma və uşaqların ailə üzvləri arasında qiymətləndirmələr aparmaqla istisna edilə biləcəyini söyləyib.
Qurğuşun zəhərlənməsi Çində əvvəllər daha geniş yayılmış bir problem idi. 2010-cu ildə mərkəzi hökumət, əvvəlki il 4000-dən çox insanın qanında yüksək qurğuşun səviyyəsi ilə nəticələnən ən azı 12 yüksək səviyyəli hadisəyə cavab olaraq ağır metal çirklənməsinin qarşısının alınması üçün ilk dəfə xüsusi vəsait ayırdı. Bu vəziyyət, Hökumətə etimadsızlıq mövzusunu bir daha gündəmə gətirmiş oldu.
24 saat
