admin

Tag: cin

  • Neftə Raket: İran-Çin Gizli Razılaşma

    Neftə Raket: İran-Çin Gizli Razılaşma

    İran ilə İsrail arasında baş vermiş 12 günlük hərbi qarşıdurmanın ardından Tehran, məhv edilmiş hava hücumundan müdafiə sistemlərini bərpa etmək məqsədilə Çindən yeni hava müdafiə batareyaları əldə edib. Middle East Eye (MEE) nəşrinə danışan ərəb rəsmilər bu tədarükün 24 iyunda elan edilən atəşkəsdən sonra baş verdiyini bildiriblər.

    Müdafiə İmkanlarının Bərpası Səyləri

    Kimliyinin gizli qalmasını istəyən bir rəsminin sözlərinə görə, ABŞ-ın ərəb müttəfiqləri də İranın müdafiə qabiliyyətini yenidən qurmaq səylərindən xəbərdar ediliblər. Ağ Evin də bu inkişaflarla bağlı məlumatlandırıldığı iddia edilir. Bu addımlar İranın regional təhlükəsizlik sahəsindəki mövqeyini gücləndirməyə yönəlib.

    Neft Müqabilində Raket Tədarükü

    Rəsmilər neçə raket batareyasının təhvil verildiyini açıqlamasa da, İranın Çindən gələn bu sistemləri neft müqabilində əldə etdiyi bildirilib. ABŞ Enerji İnformasiya Administrasiyası (EIA) İranın neft ixracatının təxminən 90 faizinin Çinə yönəldiyini qeyd edir. Qurumun hesabatında Tehranın ABŞ sanksiyalarına baxmayaraq, Malayziya kimi ölkələri tranzit mərkəzi kimi istifadə edərək tədarüklərini davam etdirdiyi vurğulanmışdı.

    Tehran-Pekin Əməkdaşlığı Dərinləşir

    Regiondakı analitiklərin fikrincə, yeni tədarüklər Çin ilə İran arasında strateji əlaqələrin dərinləşdiyini nümayiş etdirir. Son həftələrdə İsrail İranın ballistik raket buraxılış qurğularına hücum etmiş, bəzi yüksək rütbəli İranlı hərbçi və alimləri hədəf almışdı. Lakin Tehran hökuməti bu hücumlara baxmayaraq, Təl-Əviv və Hayfadakı bəzi həssas hədəfləri vura bilmişdi.

    Keçmişdəki Oxşar Təcrübələr

    İran keçmişdə də Çin ilə oxşar müdafiə əməkdaşlıqlarına imza atmışdı. 1980-ci illərdə Çin istehsalı HY-2 “Silkworm” qanadlı raketləri Şimali Koreya vasitəsilə İrana çatdırılmış, bu raketlər daha sonra Küveyti və bir ABŞ tankerini hədəf almaq üçün istifadə edilmişdi. 2010-cu ildə də İranın Çindən HQ-9 hava hücumundan müdafiə sistemləri aldığı iddia edilmişdi.
    Bu gün İranın Rusiya istehsalı S-300 sistemləri ilə yanaşı, yerli istehsal Khordad seriyası və Bavar-373 kimi batareyalara sahib olduğu məlumdur. Lakin bu sistemlərin İsrailin sahib olduğu ABŞ istehsalı F-35 qırıcılarına qarşı təsirinin məhdud olduğu qiymətləndirilir. Çin, hava hücumundan müdafiə sistemlərini yalnız İrana deyil, Pakistan və Misir kimi region ölkələrinə də ixrac edir. Bu kontekstdə, HQ-9 və HQ-16 kimi sistemlər Çinin regiondakı silah diplomatiyasında mühüm yer tutur.

    Geosiyasi Yenidən Formalaşma Prosesi

    İranlı mütəxəssislərin fikrincə, bu inkişaflar Tehranın yalnız hərbi deyil, geosiyasi mövqeyini də yenidən formalaşdırma prosesində olduğunu göstərir. İranın Çin ilə qurduğu müdafiə körpüsü, regiondakı tarazlıqları uzunmüddətli dövrdə dəyişə biləcək yeni bir dövrün xəbərçisi ola bilər.

    24 saat

  • Qarın ağrısı ilə xəstəxanaya gedən şəxsin qarnından canlı ilanbalığı çıxarıldı

    Qarın ağrısı ilə xəstəxanaya gedən şəxsin qarnından canlı ilanbalığı çıxarıldı

    Hunan əyalətində təəccübləndirici hadisə

    Çinin Hunan əyalətində qeyri-adi bir hadisə yaşanıb. Huayhua şəhərində, şiddətli qarın ağrısı şikayəti ilə xəstəxanaya müraciət edən 30 yaşlı bir kişinin daxili orqanlarından canlı ilanbalığı çıxarılıb.

    Hadisənin təfərrüatları

    Hunan Tibb Universitetinin Birinci Kliniki Xəstəxanasında aparılan komputer tomoqrafiyası (KT) müayinəsi nəticəsində, xəstənin mədəsini deşərək bədənin iç boşluğuna sızan yad bir cisim aşkarlanıb. Həkim heyəti, xəstənin həyatına ciddi təhlükə yarandığını nəzərə alaraq, onu təcili əməliyyata götürüb.

    Əməliyyat və təəccüblü tapıntı

    Cərrahi müdaxilə zamanı həkimlər kişinin bağırsaq divarını deşərək bədən boşluğuna keçmiş bir heyvanla qarşılaşıblar. Bu, məhz daxili orqanlar arasında hərəkət edən su canlısı idi. Cərrahlar dərhal heyvanı tutaraq çıxarıblar. Daha sonra yoğun bağırsağın zədələnmiş hissəsi bərpa edilib və infeksiya riskini minimuma endirmək üçün zədəli sahə steril duzlu su ilə təmizlənib.

    Xəstənin vəziyyəti və sirrli sonluq

    Əməliyyatdan sonra xəstə sürətlə sağalaraq evə buraxılıb. Lakin bu su canlısının bədənə necə daxil olduğu və bu qeyri-adi vəziyyətə düşməsinin səbəbi barədə heç bir məlumat açıqlanmayıb. Hadisənin səbəbləri hələ də sirr olaraq qalır.

    24 saat

  • Dalay Lama 90 yaşını ardıcılları ilə şimali Hindistanda qeyd etdi

    Dalay Lama 90 yaşını ardıcılları ilə şimali Hindistanda qeyd etdi

    Mədəni tamaşalar mərasimə rəng qatıb, dünya liderlərindən gələn mesajlar oxunub.

    Dalay Lama, Tibet Buddistlərinin ruhani lideri, 90 yaşını qeyd etdi. Bu yubiley bir həftəlik şənliklərlə müşayiət olundu, bu müddət ərzində o, Çini yenidən qəzəbləndirdi və 130 ildən çox yaşamaq, eləcə də vəfatından sonra yenidən dünyaya gəlmək ümidlərini dilə gətirdi.

    Ənənəvi sarı və tünd qırmızı rəngli cübbəsində olan ruhani lider, Dharamşalanın şimali Hindistan təpə şəhərindəki Buddist məbədi kompleksinə gəldiyində minlərlə rahib və davamçı onu təbəssümlər və alqışlarla qarşıladı. Yağışlı Bazar səhəri toplaşan izdihama əsa ilə yavaş-yavaş səhnəyə doğru irəliləyərkən əl yelləyib salam verdi.

    Səhnədə uzun müddətdir ki, onu dəstəkləyən şəxslər, o cümlədən Qərb diplomatları, Hindistan federal nazirləri, Hollivud aktyoru Riçard Gir və onun varisinin axtarışına rəhbərlik edəcəyi gözlənilən bir rahiblə birlikdə oturan Dalay Lama dedi: “Mənə gəlincə, insan həyatım var və insan olaraq bir-birimizi sevmək və kömək etmək bizim üçün olduqca təbiidir. Mən həyatımı digər duyğulu varlıqlara xidmətə həsr etmişəm.”

    1959-cu ildə Çin hakimiyyətinə qarşı uğursuz üsyanın ardından doğma Tibetdən qaçan 14-cü Buddist lider, yüz minlərlə Tibetli ilə birlikdə Hindistanda sığınacaq tapmış və o vaxtdan bəri Tibet xalqı üçün sülh yolu ilə “Orta Yol”u, yəni muxtariyyət və dini azadlıq axtarışını müdafiə etmişdir.

    Nobel Sülh Mükafatı laureatı olan Dalay Lama, Buddistliyin hüdudlarından kənara çıxan təsir dairəsi ilə dünyanın ən nüfuzlu dini liderlərindən biri hesab olunur. Lakin Pekin onu separatçı adlandıraraq Tibetdə inancı öz nəzarəti altına almağa çalışır.

    Həmrəylik əlaməti olaraq, Tayvan prezidenti Uilyam Lay Çinq-te, Tibetlə həmsərhəd Hindistan ştatlarının liderləri və ABŞ-ın üç keçmiş prezidenti – Barak Obama, Corc Buş və Bill Klinton – tədbirdə nümayiş etdirilən video mesajlar göndərdilər.

    Ötən həftəki şənliklərdə ruhani lider vəfatından sonra inancın lideri olaraq yenidən dünyaya gələcəyini və qeyri-kommersiya təşkilatı olan “Gaden Phodrang Trust”ın onun varisini tanımaq üçün yeganə səlahiyyətə malik olduğunu bildirmişdi. Çin, varisliyin öz liderləri tərəfindən təsdiqlənməli olduğunu söyləmiş, ABŞ isə Pekini Dalay Lama və digər Tibet Buddist lamalarının varisliyinə müdaxiləni dayandırmağa çağırmışdır.

    Həmrəylik Nümayişi

    Mərasimdə qonaqlar çıxış etmək üçün növbə ilə səhnəyə çıxdılar. Bunların arasında Hindistanın Parlament və Azlıqlar Məsələləri naziri, Buddist Kiren Ricicu da vardı. O, daha əvvəl Çinə zidd olaraq Dalay Lamanın varisi ilə bağlı mövqeyini dəstəkləyən nadir bir bəyanat vermişdi. Daha sonra o, bəyanatın öz şəxsi keyfiyyətində edildiyini aydınlaşdırdı, çünki Çin Yeni Dehlini ikitərəfli əlaqələr bahasına daxili işlərinə qarışmamaq barədə xəbərdar etmişdi.

    Bazar günü Ricicu ruhani liderin Hindistanın “ən hörmətli qonağı” olduğunu bildirdi. “Onun ölkəmizdəki varlığına görə özümüzü xoşbəxt hiss edirik,” deyə o əlavə etdi.

    Səhər boyu Bollivud müğənnilərinin ifaları da daxil olmaqla, mədəni tədbirlər keçirildi, eyni zamanda qlobal liderlərdən gələn mesajlar oxundu.

    “Hörmətli Dalay Lamanı 90 illik yubileyi münasibətilə təbrik edirəm. O, sevgi, şəfqət, səbir və əxlaqi intizamın əbədi simvolu olmuşdur,” – Hindistanın Baş Naziri Narendra Modi “X” sosial şəbəkəsində yazıb.

    24 saat

  • Dalai Lama 90 yaş astanasında: Daha 40 il yaşamaq istəyir

    Dalai Lama 90 yaş astanasında: Daha 40 il yaşamaq istəyir

    Dalay Lamanın Uzun Ömür Arzusu və Varislik Planı

    Tibet Buddizminin ruhani lideri Dalay Lama növbəti 40 il də yaşayaraq 130 yaşına çatmaq arzusunda olduğunu bildirib. Bu açıqlama onun 90 illik yubileyi ərəfəsində, ardıcıllarının uzun ömürlüyü üçün təşkil etdiyi mərasimdə səsləndirilib. Bir neçə gün əvvəl isə lider ölümündən sonra yenidən reinkarnasiya edəcəyini təsdiqləyərək, onun varislik planı ilə bağlı geniş yayılan fərziyyələrə son qoymuşdu. O, əvvəllər Reuters agentliyinə 110 ilə qədər yaşaya biləcəyini söyləmişdi.

    Vəhdət və Davamlılıq Təminatı

    On dördüncü Dalay Lama yüzillərdir davam edən bu vəzifənin gələcəyi ilə bağlı illərdir davam edən spekulyasiyaları dayandıraraq, varisin “keçmiş ənənələrə” uyğun seçiləcəyini təsdiqləyib. O, bu qurumu qorumaq məqsədilə yaratdığı Gaden Phodrang Fondunun onun gələcək reinkarnasiyasını tanıma səlahiyyətinə malik olacağını qeyd edib. Tibet Buddist liderlərinin onun varisini axtaracağını vurğulayan ruhani lider, “bu məsələyə heç kəsin müdaxilə etmək səlahiyyəti yoxdur” deyə bildirib. O, son illərdə bir çox Buddistdən ofisin davam etdirilməsi ilə bağlı mesajlar aldığını da əlavə edib: “Bütün bu istəklərə uyğun olaraq, Dalay Lama institutunun davam edəcəyini təsdiq edirəm.” Bu şərhləri o, 1959-cu ildə Çinə qarşı uğursuz üsyandan sonra Tibetdən Hindistana qaçaraq məskunlaşdığı Dharamşalada keçirilən üç günlük dini konfrans zamanı səsləndirib.

    Çinlə Yaranan Gərginlik

    Tibetin muxtar regionunu idarə edən və liderin varisini təyin etmək səlahiyyətinə malik olduğunu iddia edən Çin üçün bu açıqlama ciddi bir etirazdır. Tibetli yazıçı və fəal Tenzin Tsundue Al Jazeera-yə verdiyi açıqlamada, bu bəyanatı Çinə qarşı “yumruq zərbəsi” adlandırıb. Çin tərəfindən “separatçı” olaraq adlandırılan Nobel Sülh Mükafatı laureatı əvvəllər Pekinə “lamaların, xüsusən də Dalay Lamanın reinkarnasiya sisteminə qarışmamaq” barədə xəbərdarlıq etmişdi. Çin onun son şərhlərinə cavab olaraq, varisin Pekindəki mərkəzi hökumət tərəfindən təsdiqlənməli olduğunu bildirib.

    24 saat

  • SON DƏQİQƏ: DALAY LAMA-NIN REENKARNASİYA VƏ XƏLƏF AÇIQLAMASI

    SON DƏQİQƏ: DALAY LAMA-NIN REENKARNASİYA VƏ XƏLƏF AÇIQLAMASI

    Dalai Lama reenkarnasiya ilə bağlı qəti mövqeyini açıqladı

    Bu həftə 90-cı doğum gününü qeyd edən Dalai Lamanın minlərlə ardıcılı Hindistanın Dharamsala şəhərində bir araya gəlib. Tibetin ruhani lideri gələcək reenkarnasiyasının tanınması səlahiyyətinin yalnız özünün qurduğu Qaden Podranq Vəqfinə aid olduğunu bəyan edərək, “başqa heç bir orqanın bu prosesə müdaxilə etmək səlahiyyəti yoxdur” deyib. Bu kəskin açıqlama onun Çin rəhbərliyi tərəfindən sürgün edildiyi zamandan bəri yaşadığı Dharamsalada verilib.

    Çinə birbaşa mesaj

    Tibet üzrə mütəxəssis Robert Barnett BBC-yə açıqlamasında bu bəyanatın Çinə qarşı dolaylı bir mesaj olduğunu vurğulayıb. Barnett bildirib ki, “Dalai Lama iki mühüm məsələni çatdırır: Birincisi, onun reenkarnasiyasına Çin deyil, yalnız özü qərar verəcək. İkincisi, bu qərarı xalqının razılığı ilə, demək olar ki, demokratik bir proseslə aldığını göstərir. Bu, onun legitimliyini zorla deyil, xalqın rəğbəti ilə əldə etdiyinin aydın bir siqnalıdır.”

    Halef necə seçilir?

    Tibet Buddhizmi inancına görə, yüksək rütbəli keşişlər öldükdən sonra yenidən doğulurlar. Dalai Lamanın ruhunun təcəssüm etdiyinə inanılan uşaq, Buddist rəsmiləri tərəfindən ciddi bir seçki prosesi ilə müəyyən edilir. Mövcud 14-cü Dalai Lama da iki yaşında 13-cü Dalai Lamanın reenkarnasiyası olaraq tanınıb.

    Daha əvvəl, 2025-ci ilin martında Dalai Lama halefinin Çin xaricində doğulacağını və 90-cı ad günü ətrafında əlavə təfərrüatlar verəcəyini açıqlamışdı. Bu, onun daha əvvəlki “Dalai Lama institutu mənimlə sona çata bilər” bəyanatından sonra əhəmiyyətli bir dəyişiklik idi. İndi isə o, 2015-ci ildə təsis etdiyi Qaden Podranq Vəqfinin bu prosesi idarə edəcəyini dəqiq şəkildə ifadə edərək deyib: “Bu barədə yazılı təlimat buraxacağam. Qanuni üsullarla tanınan reenkarnasiyadan başqa, xalqın siyasi məqsədləri üçün seçilmiş heç bir namizədə etimad göstərilməməlidir. Buna Çin Xalq Respublikasının seçdiyi şəxslər də daxildir.”

    Çindən ittiham

    Dalai Lamanın bu açıqlamasından dərhal əvvəl Çinin dövlət mediası, onun halefinin Çin xaricində doğulacağı ilə bağlı iddialarını rədd edən və reenkarnasiya prosesinin fərdi qərarla deyil, ənənəvi ‘qızıl qazan püşkü sistemi’ ilə müəyyənləşdirilməli olduğunu müdafiə edən yazılar yayımlayıb. The Global Times qəzeti Dalai Lamanı ənənəvi dini mərasimləri və əsrlər boyu davam edən təcrübələri inkar etməkdə, eləcə də prosesi öz xeyrinə manipulyasiya etməkdə ittiham edib. Xinhua agentliyi isə reenkarnasiyanın fərdi iradə ilə həyata keçirilə bilməyəcəyini və bu prosesin siyasətə alət edilməsinin “nəticəsiz qalacağını” müdafiə edib.

    Dalai Lama kimdir?

    1935-ci ildə Lhamo Dhondup adı ilə fermer ailəsində dünyaya gələn Dalai Lama 1940-cı ildə Potala Sarayına gətirilib, burada Tibetin ruhani lideri elan edilib və adı Tenzin Gyatso olaraq dəyişdirilib. Onun reenkarnasiyası qəbul edilib və məntiq, sanskrit, tibb, xüsusilə də Buddist fəlsəfəsini əhatə edən sıx bir dini təhsil alıb. 1959-cu ildə, 23 yaşında Çinə qarşı uğursuz üsyandan sonra Hindistana sığınıb və o zamandan bəri sürgündə yaşayır. 1989-cu ildə Tibet kimliyini qorumaq uğrunda apardığı şiddətə söykənməyən mübarizəsinə görə Nobel Sülh Mükafatına layiq görülüb. Özünü hələ də “sadə bir Buddist keşiş” olaraq xarakterizə edir. Dalai Lama, Tibetin qoruyucu tanrısı Avalokiteshvaranın (Chenrezig) canlı təcəssümü qəbul edilir. Bu rol 15-ci əsrdən bəri davam edir. Tibetlilər, Dalai Lama öldükdə ruhunun başqa bir bədəndə yenidən doğulduğuna inanırlar. Bu halef xüsusi üsullarla seçilir. 1642-ci ildən bəri Dalai Lama həm ruhani, həm də siyasi lider olub. Lakin hazırkı Dalai Lama, siyasi vəzifələrini sürgündəki demokratik Tibet hökumətinə ötürüb. Buna baxmayaraq, o, Tibetlilər üçün həm dini, həm də milli kimliyin simvolu olaraq əhəmiyyətini qoruyur.

    24 saat

  • Dalay Lama’dan ölüm sonrası varis açıqlaması

    Dalay Lama’dan ölüm sonrası varis açıqlaması

    Dalay Lama varisinin seçilməsi qaydalarını açıqladı: Çinə kəskin mesaj

    Dalay Lama əsrlər boyu davam edən spekulyasiyalara son qoyaraq, varisinin “keçmiş ənənələrə uyğun” seçiləcəyini təsdiqləyib. Bu bəyanatla o, Çinə kəskin bir mesaj göndərib.

    Çərşənbə günü, 90 illik yubileyindən bir neçə gün əvvəl yayımladığı videomüraciətdə Tibetin ruhani lideri bildirib ki, institutu qorumaq məqsədilə yaratdığı Gaden Phodrang Fondu onun gələcək reinkarnasiyasını tanıma səlahiyyətinə malik olacaq.

    O əlavə edib ki, Tibet Buddist liderləri onun varisini axtaracaqlar və bu məsələyə “heç kimin müdaxilə etmək səlahiyyəti yoxdur” deyə vurğulayıb. 14-cü Dalay Lama son illərdə Buddistlərdən ofisin davam etdirilməsi tələbi ilə çoxsaylı müraciətlər aldığını qeyd edib. O, “Bütün bu tələblərə uyğun olaraq, mən Dalay Lama institutunun davam edəcəyini təsdiqləyirəm” deyib.

    Çinin etirazı və Tibetin mövqeyi

    Bu fikirləri Dalay Lama 1959-cu ildə Çinə qarşı uğursuz üsyandan sonra Tibetdən Hindistana qaçdığı və o vaxtdan bəri məskunlaşdığı Hindistanın şimalındakı Dharamşala şəhərində keçirilən üç günlük dini konfrans zamanı səsləndirib.

    Əl-Cəzirəyə danışan Tibet yazıçısı və fəalı Tenzin Tsundue Dalay Lamanın çərşənbə günü verdiyi bəyanatı Tibet Muxtar Vilayətini idarə edən və varis təyin etmək səlahiyyətinə malik olduğunu iddia edən Çin üçün “üzə vurulan yumruq” kimi qiymətləndirib.

    Çinin “separatçı” adlandırdığı Nobel Sülh Mükafatı laureatı daha əvvəl Pekinə lamaların, xüsusən də Dalay Lamanın reinkarnasiya sisteminə “müdaxilə etməməsi” barədə xəbərdarlıq edib. Çərşənbə günü səsləndirdiyi şərhlərə cavab olaraq, Çin Dalay Lamanın varisliyinin Pekindəki mərkəzi hökumət tərəfindən təsdiqlənməli olduğunu bildirib.

    Dalay Lamanın ruhani müşaviri Thupten Ngodup qeyd edib ki, adətən hazırkı liderin sağlığında varis haqqında danışılmaz. O, Əl-Cəzirəyə deyib: “Lakin bu müzakirə hazırda əsasən Çin hökumətinin Onun Müqəddəsliyinin reinkarnasiyasına müdaxilə etməsi səbəbindən baş verir.”

    Tarixi ənənələr və gələcək

    Tibet Buddizmində ruhani liderin bir uşağın bədənində reinkarnasiya olunacağına inanılır. 6 iyul 1935-ci ildə bir fermer ailəsində doğulan indiki Dalay Lama iki yaşında bu rol üçün seçilib.

    Onun veb-saytına görə, Tibet hökuməti tərəfindən göndərilən axtarış qrupu, onun sələfinə məxsus əşyaları tanıdıqdan sonra onu seçib. 1940-cı ilin qışında o, Tibetin paytaxtı Lhasa köçərək, xalqının ruhani lideri olub.

    Çərşənbə günü Dalay Lamanın etibarlı şəxslərindən biri bildirib ki, onun varisi istənilən cinsdən ola bilər və Tibet vətəndaşlığına malik olması şərt deyil. 2011-ci ildə Dalay Lama siyasi səlahiyyətləri demokratik yolla seçilmiş Tibet sürgün hökumətinə təhvil verib.

    24 saat

  • 8 Avtomobil Oğurlayan Şəxs: Bəhanəsi Təəccübləndirdi

    8 Avtomobil Oğurlayan Şəxs: Bəhanəsi Təəccübləndirdi

    Çində yaşayan Çen adlı şəxs, 200 dollarlıq təyyarə biletini baha hesab etdiyi üçün səkkiz avtomobili ardıcıl olaraq oğurlayaraq evinə qayıtmağa cəhd edib. Tək səyahət edən Çen Liaoninqə geri dönmək istəyirdi, lakin biletin yüksək qiyməti onu fərqli bir yol seçməyə vadar edib.

    Yeddi Şəhər Boyunca Macəralı Yolçuluq

    Ümumi dəyəri təqribən 140 min dollar olan səkkiz avtomobili çalan Çen, bu müddətdə yeddi şəhəri keçərək səyahətini davam etdirib. O, kilidlənməmiş avtosalonlardan və sakit dayanacaqlardan avtomobil açarlarını götürüb, köhnə modellərin kontaktlarını işə salaraq yoluna davam edib.

    Yanacaq Bitəndə Başlayan Yeni Avtomobil Oğurluğu

    Yanacağı bitən nəqliyyat vasitələrini yol kənarında qoyaraq, yenilərini oğurlayıb. Həmçinin, avtomobillərdən qiymətli əşyalar götürərək, yemək və yol xərclərini qarşılayıb. Bu şəkildə ümumilikdə 14 saat yol gedib.

    Polis Takibi və Sona Çatan Sərgüzəşt

    İyunun 2-də Vuhan şəhərindəki avtosalonlardan birinin əməkdaşları avtomobil və açarların itdiyini aşkar etdikdən sonra polis Çenin izini sürdü. Nəqliyyat vasitəsinin Vuhandan şimala doğru hərəkət etdiyi müəyyən edildi. Bir neçə gün sonra, Hebeydə avtomobil oğurlamaq istəyərkən sahibini yaralayan Çen, panikaya düşərək qaçıb. İyunun 4-də o, Hebeydəki bir avtomobil dayanacağında oğurladığı maşının içində yatarkən saxlanılıb.

    Hüquqi Nəticələr

    Polis səkkiz avtomobilin hamısını geri qaytarıb. Çen hazırda həbsdə saxlanılır və 10 ildən çox həbs cəzası, eləcə də pul cəriməsi tələbi ilə mühakimə olunacaq.

    24 saat

  • Şimali Afrika Avtomobil Sənayesində Yeni Mərhələ: Çin-Mərakeş EV Batareya Zavodu Açıldı

    Şimali Afrika Avtomobil Sənayesində Yeni Mərhələ: Çin-Mərakeş EV Batareya Zavodu Açıldı

    Mərakeşdə Elektrik Avtomobil Batareyası Komponentləri İstehsal Edən Yeni Zavod Açıldı

    Çin-Mərakeş birgə müəssisəsi çərşənbə günü Şimali Afrika ölkəsində elektrik avtomobil batareyası komponentləri istehsal edən ilk müəssisənin açılışını elan etdi. Bu addım regionun elektrikli nəqliyyat vasitələri sənayesində əhəmiyyətli bir mərhələdir.

    Operator “Cobco”nun məlumatına görə, bu kompleks sonda illik 70 QVt/saat istehsal gücünə çatacaq ki, bu da təxminən bir milyon elektrik avtomobilini batareya ilə təchiz etməyə kifayət edəcək. “Cobco”, Mərakeş kral ailəsinin “Al Mada” holdinqi və Çin şirkəti “CNGR Advanced Materials” arasında qurulmuşdur. Layihənin ilk mərhələsində elektrik avtomobilləri və stasionar enerji saxlama sistemlərində istifadə olunan batareyalar üçün əsas komponentlər olan nikel-manqan-kobalt prekursor katodları istehsal ediləcək.

    “Cobco” tərəfindən verilən açıqlamada qeyd olunur ki, müəssisə gələcəkdə üç tamamlayıcı layihəni əhatə edəcək. Buraya həlledici metalların emalı və köhnə batareyaların təkrar emalı üçün obyektlər də daxildir. Qeyd etmək lazımdır ki, Çin elektrik avtomobil batareyası istehsalında qlobal lider mövqeyini qoruyur, Mərakeş isə son illərdə bərpa olunan enerji sektoruna ciddi sərmayələr yatırmışdır. Hazırda ölkədə istehsal edilən elektrik enerjisinin 38 faizi bərpa olunan mənbələrdən təmin olunur.

    24 saat

  • ABŞ-ın Çin planı: İran yalnız başlanğıc

    ABŞ-ın Çin planı: İran yalnız başlanğıc

    İran-İsrail gərginliyi sadəcə iki ölkə arasındakı münaqişə kimi deyil, həm də qlobal miqyasda təsirləri olan, ABŞ, Səudiyyə Ərəbistanı və Çin kimi əsas oyunçuların strateji maraqlarının kəsişdiyi mürəkkəb bir tənlik kimi qəbul edilir. Bu qarşıdurma, regional balanslara və qlobal güc münasibətlərinə ciddi təsir göstərmə potensialına malikdir.

    ABŞ-ın uzun müddətdir Səudiyyə Ərəbistanı ilə qurduğu əlaqələr bu ölkəni həm İrana qarşı bir tarazlıq ünsürü, həm də İsraillə gizli əməkdaşlıq çərçivəsində mövqeləndirməsinə səbəb olub. Digər tərəfdən, Çin isə İranın ən böyük strateji tərəfdaşlarından biri olaraq müharibənin gedişatına təsir etmə potensialına malikdir. Çinin enerji təhlükəsizliyi üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən Hürmüz boğazının bağlanması və ya ABŞ-ın nəzarətinə keçməsi Pekinin iqtisadi sabitliyini təhdid edə bilər. Üstəlik, İran Çinin Orta Şərqə açılan qapısı mövqeyindədir və 25 illik, 400 milyard dollarlıq strateji tərəfdaşlıq sazişi ilə Pekin üçün əvəzedilməzdir. Bu səbəbdən, Çinin İrana birbaşa dəstək verməsi müharibənin balansını köklü şəkildə dəyişə bilər, çünki bu münaqişə eyni zamanda Çinin enerji, ticarət və regional hakimiyyət strategiyasını təhdid edir.

    Geosiyasi Hesablamaların Fonunda

    İran-İsrail gərginliyi iki ölkənin sadəcə birbaşa qarşıdurması deyil, həm də qlobal aktorların maraqlarının, strateji rəqabətinin və geosiyasi hesablamaların səhnəsidir. Münaqişənin pərdəarxasını araşdırdığımızda, əsas aktorlar – ABŞ, Səudiyyə Ərəbistanı və Çin arasında həm maraq birliyini, həm də ziddiyyətləri görmək mümkündür. Xəritəni diqqətlə oxuduqda, müharibədə fiziki olaraq iştirak etməyən, lakin nəticəni formalaşdıran iki güclü aktorun ABŞ və Çin olduğu aydın görünür. Digər gizli aktor isə müharibədə birbaşa rol almayan Səudiyyə Ərəbistanıdır. Xüsusilə ABŞ ilə qurduğu strateji tərəfdaşlıq və İsrailə qarşı izlədiyi gizli siyasət, Ər-Riyadı bu münaqişəyə yaxınlaşdırır.

    ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanının Strateji Əməkdaşlığı

    Yeni Orta Şərqin təməlinin ABŞ prezidenti Donald Tramp vasitəsilə atılması və Şahzadə Məhəmməd bin Salmana verilən rola nəzər salaq. 2017-ci ildə Səudiyyə taxtında balansları dəyişdirən əhəmiyyətli bir hadisə yaşandı. Gənc şahzadə Məhəmməd bin Salman ənənələri pozaraq əsas varis əmisi oğlunu sıradan çıxardı və taxtın varisi oldu. Bu idarəçilik inqilabının arxasında səssiz, lakin təsirli bir qüvvə dayanmaqda idi: ABŞ. Donald Tramp administrasiyası Cozef Kuşner vasitəsilə bin Salmanı birbaşa dəstəklədi və Qərb ictimaiyyətinə “modernləşən şahzadə” kimi yeni bir imiclə təqdim etdi. ABŞ üçün məsələ aydın idi: həm neft bazarında əməkdaşlıq edəcək, İsrailin təhlükəsizliyi ilə uyğunlaşacaq və İrana qarşı duracaq bir tərəfdaş lazım idi. Bu tərəfdaş bölgədə gücləndirilərək dəstəklənəcək və təsirli hala gətiriləcəkdi. Səudiyyə Ərəbistanı dini mərkəz olmağın ağırlığı və bənzərsiz təbii resursları səbəbiylə ideal namizəd idi. Nəticədə, taxt müqabilində bin Salman bu vəzifəyə gətirildi.

    Müharibənin Səssiz Qazananları

    Vəzifəyə gələn kimi Şahzadə Salman Qətərə embarqo tətbiq etdi və tərəfdaşları BƏƏ, Bəhreyn və Misiri də buna cəlb etdi. Çünki Qətər İsraili təhdid edən Müslüman Qardaşları və Həması dəstəkləyir və İsraillə ortaq düşmənləri olan İranla da əlaqələri var idi. Ardından, 2020-ci ildə yenə Donald Tramp administrasiyası və onu hakimiyyətə gətirən Trampın kürəkəni Cozef Kuşnerlə, İsraillə “sülh, əməkdaşlıq və diplomatiya” sazişlərini ehtiva edən İbrahim Razılaşmalarını tərəfdaşları BƏƏ və Bəhreyn üçün fəaliyyətə keçirdi. Ancaq şəraitə görə özünün imzalamağı mümkün deyildi, İsraillə müharibə etməməyi və normallaşmağı nəzərdə tutan bu razılaşmalar birbaşa özü tərəfindən imzalanmazdı. Lakin dolayısı yolla İsraili İrana qarşı səssiz bir müttəfiq kimi mövqeləndirmək də istəyirdi. Halbuki Kral Salmanın Fələstinə olan həssaslığı və ictimaiyyətin reaksiyası buna mane idi. O isə bu razılaşma xaricində başqa bir formulu işə saldı: İsrail təyyarələrinə Səudiyyə hava sahəsini açdı, BƏƏ ilə kəşfiyyat mübadiləsini təşviq etdi, bu yolla dolayısı ilə BƏƏ üzərindən İsrailə məlumat ötürüldü və ABŞ-ın Donald Tramp dövründəki regional ittifaq vizyonunu dəstəklədi. Nəticədə, şahzadə Salman razılaşmanı imzalamadan imzalayan lider olaraq da önə çıxdı. Daha da əhəmiyyətlisi, diplomatik olaraq görünmədən həm Fələstin həssaslığını qorudu, həm də İsraillə gələcəkdəki mümkün tərəfdaşlığın zəminini hazırladı.

    ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı tərəfdaşlığı sonrakı illərdə də davam etdi və qazan-qazan siyasəti tətbiq olundu. Rusiya-Ukrayna müharibəsi ABŞ tərəfindən dəstəkləndi və Rusiyaya embarqo tətbiq edildi, enerji qiymətləri yüksəldi. Müharibə üzündən enerji böhranı yaşayan ölkələr enerji tədarükçüsü olan Səudiyyə Ərəbistanı və ABŞ-dan yüksək qiymətə enerji; neft və mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) aldılar və bu müharibənin səssiz qazananları ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı oldu.

    İran-İsrail müharibəsinə gəldikdə, Səudiyyə Ərəbistanı və ABŞ münasibətlərində yenidən qazan-qazan tərəfdaşlığı davam etdi. Səudiyyə Ərəbistanı və İsrail, tarixi olaraq, geosiyasi istila səbəbindən düşmənlərdir. Digər tərəfdən, İran isə Səudiyyə Ərəbistanı ilə məzhəbsəl olaraq düşməndir, üstəlik bir çox ölkə üzərində vəkalət müharibəsi aparırlar. Yəni İsrail və İran Səudiyyə Ərəbistanının iki əsas düşmənidir. İsrailin Fələstindən sonra İranı istila etmə prosesi, Səudiyyə Ərəbistanının bölgədəki rəqiblərinin/düşmənlərinin bir-birlərini yıpratma və çökərtmə prosesidir. Müharibəyə hava sahəsini açaraq dəstək verməsi; həm bölgədə onu qoruyan güclü ABŞ dəstəyini itirməmək, həm də düşmənlərinin bir-birlərini zəiflətməsini təmin etmək üçün əhəmiyyətlidir. Bundan əlavə, bu müharibənin uzanması Rusiya-Ukrayna müharibəsində olduğu kimi, dünyada enerji böhranına və qiymətlərin yüksəlməsinə səbəb olacaq ki, bu da zəngin neft yataqlarına sahib olan Səudiyyə Ərəbistanının ixrac portfelini genişləndirəcək və onu daha da zənginləşdirəcək.

    Buna görə də, İsrailin ABŞ dəstəyi ilə İrana qarşı hərbi əməliyyatından əvvəl ABŞ prezidenti ilə bir araya gələrək strateji və iqtisadi tərəfdaşlığını bir daha təsdiq etməsi və böyük miqdarda sazişlər imzalaması təsadüfi deyil. İran-İsrail müharibəsinin böyüməsi vəziyyətində müharibədə iştirak etmədən qazananlardan biri yenə, iki düşməninin bir-birini zəiflətməsi və İrandan açılan enerji boşluğunu doldurması ilə zənginləşəcək olan Səudiyyə Ərəbistanı olacaq.

    Çinin İran Dəstəyinin Potensial Təsirləri

    Bəs müharibəni bitirə biləcək və ya İran üçün zəfərə gedən yolu aça biləcək aktor Çinə gələk. Çin dünyanın ikinci ən böyük hərbi gücüdür və bəzi sahələrdə (insan gücü, donanma ölçüsü, raket texnologiyası) ABŞ-ı keçmişdir. Çinin İrana hərbi və texnoloji dəstək verməsi müharibənin balansını dəyişdirər və İran əhəmiyyətli nəticələr əldə edə bilər. Bəs Çin nə üçün İrana dəstək verərək müharibənin taleyini dəyişdirsin? Bu sualın cavabı: bu müharibə Çinin “strateji və maliyyə varlığına təhdid” təşkil etdiyi üçün tərəfləri uzlaşdırması və ya İranın yanında yer alaraq əldə etdiyi status-kvonu qoruması zəruridir.

    Hədəf Tək İran Deyil: Çin üçün Nəzərdə Tutulan Təhdidlər

    İranın nəzarətində olan Hürmüz boğazı Çin üçün enerji təhlükəsizliyinin “olmazsa olmaz” nöqtəsidir. Çünki Çinin xaricdən asılı olduğu neft və təbii qazın çox böyük hissəsi Hürmüz boğazından keçir. Hürmüzün bağlanması halında Çinin neft ehtiyatları yalnız 90-100 gün dayana bilər. Bu isə iqtisadi böhran deməkdir. Hürmüz boğazı Çin üçün yalnız enerji deyil, həm də geosiyasi olaraq varlıq məsələsidir. Bu boğazda yaşanacaq bir böhran Çinin sənayesini, inkişafını, daxili sabitliyini və “Bir Kəmər, Bir Yol” strategiyasını birbaşa təhdid edir. Müharibə müddətində Hürmüz boğazının bağlanması və ya ABŞ-ın əlinə keçməsi hər iki halda Çin üçün böyük təhdiddir.

    Digər bir məsələ isə İranın geosiyasi əhəmiyyəti və Orta Asiyaya açılan qapı olmasıdır. Çox zəngin neft və təbii qaz yataqlarına və ucuz işçi qüvvəsinə sahib bu coğrafiyanın ən böyük tərəfdaşı Çin, daha sonra isə Rusiyadır. İran üzərindən bölgəyə qonşu olan ABŞ, Çinin bu bölgədəki strateji və iqtisadi varlığını təhdid edəcək. Beləliklə, hədəf tək İran deyil; İran vasitəsilə açılan qapı ilə Orta Asiya üzərində kimin söz sahibi olacağıdır. Bütün bunlarla yanaşı, Çinin İran üzərindən Orta Şərqlə apardığı ticarət sazişləri də bu vəziyyətdə risk altındadır. Və son olaraq 2021-ci ildə 25 illik İran-Çin 400 milyard dollarlıq strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalandı. Saziş; Çinin İrandan stabil və endirimli qiymətlərlə neft, təbii qaz və neft-kimya məhsulları alma zəmanəti, enerji, nəqliyyat, infrastruktur, maliyyə, müdafiə, kibertəhlükəsizlik kimi məsələləri əhatə edir. Çin bütün bu sərmayə və imkanların pozulmasını istəməyəcək. Nəticə olaraq, Çin əslində İsrailin İrana hücum etməsi prosesi ilə, ABŞ ilə İran üzərindən bir vəkalət müharibəsinə girə bilər.

    Avropanın Qənimət Hesabları

    Bəs Avropa bu işin harasındadır? Avropanı bu mövzuda ayrı-ayrı nəzərdən keçirmək lazımdır. Fransa, Almaniya kimi ölkələr İsrailin müdafiə haqqı olduğunu bəhanə edərək, həm işğal sonrası İrandan, həm də gələcəkdə mümkün Orta Asiya dövlətləri açılımından pay ala bilmək üçün İsrailə dəstək olmağa və bu prosesə müdaxilə etməyə çalışırlar. Müharibənin başladığı gün İsrailin yanında olduqlarını bildirən Almaniya və Fransanın bir həftə ərzində mövqelərini dəyişərək, Cenevrədə İran ilə vasitəçilik üçün görüşdüklərini bilirik. Yəni, ya İsrail tərəfində rol almağa çalışan, əgər bu olmazsa, vasitəçiliklə bir şəkildə masaya daxil olmağa çalışan müstəmləkəçi Fransa, Almaniya kimi dövlətləri görürük. Bu baxımdan, İran rejiminin demokratik olub-olmaması, ya da uranın hansı məqsədlə emal edildiyi o qədər də əhəmiyyətli görünmür. Əgər bu əhəmiyyətli olsaydı, Qərbin müttəfiqi Səudiyyə Ərəbistanının qadın hüquqları və nə dərəcədə demokratik olduğu, ya da digər ölkələrin nüvə fəaliyyətləri və uran zənginləşdirmələri də müzakirə mövzusu olardı. İran-İsrail gərginliyi fonunda oynanılan bu oyun, daha çox geosiyasi üstünlük, iqtisadi qazanc və regional hakimiyyət uğrunda aparılan böyük bir siyasi şahmatı xatırladır.

    24saat