admin

Tag: #DağlıqQarabağ

  • ATƏT-in Minsk Qrupu ləğv edildi

    ATƏT-in Minsk Qrupu ləğv edildi

    Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) Nazirlər Şurası, Azərbaycan və Ermənistanın birgə müraciəti əsasında Minsk Qrupunun ləğvinə dair tarixi qərar qəbul edib. Bu addım illərdir davam edən Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesində yeni bir səhifə açır və regionda davamlı sülhə nail olunması istiqamətində atılan mühüm addım kimi qiymətləndirilir.

    Tarixi Qərar və Rəsmilərin Reaksiyası

    Sentyabrın 1-də ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri Elina Valtonen və baş katib Feridun Sinirlioğlu, hər iki ölkənin birgə müraciəti əsasında Minsk Qrupu və onunla əlaqəli strukturların ləğvi qərarını müsbət qarşıladıqlarını bəyan ediblər. Elina Valtonen Ermənistan və Azərbaycanı sülh və münasibətlərin normallaşdırılması yolunda əldə etdikləri tarixi razılaşmalara, habelə onların icrasına başlamaq barədə qətiyyətli mövqelərinə görə təbrik edib. O, tərəflərin birgə müraciətinə dərhal cavab verdiyini və bu prosesdə göstərdikləri əməkdaşlığa görə dərin minnətdarlığını ifadə edib. Valtonen həmçinin, konsensusa nail olmaqda iştirakçı dövlətlərin nümayiş etdirdiyi əməkdaşlıq ruhunu yüksək qiymətləndirib. Baş katib Feridun Sinirlioğlu bu hadisəni on illərlə davam edən münaqişə və etimadsızlıqdan sonra diplomatiyanın nələrə nail ola biləcəyini göstərən tarixi bir an kimi xarakterizə edib. O, tərəflər arasında ortaq məxrəcə gəlmək iradəsi olduğu zaman razılaşmanın mümkünlüyünü vurğulayıb.

    Ləğv Prosesi və Gələcək Öhdəliklər

    ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri və baş katibi Azərbaycan, Ermənistan və bütün regionda dayanıqlı sülh və sabitliyin təmin edilməsi istiqamətində səylərinə dəstək vermək öhdəliklərini bir daha təsdiqləyiblər. Qeyd edək ki, Minsk Qrupunun ləğvi üçün birgə müraciət avqustun 8-də Vaşinqtonda Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri tərəfindən imzalanmışdı. Nazirlər Şurasının bu qərarı ATƏT-ə üzv olan bütün 57 dövlət tərəfindən yekdil razılıq (konsensus) əsasında qəbul edilib. Bəyanatda vurğulanır ki, bu qərardan sonra yalnız əmlak və ləvazimatların təhvil verilməsi kimi inzibati fəaliyyətlər davam edəcək və ləğvetmə prosesi ən geci 2025-ci il dekabrın 1-nə qədər tamamlanacaq.

    Minsk Qrupunun Tarixi və Tənqidləri

    1992-ci ildə Birinci Qarabağ müharibəsi dövründə yaradılan qrupa Fransa, Rusiya və ABŞ həmsədrlik edirdi. Bu qrup 2020-ci ildə baş vermiş İkinci Qarabağ müharibəsinə qədər Azərbaycan və Ermənistan arasında danışıqlar üçün əsas platforma kimi fəaliyyət göstərmişdi. Lakin Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev dəfələrlə çıxışlarında Minsk Qrupunu sərt şəkildə tənqid edərək, qurumun illərlə davam edən fəaliyyətsizliyini münaqişənin həllinin yubanmasının və nəticədə müharibənin başlanmasının əsas səbəblərindən biri hesab etmişdi. Həmsədr ölkələrin fəaliyyətsizliyi Azərbaycanın haqlı iradlarına səbəb olmuşdu. Qrupun ləğvi Azərbaycanın Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması üçün irəli sürdüyü əsas şərtlərdən biri idi. Mart ayının ortalarında mətn üzrə razılıq əldə edilmiş həmin müqavilə, avqustun 8-də Vaşinqtonda ilkin olaraq paraflansa da, hələ ki imzalanmayıb.

    24 saat

  • Azərbaycan və Ermənistan Ağ Evdə Trampın ev sahibliyi ilə saziş imzaladı

    Azərbaycan və Ermənistan Ağ Evdə Trampın ev sahibliyi ilə saziş imzaladı

    ABŞ vasitəçiliyi ilə Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi imzalandı

    Amerika Birləşmiş Ştatlarının Prezidenti Donald Tramp Ağ Evdə azərbaycanlı həmkarı İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanı qəbul edərək iki uzunmüddətli rəqib arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasına ev sahibliyi edib.

    ABŞ Prezidenti cümə günü keçirilən mərasimdə iki liderin “əla münasibətlər” quracağına inandığını və bu razılaşmanın bölgəyə sülh və yeni iqtisadi imkanlar gətirəcəyini bildirib.

    “Mən bu iki böyük insanı, Baş nazir Paşinyanı və Prezident Əliyevi bu mühüm birgə bəyannaməni imzalamaq üçün Vaşinqtona gəldiklərinə görə təbrik etmək istəyirəm”, – deyə Tramp qeyd edib. “Ermənistan və Azərbaycan ölkələri bütün döyüşləri birdəfəlik dayandırmağa; ticarət, səyahət və diplomatik əlaqələri açmağa; və bir-birinin suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət etməyə söz verirlər.”

    “Tramp Marşrutu” və regional əməkdaşlıq

    Bu razılaşma Sovet İttifaqının süqutundan bəri otuz ildən artıqdır ki, ərazi mübahisələri üzərində mübarizə aparan iki ölkə arasında nəqliyyat dəhlizi yaradacaq. Bu müharibələr əsasən Azərbaycan sərhədləri daxilində yerləşən, lakin əvvəllər etnik ermənilərin məskunlaşdığı mübahisəli ərazi olan Dağlıq Qarabağ uğrunda aparılırdı. Onlar 2023-cü ildə Azərbaycanın hücumu zamanı kütləvi şəkildə qovulmuşdular.

    Müqavilə ABŞ-a “Sülh və Rifah Uğrunda Tramp Marşrutu” adlandırılacaq nəqliyyat dəhlizinin eksklüziv inkişaf hüquqlarını verir. “Biz Amerika şirkətləri tərəfindən əhəmiyyətli infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsini gözləyirik. Onlar bu iki ölkəyə daxil olmaq üçün çox həvəslidirlər”, – deyə Tramp bildirib.

    O əlavə edib ki, ABŞ həmçinin enerji, ticarət və texnologiya, o cümlədən süni intellekt sahələrində əməkdaşlığı artırmaq üçün hər iki ölkə ilə ikitərəfli sazişlər imzalayır. Müqavilələr həmçinin insan haqları ilə bağlı vəziyyətinə görə tənqid olunan Azərbaycanla təhlükəsizlik koordinasiyasına dair əvvəlki məhdudiyyətləri də aradan qaldıracaq.

    “Mən Prezidentə 1992-ci ildə Azərbaycana tətbiq edilmiş məhdudiyyətləri ləğv etdiyinə görə çox minnətdaram”, – deyə Əliyev bildirib.

    Mübahisəli aspektlər və Erməni narazılığı

    Prezident Tramp razılaşmanı diplomatik irəliləyiş və iqtisadi əlaqələr üçün bir fürsət kimi qiymətləndirsə də, bir çox erməni tərəfindən acı hisslərlə qarşılanır. Azərbaycanın 2023-cü ildəki hərbi kampaniyası zamanı ölkə Dağlıq Qarabağı öz nəzarətinə almağa çalışıb. Lakin bu hərbi əməliyyat, hüquq müdafiəçilərinin müharibə silahı kimi ərzaq məhdudiyyətinə bərabər tutduqları amansız mühasirəni əhatə edirdi. Münaqişə ərazinin etnik erməni əhalisinin məcburi köçkünlüyü ilə nəticələndi. Köçkün düşmüş ermənilərin əşyaları ilə birlikdə qaçdıqları görüntülər 1915-1923-cü illərdə baş vermiş Erməni Soyqırımının ağrılı xatirələrini canlandırdı.

    Azərbaycan israr edir ki, kampaniya öz sərhədləri daxilində asayişi bərpa etmək üçün zəruri idi və ermənilər öz evlərində qala bilərdilər.

    “Dağlıq Qarabağı silmək sülh deyil”, – deyə Amerika Erməni Milli Komitəsinin icraçı direktoru Aram Hamparian cümə axşamı verdiyi açıqlamada bildirib və razılaşmanın “silah gücünə” əldə edildiyini vurğulayıb.

    “Etnik təmizləməni normallaşdırmaq sülh deyil.”

    24 saat

  • BƏƏ-də Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqları

    BƏƏ-də Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqları

    Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində Sülh Danışıqları

    Ermənistan və Azərbaycan liderləri demək olar ki, dörd onillik münaqişədən sonra Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində sülh danışıqları aparırlar. Hər iki hökumət tərəfindən təsdiqlənən, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev arasında cümə axşamı günü Abu Dabidə keçirilən görüş, Ermənistan və Azərbaycanın mart ayında sülh sazişi layihəsini yekunlaşdırmasından sonra baş tutub.

    Cənubi Qafqaz ölkələri 1980-ci illərin sonlarından bəri bir sıra müharibələr aparıblar. Bu dövrdə əsasən erməni əhalisinin yaşadığı, Azərbaycana aid Dağlıq Qarabağ bölgəsi Ermənistanın dəstəyi ilə Azərbaycandan ayrılmışdı. Sülh danışıqları Azərbaycanın 2023-cü ilin sentyabrında ildırımsürətli əməliyyatla Qarabağı geri qaytarmasından sonra başladı. Bu, ərazidə yaşayan təxminən 100.000 erməninin kütləvi şəkildə Ermənistana köçməsinə səbəb oldu.

    Razılaşmanın Qeyri-Müəyyən Gələcəyi

    Lakin razılaşmanın imzalanma müddəti qeyri-müəyyən olaraq qalır. Sülh sazişi layihəsi elan edildikdən qısa müddət sonra, yüksək dərəcədə hərbiləşdirilmiş 1000 kilometrlik (620 mil) ortaq sərhəd boyunca atəşkəs pozuntuları kəskin artmışdı. Lakin son vaxtlar heç bir pozuntu qeydə alınmayıb.

    Sazişə mane ola biləcək potensial əngəl kimi, Azərbaycan Ermənistandan konstitusiyasını dəyişdirməyi tələb edib. Rəsmi Bakı bildirir ki, bu konstitusiya Azərbaycan ərazilərinə üstüörtülü iddialar irəli sürür. İrəvan bunu inkar etsə də, Paşinyan son aylarda, ən son bu həftə, Cənubi Qafqaz ölkəsinin əsasnaməsinin yenilənməsinin vacibliyini dəfələrlə vurğulayıb.

    Azərbaycan həmçinin ərazisinin əsas hissəsini Naxçıvanla, Bakının müttəfiqi Türkiyə ilə sərhəddə yerləşən Azərbaycan eksklavı ilə birləşdirəcək bir nəqliyyat dəhlizi tələb edib. Bu məsələlər Ermənistan və Azərbaycan arasında davam edən sülh danışıqları üçün əhəmiyyətli maneələr yaradır.

    Diplomatik Cəhdlər və Gözləntilər

    Paşinyan və Əliyevin sonuncu görüşü may ayında, Albaniyanın Tirana şəhərində keçirilən Avropa Siyasi Birliyinin sammiti çərçivəsində olub. İyun ayında Paşinyan regionda sülhə doğru “tarixi” addım kimi qiymətləndirilən bir görüşdə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla danışıqlar aparmaq üçün İstanbula nadir bir səfər edib.

    Bu həftə ABŞ Dövlət Katibi Mark Rubio Ermənistan və Azərbaycan arasında tez bir sülh sazişi bağlanması ilə bağlı ümidini ifadə edib. 1980-ci illərin sonlarında iki ölkə arasında baş verən hərbi əməliyyatlar Ermənistandan yüz minlərlə əsasən müsəlman azərbaycanlının və Azərbaycandan isə əksəriyyəti xristian olan ermənilərin kütləvi şəkildə qovulmasına səbəb olmuşdu.

    24 saat