Laknau, Hindistan – Sentyabrın 4-ü axşam saatlarında, Hindistanın şimalında yerləşən `Uttar Pradeş` ştatının sənaye şəhəri Kanpurda, əsasən müsəlmanların yaşadığı bir məhəlləni işıqlı reklam lövhəsi bürüdü.
Lövhədə “Məhəmmədi sevirəm” sözləri yazılmışdı – sevgi sözünün yerini qırmızı bir ürək əvəz edirdi.
Bu, Kanpurun Syed Naqgar məhəlləsində yaşayan, əsasən fəhlə sinfinə mənsub sakinlər üçün Həzrəti Məhəmmədin mövlud bayramını qeyd etmək üçün bəzək əşyaları sırasında belə bir lövhə quraşdırmaq ilk hal idi. Onlar dünya üzrə milyonlarla `Hindistan Müsəlmanları`na qoşularaq peyğəmbərin anadan olduğu günü qeyd edirdilər.
Cənubi Asiyada Qurban Bayramı kimi qeyd olunan bu gün, möminlərin dini məclislər, Qurani-Kərim tilavətləri və peyğəmbərin həyatı və təlimləri haqqında moizələr təşkil etməsi ilə keçir. Bəzi yerlərdə bayram şənlikləri izdihamlı yürüşlərlə müşayiət olunur, insanlar peyğəmbərə olan sevgi və ehtiramlarını ifadə etmək üçün plakatlar daşıyırlar.
Lakin Syed Naqgar’da, sözlər parlayan kimi, bir qrup hindu kişi hadisə yerinə gəldi və bayram tədbirlərinə etiraz etdi. Polis çağırıldı və saatlarca davam edən iğtişaşdan sonra həmin gecə reklam lövhəsi yığışdırıldı.
Müxtəlif dini qruplar arasında düşmənçiliyi təbliğ etmək, habelə digər icmanın dini hisslərini təhqir etmək məqsədi daşıyan qəsdən və qərəzli əməllərə görə doqquz müsəlman kişisi və Syed Naqgar’dan 15 naməlum şəxs barəsində ittiham irəli sürüldü. Hələlik heç bir həbs həyata keçirilməyib.
Kanpurda “Məhəmmədi sevirəm” lövhəsinə etiraz və `Hindistan Müsəlmanları`nın mövqeyi
Sri Ramnavmi Samiti adlı hindu qruplaşmasına bağlı Syed Naqgar sakini Mohit Bajpayee, Al Jazira-ya açıqlamasında “Məhəmmədi sevirəm” mətninə etiraz etmədiyini, lakin lövhənin özləri tərəfindən hindu festivalı üçün istifadə olunan bir yerə qoyulmasına qarşı çıxdığını bildirdi.
“Konstitusiyaya əsasən bütün dinlərin bərabər hüquqları var” dedi. “Lakin lövhə bizim Ram Navami bəzəklərimizin adətən quraşdırıldığı bir yerə qoyulmuşdu. Hər kəsin öz dininə etiqad etmək hüququ var, lakin yeni yerlərdə yeni ənənələrə başlanılmamalıdır.”
Lakin Syed Naqgar’ın müsəlman sakinləri reklam lövhəsinin hər il peyğəmbərin anadan olma ildönümü üçün toplaşdıqları ictimai bir yerə qoyulduğunu söyləyirlər.
“Bizim bəzək işləri üçün rəsmi icazəmiz var idi. Konstitusiyaya əsasən hər kəsin öz dinini icra etmək hüququ var” dedi, hökumət tərəfindən daha əlavə tədbirlərdən qorxduğu üçün adını açıqlamaq istəməyən 28 yaşlı sakinlərdən biri.
Kanpurdakı müttəhimlərin vəkili MA Xan Al Jazeera-ya bildirib ki, müsəlman kişilər həm də sentyabrın 5-də Qurban Bayramı Milad-un-Nəbi yürüşü zamanı hindu icmasının bannerini cırmaqda ittiham olunublar.
“Adı çəkilənlərin çoxu yürüşdə belə iştirak etməyib” dedi.
`Uttar Pradeş`də Gərginliyin Artması və Bareilly hadisələri
`Uttar Pradeş` 38 milyon Hindistan Müsəlmanlarına ev sahibliyi edir – bu, Səudiyyə Ərəbistanının bütün əhalisindən daha çoxdur və Hindistanın ən sıx əhalisi olan ştatının təxminən 20 faizini təşkil edir. 2017-ci ildən bəri, siyasi cəhətdən əhəmiyyətli olan bu ştatı anti-müsəlman çıxışları və siyasəti ilə tanınan sərt xətt tərəfdarı hindu rahibi və Baş Nazir Narendra Modinin hinduçuluq tərəfdarı Bharatiya Janata Partiyasının (BJP) görkəmli siyasətçisi Yogi Adityanath idarə edir.
Bir neçə gün sonra, Kanpurdan gələn qığılcım, Uttar Pradeşin başqa bir şəhəri olan Bareillydə, 270 km (168 mil) uzaqda bir alov yandırdı – bu şəhər dünya üzrə 200 milyondan 300 milyona qədər üzvü olan sünni müsəlmanların barelvi qolunun mərkəzidir.
Sentyabrın 10-da, ştat polisi Bareillydə doqquz müsəlmana, o cümlədən bir din aliminə qarşı “ictimai harmoniyanı pozmaq” və ictimai asayişi təhdid edən “yeni bir ənənə başlatmaq” ittihamı ilə ilk məlumat hesabatı (FIR) qeydə aldı.
Sentyabrın 21-də, Ittehad-e-Millat Şurası (IMC) adlı müsəlman qrupunun rəhbəri və barelvi qolunun qurucusu İmam Əhməd Raza Xanın nəslindən olan Mövlanə Tauqeer Raza Xan, Bareilly və Kanpurda açılan FIR-lərə etiraz olaraq aksiya elan etdi və tərəfdarlarını sentyabrın 26-da Cümə namazından sonra meydana toplaşaraq polis hərəkətlərini pisləməyə çağırdı.
Rayon administrasiyası Xana mitinq üçün icazə vermədi.
Sentyabrın 25-də IMC, insanlardan etiraz aksiyasına yığışmamaq barədə bəyanat yaydı. Lakin saatlar sonra, Xanın tərəfdarları iddiaya görə, IMC bəyanatının saxta olduğunu və müsəlman təşkilatını gözdən salmaq məqsədi daşıdığını iddia edən bir sosial media mesajı yaydılar.
Növbəti gün, minlərlə müsəlman Cümə namazından sonra Bareillydə məşhur bir müsəlman türbəsinin yaxınlığında toplandı, “Məhəmmədi sevirəm” plakatları tutdular və Kanpurdakı polis hərəkətlərinə qarşı şüarlar səsləndirdilər.
Rayon səlahiyyətliləri yürüşün icazəsiz olduğunu iddia etdi və bəzi iştirakçıları polislərə daş atmaqda və ictimai əmlaka ziyan vurmaqda ittiham etdi. Polis dəyənəklərlə cavab verdi, Xan və onlarla digər şəxsi həbs etdi, səlahiyyətlilər şəhərdə interneti kəsdilər.
Həbsindən əvvəl çəkilən video mesajında, Xan bu təzyiqləri dini ifadənin hədəflənmiş şəkildə boğulması kimi qiymətləndirdi. “Dini hisslərimizi boğma cəhdləri əks nəticə verəcəkdir” deyə xəbərdarlıq etdi.
Bir gün sonra, ştatın paytaxtı Laknauda keçirilən bir tədbirdə çıxış edən Baş Nazir Adityanath, Bareillydəki iğtişaşları sosial harmoniyanı pozmaq üçün “yaxşı planlaşdırılmış bir cəhd” kimi pislədi.
“Bəzən insanlar pis vərdişlərindən asanlıqla əl çəkə bilmirlər. Bunun üçün bir az ‘denting-painting’ lazımdır… Dünən Bareillydə bunu gördünüz. Bir mövlana [müsəlman alimi] kimin hakimiyyətdə olduğunu unutdu” dedi, heç kimin adını çəkmədən hind dilində.
“Denting-painting” tezliklə baş verdi, Adityanathın ictimai asayişi pozmaqda ittiham olunan Hindistan Müsəlmanlarına qarşı sərt tədbirlərinin nümunəsi olduğu kimi. Təqsirləndirilənlərdən birinə məxsus ziyafət zalı Bareillydə səlahiyyətlilər tərəfindən buldozerlə söküldü.
`Uttar Pradeş` Hökumətinin `Hindistan Müsəlmanları`na Qarşı Təzyiqləri
`Uttar Pradeş`də və BJP-nin idarə etdiyi digər ştatlarda, müxtəlif cinayətlərdə ittiham olunan müsəlmanlara məxsus evlərin və kommersiya obyektlərinin sökülməsi adi hala çevrilib, baxmayaraq ki, Hindistanın ali məhkəməsi bunu “buldozer ədaləti” adlandıraraq bu yaxınlarda qadağan edib. Hüquq müdafiəçiləri bu söküntülərin məhkəmə proseslərini yan keçən və ailələri iqtisadi cəhətdən məhv edən qanundankənar cəza forması olduğunu bildirirlər.
Hərçənd Uttar Pradeş hökuməti Bareillydəki söküntülərin qanunsuz tikililəri hədəf aldığını iddia etsə də, zamanlama və hədəflər aydın bir qorxutma strategiyasına işarə edir.
“Polis, qanuni etirazlarını yatırtmaq üçün bütün ölkədə Hindistan Müsəlmanlarına qarşı işlər qeydə alır… BJP hökuməti qorxu aşılamaq istəyir ki, müsəlmanlar dini və əsas hüquqları üçün danışmaq cəsarətini itirsinlər,” mərhum məşhur urdu şairi Munavvar Rananın qızı Sumaiya Rana Al Jazeera-ya dedi.
Rana özü də Laknauda ştat qanunverici orqanının binası qarşısında etiraz aksiyası təşkil etdi, burada “Məhəmmədi sevirəm” plakatları tutan ondan çox nümayişçi polis tərəfindən qısa müddətə nəzarətə alındı.
Hüquqi Mübarizə və İnsan Haqqları Təşkilatlarının Reaksiyası
Vətəndaş Hüquqlarının Müdafiəsi Assosiasiyası (APCR) adlı hüquq müdafiə təşkilatı bildirir ki, müsəlman kampaniyası ilə əlaqədar Hindistan üzrə ən azı 22 FIR qeydə alınıb, 2500-dən çox şəxsin adı çəkilib və Bareillydə indiyədək ən azı 89 nəfər həbs edilib.
“Səlahiyyətlilər peyğəmbərə sevgi ifadə edən şüarı cinayət əməli kimi qiymətləndirib və onu təxribatçı adlandırıblar” dedi APCR katibi Nadim Xan Al Jazeera-ya. “Bir çox hallarda, administrasiya işləri qeydə alarkən və təqsirləndirilənlərin əmlakını sökərkən qanuni prosedurları pozub, bunun da müsəlman icmaları üzərində ciddi sosial və iqtisadi təsirləri var.”
Görkəmli müsəlman təşkilatı olan Bütün Hindistan Müsəlman Şəxsi Hüquqlar Şurasının üzvü SQR İlyasi, Hindistanda hər hansı bir icma üçün dinc etirazın qeyri-qanuni olmadığını vurğuladı. “Peyğəmbərə sevgimizi ifadə etmək bizim haqqımızdır” dedi Al Jazeera-ya.
İnsan Hüquqları üçün Xalq Birliyindən (PUCL) aktivist Vandana Mishra, səlahiyyətlilərin tez-tez hindu icmasına “dini şüarları sərbəst səsləndirməyə icazə verdiyini, azlığın isə peyğəmbərə sevgisini ifadə etdiyi üçün həbslə üzləşdiyini” bildirdi.
“Bu, konstitusiyamızın dünyəvi və demokratik ruhuna ziddir” dedi Al Jazeera-ya.
Müxalifət partiyaları da Uttar Pradeş hökumətinin hərəkətlərini tənqid ediblər.
Ştatın ən böyük siyasi qüvvələrindən biri olan Samajwadi Partiyası, polis təzyiqlərinin qurbanları ilə görüşmək üçün Bareillyə nümayəndə heyəti göndərməyə cəhd etdiyini, lakin üzvlərinin maneə törədildiyini iddia etdi. “Uttar Pradeş hökuməti demokratiyadan danışır, lakin ona tamamilə məhəl qoymur” dedi ştatın Qanunverici Məclisində müxalifətin lideri Mata Prasad Pandey Laknauda jurnalistlərə.
Bu yaxınlarda Bareillyə səfər edən və təqsirləndirilənlərin bəzilərini təmsil edən vəkil Zia Cillani Al Jazeera-ya bildirib ki, həbs olunanların və ya ittiham olunanların əksəriyyəti “cəmiyyətin marjinallaşmış təbəqələrinə aid olan və gündəlik əsasda qazanan insanlardır”.
“Onlar üçün, maliyyə imkanlarının olmaması səbəbindən, onlara qarşı törədilən haqsızlıqlara qarşı hüquqi işləri davam etdirmək və mübarizə aparmaq dözülməz bir vəzifədir” dedi.
“Bu cür nifrət siyasəti yoxsulların zəifliyindən istifadə edərək onlara qarşı çıxır, ədaləti və hesabatlılığı isə görməzdən gəlir.”
24 saat
