Tag: #DonaldTramp

  • Qəzzada atəşkəsə az qaldı: Trampdan Netanyahuya tarixli ultimatum

    Qəzzada atəşkəsə az qaldı: Trampdan Netanyahuya tarixli ultimatum

    Qəzzada Atəşkəs Perspektivləri

    ABŞ prezidenti Donald Tramp Qəzzada vəziyyət barədə danışarkən, gələn həftə atəşkəs razılaşması imzalana biləcəyinə ümid etdiyini bildirib. O, müharibənin sonlandırılması üçün İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahuya qarşı sərt mövqe tutacağını vurğulayıb.

    Tramp, əsirlərin geri qaytarılmasının vacibliyini dilə gətirərək, gələn həftə baş tutacaq Netanyahu səfəri zamanı bu məsələlərin müzakirə olunacağını qeyd edib.

    İranla bağlı İddialar və Miqrasiya Siyasəti

    ABŞ-ın İran siyasətində böyük uğurlar əldə edildiyini deyən Tramp, İran ərazisinə edilən hücumlar üçün artıq “məhv etmə” ifadəsinin istifadə oluna biləcəyini və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) hücum edilən əraziyə girişə icazə vermədiyini bildirib.

    Bundan əlavə, Tramp “Timsah Alkatrazı” adlandırılan və qeyri-qanuni miqrantların saxlanılacağı yeni həbsxana barədə də danışıb. O, bura gətiriləcək miqrantlara timsahlardan necə qaçmaq lazım olduğunu öyrədəcəklərini söyləyib. Tramp çarpaz qaçış işarəsi edərək, “Düz xətt üzrə qaçmayın. Belə qaçın. Belə qaçsanız, şansınız yüzdə bir artar” deyə əlavə edib.

    24 saat

  • Trampın vergi qanunu EV güzəştlərini ləğv etdi, Elon Mask qəzəbləndi

    Trampın vergi qanunu EV güzəştlərini ləğv etdi, Elon Mask qəzəbləndi

    Milyarder sahibkar Elon Musk şənbə günü ABŞ Senatının ABŞ prezidenti Donald Trampın multi-trilyon dollarlıq vergi qanun layihəsinin son versiyasını sərt şəkildə tənqid edərək, elektrikli nəqliyyat vasitələri və digər təmiz enerji təşəbbüslərinə yönəlmiş kreditlərdə nəzərdə tutulan ixtisarların ölkə üçün “inanılmaz dərəcədə dağıdıcı” olacağını bildirdi.

    Tesla və SpaceX-in baş direktoru Musk, Senatın şənbə günü gecə mübahisəli səsvermə ilə irəli sürdüyü qanun layihəsi ilə bağlı “X” platformasında paylaşım etdi. Musk bu yaxınlarda ABŞ prezidenti Donald Trampın “Hökumət Səmərəliliyi Departamenti” (DOGE) adlanan qurumunun rəhbəri kimi bir neçə ay işlədikdən sonra Trampla əməkdaşlığı dayandırmışdı.

    Muskın sözlərinə görə, bu vergi qanun layihəsi milyonlarla ABŞ iş yerini məhv edəcək və “keçmiş sənayelərə yardımlar verərək, gələcəyin sənayelərinə ciddi zərər vuracaq”. Texnologiya milyarderinin paketi ilə bağlı son tənqidi, dünyanın ən varlı adamının administrasiyadakı xərcləri azaltma vəzifəsindən ayrılmasından sonra Trampla yaranan açıq fikir ayrılığını yenidən alovlandırmaq təhlükəsi yaradır. Qanun layihəsi elektrikli nəqliyyat vasitələri üçün məşhur 7,500 dollarlıq istehlakçı vergi kreditinə daha sürətli son qoyulmasına səbəb olacaq.

    Qanun layihəsi ABŞ Senatında səsvermə üçün irəliləyir

    ABŞ prezidenti Donald Trampın 4.5 trilyon dollarlıq vergi qanun layihəsi saatlarla davam edən danışıqlardan sonra Senatda mühüm sınaq səsverməsində qalib gəldi. Bu, Respublikaçıların (GOP) qanun layihəsinin yekun qəbulu üçün əleyhdarları dəstəkləməyə inandırmaq məqsədilə yeni danışıqlar raunduna zəmin yaratdı.

    Səsvermə mübahisələri Senatın rəsmi müzakirə prosesi davam edərkən hələ də davam edir. Lakin əsas danışıqlar Senat ofislərində qapalı qapılar arxasında gedəcək, çünki Çoxluq Lideri Con Tun (John Thune) kifayət qədər üzvünü qanun layihəsini dəstəkləməyə inandırmağa çalışır. Respublikaçılar Partiyası ilə bağlı ətraflı məlumat üçün buraya keçid edə bilərsiniz.

    24 saat

  • Trampdan gözlənilməz addım ətir satışı

    Trampdan gözlənilməz addım ətir satışı

    ABŞ-ın 45-ci və 47-ci prezidenti Donald Tramp adını daşıyan ayaqqabı, müqəddəs kitab, gitara və kriptovalyutalardan sonra indi də öz ətirlərini satışa çıxarıb. Əmlak maqnatı kimi tanınan və yenidən prezidentliyə namizəd olan Tramp, gəlir mənbələrini şaxələndirməyə davam edir.

    Prezidentin yeni markası: “Qələbə 45-47” ətri

    Donald Tramp özünün “Truth Social” platformasında yeni ətirlərinin reklamını edib. O, paylaşımında “Tramp Ətirləri gəldi. Adı ‘Qələbə 45-47’dir, çünki bu məhsullar qazanmaq, güc və uğurla bağlıdır. Həm qadınlar, həm də kişilər üçün nəzərdə tutulub” yazıb. Keçmiş milyarder əlavə edib: “Özünüzə bir şüşə alın. Sevdiklərinizi də unutmayın. Bu ətirlə qazanmağa davam edin.”

    Ətirlərin qiyməti və xüsusiyyətləri

    Yeni təqdim olunan ətirlərin qiyməti bahalığı ilə seçilir. Hər bir şüşə təqribən 10 min Türkiyə lirəsi dəyərindədir və üzərində qızılı rəngdə Tramp heykəlciyi yerləşdirilib. Qadınlar üçün nəzərdə tutulan ətrin “özgüvən, gözəllik və dayanıqlı qətiyyəti” təmsil etdiyi, kişilər üçün olan variantın isə “güc, qətiyyət və xidmətkar liderliyi” ifadə etdiyi qeyd olunur. Məhsul səhifəsindəki xəbərdarlıqda ətirlərin birbaşa Donald Tramp tərəfindən istehsal edilmədiyi, dizayn, paylama və satış əməliyyatlarının lisenziya müqaviləsi əsasında bir şirkət tərəfindən həyata keçirildiyi bildirilir.

    Gəlir mənbələri şaxələnir

    Bu ətir, Trampın yenidən prezidentliyə gəlməsindən bəri təqdim etdiyi yeganə adda məhsul deyil. Onun satdığı məhsullar siyahısına ayaqqabılar, köynəklər və kriptovalyutalar da daxildir. Forbes-in məlumatına görə, Tramp ilin əvvəlində bazara çıxardığı ‘\$TRUMP’ adlı kriptovalyutadan dəyəri düşsə belə, 315 milyon dollara qədər gəlir əldə edib. Trampın keçən ilki maliyyə bəyannaməsinə əsasən, “World Liberty Financial” adlı kripto platformasından 57 milyon dollar qazanıb. Bundan əlavə, Tramp markalı saatlardan 2.8 milyon dollar, nəşr etdirdiyi kitabından 3 milyon dollar və Mar-a-Lago klubundan da 50 milyon dollar gəlir əldə edib.

    24 saat

  • 249 dollarlıq şüşənin sirri: Trampdan şifrəli qayıdış

    249 dollarlıq şüşənin sirri: Trampdan şifrəli qayıdış

    ABŞ prezidenti Donald Tramp bu dəfə də kosmetika sektoruna əl uzatdı. Economic Times-da yer alan xəbərə görə, o, “Victory 45–47” adlandırdığı yeni ətir seriyası ilə həm siyasəti, həm də ticarəti eyni şüşədə birləşdirib.

    “Zəfər”in Qoxusu: Trampın Yeni Atır Seriyası

    ABŞ prezidenti Donald Tramp yeni məhsulunu “Qalibiyyət, Güc və Uğur” şüarı ilə Truth Social hesabında təqdim etdi. Qadınlar və kişilər üçün ayrı-ayrı hazırlanmış bu ətirlər, üzərində Trampın kiçik heykəlciklərinin olduğu qızıl şüşələrdə satışa çıxarılıb. Tanıtım cümləsi isə yenə Trampa xas üslubda səslənir: “Özünüzə bir şüşə alın, sevdiklərinizə də almağı unutmayın. Əylənin, həzz alın və qalib gəlməyə davam edin!”

    “Zəfər”in Qiyməti Və Strateji Hesablamalar

    “Victory 45–47” kolleksiyasında bir şüşə ətrin qiyməti 249 dollardır. İki şüşə alındıqda isə qiymət hər şüşə üçün 199 dollara enir. Üç və daha çox şüşə alındığı zaman isə “hədiyyə endirimi” ilə ümumi məbləğdən 150 dollar çıxılır. Mütəxəssislərin fikrincə, ABŞ prezidenti həm qoxunu, həm də satış strategiyasını yaxşı hesablayıb.

    Qızıl Şüşənin Arxasındakı Həqiqət

    Şirkətin açıqlamasına görə, kişi ətri “zəngin, kişi xarakterli və qalıcı”, qadınlar üçün olan isə “özünə inam, gözəllik və durdurulmaz bir qətiyyət” vəd edir. Lakin bu ətir seriyasının əsas qoxu notlarından başqa da müzakirə olunacaq çox şey var: ətrin arxasındakı həqiqət, qızıl şüşədən daha parlaq deyil. Parfümlər Trampın şəxsən istehsal etdiyi bir məhsul deyil. Saytda kiçik şriftlərlə yazılmış açıqlamaya görə, bu qoxular Tramp tərəfindən deyil, yalnız onun adını daşıyan bir marka lisenziyası ilə, ayrı bir şirkət tərəfindən istehsal olunur.

    Trampın Genişlənən Kommersiya İmperiyası

    “Victory 45–47” Donald Trampın genişlənən kommersiya kainatında yalnız bir həlqədir. $TRUMP adlı kriptovalyutadan əldə etdiyi sərvət, “Save America” adlı kitabı, lüks saat kolleksiyası, İncil satışları və hətta imzalı idman ayaqqabıları – Tramp demək olar ki, hər şeyi satır. Forbes-un məlumatına görə, o, yalnız kriptovalyutasından 2024-cü ilin əvvəlindən bəri 315 milyon dollara qədər qazanmış ola bilər.

    Tənqid və Reaksiyalar

    Lakin bu addım hər kəsdə eyni əks-sədanı doğurmadı. X sosial şəbəkəsində jurnalist Aaron Rupar bunu “Yeni dələduzluq metodu” kimi şərh etdi. Mehdi Həsən isə “Bu necə hələ də qanuni ola bilər?” deyərək reaksiya verdi. Bəzi istifadəçilər isə birbaşa ətrin keyfiyyətini hədəf aldı. Məşhur YouTuber McNasty ətirlə bağlı “Qoxu pis deyil, amma 249 dollarlıq bir effekti yoxdur. Bazarda 26 dollara ala biləcəyiniz alternativ məhsullara bənzəyir” şərhini etdi.

    24 saat

  • Trampdan İran nüvə mövqeyində israr: Suallar fonunda

    Trampdan İran nüvə mövqeyində israr: Suallar fonunda

    Trampın İranın Nüvə İmkanları İddiaları

    ABŞ prezidenti Donald Tramp, ABŞ zərbələrinin İranın nüvə imkanlarını məhv etmədiyi barədə yayılan çoxsaylı xəbər və məlumatları rədd edib. O, İsrail-İran münaqişəsindən sonra İranın nüvə silahı əldə etməsinə icazə verməyəcəyi barədə vədini təkrarlayıb. İranın nüvə proqramının obyektlərinə endirilən zərbələrin təsiri ilə bağlı suallar qalmaqda davam etsə də, prezident öz iddialarından geri çəkilmir.

    Fox News-un “Sunday Morning Futures with Maria Bartiromo” proqramında çıxış edən Tramp, İsrailin iyunun 13-də hücumundan əvvəl İranın nüvə silahı istehsalına “həftələr qaldığı” iddiasını yenidən səsləndirib. Doqquz gün sonra ABŞ, İranın üç əsas nüvə obyektini – Fordo, Nətənz və İsfahanı hədəfə alıb.

    Həm ABŞ kəşfiyyatı, həm də Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nüvə nəzarəti orqanı Tehranın nüvə arsenalı qurmadığını təsdiqləyib. İran uzun müddətdir ki, nüvə proqramının yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu israr edir.

    Tramp obyektlərin ABŞ zərbələri nəticəsində “yerlə-yeksan edildiyini” desə də, hücumlardan sonra bir sıra aparıcı xəbər təşkilatları, kəşfiyyat mənbələrinə istinad edərək, ABŞ zərbələrinin obyektləri məhv etmədiyini bildiriblər.

    Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (MAEA) bazar ertəsi günü bildirib ki, İranın nüvə silahı istehsalı üçün ən yüksək dərəcədə zənginləşdirilmiş uranın əksəriyyətini ehtiva edən Fordo zavodunda hansı zərərin dəydiyi hələ də aydın deyil.

    MAEA rəhbəri Rafael Qrossi bazar günü İranın bir neçə ay ərzində uranı zənginləşdirməyə yenidən başlaya biləcəyini açıqlayıb. Tramp isə həftə sonu hücumların İranın nüvə proqramını illərcə geriyə atdığını israr edib.

    MAEA-nın keçən aykı hesabatına görə, İranın 400 kq-dan (880 funt) çox 60 faizədək zənginləşdirilmiş uranı var. Bu miqdar, daha da zənginləşdirilsə, təxminən 9 nüvə silahı üçün kifayətdir (90 faiz silah dərəcəsinə yaxın).

    Tramp Fox News-a verdiyi açıqlamada, onun əmr etdiyi və təriflədiyi hücumların effektivliyini şübhə altına alan xəbər kanallarının “saxta xəbər” yaydığını bildirib.

    “Bu sadəcə dəhşətlidir və mən bunun baş verdiyini görə bilirdim. Onlar [xəbər agentlikləri] bunu bir hekayəyə çevirməyə çalışdılar, lakin sonra məlum oldu ki, yox, o, heç kimin görmədiyi şəkildə yox edilib və bu, ən azı müəyyən bir müddət üçün onların nüvə iddialarına son qoyub”, – Tramp deyib.

    İranın münaqişə bitdikdən sonra nüvə proqramını yenidən başlayıb-başlamayacağı barədə suala cavab olaraq Tramp deyib: “Onların hazırda istəyəcəyi son şey nüvə barədə düşünməkdir.”

    Obyektlərə hücum zamanı İranın zənginləşdirilmiş uranı Fordodan çıxardığı barədə məlumatlar yayılsa da, Tramp bunun yalan olduğunu iddia edib.

    “Bunu etmək çox çətindir, üstəlik, onlara çox bildirmədik, çünki gəldiyimizi o vaxta qədər bilmirdilər və heç kim o obyektə hücum edəcəyimizi düşünmürdü, çünki hamı bu obyektin keçilməz olduğunu deyirdi… o, dağın ətəyindədir və qranitdir”, – o qeyd edib.

    “[Lakin] bomba ondan yağ kimi, həqiqətən də yağ kimi keçib”, – deyə o əlavə edib.

    Ticarət danışıqları

    Ayrı-ayrılıqda, Tramp Fox-a bildirib ki, Kanada xarici və daxili texnologiya şirkətlərinə yeni rəqəmsal xidmətlər vergisi tətbiq etməyə davam etdikcə, ABŞ-ın Kanada ilə ticarət danışıqları “müəyyən vergiləri ləğv edənə qədər” dayandırılacaq.

    Çinlə ticarət razılaşması barədə danışan Tramp, Vaşinqtonla Pekin arasında böyük ticarət defisiti olsa da, ABŞ-ın hazırda Çinlə “yaxşı münasibətlərdə” olduğunu bildirib.

    Prezident əlavə edib ki, TikTok sosial media platforması üçün “çox varlı insanlar” qrupundan bir alıcı tapıb və bu şəxsləri tətbiqə qoyulan qadağanı üçüncü dəfə 90 gün müddətinə uzatdıqdan təxminən iki həftə sonra açıqlayacaq.

    24 saat

  • Tramp İsrailin təxliyə əmrləri arasında Qəzzada atəşkəsə çağırır

    Tramp İsrailin təxliyə əmrləri arasında Qəzzada atəşkəsə çağırır

    ABŞ prezidenti Donald Tramp Qəzza müharibəsində atəşkəs çağırışı etdi

    ABŞ prezidenti Donald Tramp bazar günü Qəzza müharibəsində atəşi dayandıracaq atəşkəs danışıqlarında irəliləyiş əldə edilməsinə çağırıb. Bu çağırış İsrail ordusunun əraziyə artan hücumları fonunda Qəzzanın şimalında yeni kütləvi təxliyə əmri verməsi ilə eyni vaxta təsadüf edir.

    Cənab Tramp bazar günü səhər vergi və xərc ixtisarları qanun layihəsi ilə bağlı Senat səsverməsi haqqında paylaşdığı məlumatların arasında özünün sosial media platforması “Truth Social”da yazıb: “QƏZZADA RAZILAŞMA ƏLDƏ EDİN. GİRÖVLƏRİ QAYTARIN!!!”

    Cənab Tramp cümə günü Oval Ofisdə jurnalistlərə gələn həftə atəşkəs razılaşmasının əldə oluna biləcəyini söyləyərək gözləntiləri artırmışdı. “Qəzzada işləyirik və məsələni həll etməyə çalışırıq” deyə o bildirib.

    Atəşkəs Sövdələşməsi: Mövqelər və Maneələr

    İsrail rəsmisi bildirib ki, Baş nazir Binyamin Netanyahunun baş məsləhətçisi, Nazirlər Kabinetinin naziri Ron Dermer bu həftə Vaşinqtona atəşkəs danışıqları üçün səfər edəcək. Rəsmi, yeni bir razılaşmada irəliləyiş ola biləcəyinə işarə edərək, Netanyahunun da yaxın həftələrdə Vaşinqtona səfər planlarının hazırlandığını qeyd edib. Rəsmi, hələ yekunlaşmamış planları müzakirə etmək üçün adının açıqlanmaması şərti ilə danışıb.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp İsrail və HƏMAS-ı təxminən iki ildir davam edən Qəzza müharibəsini bitirməyə dəfələrlə çağırıb. Cənab Trampın yanvarda vəzifəyə başlaması ilə əldə olunan səkkiz həftəlik atəşkəsə baxmayaraq, tərəfləri yeni bir razılaşmaya doğru aparmaq cəhdləri, müharibənin hər hansı bir atəşkəs razılaşmasının tərkib hissəsi olub-olmayacağı ilə bağlı əsas fikir ayrılığı səbəbindən uğursuz olub.

    HƏMAS rəsmisi Mahmud Merdavi, Teleqram mesajlaşma proqramında verdiyi açıqlamalarda Netanyahunu razılaşma üzrə irəliləyişi ləngitməkdə günahlandırıb və İsrail liderinin cəmi 10 girovu azad edəcək müvəqqəti razılaşmada israr etdiyini söyləyib. Netanyahu sözçüsü Ömər Dostri isə Merdavinin iddialarına toxunmadan: “Müharibəyə son qoymağın yeganə maneəsi HƏMAS-dır” deyib.

    HƏMAS bütün girovları İsrail qoşunlarının tamamilə çıxarılması və müharibənin bitməsi müqabilində azad etməyə hazır olduğunu bildirir. İsrail isə bu təklifi rədd edərək, HƏMAS təslim olarsa, tərksilah edərsə və sürgünə gedərsə müharibəni bitirməyə razılaşacağını söyləyir, lakin qrup bundan imtina edir.

    Müharibənin Ağırlığı və Statistikalar

    Qəzza müharibəsi 2023-cü il oktyabrın 7-də HƏMAS terrorçularının İsrailə hücumu ilə başlayıb. Bu hücumda 1200 nəfər həlak olmuş, təxminən 250 nəfər girov götürülmüşdü. Hazırda 50-yə yaxın girov əsirlikdə qalır, onların da yarısından azının sağ olduğuna inanılır.

    Qəzzanın HƏMAS-ın nəzarətində olan Səhiyyə Nazirliyi bazar günü İsrailin son 24 saat ərzində həyata keçirdiyi hücumlarda əlavə 88 nəfərin öldürüldüyünü, bununla da 20 aydan çox davam edən döyüşlərdə ölənlərin sayının 56.500-ə çatdığını bildirib. Nazirlik sayğaclarında döyüşçülərlə mülki şəxsləri fərqləndirmir, lakin ölənlərin yarısından çoxunun qadın və uşaqlar olduğunu qeyd edir.

    İsrail ordusu bazar günü Qəzzanın şimalının böyük hissələrində Fələstinlilərin kütləvi təxliyə edilməsi əmrini verib. Hərbi sözçü polkovnik Aviçay Adraee bu əmri sosial mediada paylaşıb. Əmrə Qəzza şəhərinin şərq və şimal hissələrindəki bir neçə məhəllə, həmçinin Cəbaliya qaçqın düşərgəsi daxildir.

    Tramp Netanyahunun Korrupsiya Məhkəmə İşini Pisləyib

    Bu həftəsonu ABŞ prezidenti Donald Trampın Yaxın Şərqlə bağlı yeganə paylaşımı Qəzza müharibəsi barədə deyildi. Şənbə axşamı o, Netanyahunun korrupsiya ittihamı ilə bağlı məhkəmə prosesini tənqidini gücləndirərək, bunu “mənim də tab gətirməyə məcbur olduğum Cadugər Ovuna çox bənzəyən SİYASİ CADUGƏR OVU” adlandırıb. Bu bəyanat prezidentin bir neçə gün əvvəl Netanyahunun İranın nüvə proqramına hücumunu xüsusi ABŞ bunker dağıdıcı bombalarından istifadə edərək dəstəkləməsindən sonra gəlib.

    “Truth Social”da etdiyi paylaşımda Tramp məhkəmə prosesinin atəşkəs danışıqlarına mane olduğunu bildirib.

    “Netanyahu hazırda HƏMAS-la girovların qaytarılmasını əhatə edəcək bir razılaşma üzrə danışıqlar aparır. İsrailin Baş nazirinin bütün gün heç nəyə görə məhkəmə zalında oturmaq məcburiyyətində qalması necə mümkündür?” deyə ABŞ prezidenti Donald Tramp yazıb.

    Bu paylaşım, Trampın keçən həftə məhkəmə prosesinin ləğv edilməsinə çağırış edən oxşar bəyanatlarını təkrarlayıb. Hüquq mütəxəssisləri bir dövlətin yaxın müttəfiqinin digər dövlətin daxili işlərinə, xüsusilə də davam edən məhkəmə işinə bu qədər birbaşa müdaxilə etməsinin qeyri-adi olduğunu bildirirlər.

    Məhkəmə prosesi Netanyahu tərəfindən təhlükəsizlik və diplomatik inkişaflar səbəbilə dəfələrlə təxirə salınıb. Bazar günü məhkəmə Netanyahunun bu həftə üçün planlaşdırılan daha iki günlük ifadəsinin təxirə salınmasına razılıq verib.

    24 saat

  • MAQATE: İran aylar ərzində uranı yenidən zənginləşdirə bilər

    MAQATE: İran aylar ərzində uranı yenidən zənginləşdirə bilər

    İranın Nüvə Proqramına ABŞ Zərbələrinin Təsiri

    Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nüvə nəzarəti orqanının rəhbəri bildirib ki, ABŞ-ın İrana endirdiyi zərbələr ölkənin nüvə proqramına tamamilə ziyan vurmayıb. O, Tehranın uran zənginləşdirmə fəaliyyətini “bir neçə ay ərzində” bərpa edə biləcəyini vurğulayıb. Bu açıqlama ABŞ prezidenti Donald Trampın zərbələrin Tehranın nüvə ambisiyalarını onillərlə geri saldığına dair iddiaları ilə ziddiyyət təşkil edir.

    Rafael Qrossinin şərhləri Pentaqonun Müdafiə Kəşfiyyat Agentliyinin (DIA) ilkin qiymətləndirməsini dəstəkləyir. CNN-in ilk dəfə xəbər verdiyi qiymətləndirmədə qeyd olunurdu ki, ötən həftə ABŞ-ın İranın əsas nüvə obyektlərinə endirdiyi zərbələr ölkənin nüvə proqramının əsas komponentlərini məhv etməyib və yəqin ki, onu yalnız bir neçə ay gecikdirib.

    Hərbi və kəşfiyyatın yekun qiymətləndirməsi hələ də gözlənilir. Buna baxmayaraq, Tramp dəfələrlə Tehranın nüvə proqramını “tamamilə və bütövlüklə məhv etdiyini” iddia edib.

    İsrail ilə İran arasında bu ayın əvvəlində başlayan 12 günlük münaqişə, İsrailin Tehranın nüvə bombası inkişaf etdirməsinin qarşısını almaq məqsədi daşıdığını bildirdiyi misilsiz hücumla başladı. İran israr edir ki, onun nüvə proqramı dinc məqsədlər üçündür.

    BAEEA Rəhbərinin Açıqlamaları

    ABŞ daha sonra atəşkəs elan edilməzdən əvvəl İranın üç əsas nüvə obyektinə zərbələr endirdi. Həmin vaxtdan bəri Tehranın nüvə proqramına dəyən ziyanın miqyası qızğın müzakirələrə səbəb olub.

    ABŞ hərbi rəsmiləri son günlərdə zərbələrin planlaşdırılması barədə yeni məlumatlar versələr də, İranın nüvə proqramına qarşı effektivliyinə dair yeni dəlil təqdim etməyiblər.

    Bu həftə keçirilən məxfi brifinqlərdən sonra Respublikaçı qanunvericilər ABŞ zərbələrinin İranın bütün nüvə materiallarını məhv etmədiyini etiraf etsələr də, bunun hərbçilərin missiyasının heç vaxt bir hissəsi olmadığını iddia etdilər.

    Fərqli qiymətləndirmələr barədə soruşulan Rafael Qrossi “CBS” telekanalının “Face the Nation with Margaret Brennan” proqramında “Kütləvi qırğın silahlarında bu qum saatı yanaşması yaxşı fikir deyil” deyib.

    “Onların imkanları mövcuddur. Bir neçə ay ərzində, hətta daha qısa müddətdə bir neçə sentrifuqa kaskadını fırladıb zənginləşdirilmiş uran istehsal edə bilərlər. Amma səmimi desəm, hər şeyin yoxa çıxdığını və heç nə qalmadığını iddia etmək olmaz,” Rafael Qrossi proqramın yayımından əvvəl dərc olunan transkriptdə bildirib.

    “Aydın görünür ki, ciddi ziyan var, lakin bu, tam məhvolma deyil,” Qrossi əlavə edib. “İranın sənaye və texnoloji imkanları mövcuddur. İstəsələr, bunu yenidən edə biləcəklər.”

    Qrossi CBS News-a həmçinin deyib ki, Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (BAEA), İranın zərbələrdən əvvəl nüvə silahına malik olub-olmadığı və ya buna yaxınlaşıb-yaxınlaşmadığını açıqlamaq üçün edilən təzyiqlərə müqavimət göstərib. Agentlik haqqında daha ətraflı məlumat üçün Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi səhifəsinə baxa bilərsiniz.

    İranın Reaksiyası və Nüvə Nəzarəti

    “Biz bu istiqamətə (nüvə silahına) yönəlmiş bir proqram görmədik, lakin eyni zamanda, onlar cavabsız qalan çox vacib suallara aydınlıq gətirmədilər,” Qrossi vurğulayıb.

    Qrossi BAEA-ya İrana nüvə fəaliyyətlərini qiymətləndirmək üçün giriş verilməsinin vacibliyini qeyd edib. Onun sözlərinə görə, İran İsrail və ABŞ-ın son zərbələrinə qədər agentliyə məlumatlar verirdi, lakin “bizə aydınlaşdırmadıqları bəzi məsələlər var idi”.

    “Sentrifuqaların sayı və materialın miqdarı kimi həssas sahələrdə mükəmməl mənzərəyə sahib idik,” o deyib. “Məni narahat edən başqa aydın olmayan məsələlər idi. Məsələn, biz İranın bəzi yerlərində, adi elan edilmiş obyektlər olmayan ərazilərdə uran izləri tapmışdıq. İllərlə soruşduq ki, niyə X, Y və ya Z yerində zənginləşdirilmiş uran izləri tapdıq? Və sadəcə olaraq inandırıcı cavablar almırdıq.”

    Pentaqonun ilkin qiymətləndirməsində Tehranın bəzi zənginləşdirilmiş uranı obyektlər hücuma məruz qalmazdan əvvəl çıxardığı deyilirdi, lakin Tramp heç bir materialın yerindən tərpədilmədiyini israr edib.

    “Onlar qoruyucu tədbirlər görəcəklərini elan etdikdə, bunun (materialın yerinin dəyişdirilməsi) bunun bir hissəsi olduğunu güman etmək məntiqlidir. Lakin, dediyim kimi, biz bu materialın harada ola biləcəyini və ya bir hissəsinin o 12 gün ərzində hücuma məruz qalıb-qalmadığını bilmirik,” Rafael Qrossi Brennana bildirib.

    Bu arada, Tehran öz nüvə proqramı üzərində beynəlxalq nəzarətdən çəkilmək istiqamətində addımlar atıb. İran parlamenti BMT-nin nüvə nəzarəti orqanı ilə əməkdaşlığı dayandıran qanun layihəsini qəbul edib. Xarici işlər naziri Abbas Araqçı isə ölkənin nüvə silahlarının yayılmamasını qadağan edən Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsinə (NPT) üzvlüyünə yenidən baxa biləcəyini deyib.

    24 saat

  • Tramp: Həftə Ərzində Atəşkəs Mümkündür

    Tramp: Həftə Ərzində Atəşkəs Mümkündür

    Prezident Trampdan Qəzza Zolağında Atəşkəs Ümidi

    ABŞ prezidenti Donald Tramp cümə günü İsrail və Həmas arasında atəşkəs sazişinin “növbəti həftə ərzində” mümkün olduğuna inandığını bildirib. Tramp jurnalistlərə açıqlamasında, “Qəzza zolağında atəşkəsin yaxın olduğunu düşünürəm. Növbəti həftə ərzində atəşkəs əldə edəcəyimizi gözləyirik,” deyib.

    Tramp administrasiyası həftələrdir ki, İsrail və Həmas arasında döyüşlərin dayandırılması üçün təzyiq göstərir, lakin indiyədək heç bir razılaşma əldə edilməyib. Həm İsrail, həm də Həmas tərəfi yaxın gələcəkdə sazişin mümkünlüyü barədə ictimaiyyətə şərh verməyib. Ötən ayın sonunda Trampın Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Stiv Vitkoff 60 günlük atəşkəs təklif etmişdi. Bu təklifə əsasən, Həmas 2023-cü ildə İsrailə hücumu zamanı girov götürülən 10 sağ girovu və 18 ölü girovun qalıqlarını azad edəcəkdi. İsrail isə qarşılığında 125 “ömürlük” məhbusu, 1111 fələstinli saxlanılan şəxsi və 180 vəfat etmiş fələstinlini azad etməli idi. İsrail bu təklifi dəstəkləsə də, Həmas cavabında “bəzi qeydlər və düzəlişlər” olduğunu bildirdi. Vitkoff Həmasın cavabını mayın 31-də “X” platformasındakı paylaşımında “tamamilə qəbuledilməz” adlandırmışdı.

    Qəzza Zolağındakı Münaqişənin Gedişatı

    Müharibə 2023-cü il oktyabrın 7-də Həmasın cənubi İsrailə hücumu ilə başladı, nəticədə təxminən 1200 nəfər həlak oldu və 250-yə yaxın girov götürüldü, onların çoxu sonradan azad edildi. İsrail Qəzza zolağına cavab olaraq genişmiqyaslı işğal və intensiv hava hücumları həyata keçirdi. Ərazinin Həmasın nəzarətində olan Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, bu hücumlarda 56 mindən çox insan həlak olub.

    İsrail və Həmas 2023-cü ilin oktyabrından bəri iki dəfə atəşkəs və girov mübadiləsi razılaşması imzalayıb. Sonuncu razılaşma — 60 günlük düşmənçiliyin dayandırılması — mart ayının ortalarında başa çatdı və bundan sonra döyüşlər yenidən alovlandı. İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu, bəzi girovların ailələrindən onların azad edilməsi üçün razılaşma əldə etmək təzyiqi ilə üzləşsə də, ötən ay müharibənin Həmas məğlub edilməyincə bitməyəcəyini, lakin daha çox girovun azad edilməsi üçün müvəqqəti barışığın mümkünlüyünü istisna etməyib.

    Humanitar Yardımın Çatdırılması və Digər Atəşkəs

    Bundan əlavə, ABŞ və İsrail tərəfindən dəstəklənən özəl yardım qrupu olan “Qəzza Humanitar Fondu” bu ayın əvvəlində Qəzza zolağında ərzaq paylamağa başlayıb. Lakin qrup mübahisələrlə üzləşib; paylama məntəqələrinin yaxınlığında İsrail qoşunları tərəfindən insanların güllələnməsi barədə tez-tez məlumatlar yayılıb. Bu səbəbdən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Fələstinli Qaçqınlar Agentliyinin rəhbəri bu fondu “ölüm tələsi” adlandırıb. Fond öz səylərini müdafiə edib. Prezident Tramp cümə günü yardım səylərini təşviq edərək, “indi kifayət qədər yaxşı bir sistemimiz var,” deyib.

    Bu arada, İsrail və İran arasında çərşənbə axşamı başlayan və bir həftədən çox davam edən döyüşlərə son qoyan əlaqəsiz atəşkəs saxlanılır.

    Humanitar yardım

    24 saat

  • Niderland krallığı Trampı qarşıladı: NATO 5% ÜDM müdafiə hədəfini təsdiqlədi

    Niderland krallığı Trampı qarşıladı: NATO 5% ÜDM müdafiə hədəfini təsdiqlədi

    ABŞ Prezidentinin Haaqa Ziyarəti

    ABŞ prezidenti Donald Tramp Haaqada keçirilən NATO Sammiti çərçivəsində dünya liderləri ilə görüşlər keçirərək diqqət mərkəzində olub. Zirvəyə gələrkən Niderland Kralı Villem-Aleksandr, Kraliça Maksima və Şahzadə Amaliya tərəfindən qarşılanan prezident, Huis ten Bosch Sarayında qalan ilk ABŞ lideri kimi tarixə düşüb.

    “Bu səhər Kral və Kraliça ilə səhər yeməyi yedim – gözəl insanlardır,” deyə prezident bildirib. “Çox rahat yatdım.” Prezident Haaqadan ayrılarkən alyansla bağlı ilkin fikirlərinin müsbət istiqamətdə dəyişdiyini vurğulayıb.

    Alyansın Müdafiə Xərclərindəki Artım

    Prezident Tramp müxtəlif siyasi baxışlara malik dünya liderləri ilə fotolar çəkdirib və NATO Baş Katibi Mark Ruttedən yüksək qiymətlər alıb. Rutte, ABŞ prezidentini alyansın qurucularına bənzədərək, danışıqlar aparılmış atəşkəsi təhdid etdikləri üçün İsrail və İrana qarşı sərt ifadələrindən bəhs edərkən “Ata bəzən sərt danışmalı olur” deyib.

    Əvvəllər alyansdan çıxmaqla hədələyən prezident, aylarla davam edən Avropa ilə müdafiə xərcləri və liberal siyasətlər üzərindəki gərginlikdən sonra əlaqələrin istiləşməsindən məmnun qalıb. Tramp, alyansın ÜDM-in 5%-i səviyyəsində müdafiə xərcləri hədəfini artırmaq tələbini qəbul etməsini təqdir edib.

    “İnanın və ya inanmayın, müttəfiqlər müdafiə xərclərini 700 milyard dollar artırıblar,” deyə Tramp mətbuat konfransında vurğulayıb. “Bu həftə alyans müttəfiqləri müdafiə xərclərini ÜDM-in 5%-ə çatdırmağa qərar verdilər, bu isə əvvəllər mümkün sayılmırdı.”

    İspaniyanın Alyansa Yanaşması

    Hətta müdafiəyə 5% ayırmağı qəbul etməyən yeganə ölkə olan İspaniya belə prezidentdən nisbətən yumşaq bir tənqid alıb. “Mən İspaniyanı sevirəm. Orada çox sayda dostum var. Bu, gözəl bir yerdir və insanlar da möhtəşəmdir. Lakin İspaniya… bütün ölkələr arasında ödəməkdən imtina edən yeganə ölkədir. Beləliklə, onlar bir az “pulsuz səyahət” istəyirlər,” deyə prezident Tramp fikirlərini bildirib.

    Haaqa

    24 saat

  • İsrail hücumlarında ən azı 51 nəfər həlak oldu – Tramp Qəzza danışıqlarında irəliləyişdən danışdı

    İsrail hücumlarında ən azı 51 nəfər həlak oldu – Tramp Qəzza danışıqlarında irəliləyişdən danışdı

    Qəzzada İsrail hücumları nəticəsində onlarla insan həyatını itirib

    İsrail hücumları Qəzza zolağında azı 51 insanın ölümünə səbəb olub. Tibb mənbələrinin məlumatına görə, ölənlərdən 14-ü humanitar yardım paylama mərkəzləri yaxınlığında gözləyən Fələstinlilər olub. Bu hadisələr ABŞ prezidenti Donald Trampın müharibənin sona çatdırılması istiqamətində “böyük irəliləyiş” əldə edildiyini bəyan etdiyi bir vaxta təsadüf edib.

    Qəzzadakı Əl-Əvda və Əl-Əqsa Şəhidləri xəstəxanalarından verilən məlumata görə, çərşənbə günü səhər mərkəzi Qəzzadakı Netzarim qovşağı yaxınlığında yardım gözləyərkən İsrail atəşi nəticəsində azı doqquz Fələstinli həlak olub, bir neçə nəfər isə yaralanıb.

    Bu ölümlər keçən ay mübahisəli İsrail və ABŞ dəstəkli Qəzza Humanitar Fondu (GHF) tərəfindən yaradılmış yardım paylama məntəqələri yaxınlığında baş verən zorakılıq dalğasının sonuncu halıdır.

    GHF yardım agentlikləri və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən kəskin tənqidlərə məruz qalıb. Təşkilatlar GHF-nin əhalinin ehtiyaclarını qarşılaya bilmədiyini və qidanı İsrailin hərbi əməliyyatlarını həyata keçirmək üçün bir silaha çevirdiyini bildirirlər.

    Qəzza şəhərindən reportaj hazırlayan Hani Mahmud bildirib ki, GHF tərəfindən idarə olunan yardım paylama mərkəzləri, adətən, İsrail qüvvələrinin tankları, zirehli maşınları və snayperləri ilə birlikdə yerləşdiyi yerlərə çox yaxın qurulur.

    Mahmud əlavə edib: “Böyük izdiham toplaşdıqda, onlar İsrail atəşinə qarşı həssas olurlar. Narahatlıq doğuran odur ki, insanlara yardım mərkəzlərində, məsələn, ərzaq paketləri əldə etmək üçün cəmi 20 dəqiqə vaxt verilir. Bu 20 dəqiqəlik müddət bitən kimi atəş tez-tez başlayır. Bu da həmin mərkəzlərdə çox sayda insanın ölməsinin səbəblərindən biridir.”

    May ayının sonunda Fələstin ərazisinə gətirilmiş GHF üzərində hücumları araşdırmaq üçün təzyiqlər artır. Lakin təşkilat məsuliyyəti rədd edib.

    İsrail əvvəlki atışmaların “şübhəlilərin” əsgərlərə yaxınlaşması ilə törədildiyini bildirmişdi.

    Deyr əl-Bələhdə evə “xəbərdarlıqsız” zərbə endirilib

    Yardım paylama məntəqələri yaxınlığındakı qətllərlə yanaşı, Əl-Cəzirə müxbiri Mahmud bildirib ki, mərkəzi Qəzzadakı Deyr əl-Bələhdə bir evə zərbə endirilməsi nəticəsində beş nəfər həlak olub.

    “Orada atılan bomba nəticəsində ailənin beş üzvü dərhal həlak olub. Daha üç ailə üzvü Nuseyrat qaçqın düşərgəsində öldürülüb”, Mahmud əlavə edib.

    Gecə İsrail qüvvələri məcburi köçkünlərin sığındığı binaya hücum edərkən yaxınlıqda olan Qəzza şəhər sakini Ramzi Xaled Reuters agentliyinə deyib: “Birdən, heç bir xəbərdarlıq etmədən, Əl-Şavva [yanacaq] stansiyası olan sığınacaqda qalan insanlar… Heç bir əvvəlcədən xəbərdarlıq etmədən yer vuruldu.”

    “Tavan yerə dağıldı. Onların hamısı parçalandı. Bu binada təxminən 12 nəfər var idi; hamısı parçalandı. Nə tapdıqsa, üç hissəni topladıq və burada şəhidin və digərlərinin qalıqları altında olanları tapmağa çalışırıq”, o əlavə edib.

    Qəzza Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, İsrailin Qəzza zolağına qarşı müharibəsində azı 56,077 insan həlak olub və 131,848 nəfər yaralanıb.

    7 oktyabr hücumları zamanı İsraildə təxminən 1,139 insan həlak olmuş və 200-dən çoxu əsir götürülmüşdü.

    İsrail əsgərləri öldürüldü

    İsrail hücumlarını davam etdirdiyi bir vaxtda, onun ordusu çərşənbə axşamı Qəzzada yeddi əsgərin döyüşdə həlak olduğunu bildirib.

    Ordu onlardan altısının adlarını açıqlayıb, lakin yeddinci əsgərin ailəsinə hələ xəbər verilmədiyi üçün onun adını gizli saxlayıb.

    Həlak olanlar 19 ilə 21 yaş arasında olublar. Onların hamısı 605-ci Döyüş Mühəndis Batalyonunun üzvləri idi.

    Eyni birlikdən olan səkkizinci əsgər ağır yaralanaraq İsrailə təxliyə edilib.

    Baş nazir Binyamin Netanyahu bunu “İsrail xalqı üçün çox çətin bir gün” adlandırıb.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp “böyük irəliləyiş” qeyd edir

    Qəzzada döyüşlər davam edərkən, müharibəni sona çatdırmaq üçün diplomatik səylərin sürət qazandığına dair əlamətlər var.

    Qətərin Baş naziri Şeyx Məhəmməd bin Əbdülrəhman bin Cassim Əl Tani çərşənbə axşamı İsrail və Həmas arasında dolayı danışıqların yaxın iki gündə başlaya biləcəyini bildirib.

    Yüksək vəzifəli Həmas rəsmisi çərşənbə günü AFP agentliyinə danışıqların “son saatlarda intensivləşdiyini” bildirib.

    Taher ən-Nunu bildirib ki, “Misir və Qətərdəki qardaş vasitəçilərlə əlaqələrimiz dayanmayıb və son saatlarda intensivləşib”, o əlavə edib ki, qrup 21-ci ayda davam edən müharibəyə son qoymaq üçün hələ “yeni təkliflər almayıb”.

    Hazırda Haaqada NATO sammitində olan ABŞ prezidenti Donald Tramp da jurnalistlərə İsrail və Həmas arasında Qəzzadakı münaqişəyə son qoyulması istiqamətində “böyük irəliləyiş” əldə edildiyini deyib.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp deyib: “Düşünürəm ki, Qəzzada böyük irəliləyiş əldə olunur, düşünürəm ki, bu, bizim həyata keçirdiyimiz hücum sayəsindədir.” O, ABŞ-ın İrana endirdiyi zərbələrin Yaxın Şərqdə müsbət təsir göstərə biləcəyini əlavə edərək, region üzrə xüsusi elçisi Stiv Vitkofun ona “Qəzzanın sülh sazişinə çox yaxın” olduğunu söylədiyini bildirib.

    Londondakı Chatham House-un baş məsləhətçi elmi işçisi Yossi Mekelberq Əl-Cəzirəyə deyib ki, bir çox İsrailli də Qəzzada müharibəni davam etdirməyin müdrikliyinə şübhə ilə yanaşır.

    Donald Tramp hazırda İsraildə Netanyahuya nisbətən daha populyardır… və xüsusilə də İran məsələsində”, o, ABŞ prezidentinin İsrail və İran arasında atəşkəsin vasitəçiliyində iştirakına istinad edərək bildirib.

    O qeyd edib ki, İsraillilər Qəzzada qalan əsirlərin azad edilməsini istəyir və Trampın bunu Netanyahuya nisbətən daha sürətli həyata keçirə biləcəyinə ümid edirlər.

    “Onlar bilirlər ki, Netanyahu koalisiyasını saxlamaq üçün Qəzzada müharibəni davam etdirməyə çalışır”, o deyib.

    “Trampın fərqli bir gündəliyi var ki, bu da bu halda İsraillilərin görmək istədiyi şeyə uyğun gələ bilər.”

    24 saat