Fransa Fələstin dövlətini Tanımaq Qərarı Verib
Fransa Prezidenti Emmanuel Makron ölkəsinin Fələstin dövlətini tanıyacağını bəyan edib. O, bu qərarın Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında sentyabr ayında rəsmiləşdiriləcəyini açıqlayıb.
Prezident Makron X sosial şəbəkəsində etdiyi paylaşımda, “Yaxın Şərqdə ədalətli və davamlı sülhə sadiq qalaraq, Fransanın Fələstin dövlətini tanımağa qərar verdim. Bu qərarı bu ilin sentyabr ayında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında təntənəli şəkildə elan edəcəyəm” deyə qeyd edib.
Bu addım Fransanı Avropada Fələstini tanıyan ən böyük və ehtimal ki, ən təsirli ölkəyə çevirir. Bundan əvvəl Avropa İttifaqı üzvləri Norveç, İrlandiya və İspaniya da oxşar prosesə başlayacaqlarını bildirmişdilər.
Hazırda BMT-nin 193 üzvündən ən azı 142-si Fələstin dövlətini tanıyır və ya tanımağı planlaşdırır. Lakin ABŞ, Böyük Britaniya və Almaniya kimi bəzi güclü Qərb ölkələri hələ də bu addımı atmayıb.
Qəzzadakı Müharibə Və Beynəlxalq Təzyiqlər
Bu açıqlama İsrailin Qəzzaya qarşı apardığı müharibə ilə bağlı Avropada artan narazılıq fonunda verilib. Bu müharibədə 59 mindən çox fələstinli həlak olub, yardımların çatdırılmasına tətbiq edilən sərt məhdudiyyətlər isə ciddi aclıq böhranına səbəb olub.
Bu həftənin əvvəlində Fransa, Böyük Britaniya, Avstraliya, Kanada və İsrailin 21 digər müttəfiqi Qəzzaya yardımların göndərilməsinə qoyulan məhdudiyyətləri, eləcə də qida əldə etməyə çalışan yüzlərlə fələstinlinin qətlə yetirilməsini pisləyən bəyanatla çıxış edib. Qərb ölkələrinin ən əhəmiyyətli ortaq bəyanatı müharibənin “dərhal bitməli” olduğunu vurğulayıb.
Emmanuel Makron daha əvvəl də “Fələstin dövlətini tanımaq əzmini” ifadə etmişdi. Gələn həftə Fransanın xarici işlər naziri BMT-də onilliklər boyu davam edən münaqişəyə iki dövlətli həll yolu tapmaq məqsədilə konfransa həmsədrlik edəcək.
Böyük Britaniya hökuməti də Baş nazir Keyr Starmerin cümə günü Qəzza zolağındakı vəziyyətlə bağlı müttəfiqləri Fransa və Almaniya ilə təcili telefon danışığı aparmaq niyyətində olduğunu bildirib. Starmer Qəzzada atəşkəsin “bizi Fələstin dövlətinin tanınmasına və fələstinlilər ilə israillilər üçün sülh və təhlükəsizliyə zəmanət verən iki dövlətli həllə doğru aparacağını” deyib.
Beynəlxalq Reaksiyalar Və Çətinliklər
Emmanuel Makronun Fələstin Muxtariyyətinin Prezidenti Mahmud Abbasa göndərdiyi məktubda niyyətlərini açıqlamasından sonra, Abbasın müavini Hüseyn əl-Şeyx Fransa liderini tərifləyib. Şeyx bildirib ki, “bu mövqe Fransanın beynəlxalq hüquqa sadiqliyini və Fələstin xalqının öz müqəddəratını təyin etmək, müstəqil dövlətlərini qurmaq hüquqlarına dəstəyini əks etdirir.”
HƏMAS da Makronun açıqlamasını “müsbət addım” adlandırıb və bütün ölkələri eyni addımı atmağa çağırıb. Təşkilat bəyanatında bu qərarı “məzlum Fələstin xalqına haqq qazandırmaq və onların qanuni öz müqəddəratını təyin etmə hüququnu dəstəkləmək istiqamətində müsbət addım” kimi dəyərləndirib.
Mərhum Fələstin lideri Yasir Ərəfat 1988-ci ildə Birinci İntifada zamanı birtərəfli qaydada müstəqil Fələstin dövləti elan etmiş, Əlcəzair isə dərhal bu dövləti rəsmən tanıyan ilk ölkə olmuşdu. Bir həftə ərzində əsasən Yaxın Şərq və Afrikada yerləşən onlarla ölkə də bu addımı atmışdı. 2023-cü il oktyabrın 7-də HƏMAS-ın İsrailin cənubuna hücumundan sonra İsrailin Qəzzada müharibəyə başlamasından sonra bu siyahı daim genişlənib.
İsrailin Reaksiyası Və Gələcək Maneələr
Lakin gələcək Fələstin dövlətinin yaradılması qarşısında hələ də böyük maneələr mövcuddur. İsrail hazırda Fələstin ərazisini, o cümlədən gələcək Fələstin dövlətinin paytaxtı sayılan Şərqi Qüdsü işğal edib. İsrail hökuməti işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində beynəlxalq hüquqa zidd olan İsrail yaşayış məskənlərinin əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirilməsinə rəhbərlik edib ki, bu da hüquq müşahidəçiləri tərəfindən faktiki ilhaq kimi qiymətləndirilir.
Bu həftənin əvvəlində İsrail parlamenti 1967-ci ildə Misir, İordaniya və Suriyaya qarşı müharibədə ələ keçirilən ərazinin ilhaqını açıq şəkildə tələb edən rəmzi tədbiri təsdiqləyib.
İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun ofisi Emmanuel Makronun açıqlamasını pisləyib. Netanyahunun ofisinin bəyanatında bildirilir ki, “belə bir addım terroru mükafatlandırır və Qəzzanın çevrildiyi kimi, başqa bir İran proksisi yaratmaq riski daşıyır.” Həmçinin, “bu şərtlər altında Fələstin dövləti İsraili məhv etmək üçün bir başlanğıc nöqtəsi olardı” deyə əlavə edilib.
İsrailin müdafiə naziri İsrail Kats bu addımı “rəzalət və terrorizmə təslim olmaq” adlandırıb. O, “təhlükəsizliyimizə zərər verəcək, varlığımızı təhlükə altına atacaq və İsrail Torpaqlarına tarixi haqqımızı sarsıdacaq bir Fələstin qurumunun yaradılmasına icazə verməyəcəyik” deyib.
24 saat
