admin

Tag: #EtnikTəmizləmə

  • İsrailin Qəzzaya hücumu: Fələstinlilər “Küçələrdəyik” deyərək qaçqın düşür

    İsrailin Qəzzaya hücumu: Fələstinlilər “Küçələrdəyik” deyərək qaçqın düşür

    Humanitar Böhran Dərinləşir

    Yüzlərlə Fələstinli, İsrailin ölümcül bombardmanları və məcburi köçkünlük kampaniyasının güclənməsi nəticəsində Qəzza şəhərindən qaçır. Sakinlər azsaylı əşyalarını pikaplara və eşşək arabalarına yükləyərək, ərazidən uzaqlaşmağa çalışırlar.

    İsrail hərbçilərinin davamlı bombardmanından qaçan insanlar, mərkəzi Qəzza ərazisindəki Nuseyrat qaçqın düşərgəsinin qərbində, Deir əl-Bəlah yaxınlığında ağır şəraitdə çadırlardan ibarət müvəqqəti sığınacaqlar qurmağa başlayıblar. Onların əksəriyyəti evlərini bir neçə dəfə tərk etmək məcburiyyətində qalıblar.

    Əlli yaşlı Məhəmməd Məruf çadırının qarşısında dayanıb deyib: “Biz küçələrə atılmışıq, nə deyə bilərəm? Sanki itlər kimi? Biz itlər kimi deyilik. İtlərə bizdən daha yaxşı davranırlar.” Məruf və doqquz nəfərlik ailəsi artıq şimali Qəzza bölgəsindəki Beyt Lahiya qəsəbəsindən didərgin düşmüşdülər. “Evlərimiz yoxdur. Küçələrdəyik,” deyə o əlavə edib.

    Əslən Qəzza zolağının şimalındakı Beyt Hanun bölgəsindən olan Əhməd Səadə bildirib ki, Fələstinlilər aclıq, xəstəlik və sığınacaq çatışmazlığından əziyyət çəkirlər. Bu ayın əvvəlində Qəzza zolağında kütləvi aclığın təsdiqlənməsi vəziyyəti daha da gərginləşdirib. “Bir çox şeydən əziyyət çəkirik,” deyən Səadə, “uşaqlarımız xəstədir,” sözlərini dilə gətirib.

    İsrail Ordusunun Hərbi Əməliyyatları

    İsrail ordusu avqustun əvvəlindən bəri Qəzza şəhərini ələ keçirmək və orada yaşayan bir milyona yaxın Fələstinlini didərgin salmaq üçün gücləndirilmiş bombardman əməliyyatları həyata keçirir.

    Cümə günü, İsrail ordusu Qəzza şəhərinin ərazinin ən böyük şəhər mərkəzi olduğunu bildirərək, “döyüş zonası” elan edib və hücumun ilkin mərhələsinə başladığını açıqlayıb.

    Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Fələstinli Qaçqınlara Yardım üzrə Agentliyi (UNRWA) xəbərdarlıq edib ki, bu yeni əməliyyat bir milyon Fələstinlinin məcburi şəkildə Qəzza zolağının cənubundakı konsentrasiya zonalarına köçürülməsinə səbəb ola bilər.

    Şənbə günü İsrail ordusunun Qəzzada həyata keçirdiyi hücumlarda ən azı 71 Fələstinli həlak olub. Bu ölənlərin 41-i Qəzza şəhərində qeydə alınıb; onların arasında didərgin düşənlərə xidmət edən çörək bişirmə mərkəzlərində növbə gözləyən 11 Fələstinli də var. Qəzza şəhərindəki yaşayış binalarından birinə edilən hücum nəticəsində daha 7 Fələstinli öldürülüb. Xilasedicilər dağıntılar altında sağ qalanları tapmaq və cəsədləri çıxarmaq üçün axtarış işləri aparırlar.

    Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin (BQXK) prezidenti Mirjana Spolyaric Egger şənbə günü İsrailin kütləvi məcburi köçürmə planlarını sorğu-sual edib. Egger açıqlamasında bu planı “yalnız qeyri-mümkün deyil, həm də anlaşılmaz” adlandırıb və “indiki şəraitdə Qəzza şəhərindən kütləvi təxliyənin təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə aparılması qeyri-mümkündür,” deyib.

    Beynəlxalq Təşviş və Tənqidlər

    İsrail ordusunun Qəzza şəhərini ələ keçirmə cəhdləri beynəlxalq qınaqla qarşılaşsa da, Baş nazir Binyamin Netanyahunun hökuməti hərbi əməliyyatları dayandırmaq barədə heç bir əlamət göstərmir.

    İsrailin “Haaretz” qəzetinin köşə yazarı Gideon Levy bu hadisələrin Qəzza zolağına qarşı etnik təmizləməyə bərabər olduğunu söyləyib. Levy, “Plan, Qəzza sakinlərinin hamısını evlərindən qovmaq, sonra onları həmin konsentrasiya düşərgələrində kilidləmək və onlara iki seçim verməkdir: ya bu düşərgələrdə əbədi yaşamaq, ya da Qəzza zolağını tərk etmək,” deyə qeyd edib.

    İsrail hökumətinin siyasətini “hədsiz” adlandıran Levy əlavə edib ki, İsrail bu hücumları yalnız BMT-nin və ABŞ prezidenti Donald Trampın “bəsdir” deyərək təzyiq göstərməsi halında dayandıracaq.

    ABŞ, 2023-cü ilin oktyabrında Qəzza zolağında müharibə başlayandan bəri İsrailə milyardlarla dollar dəyərində hərbi yardım göstərib. Vaşinqton həmçinin özünün əsas müttəfiqini BMT və digər beynəlxalq arenalarda hesabatlılıq çağırışlarından qoruyub. Fevral ayında ABŞ prezidenti Donald Tramp bütün Fələstinlilərin Qəzzadan çıxarılmasını təklif etmişdi ki, bu da insanlığa qarşı cinayət sayılan etnik təmizləməyə bərabər olardı.

    24 saat

  • Qarabağ Ermənilərindən ATƏT-ə: Minsk Qrupu Dağılmasın

    Qarabağ Ermənilərindən ATƏT-ə: Minsk Qrupu Dağılmasın

    Qarabağ ermənilərindən Minsk Qrupunun Fəaliyyətinə Dəstək Çağırışı

    Qarabağ ermənilərinin təmsilçiləri, vaxtilə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün təsis edilmiş Minsk Qrupunun ləğvinə qarşı çıxaraq, onun fəaliyyətini davam etdirməsi üçün Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) üzv dövlətlərinə müraciət ediblər. Müraciətdə ATƏT üzvləri Minsk Qrupunun buraxılmasının qarşısını almaq üçün səlahiyyətlərindən, lazım gəldikdə isə veto hüququndan istifadə etməyə çağırılır. Avqustun 20-də sosial mediada yayımlanan bu sənəd 2023-cü ilin sentyabrına qədər Qarabağda fəaliyyət göstərmiş keçmiş separatçı qurumun parlamentinin rəhbəri Aşot Danielyan tərəfindən bütün parlament üzvləri adından imzalanıb.

    Müraciətdə qeyd olunur ki, imzaçılar “doğma torpaqlarından məcburi köçkün düşmüş 150 min Qarabağ ermənisi adından üzv dövlətlərə dərin təciliyyət və ciddi narahatlıqla” xitab edirlər. Onlar ATƏT-in üzv dövlətlərini Qarabağdan didərgin düşmüş erməni əhalisinin təhlükəsiz və layiqli şəkildə geri qayıtmalarını təmin edəcək möhkəm zəmanətlər mövcud olmayana qədər Minsk Qrupunun ləğvinə mane olmağa çağırıblar. Sənəddə “bütöv bir əhali tamamilə didərgin salınmış, hüquqlarından məhrum edilmiş halda münaqişə həll edilmiş hesab edilə bilməz” ifadəsi yer alıb. Əlavə olunub ki, “Azərbaycanın Qarabağda həyata keçirdiyi etnik təmizləməni leqitimləşdirmək və münaqişəni həll olunmuş hesab etmək ATƏT-in tarixində, nüfuzuna və prinsiplərinə silinməz, qanlı bir ləkə gətirəcək”.

    Nikol Paşinyanın Mövqeyi və Azərbaycanın Şərtləri

    Bu bəyanat fonunda Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın son çıxışı diqqət çəkib. O, Qarabağ ermənilərinin geri qayıdışı məsələsinin müzakirəsini “təhlükəli ünsür” adlandıraraq, bunun avqustun 8-də Vaşinqtonda əldə edilmiş razılaşmalardan sonra “qurulmuş sülhə ziyan vurduğunu” bildirib. Xatırladaq ki, avqustun 8-də Ağ Evdə Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri iki ölkənin adından Minsk Qrupunun ləğvi üçün ATƏT-ə müraciətə imza atmışdılar. Bu addım regionda yeni bir diplomatik vəziyyət yaratmışdı.

    Minsk Qrupunun Tarixi və Fəaliyyətsizlik İddiaları

    1992-ci ildə Birinci Qarabağ müharibəsi dövründə yaradılan Minsk Qrupuna Fransa, Rusiya və ABŞ həmsədrlik edirdi. Bu qurum 2020-ci ildə baş tutan İkinci Qarabağ müharibəsinədək Ermənistan və Azərbaycan arasında aparılan danışıqlar üçün əsas platforma rolunu oynayıb. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev çıxışlarında dəfələrlə Minsk Qrupunu tənqid etmiş, qurumun fəaliyyətsizliyinin müharibənin başlamasının əsas səbəblərindən biri olduğunu vurğulamışdı. Minsk Qrupunun ləğvi Azərbaycanın Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması üçün irəli sürdüyü əsas şərtlərdən birini təşkil edib. Mətni martın ortalarında razılaşdırılan həmin müqavilə avqustun 8-də Vaşinqtonda paraflansa da, hələ də imzalanmayıb.

    24 saat

  • İsrail sığınacaqları vurur: Fələstinliləri Qəzzanın cənubuna köçürmək məqsədi

    İsrail sığınacaqları vurur: Fələstinliləri Qəzzanın cənubuna köçürmək məqsədi

    İsrail şimali Qəzzanı işğal etmək və Fələstinliləri yenidən cənuba köçürmək planlarını elan etdikdən sonra Qəzza şəhərinin Zeitun məhəlləsindəki məcburi köçkün sığınacaqlarına hücumlar həyata keçirib. Al Jazeera-nın yoxlama vahidi olan Sanad tərəfindən aparılan araşdırmaya görə, 13 avqust tarixindən etibarən İsrailin Zeituna qarşı bombardman və atəşləri intensivləşdiyi, tez-tez məcburi köçkün sığınacaqlarını birbaşa hədəf aldığı aşkarlanıb.

    Mühasirə və davam edən zorakılıq minlərlə Fələstinlini düşərgələrdəki çadırlarını bağlayaraq daha cənuba qaçmağa məcbur edib. Sanad tərəfindən əldə edilən peyk görüntüləri bu kütləvi hərəkəti təsdiqləyir. Mülki evlərin və sığınacaqların ayrı-seçkilik etmədən bombalanması İsrailin mülki şəxslər ilə döyüşçülər arasında fərq qoymayan genişmiqyaslı müharibə taktikalarının bir hissəsidir.

    İnsan haqları təşkilatları, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ekspertləri və çoxsaylı hüquqşünaslar İsrailin demək olar ki, iki ildir Qəzzada davam edən müharibəsinin soyqırım həddinə çatdığına inanırlar. İsrailin Qərb müttəfiqləri, onu “özünü müdafiə etmək hüququna malikdir” iddiası ilə uzun müddət tənqiddən qorumalarına baxmayaraq, anklavda baş verən humanitar böhran qarşısında getdikcə daha çox narahat olurlar. Bir çoxları İsraili müharibəyə son qoymağa çağırır və şimali Qəzzanı ələ keçirmə planının mülki əhalinin əziyyətini daha da ağırlaşdıra biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər. Zeitun məhəlləsindəki kütləvi köçkünlük və bombardman İsrailin işğalı nəticəsində yaranan vəhşilikləri özündə əks etdirir.

    Zeitun Məhəlləsi Hədəfdə: Artan Hücumlar və Etnik Təmizləmə İttihamları

    Zeitun məhəlləsində hazırda hər biri 4 minə yaxın mühasirəyə alınmış və aclıq çəkən Fələstinlini yerləşdirən təxminən 11 məcburi köçkün sığınacağı var. Bu əhalinin əksəriyyəti müharibədən əvvəlki Zeitun ərazisinin cəmi 32 faizini təşkil edən 3,2 kvadrat kilometrlik sahədə yaşayır. Müharibənin əvvəlində İsrail məhəllənin içərisində və ətrafında “bufer zonası” yaratdığını iddia edərək xəndəklər qazdı və Qəzzanı iki zonaya ayıran Netzarim Koridoru inşa etdi.

    İsrailin məhəlləni son bombardmanı mülki əhalini cənuba qaçmaqla qorxutmaq məqsədi daşıyır. Yaşanması mümkün olan bütün obyektlərin və strukturların məhv edilməsi səyləri səbəbindən bu, etnik təmizləməyə bərabər olan başqa bir məcburi köçkün dövrünə gətirib çıxarır. Al Jazeera-nın ərazidəki jurnalisti bu yaxınlarda İsrailin Zeitunda birbaşa bir evə raket atdığı görüntüləri çəkib. İçəridə kimsənin olub-olmadığı bəlli olmasa da, bütün strukturların yerlə-yeksan edildiyi aydındır ki, bu da sağ qalanların əraziyə köçməsini çətinləşdirmək məqsədi daşıya bilər.

    Sığınacaqların Birbaşa Hədəfə Alınması: Müharibə Cinayətləri İttihamları

    Sanad-ın məlumatına görə, İsrailin Zeitunda və ətrafında bu siyasəti həyata keçirdiyinə dair aydın dəlillər var. 11-16 avqust tarixləri arasında mənbələr İsrailin Zeitundakı Əl-Falah məktəbinə və Əl-Lababidi küçəsindəki çadır düşərgəsinə hücumlarını sənədləşdiriblər. Nəsr məhəlləsindəki Məcidə əl-Vəsilə məktəbi və Şeyx Əcilin məhəlləsindəki çadırlar da hədəfə alınıb.

    Yüz minlərlə Fələstinli üçün son sığınacaq olan çadır və məktəb sığınacaqlarına qarşı birbaşa hücumların bu modeli, beynəlxalq humanitar hüquqa görə qorunduğu üçün müharibə cinayətləri və bəşəriyyətə qarşı cinayətlər sayıla bilər. Bu hücumlar qəsdən mülki şəxslərə yönəldilmiş addımlar olaraq qiymətləndirilir.

    24 saat

  • Qəzza Sərhədində İsrail Sakinlərindən Qəzza Zolağında Yaşayış Məntəqələri Çağırışı

    Qəzza Sərhədində İsrail Sakinlərindən Qəzza Zolağında Yaşayış Məntəqələri Çağırışı

    Qəzza Sərhədində Məskunlaşma Çağırışları və Tələblər

    2025-ci il iyulun 31-də, çərşənbə günü, İsrailli məskunlaşanlar Qəzza ilə sərhədə yığışaraq diqqət çəkən bəyanatlar səsləndiriblər. Onlar İsrail hökumətindən Qəzza zolağında yeni İsrail məskunlaşmaları inşa etməyi tələb ediblər. Yüzlərlə məskunlaşan ərazinin gələcəyi ilə bağlı öz mövqelərini nümayiş etdirərək, Fələstinlilərin həmin ərazidən çıxarılmasına dair açıq çağırışlar ediblər.

    Toplaşanların bəziləri “Qəzzaya dərhal köçməyə hazırıq” kimi şüarlar səsləndiriblər. Bu cür bəyanatlar bölgədəki gərginliyi artırmaqla yanaşı, beynəlxalq ictimaiyyətin narahatlığına səbəb olur.

    Beynəlxalq Hüquq və Etnik Təmizləmə İddiaları

    Məskunlaşanların Fələstinlilərin Qəzzadan zorla çıxarılması ilə bağlı çağırışları ciddi hüquqi nəticələr daşıyır. Beynəlxalq hüquqa görə, bu cür hərəkətlər etnik təmizləmə kimi qiymətləndirilə bilər ki, bu da beynəlxalq cinayət hesab olunur. BMT və digər beynəlxalq təşkilatlar dəfələrlə qeyd ediblər ki, mülki əhalinin zorla köçürülməsi qadağandır və beynəlxalq hüquq prinsiplərinə ziddir.

    Bu çağırışlar regionda onsuz da kövrək olan sülh proseslərinə mənfi təsir göstərmək potensialına malikdir və münaqişənin daha da dərinləşməsinə səbəb ola bilər.

    24 saat

  • İsrail Rəfahda söküntüləri artırdı: Qəzzalıların məcburi köçürülmə planına hazırlıq

    İsrail Rəfahda söküntüləri artırdı: Qəzzalıların məcburi köçürülmə planına hazırlıq

    Rəfahda söküntü əməliyyatları sürətlənir: Humanitar fəlakət təhdidi

    İsrailin Qəzzanın cənubunda, Rəfah qubernatorluğunda həyata keçirdiyi söküntü əməliyyatları kəskin şəkildə sürətlənib. Al Cəzirənin Sanad araşdırma qrupu tərəfindən aparılan təhqiqat bu faktı üzə çıxarıb. İsrailin müdafiə nazirliyi 600 min insanın Qəzzanın cənubundakı əraziyə köçürülməsi planını elan edib. Müşahidəçilər bu əraziləri "toplama düşərgələri" adlandırır və planın zolağın bütün əhalisini əhatə edəcək şəkildə genişləndiriləcəyini bildirirlər.

    Sanadın 4 iyul 2025-ci il tarixinə qədər olan peyk görüntülərinin təhlili göstərir ki, Rəfahda sökülən binaların sayı 4 aprel 2025-ci ildəki 15 min 800-dən 28 min 600-ə yüksəlib. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Peyk Mərkəzinin (UNOSAT) məlumatına görə, bu, aprelin əvvəli ilə iyulun əvvəli arasında təxminən 12 min 800 binanın dağıdılması deməkdir. Bu kəskin sürətlənmə İsrailin 2025-ci ilin mart ayının sonunda Rəfaha yeni hücumu ilə eyni vaxta təsadüf edib.

    “Humanitar şəhər” planı

    İsrailin müdafiə naziri İsrail Katz bazar ertəsi jurnalistlərə bildirib ki, saziş əldə olunan hər hansı atəşkəs müqaviləsindən sonra 60 gün ərzində sahilboyu Əl-Məvasi ərazisində yaşayan ilkin 600 min fələstinli Rəfaha köçürüləcək. Nazir bu ərazini fələstinlilər üçün yeni bir "humanitar şəhər" adlandırıb. Katzın sözlərinə görə, Qəzzanın bütün mülki əhalisi – iki milyondan çox insan – sonda bu cənub şəhərinə köçürüləcək.

    Reuters tərəfindən əldə edilən, ABŞ-ın dəstəklədiyi Qəzza Humanitar Fondu (GHF) adını daşıyan təklifdə "Humanitar Tranzit Sahəsi" üçün planlar ətraflı şəkildə izah olunub. Bu sahədə Qəzza sakinləri "müvəqqəti olaraq məskunlaşacaq, radikallaşmadan təmizlənəcək, cəmiyyətə yenidən inteqrasiya olunacaq və istədikləri təqdirdə köçməyə hazırlaşacaqlar". Nazir qeyd edib ki, İsrail fələstinliləri Qəzza zolağından digər ölkələrə "könüllü olaraq miqrasiya etməyə" təşviq etməyi ümid edir və bu plan "yerinə yetirilməlidir". O, həmçinin vurğulayıb ki, plan İsrail ordusu tərəfindən deyil, hansı təşkilatların həyata keçirəcəyi göstərilmədən beynəlxalq qurumlar tərəfindən idarə olunacaq.

    İsrail tərəfindən qadağan edilmiş Fələstinli Qaçqınlar üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatı agentliyinin (UNRWA) rəhbəri Philippe Lazzarini, sonuncu kütləvi məcburi köçkün planı barədə xəbərdarlıq edib. O bildirib ki, "bu, Misir sərhədində fələstinlilər üçün, nəsillər boyu dəfələrlə köçürülən insanlar üçün de fakto nəhəng toplama düşərgələri yaradacaq" və əlavə edib ki, bu, "fələstinliləri öz vətənlərində daha yaxşı gələcək perspektivlərindən məhrum edəcək". İsrailli siyasi şərhçi Ori Goldberg isə Al Cəzirəyə deyib ki, bu plan "bütün faktlara və məqsədlərə görə fələstinlilər üçün cənubi Qəzzada bir toplama düşərgəsidir", yəni İsrail "beynəlxalq humanitar hüquqa görə açıq cinayət" törədir. O qeyd edib ki, "buna çox ciddi yanaşılmalıdır" və fələstinli əhalinin "içəri buraxılacaq, lakin çıxarılmayacaq qapalı bir şəhərdə cəmləşdirilməsi" işinin mümkünlüyünü şübhə altına alıb.

    Dağıntıların miqyası və bəzi istisnalar

    Hazırda bir vaxtlar təxminən 275 min insanın yaşadığı Rəfah demək olar ki, xarabalıqlar içindədir. Bu ilin aprelindən bəri İsrailin törətdiyi dağıntıların miqyası Rəfahın müəyyən məhəllələri araşdırıldıqda daha aydın görünür.

    Əl-Zuhur məhəlləsi

    Əl-Cneyna məhəlləsi

    Tel əs-Sultan məhəlləsi

    İsrail 19 mart 2025-ci ildə Həmasla sonuncu atəşkəs razılaşmasını pozduqdan sonra onun qüvvələri birbaşa bir neçə qurumu hədəf alıb. Sanad Rəfah şəhərinin qərbində, Tel əs-Sultan məhəlləsində yerləşən bəziləri daxil olmaqla, dağıdılmış altı təhsil müəssisəsini müəyyən edib. Lakin peyk məlumatları göstərir ki, bəzi əsas obyektlərə toxunulmayıb; 40 təhsil müəssisəsi – 39 məktəb və bir universitet – sağlam qalıb. Səkkiz tibb mərkəzi də hələ də fəaliyyət göstərir.

    Sanad belə qənaətə gəlib ki, seçici dağıntının bu nəzərə çarpan nümunəsi Rəfahdakı bu obyektlərin qorunmasının təsadüfi olmadığını güclü şəkildə göstərir. Əksinə, bu, İsrailin Qəzza əhalisinin hamısını Rəfaha köçürmək üçün təklif olunan planının növbəti mərhələsində bu yerlərdən istifadə etmək niyyətində olduğunu göstərir. Saxlanılan təhsil və tibb binaları onsuz da on minlərlə məcburi köçkün fələstinli üçün kritik humanitar sığınacaqlar kimi xidmət edir.

    Müharibənin şimaldan cənuba ilkin köçkün dalğası Qəzza zolağının beş qubernatorluğundakı 154 Birləşmiş Millətlər Təşkilatı obyektinə, o cümlədən məktəblərə, anbarlara və sağlamlıq mərkəzlərinə kütləvi insan axınına səbəb olub. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Fələstinli Qaçqınlar üzrə Agentliyi (UNRWA) 2024-cü ilin yanvar ayına dair Vəziyyət Hesabatına görə, bu obyektlər artıq təxminən 1.4 milyon məcburi köçkünə sığınacaq verib ki, bu da hər obyektə orta hesabla 9 min insan düşür. Əlavə 500 min insan isə digər xidmətlərdən dəstək alıb. Hesabatda həmçinin qeyd olunur ki, bəzi sığınacaqlarda bu say 12 min nəfəri keçir ki, bu da nəzərdə tutulan tutumun dörd qatıdır.

    UNRWA-nın bu il iyulun 5-nə olan son hesabatına görə, Qəzzada 1.9 milyon insan məcburi köçkün vəziyyətində qalır. Rəfah bölgəsinin 2024-cü ilin mayından 2025-ci ilin mayınadək peyk görüntülərinin təhlili göstərir ki, İsrail qüvvələri Rəfahda, o cümlədən humanitar yardım paylanması üçün nəzərdə tutulmuş ərazilərdə iki fazalı əməliyyat keçirib. Birinci Faza 2024-cü ilin mayında hərbi əməliyyatın başlaması ilə başlayıb, bu müddətdə şərqi Rəfahın əksər hissəsində və qərbi Rəfahın bəzi hissələrində hədəf alınan zonaların əksər binaları sökülüb. Bu ilin aprelində başlayan İkinci Faza isə qalan yaşayış binalarının davamlı söküntüsünü əhatə edib. Bu faza həmçinin torpaq düzləndirmə işlərini və bu yardım mərkəzlərinin fəaliyyətini asanlaşdırmaq üçün giriş yollarının tikintisini də əhatə edib.

    Britaniyalı israilli analitik Daniel Levy Al Cəzirəyə bildirib ki, İsrail Rəfahı "mümkün qədər çox fələstinlini ərazidən etnik təmizləmə, fiziki olaraq çıxarmaq üçün bir keçid məntəqəsi" kimi istifadə etmək niyyətindədir. Hazırda mübahisəli Qəzza Humanitar Fondu (GHF) tərəfindən inhisar altına alınan yardımın paylanması da "fələstinliləri hərəkət etdirmək, köçürmək və məhdudlaşdırmaq üçün sosial-demoqrafik mühəndislik planının qəsdən bir hissəsidir" – Levy vurğulayıb.

    Atəşkəs danışıqları

    Katzın bu açıqlaması ABŞ prezidenti Donald Trampın Qəzzada müharibəni bitirmək və Həmasın əlində qalan əsirləri geri gətirmək üçün təkan verdiyi danışıqlar çərçivəsində Netanyahunun ABŞ-a, ABŞ prezidenti Donald Trampla görüşə gəlməsindən bir gün sonra verilib. Netanyahu, Həmasın Qəzzada hakimiyyətdə qalmasına səbəb olacaq hər hansı bir razılaşmaya qarşı olduğunu vurğulayıb. O, təyyarəsinə minməzdən əvvəl jurnalistlərə deyib: "İyirmi canlı əsir və otuz ölü var. Mən, biz, onların hamısını geri qaytarmağa qərarlıq". Lakin əlavə edib: "Biz Qəzzanın bir daha İsrail üçün təhlükə təşkil etməyəcəyinə əmin olmaqda qərarlıyıq. Bu isə bir şeyi ifadə edir: Həmasın hərbi və idarəetmə imkanlarının yox edilməsi. Həmas orada olmayacaq".

    Bu həftə İsrail danışıqlar qrupu Həmasla dolayı danışıqlar üçün Dohada idi. Tramp çərşənbə axşamı bildirib ki, İsrail son atəşkəs təklifini qəbul edib. Bu təklif 10 canlı və 18 ölü əsiri beş ayrı mərhələdə azad etməyi, bunun müqabilində 60 günlük atəşkəs, zolağa humanitar yardım axını və İsrail həbsxanalarında saxlanılan bir çox fələstinli məhbusun azad edilməsini nəzərdə tutur. Həmas təklifə "müsbət" cavab verdiyini bildirib, lakin təklif olunan barışığın müvəqqəti xarakteri ilə bağlı öz iradlarını və bəzi tələblərini vurğulayıb. Netanyahunun ofisi Həmasın yardım mexanizmləri və İsrailin hərbi geri çəkilməsi ilə bağlı şərtlərini "qəbuledilməz" adlandırıb.

    Etnik təmizləmə: “Son oyun”

    Hələ də mübahisəli məqam İsrailin Rəfahın şimalında yerləşən Moraq Dəhlizinə nəzarətidir. Bu, İsrailə Rəfahı nəzarət altında saxlamağa və təcrid etməyə, kütləvi qovulma planının həyata keçirilməsinə kömək edəcək. Katz bazar ertəsi verdiyi açıqlamada, İsrailin potensial 60 günlük atəşkəsdən dəhlizin cənubunda yeni "humanitar şəhər" qurmaq üçün istifadə edəcəyini və ordunun Qəzza ərazisinin demək olar ki, 70 faizini nəzarətdə saxlayacağını bildirib.

    Haaretz qəzetinin israilli köşə yazarı Gideon Levy Al Cəzirəyə deyib ki, danışıqlar müvəqqəti atəşkəsdən, İsrail əsirlərinin və fələstinli məhbusların azad edilməsindən artıq bir nəticə verməyəcək, çünki "Netanyahu müharibənin bitməsini istəmir". Müşahidəçilər deyirlər ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp müttəfiqini daimi bir razılaşmaya məcbur edə bilsə də, ABŞ prezidenti öz nüfuzunu işə salmağa meylli görünmür. "Son oyun etnik təmizləmədir," Levy deyib. "Bu həyata keçiriləcəkmi? Şübhələrim var. Lakin onlar artıq ərazini hazırlayırlar və əgər dünya passiv qalarsa və ABŞ yaşıl işıq yandırarsa, bu işə yaraya bilər."

    24 saat