admin

Tag: #HumanitarBöhran

  • İsrail-İran münaqişəsi: 12 günlük icmal

    İsrail-İran münaqişəsi: 12 günlük icmal

    İsrailin İranın hərbi və nüvə obyektlərinə hava zərbələri endirməsi, əsas nüvə alimləri və hərbi komandirləri öldürməsi nəticəsində 13 iyun 2025-ci ildə İsrail-İran münaqişəsi başladı. 12 gün davam edən şiddətli mübarizə alovlandı.

    200-dən çox İsrail qırıcısı İranın 100-dən artıq nüvə və hərbi obyektini, eləcə də yaşayış məntəqələrini hədəf aldı.

    İran buna cavab olaraq İsrail şəhərlərinə yüzlərlə ballistik raket atdı. Növbəti günlərdə İsrail və İran arasında qarşılıqlı raket zərbələri endirildi, hər iki tərəfdən itkilər artdı.

    Birləşmiş Ştatlar iyunun 22-də İranın Natanz, Fordov və İsfahan nüvə obyektlərinə yeraltı sığınacaqları dağıdan zərbələr endirərək hərbi əməliyyatlara qoşuldu.

    İranın Qatardakı ən böyük hərbi hava bazasına raket atmasından cəmi bir neçə saat sonra, iyunun 24-də ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə kövrək atəşkəs əldə edildi.

    İranda zərərçəkənlərin sayı necə oldu?

    İranın Səhiyyə və Tibbi Təhsil Nazirliyinin məlumatına görə, minlərlə insan yaralanıb, yüzlərlə insan həlak olub və ictimai infrastruktur zərər görüb.

    24 iyun tarixinə olan məlumata əsasən:

    • Ümumi yaralı sayı: 4,746 (o cümlədən 185 qadın)

    • Ümumi həlak olanların sayı: 610 (o cümlədən 49 qadın və 13 uşaq. Ən kiçiyi iki aylıq idi.)

    • Yaralanan səhiyyə işçiləri: 20

    • Həlak olan səhiyyə işçiləri: 5

    • Zədələnən təcili yardım maşınları: 9

    • Zədələnən xəstəxanalar: 7

    • Zədələnən sağlamlıq mərkəzləri: 4

    • Zədələnən təcili yardım məntəqələri: 6

    İranda bombardman başlayanda, minlərlə iranlı paytaxtdan və digər böyük şəhərlərdən Xəzər dənizinə yaxın şimal əyalətlərinə qaçmağa cəhd etdilər.

    Demək olar ki, doqquz milyon insan, xüsusilə Tehran olmaqla, böyük şəhərlərdən avtomobilləri ilə yola düşdü.

    Onların arasında Zein* də var idi.

    34 yaşlı Zein, Tehranndakı evini tərk edərək, paytaxtın şimalında, Xəzər dənizi sahilində yerləşən Mazandaran vilayətinin Kələrdaşt şəhərinə üz tutdu. Şəhərdən çıxışda sıx tıxac səbəbindən bu səfər demək olar ki, 16 saat çəkdi.

    “Bizim bölgədə yaxınlıqda bir çox hərbi zonalar var. Verdikləri xəbərdarlıqlara görə özümüzü təhlükəsiz hiss etmirdik və narahat idik,” deyir. “Düşünürəm ki, Tehran çox çaxnaşmaya düşmüşdü və biz yalnız özümüzü Tehrandan çıarıb daha təhlükəsiz hiss edə biləcəyimiz bir yerə çatmaq barədə düşünürdük.”

    1980-ci illərdə İran-İraq müharibəsinin dağıntılarını yaşamış valideynlərinin nəslindən fərqli olaraq, bu, Zeinin belə intensiv hərbi əməliyyatları ilk dəfə yaşaması idi.

    “Evinizə bir daha dönə bilib-bilməyəcəyinizi bilməməyin qorxusu. Evinizin hələ də yerində olub-olmayacağı. Min narahatlıqla şəhərinizi tərk etməlisiniz və belə qorxulu vəziyyətdə, yollar, tıxac və idarəçiliyin olmaması səbəbindən bir şəkildə özünüzü təhlükəsiz yerə çatdırmalısınız,” deyir o. “Və heç bir dəstək yoxdur – hər şeyi özünüz tapmalısınız.”

    İsrailin İrana qarşı hücumları nə qədər geniş idi?

    Əl-Cəzirənin Sanad fakt-yoxlama agentliyinin məlumatına görə, İsrail və ABŞ İrana ən azı 145 hava zərbəsi endirib.

    Faktiki say daha yüksək ola bilər, çünki başqa bir mənbə, Silahlı Münaqişə Yeri və Hadisə məlumatları (ACLED), İsrail qüvvələrinin İrana ən azı 508 hava zərbəsi endirdiyini qeyd edib.

    İran İsrailə necə cavab verdi və hücum etdi?

    ACLED-in məlumatına görə, İran İsrailə ən azı 120 dəfə hücum edib. Bu zərbələrə ballistik raketlər və dronlar daxil idi. Bir çoxu ABŞ-ın köməyi ilə tutuldu, bəziləri isə yaşayış məntəqələrinə düşdü.

    İran əsasən Təl-Əviv və ətrafındakı əraziləri hədəf aldı, əhəmiyyətli zərbələrdən biri Soroka Tibb Mərkəzinə endirilmişdi – bu zərbə nəticəsində onlarla insan yaralanmışdı. Digər hədəflər arasında İsrail Hərbi Kəşfiyyat Məktəbi, Hayfadakı Daxili İşlər Nazirliyi, Veyzmann Elm İnstitutu, bir neft emalı zavodu və elektrik stansiyaları var idi.

    İsrail ordusunun məlumatına görə, İran İsrailə 1000-ə qədər ballistik raket və dron atıb və təxminən 90 faizi ələ keçirilib. İsrail-İran münaqişəsində tərəflər aktiv şəkildə qarşılıqlı atışmaya davam edirdi.

    İsraildə zərərçəkənlərin sayı necə oldu?

    İsrail Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, 24 iyun tarixinə İsrail ərazisində həlak olanların və yaralananların sayı belə idi:

    Ümumi yaralı/xəstəxanalıq sayı: 3,238

    Ümumi həlak olanların sayı: 28

    İranın İsrailin müdafiə sistemlərindən keçə bilən raket və dronları əsasən Təl-Əviv və Hayfadakı yaşayış məntəqələrinə düşərək mənzil binalarına ziyan vurdu.

    Təl-Əvivdən Hayfaya qədər İran zərbələrindən zərər çəkən bir çox sakin sığınacaqlara qaçmaq imkanı tapdı.

    Reuters xəbər agentliyinin məlumatına görə, təhlükəsiz otaqları olan bir çox ailə 12 günün əksər hissəsini orada keçirib, digərləri isə həyəcan siqnalı verilən zaman ictimai sığınacaqlardan istifadə edirdilər. Bu hərbi əməliyyatlar zamanı mülki əhalinin təhlükəsizliyi əsas narahatlıq mənbəyi idi.

    *Adı Zeinin istəyi ilə kimliyini qorumaq üçün dəyişdirilmişdir.

    24 saat

  • Qəzzada yaralı uşaq feldşerə həyat sualı verdi

    Qəzzada yaralı uşaq feldşerə həyat sualı verdi

    Qəzzada Uşağın Ürəksıxan Sualı: “Mən öləcəmmi?”

    Qəzza zolağında davam edən hərbi əməliyyatlar mülki əhali arasında dərin izlər buraxır, xüsusilə də uşaqların həyatını alt-üst edir. Bu yaxınlarda yayılan və ürək ağrıdan bir hadisə bölgədə yaşanan faciənin miqyasını bir daha gözlər önünə sərdi. Təcili tibbi yardım maşınına yerləşdirilən yaralı uşaq paramedikə titrək səslə “Mən öləcəmmi?” sualını ünvanlayıb.

    Humanitar Böhranın Acı Realitəsi

    Hər gün bombardmanlar, dağıntılar və insan itkiləri ilə üzləşən Qəzza sakinləri arasında ən həssas təbəqəni uşaqlar təşkil edir. Tibbi yardım göstərilən zaman belə bir sualın səslənməsi bölgədə hökm sürən dəhşətin göstəricisidir. Paramediklərin vəziyyəti də olduqca ağırdır; onlar təkcə yaralılara tibbi yardım göstərmir, həm də ölüm-dirim arasında çabalayan insanların, xüsusən də uşaqların qorxuları ilə üzləşməli olurlar. Bu cür suallar onların gündəlik işinin acı reallığına çevrilib.

    Qorxu İlə Yaşayan Uşaqlar

    Zədələnmiş bədəni və qorxu dolu gözləri ilə paramedikə müraciət edən bu yaralı uşaq minlərlə Qəzzalı uşağın taleyini əks etdirir. Onlar münaqişənin bütün ağırlığını çiyinlərində daşıyır, yaşlarının öhdəsindən gələ bilməyəcəyi qədər böyük travmalarla üzləşirlər. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının hesabatlarına görə, Qəzza zolağında minlərlə uşaq hərbi əməliyyatlardan birbaşa zərər görüb, ciddi psixoloji və fiziki problemlərlə qarşılaşıb. Bu hadisə sadəcə bir nümunə deyil, bütöv bir nəslin yaşadığı faciənin canlı təcəssümüdür.

    24 saat

  • İsrail hücumlarında ən azı 51 nəfər həlak oldu – Tramp Qəzza danışıqlarında irəliləyişdən danışdı

    İsrail hücumlarında ən azı 51 nəfər həlak oldu – Tramp Qəzza danışıqlarında irəliləyişdən danışdı

    Qəzzada İsrail hücumları nəticəsində onlarla insan həyatını itirib

    İsrail hücumları Qəzza zolağında azı 51 insanın ölümünə səbəb olub. Tibb mənbələrinin məlumatına görə, ölənlərdən 14-ü humanitar yardım paylama mərkəzləri yaxınlığında gözləyən Fələstinlilər olub. Bu hadisələr ABŞ prezidenti Donald Trampın müharibənin sona çatdırılması istiqamətində “böyük irəliləyiş” əldə edildiyini bəyan etdiyi bir vaxta təsadüf edib.

    Qəzzadakı Əl-Əvda və Əl-Əqsa Şəhidləri xəstəxanalarından verilən məlumata görə, çərşənbə günü səhər mərkəzi Qəzzadakı Netzarim qovşağı yaxınlığında yardım gözləyərkən İsrail atəşi nəticəsində azı doqquz Fələstinli həlak olub, bir neçə nəfər isə yaralanıb.

    Bu ölümlər keçən ay mübahisəli İsrail və ABŞ dəstəkli Qəzza Humanitar Fondu (GHF) tərəfindən yaradılmış yardım paylama məntəqələri yaxınlığında baş verən zorakılıq dalğasının sonuncu halıdır.

    GHF yardım agentlikləri və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən kəskin tənqidlərə məruz qalıb. Təşkilatlar GHF-nin əhalinin ehtiyaclarını qarşılaya bilmədiyini və qidanı İsrailin hərbi əməliyyatlarını həyata keçirmək üçün bir silaha çevirdiyini bildirirlər.

    Qəzza şəhərindən reportaj hazırlayan Hani Mahmud bildirib ki, GHF tərəfindən idarə olunan yardım paylama mərkəzləri, adətən, İsrail qüvvələrinin tankları, zirehli maşınları və snayperləri ilə birlikdə yerləşdiyi yerlərə çox yaxın qurulur.

    Mahmud əlavə edib: “Böyük izdiham toplaşdıqda, onlar İsrail atəşinə qarşı həssas olurlar. Narahatlıq doğuran odur ki, insanlara yardım mərkəzlərində, məsələn, ərzaq paketləri əldə etmək üçün cəmi 20 dəqiqə vaxt verilir. Bu 20 dəqiqəlik müddət bitən kimi atəş tez-tez başlayır. Bu da həmin mərkəzlərdə çox sayda insanın ölməsinin səbəblərindən biridir.”

    May ayının sonunda Fələstin ərazisinə gətirilmiş GHF üzərində hücumları araşdırmaq üçün təzyiqlər artır. Lakin təşkilat məsuliyyəti rədd edib.

    İsrail əvvəlki atışmaların “şübhəlilərin” əsgərlərə yaxınlaşması ilə törədildiyini bildirmişdi.

    Deyr əl-Bələhdə evə “xəbərdarlıqsız” zərbə endirilib

    Yardım paylama məntəqələri yaxınlığındakı qətllərlə yanaşı, Əl-Cəzirə müxbiri Mahmud bildirib ki, mərkəzi Qəzzadakı Deyr əl-Bələhdə bir evə zərbə endirilməsi nəticəsində beş nəfər həlak olub.

    “Orada atılan bomba nəticəsində ailənin beş üzvü dərhal həlak olub. Daha üç ailə üzvü Nuseyrat qaçqın düşərgəsində öldürülüb”, Mahmud əlavə edib.

    Gecə İsrail qüvvələri məcburi köçkünlərin sığındığı binaya hücum edərkən yaxınlıqda olan Qəzza şəhər sakini Ramzi Xaled Reuters agentliyinə deyib: “Birdən, heç bir xəbərdarlıq etmədən, Əl-Şavva [yanacaq] stansiyası olan sığınacaqda qalan insanlar… Heç bir əvvəlcədən xəbərdarlıq etmədən yer vuruldu.”

    “Tavan yerə dağıldı. Onların hamısı parçalandı. Bu binada təxminən 12 nəfər var idi; hamısı parçalandı. Nə tapdıqsa, üç hissəni topladıq və burada şəhidin və digərlərinin qalıqları altında olanları tapmağa çalışırıq”, o əlavə edib.

    Qəzza Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, İsrailin Qəzza zolağına qarşı müharibəsində azı 56,077 insan həlak olub və 131,848 nəfər yaralanıb.

    7 oktyabr hücumları zamanı İsraildə təxminən 1,139 insan həlak olmuş və 200-dən çoxu əsir götürülmüşdü.

    İsrail əsgərləri öldürüldü

    İsrail hücumlarını davam etdirdiyi bir vaxtda, onun ordusu çərşənbə axşamı Qəzzada yeddi əsgərin döyüşdə həlak olduğunu bildirib.

    Ordu onlardan altısının adlarını açıqlayıb, lakin yeddinci əsgərin ailəsinə hələ xəbər verilmədiyi üçün onun adını gizli saxlayıb.

    Həlak olanlar 19 ilə 21 yaş arasında olublar. Onların hamısı 605-ci Döyüş Mühəndis Batalyonunun üzvləri idi.

    Eyni birlikdən olan səkkizinci əsgər ağır yaralanaraq İsrailə təxliyə edilib.

    Baş nazir Binyamin Netanyahu bunu “İsrail xalqı üçün çox çətin bir gün” adlandırıb.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp “böyük irəliləyiş” qeyd edir

    Qəzzada döyüşlər davam edərkən, müharibəni sona çatdırmaq üçün diplomatik səylərin sürət qazandığına dair əlamətlər var.

    Qətərin Baş naziri Şeyx Məhəmməd bin Əbdülrəhman bin Cassim Əl Tani çərşənbə axşamı İsrail və Həmas arasında dolayı danışıqların yaxın iki gündə başlaya biləcəyini bildirib.

    Yüksək vəzifəli Həmas rəsmisi çərşənbə günü AFP agentliyinə danışıqların “son saatlarda intensivləşdiyini” bildirib.

    Taher ən-Nunu bildirib ki, “Misir və Qətərdəki qardaş vasitəçilərlə əlaqələrimiz dayanmayıb və son saatlarda intensivləşib”, o əlavə edib ki, qrup 21-ci ayda davam edən müharibəyə son qoymaq üçün hələ “yeni təkliflər almayıb”.

    Hazırda Haaqada NATO sammitində olan ABŞ prezidenti Donald Tramp da jurnalistlərə İsrail və Həmas arasında Qəzzadakı münaqişəyə son qoyulması istiqamətində “böyük irəliləyiş” əldə edildiyini deyib.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp deyib: “Düşünürəm ki, Qəzzada böyük irəliləyiş əldə olunur, düşünürəm ki, bu, bizim həyata keçirdiyimiz hücum sayəsindədir.” O, ABŞ-ın İrana endirdiyi zərbələrin Yaxın Şərqdə müsbət təsir göstərə biləcəyini əlavə edərək, region üzrə xüsusi elçisi Stiv Vitkofun ona “Qəzzanın sülh sazişinə çox yaxın” olduğunu söylədiyini bildirib.

    Londondakı Chatham House-un baş məsləhətçi elmi işçisi Yossi Mekelberq Əl-Cəzirəyə deyib ki, bir çox İsrailli də Qəzzada müharibəni davam etdirməyin müdrikliyinə şübhə ilə yanaşır.

    “Donald Tramp hazırda İsraildə Netanyahuya nisbətən daha populyardır… və xüsusilə də İran məsələsində”, o, ABŞ prezidentinin İsrail və İran arasında atəşkəsin vasitəçiliyində iştirakına istinad edərək bildirib.

    O qeyd edib ki, İsraillilər Qəzzada qalan əsirlərin azad edilməsini istəyir və Trampın bunu Netanyahuya nisbətən daha sürətli həyata keçirə biləcəyinə ümid edirlər.

    “Onlar bilirlər ki, Netanyahu koalisiyasını saxlamaq üçün Qəzzada müharibəni davam etdirməyə çalışır”, o deyib.

    “Trampın fərqli bir gündəliyi var ki, bu da bu halda İsraillilərin görmək istədiyi şeyə uyğun gələ bilər.”

    24 saat