İddialara görə, “Bank of Baku” ASC ilə vətəndaş Aqil Bayramov arasında kredit zaminliyi ilə bağlı yaranan mübahisə ictimai və hüquqi müstəviyə keçib. Məsələ zaminliyin hüquqi mahiyyəti, borclunun əmlakı və icra tədbirlərinin proporsionallığı ilə bağlı suallar doğurur.
Hadisənin başlanğıcı
Məlumatlara əsasən, Aqil Bayramov bir neçə il əvvəl “Qarabağ Tumları” brendi altınd fəaliyyət göstərən Fiziki şəxs Taleh Muradovun ailəsinə biznesin inkişafı məqsədilə dəstək olub. Onun sözlərinə görə, bu çərçivədə Taleh Muradovun anası Naibə Muradovanın adına götürülən 30 min manatlıq kredit üçün zaminlik müqaviləsi imzalayıb.
İddialara görə, hazırda Taleh Muradova məxsus günəbaxan istehsalı sexi fəaliyyətini davam etdirir və bu sex onun atası Mətləb Muradovun adına rəsmiləşdirilib. Məlumatlarda sexdə kifayət qədər çox avadanlıq olduğu qeyd edilir.
Bankın mövqeyi və suallar
İddialara əsasən, bankın hüquqşünası Ümid Rəfiyev məhkəmə və icra prosesində borclu tərəfin (Naibə Muradovanın) əmlak sahibi olmadığını, yeganə gəlirinin pensiya olduğunu bildirir. Bu isə suallar doğurur:
-
Bank belə bir kredit verərkən borcalanın maliyyə imkanlarını necə qiymətləndirib?
-
Borclunun ailə üzvlərinin və ya həyat yoldaşı Mətləb Muradovun adına olan əmlak niyə nəzərə alınmır?
-
Zaminin üzərinə düşən məsuliyyət proporsional olaraq qiymətləndirilibmi?
Hüquqşünasların sözlərinə görə, Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 584-cü maddəsinə əsasən, zaminin məsuliyyəti əsas borclunun məsuliyyətinə bərabərdir, lakin icra prosesində əvvəlcə əsas borclunun əmlakına yönəlmə aparılmalıdır.
Sağlamlıq amili və insan hüquqları aspekti
Aqil Bayramovun yaxınlarının iddiasına görə, o, insult və ağır şəkərli diabetdən əziyyət çəkir. Hər üç aydan bir Türkiyədə müalicə kursu keçməsi həyati zərurət sayılır. Onun sözlərinə görə, bank əməkdaşı borc ödənilmədiyi halda “ölkədən çıxışına məhdudiyyət qoydurulacağı” ilə hədələyib.
Hüquq ekspertləri bildirirlər ki, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 28-ci maddəsi və İnsan Hüquqları üzrə Avropa Konvensiyasının 2 saylı Protokolu hər bir şəxsin sərbəst hərəkət və ölkədən çıxış hüququnu təmin edir. Bu hüquqa məhdudiyyət yalnız məhkəmə qərarı ilə və zərurət-proporsionallıq prinsipi əsasında tətbiq oluna bilər.
Əlavə olaraq, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin presedent qərarlarında, sağlamlıq vəziyyəti ölkədən çıxış qadağasının tətbiqində xüsusi nəzərə alınmalı amillər sırasında göstərilir.
İcra tədbirlərinin qanuniliyi və alternativlər
İcra haqqında qanunvericilik borcun icrasını təmin etmək üçün alternativ vasitələr nəzərdə tutur. Hüquqşünaslar hesab edirlər ki, əgər əsas borclunun və ya ona aid təsərrüfat subyektinin əmlakı varsa, ilkin olaraq həmin əmlaka yönəlmə aparılmalı, zaminin məhdudiyyət altına salınması son çarə kimi nəzərdən keçirilməlidir.
Bankın açıqlaması gözlənilir
Hazırda məsələ ilə bağlı “Bank of Baku” ASC-dən rəsmi mövqe almaq mümkün olmayıb.
Ekspertlər hesab edirlər ki, bu mübahisə həm kredit zaminliyi institutunun tətbiqi, həm də icra tədbirlərində insan hüquqlarının qorunması baxımından önəmli presedent ola bilər.
“24 saat” mövzunu davam etdirəcək.