9 yaşlı Məhəmməd Əl-Hallaqın Hekayəsi: Qərb Sahilində Qanlı Gün
Fələstinin işğal altındakı Qərb Sahilində, Hebronun cənubundakı kiçik Ər-Rihaya kəndi növbəti faciə ilə sarsıldı. 2025-ci il oktyabrın 16-da səhər saatlarında doqquz yaşlı Məhəmməd Əl-Hallaq oyanaraq məktəbə hazırlaşırdı. Anası Aliyə onun geyimlərini və səhər yeməyini hazırlamış, Məhəmmədin dostları ilə bölüşmək üçün istədiyi üç əlavə dilim pizzanı çantasına qoymuşdu. Bu, onun üçün məktəbə getdiyi adi günlərdən biri idi.
Məhəmməd məktəbdən yeni çantası ilə qayıtdı, kitablarını və dəftərlərini içərisinə yığaraq, həftə sonundan sonra onu məktəbə aparmaq üçün həyəcanla gözləyirdi. Bir az yemək yedikdən sonra quşları seyr etmək üçün çölə çıxdı. O, sadə şeylərdən həyəcanlanan, ətrafındakı dünyanı kəşf etməyə can atan bir uşaq idi. Məhəmməd evə qayıtdı, bir az zeytunla oynadı və sonra yenidən futbol oynamaq üçün çölə çıxdı. Bu dəfə dördüncü sinif şagirdi bir daha geri qayıtmadı.
“Məhəmməd yox idi”
Aliyə ərzaq mağazasında olarkən telefon zəngi aldı. “Əmim Əhməd zəng edib bölgəmizdə İsrail qüvvələri ilə toqquşma olub-olmadığını soruşdu,” Aliyə nəql etdi. “Mən bilməyərəkdən qışqırdım. ‘Oğlum Məhəmməd, oğlum Məhəmməd!’ Bilmirəm niyə, amma ananın instinktləri həmişə haqlı olur.” Məhəmmədin on dörd yaşlı böyük bacısı Mais axşam atəş səslərini eşidib çölə qaçdı. Həm Maisə, həm də Aliyəyə əvvəlcə uşağın yaralandığı bildirilmişdi.
Aliyə yerli xəstəxanaya yollandı və oğlunun güllə yarası aldığını öyrəndi. “Dedilər ki, vəziyyəti yaxşıdır və gülləni çıxaracaqlar,” Aliyə dedi. Lakin sonra oğlunun nəbzinın dayandığına dair pıçıltılar eşitməyə başladı. Məhəmmədi görmək istədi, lakin cərrahlar uşağın həyatını xilas etmək üçün son cəhdlər göstərərkən əməliyyat otağına buraxılmadı. Daha sonra Aliyə ürək monitorunun uzun, kəskin bir səs çıxardığını eşitdi. İsrail qüvvələrinin kənddə keçirdiyi əməliyyat zamanı Məhəmməd həyatını itirmişdi. “Məhəmməd yox idi,” Aliyə dedi. “Və onunla birlikdə hər şey yaxşı olan hər şey də getdi.”
Ölümcül Güc Və Müqavimət
Məhəmmədin İsrail qüvvələri tərəfindən öldürülməsinə dair münasibət bildirən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının işğal altındakı Fələstin ərazilərindəki İnsan Hüquqları Ofisi “şoka düşdüyünü” bildirdi. BMT ofisi Məhəmmədin 2023-cü il oktyabrın 7-dən bəri İsrail qüvvələri və ya məskunlaşanlar tərəfindən işğal altındakı Qərb Sahilində öldürülən 1001-ci Fələstinli olduğunu, onlardan 213-nün uşaq olduğunu əlavə etdi. BMT-nin məlumatına görə, Qərb Sahilində İsrail qüvvələri tərəfindən öldürülən ən kiçik uşaq, yanvar ayında İsrail reydi zamanı Cenin şəhərində evində güllələnən iki yaşlı Leyla Xatib olub.
“Beynəlxalq standartlar İsraildən fərdlərin zorakı və ya şübhəli şəraitdə öldürüldüyü bütün hadisələrin müstəqil və effektiv şəkildə araşdırılmasını təmin etməyi tələb edir,” BMT ofisi qeyd etdi. “Bu dövrdə öldürülən fələstinlilərin böyük sayı, qanunsuz güc tətbiqinin geniş yayılması, məskunlaşan zorakılığının dəstəklənməsi və fələstinlilərə qarşı törədilən cinayətlərə görə geniş yayılmış cəzasız qalmalar, bütün bunlar İsrail qüvvələrinin ölümcül və potensial olaraq ölümcül gücü fələstinlilər üçün ictimai asayişi və mülki həyatı bərpa etmək və qorumaq üçün son çarə olaraq deyil, onları idarə etmək və repressiya aləti olaraq istifadə etdiyini göstərir.” Məhəmməd və dostlarının İsrail qüvvələrinin hərbi maşınlarını yaxınlıqda gördükdə qaçdığı, bundan sonra İsrail əsgərlərinin atəş açmağa başladığı güman edilir. İsrail ordusunun ilkin bəyanatında bildirilib ki, onun qüvvələri daş atan şübhəlilərə cavab verib, lakin yerli hesabatlarda belə bir hadisənin baş verdiyi və ya Məhəmməd və dostlarının buna qarışdığı göstərilmir. İsrail mediası sonradan hərbi ilkin araşdırmanın atəşin “nişanlanma qaydalarından kənara çıxdığını” və “silahdan düzgün istifadə edilmədiyini” aşkar etdiyini bildirib.
“Böyük Bir Boşluq”
İsrail əsgərləri Qərb Sahilində fələstinlilərin qətllərinə görə nadir hallarda cəzalandırılırlar. Ər-Rihaya kimi şəhər və kəndlər isə Məhəmmədin ölümü kimi faciələrdən sonra həyatı bərpa etmək məcburiyyətində qalırlar. O, beş bacı-qardaşın üçüncüsü idi – Mais ən böyüyü olmaqla yanaşı, 12 yaşlı Caddi, altı yaşlı Sila və dörd yaşlı Elias da var idi. Məhəmmədin yoxluğu hamı üçün ürək ağrısıdır.
Cümə namazları üçün geyindiyi ağ cübbəsi hələ də yatağının yanında səliqəli şəkildə qatlanmış, kiçik bir ətir şüşəsinin yanında durur. Kitabları buraxdığı yerdə yığılıb. “Məhəmməd burada yatırdı,” Aliyə boş yeri göstərərək dedi. “Onlar onun uşaqlığını öldürdülər.” Ailəsi Məhəmmədin ölümü ilə öz yolları ilə mübarizə aparır. Sila məktəbə qayıtmaqdan imtina edir – qardaşı həmişə onunla birlikdə gedirdi. Mais Məhəmmədin öldüyünü eşitdikdə yıxıldığını dedi.
“Məhəmməd sadəcə bir qardaş deyil, həm də dostum idi,” o dedi. “Məktəbdən evə gələndə məndən ona dərs keçməyi xahiş edərdi, əgər məşğul olsam, əsəbiləşib ‘əvvəlcə mənə dərs keç’ deyərdi. Mən qaranlıqda yatmaqdan qorxduğum üçün o, mən yatana qədər yanımda qalar, sonra özü yatmağa gedərdi.” Məhəmmədin son məktəb günündə aldığı çanta hələ də yatağının yaxınlığındakı mismardan asılıb. Atası Bəhcət özünü çantanın yanından və otağın ətrafında gəzərkən, yatağına toxunarkən, paltarlarının qoxusunu içinə çəkərkən tapır.
“Onun gedişi böyük bir boşluq buraxdı,” Bəhcət dedi. “Onu evin hər küncündə görürəm: yemək masasında, dərs otağında və oyun sahəsində.” “Hələ də onun getdiyinə inana bilmirəm,” Mais dedi. “Onu cənnətdə, oynayarkən, gülərkən və əvvəlki kimi əylənərkən təsəvvür edirəm. Hələ də onun getdiyinə inana bilmirəm… və heç vaxt da inanmayacağam.”
