admin

Tag: #İranNüvəProqramı

  • Xamenei: İran ABŞ-ın itaət tələblərinə boyun əyməyəcək

    Xamenei: İran ABŞ-ın itaət tələblərinə boyun əyməyəcək

    Xameneyi: İran ABŞ-a itaət etməyəcək, nüvə danışıqları bərpa olunur

    İranın Ali Rəhbəri Ayətullah Əli Xameneyi ABŞ-ın Tehranı “itaətkar” etmək istədiyini, lakin İran xalqının belə “ağır təhqirə” müqavimət göstərəcəyini bəyan edib. Bu açıqlama Tehranın Avropa dövlətləri ilə nüvə danışıqlarına razılıq verdiyi bir vaxta təsadüf edir.

    Ayətullah Əli Xameneyinin ABŞ-a cavabı

    Dövlət mediasının bazar günü verdiyi məlumata görə, Ayətullah Əli Xameneyi dini tədbir zamanı çıxışında deyib: “Onlar İranın Amerikaya itaət etməsini istəyirlər. İran xalqı bu cür səhv gözləntiləri olanlara qarşı bütün gücü ilə dayanacaq”. O, sözlərinə əlavə edib ki, “bizi ABŞ-a qarşı şüarlar səsləndirməməyə… ABŞ ilə birbaşa danışıqlara getməyə çağıranlar yalnız görünüşü görürlər… Bu məsələ həllolunmazdır”. Qərb dövlətləri ilə İran nüvə proqramı ətrafında davam edən gərginlik fonunda Ali Rəhbər bu mövqeyi bir daha təsdiqləyib.

    Nüvə danışıqları və gərginlik

    Xameneyinin bu çıxışları İran və Avropa dövlətlərinin cümə günü Tehrandakı İran nüvə proqramı ilə bağlı tam danışıqları bərpa etmək üçün müzakirələri davam etdirməyə razılaşmasından sonra verilib. Fransa, Böyük Britaniya və Almaniya, əgər Tehran danışıqlar masasına qayıtmasa, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının sanksiyalarını “snapback” mexanizmi çərçivəsində bərpa edə biləcəklərini bildiriblər. Tərəflər arasında müzakirələrin çərşənbə axşamı keçirilməsi gözlənilir.

    Qeyd edək ki, Tehran Vaşinqton və İsrailin 2025-ci ilin iyun ayında 12 günlük müharibə zamanı İranın nüvə obyektlərini bombalamasından sonra ABŞ ilə nüvə danışıqlarını dayandırmışdı.

    Tarixi zəmin və müqavimət çağırışı

    Xameneyi “düşmənin yolu İranda nifaq yaratmaqdır” deyərək, nifaq salmağa çalışan “Amerika və Sionist rejimin agentlərini” (İsrailə işarə edərək) günahlandırıb. O, İranlıları ölkəni tabe etmək üçün ABŞ-ın səylərinə qarşı birləşməyə çağırıb. Avropa dövlətləri, ABŞ ilə birlikdə, İranın nüvə silahları hazırlamağa çalışdığını iddia edirlər. Lakin İran öz İran nüvə proqramının mülki məqsədlərə xidmət etdiyini hər zaman vurğulayıb.

    2015-ci ildə İran ABŞ və Avropa ölkələri ilə tarixi nüvə sazişi imzalamışdı. Bu sazişə əsasən, İran sanksiyaların yüngülləşdirilməsi müqabilində nüvə ambisiyalarını azaltmağa razılaşmışdı. Lakin ABŞ prezidenti Donald Tramp ilk səlahiyyət müddətində 2018-ci ildə müqavilədən çıxaraq “maksimum təzyiq” siyasətinin bir hissəsi olaraq sanksiyaları yenidən tətbiq etmişdi. Vaşinqtonun ən yaxın regional müttəfiqi olan İsrail də İranla bu razılaşmaya qarşı çıxmışdı.

    Tehran və Vaşinqton arasında İran nüvə proqramı üzrə altıncı danışıqlar raundu keçiriləcəyi vaxtda, 2025-ci ilin iyununda 12 günlük müharibə başlamışdı. Həftələr əvvəl başlayan danışıqlar bu münaqişə tərəfindən pozulmuşdu. Tehran və Vaşinqton arasında əlaqələr 1979-cu il İslam inqilabı nəticəsində Şah Məhəmməd Rza Pəhləvinin Qərbpərəst hökuməti devrildikdən sonra kəsilmişdi.

    24 saat

  • General Ceffri Kruz Müdafiə Kəşfiyyat Agentliyinin rəhbəri vəzifəsindən azad edilib

    General Ceffri Kruz Müdafiə Kəşfiyyat Agentliyinin rəhbəri vəzifəsindən azad edilib

    Müdafiə Kəşfiyyat Agentliyində gözlənilməz dəyişiklik

    DIA direktoru vəzifəsindən azad edildi

    Müdafiə Kəşfiyyat Agentliyinin (DIA) direktoru general-leytenant Ceffri Kruse gözlənilmədən vəzifəsindən azad edilib. Bu barədə yüksək rütbəli müdafiə rəsmisi cümə günü məlumat verib. Rəsmi açıqlamada, “General-leytenant Kruse bundan sonra DIA direktoru vəzifəsində xidmət etməyəcək”, – deyə bildirilib.

    Christine Bordine direktor səlahiyyətlərini icra edəcək

    Agentliyin direktor müavini Kristin Bordine DIA direktorunun səlahiyyətlərini müvəqqəti olaraq icra edəcək. Bu barədə agentliyin sözçüsü məlumat yayıb. Konqresdəki kəşfiyyat komitəsi rəhbərləri DIA rəhbərinin vəzifəsindən azad edilməsi barədə məlumatlandırılıb, lakin bu qərarın səbəbi açıqlanmayıb.

    Senator Warnerdən administrasiyaya tənqid

    Senatın Kəşfiyyat üzrə Seçmə Komitəsinin vitse-sədri, Demokrat senator Mark Warner bu hadisəyə münasibət bildirərək, “Yüksək vəzifəli milli təhlükəsizlik rəsmisinin vəzifəsindən azad edilməsi, Tramp administrasiyasının kəşfiyyata ölkəmizin təhlükəsizliyi üçün bir vasitə kimi deyil, sədaqət testi kimi yanaşmaq təhlükəli vərdişini bir daha göstərir”, – deyib. Bu hadisə ABŞ-da siyasi dairələrdə geniş müzakirələrə səbəb olub.

    İranın nüvə proqramına dair qiymətləndirmə və administrasiyanın reaksiyası

    DIA, ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə qarşı həyata keçirdiyi hərbi zərbələrə dair ilkin qiymətləndirməni hazırlayan qurum olub. Qiymətləndirmədə bildirilirdi ki, zərbələr Tehranın nüvə proqramını bir neçə ay geri salıb. Məlumatlara görə, İranın zənginləşdirilmiş uran ehtiyatının bir hissəsi zərbələrdən əvvəl başqa yerə köçürülmüşdü. ABŞ prezidenti Donald Tramp zərbələrdən sonra xalqa müraciətində “İranın nüvə zənginləşdirmə obyektlərinin tamamilə məhv edildiyini” və ABŞ zərbələrinin İranın nüvə proqramını “əsasən onilliklər” geri saldığını bildirmişdi. Bu açıqlama ilə DIA-nın qiymətləndirməsi arasında ziddiyyət yaranıb.

    DIA əməkdaşları arasında narahatlıq

    Krusenin vəzifədən azad edilməsi DIA əməkdaşları arasında şok effekti yaradıb. DIA əməkdaşlarından biri bu barədə həmkarları ilə danışdıqlarını və onların bu xəbərə mənfi reaksiya verdiyini bildirib. Başqa bir əməkdaş isə, “Əgər o, vəzifədən azad edilirsə, iş yeri administrasiyaya olan inamını daha da itirəcək. Artıq şəhər salonlarında onların işinin siyasiləşdirilməsi ilə bağlı geniş və açıq şəkildə ifadə edilən narahatlıq var”, – deyib. Bu hadisə sələfi casus qurumda dərin təsir buraxıb.

    24 saat

  • Putin-Netanyahu telefon danışığı: Suriyada sabitliyə vurğu

    Putin-Netanyahu telefon danışığı: Suriyada sabitliyə vurğu

    Kreml Sarayından verilən məlumata əsasən, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu arasında telefon danışığı baş tutub.

    Orta Şərqdəki Vəziyyətin Müzakirəsi

    Görüş zamanı Orta Şərq regionundakı cari vəziyyət ətraflı şəkildə istişarə edilib. Rusiya tərəfi regionda yaranmış bütün problemlərin yalnız sülh yolu ilə həll edilməsinin tərəfdarı olduğunu bir daha bəyan edib.

    Suriya Məsələsi Vurğulandı

    Prezident Putin Suriyanın birliyinə, suverenliyinə və ərazi bütövlüyünü dəstəkləməyin vacibliyini xüsusi vurğulayıb. O, ölkədəki bütün etnik və dini qrupların qanuni hüquq və maraqlarına hörmət göstərilməklə daxili siyasi sabitliyin gücləndirilməsinin əhəmiyyətini diqqətə çatdırıb.

    İran Nüvə Proqramı Gündəmdə

    Tərəflər İran ətrafındakı vəziyyətə də toxunublar. Rusiya, İranın nüvə proqramı ilə bağlı yaranmış məsələyə danışıqlar yolu ilə həll tapılması üçün əlindən gələni etməyə hazır olduğunu bildirib. Putin və Netanyahu beynəlxalq və ikitərəfli gündəmdəki məsələlər üzrə dialoqun davam etdirilməsi barədə razılığa gəliblər.

    24 saat

  • Fransa xarici işlər naziri “Face the Nation”da çıxış edib

    Fransa xarici işlər naziri “Face the Nation”da çıxış edib

    Qəzzada humanitar böhran və iki dövlətli həll yolu müzakirəsi

    Fransa Xarici İşlər Naziri Jan-Noel Barrot “Face the Nation” proqramında Qəzzada yaşanan son hadisələri və iki dövlətli həll yolu ilə bağlı aparılan diplomatik səyləri şərh edib.

    Qəzzada humanitar fəlakət

    Barrot Qəzzada baş verənlərin dəhşətli olduğunu və bölgənin tam bir fəlakət ərəfəsində olduğunu vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, Fransanın 52 tonluq humanitar yardımı hazırda Misirin Əl-Ariş şəhərində, Qəzzadan bir neçə kilometr aralıda gözləyir. Fransa hökuməti İsrailin Qəzza səmasını açmaq təklifindən istifadə edərək yardımların çatdırılması üçün bütün variantları araşdırır və humanitar yardımların maneəsiz və geniş şəkildə çatdırılmasına çağırır.

    Nazir Barrot Avropa Birliyi ilə birlikdə İsrail hökuməti ilə sərt müzakirələr apardıqlarını, lakin ilk öhdəliklərin hələ yerinə yetirilmədiyini bildirib. Avropa Komissiyası yaxın günlərdə gözləntilərini açıqlayacaq. Fransanın tələbləri arasında İsrailin Qəzzada humanitar yardım paylanması zamanı qan tökülməsinə səbəb olan “Qəzza Humanitar Fondu”nun fəaliyyətini dayandırması, Fələstin Administrasiyasına olan 2 milyard avro borcunu ödəməsi və maliyyə blokadasını aradan qaldırması var. Həmçinin, İsrailin Qərb Sahilini iki hissəyə bölə biləcək və iki dövlətli həll yolunun yaranmasına mane olacaq E1 layihəsi dayandırılmalıdır.

    İki dövlətli həll yolunun bərpası

    Barrot Fransanın sentyabr ayında BMT-də Fələstin dövlətini rəsmən tanıyacağını açıqlayıb. Bu qərar ABŞ tərəfindən tənqidlə qarşılanıb. Dövlət katibi Rubio bu addımı “ehtiyatsız” adlandıraraq HƏMAS-ın təbliğatına xidmət etdiyini, sülhü geriyə atdığını və 7 oktyabr qurbanlarına “şillə” olduğunu bildirib.

    Nazir Barrotun fikrincə, Prezident Makronun bu qərarı qəbul etməsinin səbəbi siyasi prosesi, iki dövlətli həll yolu prosesini yenidən başlatmaq zərurəti idi. Bu proses hazırda hər zamankından daha çox təhlükə altındadır. Nyu-Yorkda keçiriləcək konfrans mühüm əhəmiyyət kəsb edir, çünki Fransa Fələstini tanımaqla Səudiyyə Ərəbistanı ilə birlikdə bütün maraqlı tərəflərdən, o cümlədən Fələstin Administrasiyası prezidenti və ərəb ölkələrindən İsrail üçün təhlükəsizlik zəmanətləri daxil olmaqla, iki dövlətli həll yolu lehinə tarixi öhdəliklər toplamağa nail olub.

    Barrot vurğulayıb ki, regionda sülh və sabitliyi bərpa etməyin yeganə yolu İsrail və Fələstin dövlətlərinin yanaşı yaşamasıdır. Fransa Fələstin Administrasiyasının liderini 7 oktyabr hadisəsini terror aktı kimi tanımağa, HƏMAS-ın tərksilah edilməsinə çağırmağa, Fələstin Administrasiyasının dərin islahatlarına və bir il ərzində seçkilərə getməyə çağırmaqla, ərəb ölkələrini ilk dəfə HƏMAS-ı pisləməyə və onun tərksilah edilməsinə çağırmaqla siyasi həll üçün şərait yaradır.

    İranın nüvə proqramı

    Barrot ABŞ və İsrailin İrana hücumundan sonra Fransanın İran hökuməti ilə İranın nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlar apardığını bildirib. O, İranın gizli şəkildə nüvə silahı əldə etməsinin narahatlıq doğurduğunu qeyd edib. Fransa, Almaniya və İngiltərə İranın nüvə silahına sahib ola bilməyəcəyi mövqeyindədir və son aylarda İran rəhbərliyi ilə sıx əlaqələr quraraq gözləntilərini ifadə ediblər.

    Barrot əlavə edib ki, yay sonuna qədər İranla yeni və möhkəm bir razılaşma əldə olunmazsa, Fransa, Almaniya və İngiltərə 10 il əvvəl İranla imzalanmış nüvə razılaşması zamanı ləğv edilmiş qlobal embarqoları (silah, nüvə avadanlığı və bank embarqoları) təkrar tətbiq etməkdən başqa çarələri qalmayacaq.

    sələfi

    24 saat

  • İran XİN: Nüvə zənginləşdirmə davam edəcək, danışıqlara hazırıq

    İran XİN: Nüvə zənginləşdirmə davam edəcək, danışıqlara hazırıq

    İran: Nüvə Proqramı Milli Qürur Məsələsidir

    İranın Xarici İşlər Naziri Abbas Əraqçi, ötən ay ABŞ və İsrailin hava zərbələri nəticəsində ciddi zərər görən uranium zənginləşdirmə proqramından Tehranın imtina edə bilməyəcəyini bildirib.

    Əraqçi bazar ertəsi günü ABŞ-ın “Fox News” telekanalına verdiyi müsahibədə deyib: “Proqram hazırda dayanıb, çünki zərərlər həqiqətən də ciddidir. Lakin biz uranium zənginləşdirmə prosesindən imtina edə bilmərik, çünki bu, alimlərimizin nailiyyətidir və indiki dövrdə daha çox milli qürur məsələsidir.”

    ABŞ İlə Danışıqlara Hazırlıq

    Müsahibənin əvvəlində Əraqçi İranın ABŞ ilə danışıqlara açıq olduğunu, lakin “hələlik” birbaşa görüşlərin olmayacağını vurğulayıb. O əlavə edib: “Əgər onlar ‘qazan-qazan’ həlli ilə gəlirlərsə, mən onlarla əməkdaşlığa hazıram.”

    Nazir, “İranın nüvə proqramının dinc xarakterli olduğunu və əbədi olaraq dinc qalacağını, İranın heç vaxt nüvə silahına sahib olmayacağını sübut etmək üçün lazım olan hər cür etimad quruculuğu tədbirinə hazırıq. Bunun müqabilində isə sanksiyaların ləğvini gözləyirik,” deyib. “Birləşmiş Ştatlara mesajım budur ki, İranın nüvə proqramı üçün danışıqlar yolu ilə həllə gedək.”

    Əraqçinin bu şərhləri ABŞ Prezidenti Donald Trampın yaxından izlədiyi məlum olan “Fox News” telekanalında yayımlanan 16 dəqiqəlik müsahibənin bir hissəsi idi. “Nüvə proqramımız üçün danışıqlar yolu ilə həll mövcuddur. Biz bunu keçmişdə bir dəfə etmişik. Yenə də etməyə hazırıq,” o qeyd edib.

    Keçmiş Danışıqlar və Zərbələrin Təsiri

    Tehran və Vaşinqton bu ilin əvvəlində nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlar aparırdılar. Bu, Trampın 2015-ci ildə Tehranın bir neçə dünya gücü ilə imzaladığı Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planından (JCPOA) ABŞ-ı çıxarmasından yeddi il sonra idi. Sazişə əsasən, İran sanksiyaların ləğvi müqabilində ölkənin nüvə obyektlərini hərtərəfli beynəlxalq yoxlamaya açmışdı.

    Trampın sazişdən çıxmaq qərarı İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun İranı “gizli nüvə proqramı” izləməkdə ittiham etməsindən sonra gəldi. İran uzun müddətdir ki, uranium zənginləşdirmə proqramının sırf mülki məqsədlər üçün olduğunu iddia edir.

    ABŞ və İran may ayında yeni bir razılaşma əldə etmək üçün danışıqlar apardılar, lakin İsrailin iyunun 13-də İranın hərbi və nüvə obyektlərinə sürpriz bombardman reydləri ilə bu danışıqlar dayandı. İranda 900-dən çox, İsraildə isə ən azı 28 nəfər həlak oldu. İyunun 24-də atəşkəs əldə edildi.

    ABŞ da İsraillə birlikdə İranın nüvə obyektlərinə hücum etdi. Pentaqon daha sonra bildirib ki, bu zərbələr ölkənin nüvə proqramını bir-iki il geri salıb.

    BAEA ilə Əməkdaşlıq və Gələcək Danışıqlar

    Əraqçi bazar ertəsi günü deyib ki, İran Atom Enerjisi Təşkilatı hücumların ölkənin zənginləşdirilmiş materialına necə təsir etdiyini hələ də qiymətləndirir və tapıntılarını tezliklə Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinə (BAEA) bildirəcəklərini əlavə edib. O, BAEA-nın müfəttiş göndərmək üçün hər hansı bir tələbinin “diqqətlə nəzərdən keçiriləcəyini” bildirib. Əraqçi həmçinin, “Agentliklə əməkdaşlığımızı dayandırmamışıq,” deyə iddia edib.

    İran Prezidenti Məsud Pezeşkian bu ayın əvvəlində BAEA ilə əməkdaşlığı dayandıran qanunu imzaladıqdan sonra BAEA müfəttişləri İranı tərk etdilər. Tehran BAEA-nı və onun rəhbəri Rafael Qrossini iyunun 12-də BAEA şurasının Tehranı nüvə öhdəliklərinə əməl etməməkdə ittiham edən qətnaməsinə görə sərt şəkildə tənqid etmişdi. İranlı rəsmilər qətnamənin İsrailin iyunun 13-də başlayan və 12 gün davam edən hücumlarını başlatmaq üçün istifadə etdiyi “bəhanələr” arasında olduğunu bildiriblər.

    Bazar ertəsi günü jurnalistlərə danışan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının baş katibinin sözçüsü Stefan Düjarrik, cümə günü Türkiyədə İran, Fransa, Almaniya və Böyük Britaniya arasında keçiriləcək danışıqlara istinad edərək, BMT-nin “Avropalılar və İranlılar arasında yenilənmiş dialoqu” alqışladığını deyib.

    Keçmiş JCPOA sazişinin Avropalı tərəfləri Tehranın danışıqları bərpa etməməsinin İrana qarşı beynəlxalq sanksiyaların yenidən tətbiq edilməsinə səbəb olacağını bildiriblər.

    24 saat

  • Moskvadan Tramp Şərhləri: AB Və NATO Təzyiqi

    Moskvadan Tramp Şərhləri: AB Və NATO Təzyiqi

    Rusiya Xarici İşlər Nazirliyindən verilən açıqlamaya əsasən, nazir Lavrov Çinin Tyançin şəhərində keçirilən Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) Xarici İşlər Nazirləri Şurasının iclasında iştirak edib. İclasdan sonra jurnalistlərin suallarını cavablandıran Lavrov, ABŞ prezidenti Donald Trampın “Rusiyanın 50 gün ərzində Ukrayna ilə razılığa gələ bilməməsi halında vergiləri yüz faiz artıracağı” barədə bəyanatını şərh edib.

    ABŞ Prezidenti Trampın Bəyanatları

    Lavrov bildirib ki, onlar ABŞ prezidenti Donald Trampın 50 günlük müddətlə bağlı bəyanatının arxasında nə olduğunu anlamaq istəyirlər. O, əvvəllər 24 saat, daha sonra 100 günlük müddətlərin də qeyd edildiyini xatırladıb. Lavrov qeyd edib ki, Vaşinqtonun bu addımlarının əsasını dərk etmək əhəmiyyətlidir.

    NATO və Aİ-nin Təzyiqi

    Lavrov NATO və Avropa İttifaqının (Aİ) ABŞ rəhbərliyinə təsir etdiyini vurğulayıb. O qeyd edib ki, ABŞ prezidenti Donald Trampın Aİ və NATO rəhbərliyinin böyük, hətta əxlaqsız təzyiqlərinə məruz qaldığı aydındır. NATO və Aİ Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskinin tələblərini dəstəkləyir və ona müasir silahlar verməyə davam edir. Lavrov, Aİ-nin Rusiyaya qarşı tətbiq etdiyi sanksiyaların ilk növbədə Avropa iqtisadiyyatına zərər verdiyini xüsusi vurğulayıb. O, ABŞ-ı da sanksiya zəncirinə cəlb etməyə cəhd edildiyini bildirib. ABŞ prezidenti Donald Trampın Avropanın bunun bədəlini ödəyəcəyini açıq şəkildə qeyd etdiyini deyən Lavrov, Rusiyaya qarşı çoxsaylı sanksiyalar tətbiq olunsa da, onların öhdəsindən gəldiklərini və gələcəklərinə əmin olduqlarını bildirib.

    Rusiyanın Milli Maraqları

    Rusiyanın öz maraqları istiqamətində hərəkət etdiyini vurğulayan Lavrov, ölkələrinin milli maraqlarını və təhlükəsizliyini təhlükəyə atacaq şəkildə heç vaxt hərəkət etmədiklərini bildirib. O əlavə edib ki, Ukraynadakı xüsusi hərbi əməliyyatın məqsədi məhz bundan ibarətdir: NATO-nun illərdir sərhədlərində yaratdığı təhdidlər aradan qaldırılmalıdır. Moskva bu barədə dəfələrlə xəbərdarlıq etsə də, təəssüf ki, bunlar nəzərə alınmayıb.

    İstanbul Formatındakı Danışıqlar

    Lavrov, Ukrayna tərəfinin “İstanbul formatındakı danışıqların etibarlılığını itirdiyi” barədə bəyanatlarına toxunaraq bildirib ki, əgər Kiyev rəsmiləri belə düşünürlərsə, bu, onların öz vətəndaşlarına hörmət etmədiklərini və razılaşmaq istəmədiklərini göstərir. O qeyd edib ki, Ukrayna tərəfi üçüncü raund danışıqların keçirilməsi məsələsini açıqlamalarında qeyd etməyib. Avropalı liderlərin Kiyevin Rusiya ilə danışıqlar aparmasını qadağan etdiyini vurğulayan Lavrov, İstanbul formatının etibarlılığını itirmədiyini bildirib. O əlavə edib ki, Moskva dövlət başçısının müəyyən etdiyi plana uyğun hərəkət edir. Bu plan, Rusiyanın təhlükəsizlik sahəsindəki qanuni maraqlarının və Ukraynada rus və rusdilli vətəndaşların hüquqlarının təmin edilməsini nəzərdə tutur. Lavrov həm Rusiya, həm də Ukraynanın bir-birinə sülh sazişi layihələri təqdim etdiyini, lakin bunların bir-birinə zidd olduğunu vurğulayıb. Buna baxmayaraq, o, ziddiyyətli yanaşmalara rəğmən həmişə dialoq üçün imkan olduğunu bildirib.

    İranın Nüvə Proqramı

    Lavrov, iranlı həmkarı Abbas Ərakçi ilə görüşündə İranın nüvə proqramı ətrafında yaranmış böhranı müzakirə etdiklərini qeyd edib. O bildirib ki, İranın uzun illər əvvəl qəbul etdiyi qərarlara hörmət edilərək, böhranın siyasi və

    diplomatik vasitələrlə sülh yolu ilə həllinə nail olmaq üçün realist yanaşmalar nəzərdən keçirilib.

    Lavrov, İranın daha əvvəl nüvə silahına sahib olma fikrindən rəsmi olaraq imtina etdiyini vurğulayıb. O əlavə edib ki, Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) mütəxəssisləri daxil heç kim bunun əksini təsdiq edən sübutlar təqdim etməyib. Lavrov, İranın zənginləşdirilmiş uranla bağlı hüquqlarının pozulmaması lazım olduğunu vurğulayıb və bu barədə atıla biləcək addımları iranlı rəsmilərlə təmaslarda müzakirə etməyə davam edəcəklərini qeyd edib. Həmçinin, Lavrov İran tərəfinin ABŞ və İsrail hücumlarında dağılmış infrastrukturun yenidən qurulması üçün ŞƏT ölkələrindən dəstək tələb etmədiyini bildirib.

    24 saat

  • İran MAQATE-yə şərt qoydu: Nüvə danışıqları üçün ikili standartlara son

    İran MAQATE-yə şərt qoydu: Nüvə danışıqları üçün ikili standartlara son

    Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi ilə Əməkdaşlığın Şərtləri

    İran prezidenti Masud Pezeşkian, ölkəsinin nüvə proqramı ilə bağlı əməkdaşlığın bərpa olunması üçün Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyini (BAEA) “ikili standartlara” son qoymağa çağırıb. Bu xəbərdarlıq, İsrail və ABŞ-ın keçən ay İranın nüvə obyektlərinə endirdiyi zərbələr, habelə BAEA-nın bu hücumları qınamaqdan imtina etməsi fonunda yaranan kəskin etimadsızlıqdan sonra səsləndirilib. İran dövlət mediasının verdiyi məlumata görə, Prezident Pezeşkian cümə axşamı Avropa Şurasının sədri Antonio Koşta ilə telefon danışığında bildirib ki, “İranın Agentliklə əməkdaşlığının davam etməsi, sonuncunun nüvə dosyesi ilə bağlı ikili standartlarını düzəltməsindən asılıdır.” Pezeşkian, həmçinin “İrana qarşı hər hansı təkrarlanan təcavüzün daha qətiyyətli və təəssüf doğuracaq cavabla qarşılanacağını” vurğulayıb.

    İranın nüvə proqramı ətrafında Gərginlik və Atəşkəs

    Tehran ilə Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi arasında münasibətlər iyunun ortalarından, İsrailin İrana qarşı hava hücumları zamanı hərbi və nüvə obyektlərinə, eləcə də bir sıra mülki ərazilərə zərbələr endirməsindən sonra kəskin şəkildə pisləşib. Bu hücumların ardınca ABŞ da nüfuzedici bombalardan istifadə edərək hava reydləri həyata keçirib. İran cavab olaraq İsrailə raket və dronlarla hücum edib ki, bu da 12 günlük münaqişəyə səbəb olub. İranın Qatardakı ABŞ bazasına raket hücumu, ABŞ prezidenti Donald Tramp tərəfindən kövrək atəşkəsin elan edilməsindən əvvəlki son addım idi. Ötən həftə Prezident Pezeşkian, İranın BAEA ilə əməkdaşlığını dayandıran bir qanunu imzalayıb. Agentlik, sonuncu müfəttişlərinin ölkəni tərk edərək Vyana şəhərindəki baş qərargahına qayıtdığını təsdiqləyib. BAEA, əməkdaşlarının münaqişə boyu Tehranda qaldığını və monitorinq işlərini “ən qısa zamanda” bərpa etmək niyyətində olduğunu bildirib.

    Müfəttişlərin Çıxarılması və Beynəlxalq Təpkilər

    BAEA-nın baş direktoru Rafael Qrossi, İranla danışıqları “əsas prioritet” kimi qiymətləndirsə də, Agentliyin hücumlardan sonra İran obyektlərinə çıxışının olmadığını etiraf edib. Tehran BAEA-nı, bombalamadan cəmi bir gün əvvəl – iyunun 12-də – İranı nüvə öhdəliklərini pozmaqda ittiham edən bir qətnamə qəbul etməklə hücumları mümkün etməkdə günahlandırıb. İran öz nüvə proqramının sülh məqsədi daşıdığını və nüvə silahı əldə etməyə çalışmadığını bildirir. Lakin Agentliyin qərəzsiz fəaliyyətinə artıq etibar etmədiyini açıq şəkildə ifadə edib. Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsinin imzaçısı olmasına baxmayaraq, İran BAEA-nın ABŞ və İsrailin hücumlarını qınamaqda uğursuz olduğunu və əvəzində Qərb təzyiqləri ilə eyniləşməyi seçdiyini israr edir. ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Tammi Brüs Tehranın BAEA ilə əməkdaşlığı dayandırmaq qərarını pisləyərək bunu “qəbuledilməz” adlandırıb və İranı “istiqamətini dəyişməyə və sülh və rifah yolunu seçməyə” çağırıb. O, “İranın nüvə silahı ola bilməz və olmayacaq” deyib. Həm ABŞ kəşfiyyatı, həm də Qrossi İranın nüvə bombası qurduğunu təsdiqləməyib. BRİKS blokunun liderləri bazar günü ABŞ və İsrailin iyun ayında İrana qarşı bombardmanlarını kəskin şəkildə pisləyərək, bunu beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulması adlandırıblar.

    24 saat

  • Rusiya İranın zənginləşdirilmiş uran proqramına dəstək

    Rusiya İranın zənginləşdirilmiş uran proqramına dəstək

    Rio de Janeyroda, Braziliyanın ev sahibliyi ilə keçirilən 17-ci BRICS Liderlər Sammitindən sonra Rusiya Xarici İşlər Naziri Sergey Lavrov mətbuat konfransı keçirib.

    NATO-nun Genişlənməsi və Daxili Gərginliklər

    Toplantıda çıxış edən Lavrov, Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının (NATO) fəaliyyətlərinə toxunaraq qeyd edib ki, bu qurumun genişlənməsi heç kimə, o cümlədən öz üzvlərinə də fayda gətirməyib. O, NATO daxilindəki ixtilafların dərinləşdiyini və “gəmidə üsyan çıxa biləcəyini” vurğulayıb. Lavrovun sözlərinə görə, qəbul etdirilən ideologiyalarla deyil, öz milli maraqları əsasında hərəkət etmək istəyən ölkələrin sayı getdikcə artır.

    Fransanın Ukrayna böhranına yanaşmasına da toxunan Lavrov, Parisin Ukraynaya silah tədarükünü davam etdirərək Rusiyaya hücum etmək məsələsində ön sıralarda yer aldığını bildirib.

    UAEA və İran Nüvə Proqramı

    Lavrov, İranın Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (UAEA) ilə yenidən əməkdaşlıq etməsi ehtimalını qiymətləndirərkən, bu agentliyin rəhbərliyinin İranla bağlı verdiyi qiymətləndirmələrin qeyri-müəyyən olduğunu və bu mövzuda məsuliyyət daşımalı olduğunu vurğulayıb. O, əlavə edib ki, agentlik bundan sonra bəzi üzv ölkələrin maraqlarını həyata keçirmək üçün istifadə olunacaq açıqlamalar verməməli və ona verilən səlahiyyətlərə ciddi şəkildə riayət edəcəyinə zəmanət verməlidir.

    ABŞ-ın daha əvvəl İran nüvə proqramından çıxdığını xatırladan Rusiya Xarici İşlər Naziri, bunun ardınca İranın zənginləşdirilmiş uranın məhdudlaşdırılması ilə bağlı heç bir öhdəliyinin qalmadığını qeyd edib. O bildirib ki, Rusiya bu sahədə nüvə enerji texnologiyası imkanlarına malikdir və bu texnologiyaları bölüşməyə hazırdır. Lavrovun təklifinə görə, zənginləşdirilmiş uranın artığı Rusiyaya gətirilərək emal edilə bilər, sonra isə nüvə enerji qurğularında istifadə üçün İrana geri qaytarıla bilər.

    BMT Təhlükəsizlik Şurasının İslahatı

    Lavrov, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının (BMT TŞ) genişləndirilməsi və BMT-nin islah edilməsi zərurətini vurğulayıb. O, Asiya, Afrika və Latın Amerikası ölkələrinin BMT TŞ-də təmsil olunması lazım olduğunu müdafiə edərək, Qərbin beynəlxalq arenada güc balansı baxımından layiq olduğundan daha çox yerə sahib olduğunu iddia edib.

    24 saat

  • İran yoxlamalara razı deyil, zənginləşdirmədən əl çəkməyib – Tramp

    İran yoxlamalara razı deyil, zənginləşdirmədən əl çəkməyib – Tramp

    ABŞ prezidenti Donald Tramp bildirib ki, İran nüvə təftişlərinə razılıq verməyib və uran zənginləşdirməsindən imtina etməyib. O, cümə günü “Air Force One” təyyarəsində jurnalistlərə açıqlamasında Tehrandakı İranın nüvə proqramının “daimi olaraq geri salındığına” inandığını, lakin İranın proqramı başqa yerdə yenidən başlaya biləcəyini qəbul edib.

    Tramp Ağ Evdə Müstəqillik Günü qeyd etməsindən sonra Nyu-Cersiyə səfəri zamanı qeyd edib ki, əgər İran nüvə proqramını yenidən aktivləşdirsə, bu, “fərqli bir yerdə başlanmalı olacaq və əgər başlasa, problem yaranacaq”. ABŞ prezidenti Tehranın nüvə proqramını bərpa etməsinə icazə verməyəcəyini vurğulayıb və İran rəsmilərinin onunla görüşmək istədiyini əlavə edib.

    Nüvə Müfəttişlərinin Geri Çəkilməsi və Gərginlik

    Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (BAEA) cümə günü nüvə müfəttişlərinin İrandan geri çəkildiyini açıqlayıb. Bu qərar ABŞ və İsrail tərəfindən bombardman edilən ölkənin nüvə obyektlərinə geri qayıtmaqla bağlı gərginliyin dərinləşdiyi bir vaxta təsadüf edir. ABŞ və İsrail İranın uranı nüvə silahı istehsal etmək üçün zənginləşdirdiyini iddia edir. Tehran isə illərdir nüvə proqramının yalnız mülki məqsədlərə xidmət etdiyini təkrarlayaraq nüvə bombası istehsal etmək istədiyini rədd edir. Nə ABŞ kəşfiyyatı, nə də BAEA-nın rəhbəri Rafael Qrossi Tehranın nüvə silahı istehsal etdiyinə dair heç bir sübut tapdıqlarını bildirməyiblər.

    Üç həftə əvvəl İsrail İslam Respublikası ilə 12 günlük müharibədə İranın nüvə obyektlərinə ilk hərbi zərbələrini endirib. İyunun 22-də isə ABŞ özünün sadiq müttəfiqi olan İsrailin tərəfində duraraq həmin obyektlərə kütləvi zərbələr endirib. Münaqişənin başlamasından bəri BAEA-nın nüvə müfəttişləri İranın obyektlərini yoxlaya bilmirlər, baxmayaraq ki, Qrossi bunu özünün əsas prioriteti adlandırıb. Qrossi, monitorinq və yoxlama işlərini mümkün qədər tez bərpa etmək üçün İranla danışıqlar aparmağın “həlledici əhəmiyyəti”ni vurğulayıb.

    İranın BAEA-ya Etimadsızlığı

    ABŞ və İsrail hücumlarından sonra Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsinə (NPT) hələ də sadiq olduğunu bildirən İran, Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinə qarşı artan etimadsızlığını açıq şəkildə nümayiş etdirib. Münaqişənin əvvəlindən İran rəsmiləri BAEA-nı kəskin tənqid ediblər. Onlar Agentliyi yalnız İsrail və ABŞ zərbələrini pisləmədiyi üçün deyil, həm də İsrailin hücumundan bir gün əvvəl, iyunun 12-də Tehranı nüvə öhdəliklərinə əməl etməməkdə ittiham edən qətnamə qəbul etdiyi üçün günahlandırıblar.

    Çərşənbə günü İran prezidenti Məsud Pezeşkian ölkəyə nüvə nəzarəti orqanı ilə əlaqələri kəsmək barədə əmr verib. Əməkdaşlığı dayandırmaq barədə qanun layihəsi artıq İran parlamentində qəbul edilmiş və Ölkənin Keşikçi Şurası tərəfindən təsdiqlənmişdi. Keşikçi Şurasının sözçüsü Hadi Tahan Nazif qərarın “İran İslam Respublikasının milli suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə tam hörmət” məqsədilə verildiyini bildirib.

    Qanun layihəsinin özündə, İran dövlət televiziyasının məlumatına görə, dayandırmanın “nüvə obyektlərinin və alimlərinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi də daxil olmaqla, müəyyən şərtlər yerinə yetirilənə qədər qüvvədə qalacağı” qeyd olunur. BAEA İranın hər hansı bir dayandırmanı rəsmi olaraq bildirmədiyini desə də, Agentliyin nüvə müfəttişlərinin İrana nə vaxt qayıda biləcəyi bəlli deyil.

    Nüvə Proqramına Zərərin Miqyası

    ABŞ hərbi zərbələrinin İranın üç uran zənginləşdirmə obyektini ya tamamilə dağıtdığını, ya da ciddi şəkildə zədələdiyini iddia edir. Lakin nüvə silahları səviyyəsinə yaxın 60 faiz saflığa qədər zənginləşdirilmiş 400 kiloqramdan çox hissəsi də daxil olmaqla, İranın doqquz ton zənginləşdirilmiş uranının taleyi daha az aydın olaraq qalır.

    24 saat

  • 12 günlük atəşkəsdən sonra ABŞ-dan İrana ilk sanksiyalar

    12 günlük atəşkəsdən sonra ABŞ-dan İrana ilk sanksiyalar

    Vaşinqton İrana Yeni Sanksiyalar Tətbiq Edir: Qaçaqmalçılıqda İttiham Edilən İş Adamı Hədəfdə

    ABŞ İsrail və İran arasında ötən ay qüvvəyə minən atəşkəsdən sonra Tehranın enerji sektoruna qarşı ilk cəza tədbirlərini elan edərək, İran nefti ixracına qarşı yeni sanksiyalar dalğası tətbiq edib. Cümə axşamı açıqlanan bu sanksiyaların hədəfində iraqlı iş adamı Səlim Əhməd Səid və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində qeydiyyatdan keçmiş şirkəti var. ABŞ rəsmiləri onları İran neftini İraq nefti ilə qarışdıraraq qaçaqmalçılıq yolu ilə daşımaqda ittiham edir.

    ABŞ Xəzinədarlığının rəhbəri Skott Bessent bəyanatında bildirib ki, “İranın davranışı onu tamamilə zəiflədib. Sülhü seçmək üçün hər cür imkanı olsa da, onun liderləri ekstremizmi seçiblər.” Bessent, “Xəzinədarlıq Tehranın gəlir mənbələrini hədəf almağa davam edəcək və rejiminin sabitliyi pozan fəaliyyətlərini maliyyələşdirən maliyyə resurslarına çıxışını məhdudlaşdırmaq üçün iqtisadi təzyiqi artıracaq,” deyə əlavə edib.

    Atəşkəs Sonrası Sanksiyaların Ləğvi Vədləri və Geriləmələr

    İyunun 24-də atəşkəs əldə edildikdən sonra ABŞ prezidenti Donald Tramp Çinin İran neftini ala biləcəyini qeyd edərək, Tehranın enerji ixracına qarşı sanksiyaların ləğv edilə biləcəyinə dair siqnal vermişdi. Lakin bu vəd qısa sürdü. Keçən həftə ABŞ prezidenti Tramp sosial media hesabında İranın Ali Rəhbəri Əli Xameneyinin İsrail üzərində qələbə qazandığını iddia edən bəyanatlarına cavab olaraq “sanksiyaların ləğvi ilə bağlı bütün işləri dərhal dayandırdığını” yazıb. ABŞ prezidenti həmçinin İsrailin Xameneyiyə sui-qəsd etməsinin qarşısını aldığını, bununla da onu “ÇOX DİABƏT VƏ ALÇAQ ÖLÜMDƏN” xilas etdiyini iddia edib. İsrailin Müdafiə naziri İsrail Kats isə İsrailin Xameneyini aradan qaldırmaq istədiyini, lakin “əməliyyat imkanının olmadığını” bildirmişdi.

    Hərbi Əməliyyatlar və İranın Nüvə Proqramı

    İsrail iyunun 13-də birbaşa provokasiya olmadan İrana qarşı hava zərbələri endirərək yüzlərlə iranlını, o cümlədən mülki vətəndaşları və yüksək rütbəli hərbi rəsmiləri öldürüb. ABŞ bu İsrail kampaniyasına qoşularaq İranın üç nüvə obyektini bombalayıb. İran isə buna cavab olaraq İsrailə raket zərbələri endirib və Qətərdə ABŞ əsgərlərinin yerləşdiyi aviabazaya hücum edib. Tramp ABŞ-ın hava hücumlarının İranın nüvə obyektlərini “darmadağın etdiyini” iddia edib. Çərşənbə günü Pentaqon ABŞ-ın bombardman əməliyyatının İranın nüvə proqramını bir-iki il geri atdığını bildirib. Lakin İranın yüksək zənginləşdirilmiş uran ehtiyatlarının harada olduğu hələ də bəlli deyil. Ötən ay ölkə, BMT-nin nüvə nəzarəti qurumu olan Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) ABŞ və İsrail hücumlarını qınamamasından sonra onunla əməkdaşlığı dayandırmaq barədə qanun qəbul edib. Bu addım ABŞ və bir sıra Avropa ölkələrinin tənqidlərinə səbəb olub.

    Diplomatik Gərginlik və Yanaşmalar

    Cümə axşamı İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü İsmayıl Bağayi, böhrana diplomatik həll tapmaq üçün Oman və Qətər vasitəsilə ABŞ-la dolayı təmasda olduğunu irəli sürüb. Bağayi Sky News-a açıqlamasında, “Diplomatiyadan sui-istifadə edilməməli və ya düşmənlərinə qarşı aldatma vasitəsi kimi, yaxud sadəcə psixoloji müharibə vasitəsi kimi istifadə edilməməlidir,” deyə vurğulayıb. O, Tehranın diplomatik səylərinin “xəyanətə uğradığını” hiss etdiyini əlavə edib. İsrail keçən ay müharibəyə başlamazdan bir neçə saat əvvəl Tramp ABŞ-ın diplomatiyaya sadiqliyini təkrarlamışdı. ABŞ-ın hücumlarından bir neçə gün əvvəl isə o, İran və Avropa gücləri arasında danışıqlara imkan vermək üçün iki həftə ərzində müharibəyə qoşulmaq barədə qərar verəcəyini bildirmişdi.

    24 saat