Hebron, işğal olunmuş İordan çayının qərb sahili – İsrailin Qəzza müharibəsində həlak olan 67,190-dan çox fələstinli arasında jurnalistlər və media işçiləri xüsusilə ağır itkilər veriblər. Jurnalistləri Müdafiə Komitəsinin məlumatına görə, müharibədə 184-dən çox jurnalist, o cümlədən Əl-Cəzirənin 10 əməkdaşı İsrail tərəfindən öldürülüb.
İşğal olunmuş İordan çayının qərb sahilindəki Fələstinli jurnalistlər Qəzzadakı həmkarlarının fədakarlığını yalnız uzaqdan izləyə bilirdilər. Lakin İsrailin işğal olunmuş Fələstin ərazilərində demək olar ki, hər gün həyata keçirdiyi reydlər nəticəsində onlar da öz çətinlikləri ilə üzləşiblər.
Qəzzadakı fələstinlilər atəşkəs razılaşması xəbərinə sevindiklərini ifadə edərkən, İordan çayının qərb sahilinin cənubundakı Hebronda jurnalistlər yəhudilərin Sukkot bayramı səbəbilə yəhudi israillilərin axını nəticəsində fələstinlilərin şəhərin böyük hissələrində hərəkətinin necə məhdudlaşdırıldığını sənədləşdirirdilər.
Fələstinlilərin hərəkətinin məhdudlaşdırıldığı ərazilər arasında Hebronun mərkəzində yerləşən və Patriarxlar Mağarası kimi də tanınan İbrahimi Məscidi də var.
Jurnalistlər İsrailin yol bağlamalarında hərəkət edərkən, iki illik müharibənin gətirdiyi məcburi köçkünlük, aclıq və itkilərə dözmək məcburiyyətində qalan Qəzzadakı həmkarlarına öz mesajlarını göndərirdilər.
Mamoun Wazwaz, fotojurnalist
“Hamınıza min rəhmət və bərəkət olsun – beynəlxalq agentliklərdə, televiziya kanallarında, veb saytlarda, radio stansiyalarında və sahədə işləyənlərə. Siz hər şeyi verdiniz və misilsiz qurbanlar verdiniz. Dua edirəm ki, iki illik cəhənnəmdən sonra əziyyətləriniz bitsin və bir daha heç vaxt müharibə yaşamayasınız. Sizin mesajınız tarixin ən müqəddəs və güclü mesajı idi. Siz həqiqəti çatdırdığınız üçün dünyanı lərzəyə gətirdiniz. Heç kim sizin etdiyinizi edə bilməzdi.
Ölənlərin psixoloji və emosional təsiri heç vaxt silinməyəcək. Əl-Cəzirə Qəzza bürosunun rəisi Vael Dahduh oğlunun cəsədi üzərində durarkən “Onlar bizdən övladlarımız vasitəsilə qisas aldılar” dediyi zaman, o sözlərin qəlbimi necə kəsdiyini hiss etdim. Kadrlara televiziyada baxarkən göz yaşlarıma hakim ola bilmədim. Təsəvvür edin, bunu onunla birlikdə yaşayan həmkarları necə hiss etmiş olmalıdılar.
Biz Hebronda İsrail işğal qüvvələri ilə daimi təmasda yaşayırıq – tez-tez basqınlar və hərbi nəzarət-buraxılış məntəqələri olur. 2023-cü il oktyabrın 7-dən sonra Qəzza müharibəsi başlayandan sonra qarşıdurmalar və toqquşmalar şiddətli idi.
Onlar bizi neytral müşahidəçi kimi deyil, müharibənin bir hissəsi kimi qəbul etdilər və bizimlə mübarizə aparmaq üçün hər cür vasitədən istifadə etdilər. Bir çox hallarda ailəmlə sanki sonuncu dəfə imiş kimi sağollaşırdım.”
Malak al-Atrash, jurnalist
“Siz Qəzza müharibəsindəki Fələstinli jurnalistlər öz xalqınız və vətəniniz üçün canınızı fəda etdiniz. Siz həqiqəti, əzabları və Qəzza xalqına qarşı törədilən cinayətləri çatdırmaq üçün hər şeyi riskə atdınız. Hər dəfə sizlərdən biri öldürüldükdə, sanki özüm də kimisə itirmişəm – sanki yaralanan və ya həbs olunan mən idim.
Siz mesajı son nəfəsinizə qədər daşıdınız və heç vaxt dayanmadınız. Siz bizə sizin və sizdən əvvəlki nəsillərin başladığı yolu davam etdirməyə ilham verirsiniz. Hər foto, hər çəkiliş, müharibənin saysız-hesabsız üzlərini dünyanın görməsi üçün əbədiləşdirdiyiniz hər an üçün sizə təşəkkür edirik.
Müharibə məcburi köçkünlük demək idi. Müharibə aclıq demək idi. Müharibə hərbçilər tərəfindən hədəf alınmaq demək idi. Müharibə təhsilin dayandırılması demək idi. Sizin işiniz vasitəsilə dünya bunların hamısını gördü.”
Raed al-Sharif, jurnalist
“Bu gün atəşkəs elan edildikdən sonra hisslərim qarışıqdır. Biz İordan çayının qərb sahilində Qəzzada baş verən hər şeyi izləyirdik, orada yüzlərlə jurnalist öldürüldü və ya yaralandı, bəziləri əzalarını itirdi. Baş verənlər əsl cinayət, soyqırım idi. Fələstinli jurnalistlər xüsusilə hədəf alındılar, çünki işğal Qəzza müharibəsi haqqında xəbərlərin çıxmasını istəmir.
Açığı, bir fələstinli jurnalist kimi özümü utanclı hiss edirəm. İordan çayının qərb sahilindəki fədakarlıqlarımız Qəzzadakı həmkarlarımızın yaşadıqlarının dənizdəki bir damlasına belə çatmır. Onlar öz həyatlarını və bədənlərini – ən qiymətli qurbanı təqdim etdilər.
Bizim, Fələstinli jurnalistlərin vəzifəmiz məzlum xalqımızın səsini daşımaq və bu yolu davam etdirməkdir. Mənə ən çox təsir edənlər şəhid həmkarlarımız – əl-Ğadın operatoru Yazan əl-Züveydi, Əl-Cəzirənin Ənəs əl-Şərif və Məhəmməd Qreyqeh kimi şəxslərdir. Nidal əl-Vahidi isə 2023-cü il oktyabrın 7-dən bəri itkindir – onun həbsdə, şəhid, yoxsa yaralı olduğunu bilmirik. Bu yoxluq dərin ağrı verir – o, varlıqdan silindi.”