Qırmızı dənizdə gəmilərə Husi hücumları can itkilərinə səbəb olur
Qırmızı dənizdə Liberiya bayrağı altında üzən Yunanıstana məxsus “Eternity C” yük gəmisinə qarşı həyata keçirilən şübhəli Husi hücumları nəticəsində üç dənizçi həlak olub, iki nəfər isə yaralanıb. Bu barədə Avropa Birliyi dəniz qüvvələri məlumat yayıb. Hadisə bazar ertəsi gecəsi baş verib və Yəmən qrupunun bazar günü eyni marşrutda başqa bir gəmiyə hücum etdiyini iddia etməsindən sonra qeydə alınıb. Husi qrupu bu son hücumu hələ rəsmən öz üzərinə götürməsə də, ABŞ-ın Yəməndəki Səfirliyi və AB dəniz qüvvələri məsuliyyəti onların üzərinə qoyub.
ABŞ Səfirliyi çərşənbə axşamı verdiyi bəyanatda, Husilərin “insan həyatına açıq-aşkar hörmətsizlik göstərdiyini və regionda naviqasiya azadlığını pozduğunu” vurğulayıb. Səfirliyin açıqlamasında qeyd olunub ki, “günahsız dənizçilərin qəsdən öldürülməsi Husilərin əsl simasını ortaya qoyur və onların təcridini daha da artıracaq”. Husilər isə iddia edirlər ki, İsraillə əlaqəli gəmiləri hədəf almaları, İsrail ordusunun Qəzzaya qarşı hücumlarını dayandırması üçün təzyiq kampaniyasının bir hissəsidir. Hüquq müdafiəçiləri bu kampaniyanı
soyqırım
kimi təsvir edirlər.
Hədəf İsraillə əlaqəli gəmilərdir
Bazar günü “Magic Seas” adlı gəmiyə edilən hücumdan sonra Husilər bəyan ediblər ki, İsraillə əlaqəli şirkətlərə məxsus gəmilər “legitim hədəfdir”. Qrup açıqlamasında bildirib: “Əməliyyatlarımız Qəzzaya qarşı təcavüz dayandırılana və blokada qaldırılana qədər işğal olunmuş Fələstindəki İsrail qurumunu hədəf almağa, eləcə də Qırmızı dənizdə və Ərəb dənizində İsrail naviqasiyasının qarşısını almağa və Umm əl-Raşraş (Eylat) limanının fəaliyyətini pozmağa davam edəcək”.
Bu ikiqat hücum Qırmızı dənizdə gəmilərə qarşı əvvəlki hücumların yenidən başlandığını göstərir və su yolunu təhdid edən yeni bir silahlı kampaniyanın başlanğıcı ola bilər. Qeyd edək ki, son həftələrdə bu marşrutda gəmi hərəkəti artmışdı. İsrailin ən böyük ticarət tərəfdaşı olan Avropa Birliyi bazar günü baş verən hücumu qınayıb. Birliyin bəyanatında deyilir: “Bu, 2025-ci ildə ticarət gəmisinə qarşı ilk belə hücumdur və region və dünya üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən su yolunda dəniz təhlükəsizliyini təhlükəyə atan ciddi bir eskalasiyadır.” AB bu hücumların “birbaşa olaraq regional sülh və sabitliyə, qlobal ticarətə və naviqasiya azadlığına təhdid yaratdığını” bildirib və bu əməliyyatların “Yəməndəki onsuz da ağır humanitar vəziyyətə mənfi təsir edə biləcəyini” vurğulayaraq, onların dərhal dayandırılmasını tələb edib.
Gərginliyin artması və beynəlxalq reaksiyalar
İki Husi hücumları və bazar ertəsi səhər İsrailin üç Yəmən limanına endirdiyi hava zərbələri gəmiçiliyə qarşı yenilənmiş kampaniya ilə bağlı narahatlıqları artırıb. Bu vəziyyət ABŞ və Qərb qüvvələrinin yenidən münaqişəyə cəlb olunmasına səbəb ola bilər. ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası bu ilin əvvəlində Yəməndə intensiv bombardman kampaniyasına başlamışdı, lakin may ayında Vaşinqton və Husilər arasında atəşkəs razılaşması əldə edilmiş, Yəmən qrupu ABŞ gəmilərinə qarşı hücumları dayandırmağa razılaşmışdı.
Bu gərginlik İsrail və Həmas arasında mümkün atəşkəsin qeyri-müəyyən vəziyyətdə olduğu və İranın iyun ayında İsraillə müharibəsindən sonra nüvə proqramı ilə bağlı danışıqları bərpa edib-etməməsi barədə düşündüyü bir vaxta təsadüf edir. 2023-cü ilin noyabrından 2025-ci ilin yanvarına qədər Husilər 100-dən çox ticarət gəmisini raket və dronlarla hədəf alaraq, onlardan ikisini batırmış və dörd dənizçini öldürmüşdülər. Onların kampaniyası adətən illik 1 trilyon dollarlıq mal dövriyyəsinin həyata keçdiyi Qırmızı dəniz dəhlizində ticarət axınını əhəmiyyətli dərəcədə azaltmışdı. Son həftələrdə Qırmızı dənizdəki gəmi hərəkəti, normal səviyyədən aşağı olsa da, artım göstərmişdi.
24 saat
