Tag: israil

  • Hamaneyə sui-qəsd: Time-dan gözlənilməz xəbər

    Hamaneyə sui-qəsd: Time-dan gözlənilməz xəbər

    ABŞ-ın aparıcı nəşrlərindən olan Time jurnalı, iyunun 19-da işıq üzü görən sayında İranın dini lideri Ayetullah Əli Xameneyinin üzünün bir hissəsi cırılmış şəkildə təqdim etdiyi üz qabığı ilə oxucuların diqqətini çəkib. Jurnalın “The New Middle East” (Yeni Yaxın Şərq) başlıqlı üz qabığı xüsusilə sosial şəbəkələrdə geniş əks-səda doğurub.

    Time Jurnalının Mübahisəli Üz Qabığı

    Time jurnalı iyunun 19-da işıq üzü görən sayında İranın dini lideri Ayetullah Əli Xameneyinin üzünün bir hissəsi cırılmış şəkildə yer aldığı üz qabığı ilə oxucuların qarşısına çıxdı. Jurnalın “The New Middle East” (Yeni Yaxın Şərq) başlıqlı üz qabığı, xüsusilə sosial şəbəkələrdə böyük əks-səda doğurdu və geniş müzakirələrə səbəb oldu.

    Əvvəlki Nümunələr və Paralellər

    Bu üz qabığının yayımlanmasından sonra sosial media istifadəçiləri Time jurnalının keçmiş illərdəki oxşar saylarını xatırladıblar. Məsələn, 2003-cü ildə ABŞ-ın İraqı işğalından əvvəl jurnal Səddam Hüseynin posterinin rəngləndiyi bir görüntü ilə “Səddamdan Sonra Həyat” manşeti ilə çıxış etmişdi. 2011-ci ildə isə Time jurnalı Müəmmər Qəddafinin üzünün yarısının silindiyi bir vizual ilə “Qəddafidən Sonra Dünya” başlığına yer vermişdi.

    Kəşfiyyat İddiaları və Rejim Dəyişikliyi Mesajı

    İndi isə Time jurnalı oxşar bir üz qabığı ilə Ayetullah Əli Xameneyini üzünün bir hissəsi cırılmış şəkildə təqdim etməsi, Xameneyiyə sui-qəsd təşkil ediləcəyinə dair gizli kəşfiyyat mesajı alındığına dair suallara yol açıb. Bu üz qabığı görüntüsünün İsrailin İrana hücumlarından dərhal sonra yayımlanması da diqqət çəkib. Bir çox istifadəçi, Time jurnalının bu addımının İranda rejim dəyişikliyi ideyasını qanuniləşdirməyə yönəlmiş media manipulyasiyası ola biləcəyini müdafiə edib.

    Media Strategiyası və Qərb Təbliğatı

    X (əvvəlki adıyla Twitter) platformasında bir istifadəçi “Qərb mətbuatı İrana qarşı yeni bir təcavüzün zəminini hazırlayır. Onların “Yeni Yaxın Şərq” adlandırdığı şey, parçalanmış, uğursuz dövlətlərdən ibarət olacaq” ifadəsini işlədib. Başqa bir istifadəçi isə “Cəmi bir həftə keçmədi, necə oldu ki, yeni bir Yaxın Şərq yarandı? Atəşkəs oldumu, rejim çökdümü, inqilab oldumu, mən nəsə qaçırdım?” deyə soruşub. Bəzi istifadəçilər isə daha açıq şəkildə, Time jurnalının bu üz qabığı xəttinin “işğaldan əvvəlki media strategiyası” olduğuna inandıqlarını bildiriblər. Beynəlxalq münasibətlərdə bu cür mediya addımlarının önəmi tez-tez müzakirə mövzusu olur.

    24 saat

  • İran dəstəkli qruplardan ABŞ bazalarına cavab riski

    İran dəstəkli qruplardan ABŞ bazalarına cavab riski

    ABŞ-ın İrandakı üç nüvə obyektinə endirdiyi zərbədən sonra Tehranın cavab addımı atıb-atmayacağı geniş müzakirə olunur. Regionda gərginlik pik həddə çatıb.

    ABŞ-ın Xəbərdarlığı və İranın Mövqeyi

    ABŞ prezidenti Donald Tramp və yüksək vəzifəli rəsmilər Tehranın cavab addımının “böyük bir səhv olacağı” barədə xəbərdarlıq ediblər. Vaşinqton rəsmiləri bu hərəkətlərin ABŞ-İran münasibətlərini daha da pisləşdirəcəyini vurğulayırlar. Bununla belə, İran özünü müdafiə etmək haqqı olduğunu bəyan edir və hər cür təxribata cavab veriləcəyini bildirir.

    Potensial Təhdidlər və Nüvə Obyektlərinə Zərbə

    “New York Times” qəzetinin məlumatına görə, adları açıqlanmayan ABŞ kəşfiyyat və ordu rəsmiləri İran tərəfindən dəstəklənən qrupların İraqdakı və bəlkə də Suriyadakı ABŞ hərbi bazalarına hücum edə biləcəyinə dair siqnallar aşkarlayıblar. Bu, bölgədəki ABŞ qüvvələri üçün ciddi təhdid hesab olunur. ABŞ prezidenti Donald Trampın bəyanatına görə, hücum hədəfləri İranın Fordo, Natanz və İsfahan nüvə obyektləri olub.

    ABŞ dövlət katibi Marko Rubio, ABŞ-ın İranda rejim dəyişikliyi hədəfi güdmədiyini, lakin İranın hər hansı bir misilsiz qisas cəhdinin indiyə qədərki ən böyük səhvi olacağını müdafiə edib. ABŞ Silahlı Qüvvələrinin Qərargah rəisi Den Keyn də qoşunların yüksək hazırlıq vəziyyətində olduğunu və İrandan gələ biləcək hər hansı bir cavab zərbəsinə və ya vəkil hücumuna qarşı tamamilə hazır olduqlarını bildirib. O, ABŞ-ın özünü müdafiə edəcəyini qeyd edib.

    24 saat

  • ABŞ qanunvericisi İran basqınını İraqa bənzətdi: Keçmiş dönür

    ABŞ qanunvericisi İran basqınını İraqa bənzətdi: Keçmiş dönür

    Senator Berni Sandersdən İranla Bağlı Xəbərdarlıq

    ABŞ-lı senator Berni Sanders Texas ştatında iştirak etdiyi tədbirdə çıxış edərək, ölkəsinin İrandakı üç nüvə təsisi üzərində həyata keçirdiyi hücumları qiymətləndirib. O qeyd edib ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp və İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahunun hücumlarda istifadə etdikləri dil, sabiq prezident Corc Buşun İraqın işğalı öncəsi işlətdiyi ifadələr arasındakı bənzərliyinə diqqət çəkib. Sanders bildirib: “Corc Buş vaxtilə ‘Səddam (Hüseyn) rejimi nüvə bombası istəyir’ demiş və hərbi əməliyyatı müdafiə etmişdi.”

    Senator Sanders sözlərinə davam edərək vurğulayıb: “Həmin dövrdə heç bir kütləvi qırğın silahı tapılmadı. Həmin müharibə yalan üzərində qurulmuşdu və 4500 gənc amerikalının həyatına, 32 min yaralıya və trilyonlarla dollara başa gəldi.”

    Sanders əlavə edib: “Amerika xalqına bu gün yenə yalan danışılır. Tarixin təkrarlanmasına icazə verə bilmərik.” O vurğulayıb ki, Amerika öz daxili problemlərinə fokuslanmalı və İranla müharibəyə girməməlidir.

    Konqres Üzvündən Hücumlara Tənqid

    Digər tərəfdən, Respublikaçı Konqres üzvü Marjori Teylor Qrin də X sosial media hesabından bu hücumları tənqid edib. Qrin qeyri-qanuni miqrasiya və fentanil probleminin əhəmiyyətinə diqqət çəkərək, kartellərlə mübarizədə “sığınacaq qırıcısı bombalar” istifadə edilmədiyini bildirib.

    Qrin, “Özümü dərk edəndən bəri ölkəmizin xarici siyasət məqsədləri naminə xarici torpaqlarda müharibəyə getməsini müşahidə edirəm” ifadəsini işlədib. O, bu müharibələrin trilyonlarla dollara və insan itkilərinə səbəb olduğunu qeyd edib.

    Qrin, “İsrailin özünü müdafiə etməsini dəstəklədiyini” vurğulayaraq, “Nüvə silahlı İsrailin müharibələrində iştirak etmək və ya onları maliyyələşdirmək istəmirəm” qiymətləndirməsini aparıb. O, İrandakı nüvə təsislərinə hücumdan sonra ölkədəki təhlükəsizlik xəbərdarlıqlarına diqqət çəkib və müharibəyə getmə tələblərinin sona çatmasını arzuladığını bildirərək, “Artıq bəsdir” deyib.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp ötən gün İranda Fordo, Natanz və İsfahan nüvə təsislərinə hava zərbələri endirdiklərini açıqlamış, bu kritik nöqtələrin “tamamilə məhv edildiyini” qeyd etmişdi. Bu hücumlar beynəlxalq arenada gərginliyi artırıb və ABŞ-ın xarici siyasətində yeni bir səhifə açıb. Bu müharibə çağırışları ölkə daxilində ciddi müzakirələrə səbəb olub.

    24 saat

  • ABŞ boş hədəfə vurdu: Hücum əvvəlcədən bilindi

    ABŞ boş hədəfə vurdu: Hücum əvvəlcədən bilindi

    ABŞ prezidenti Donald Tramp, İranın nüvə proqramına qarşı həyata keçirilən son hava zərbəsində Fordo, Natanz və İsfahandakı üç nüvə obyektinin “tamamilə məhv edildiyini” açıqladı. Lakin əməliyyatdan dərhal sonra ortaya çıxan iddialar diqqəti bu hadisənin pərdəarxasına yönəltdi: İran bu hücumu əvvəlcədən bilirdimi?

    Məlumat Sızması İddiaları: ABŞ-dan Tehrana Gizli Mesaj?

    Qətər mərkəzli Amwaj.media-nın yüksək vəzifəli bir İranlı mənbəyə istinadən verdiyi xəbərə görə, Vaşinqton rəhbərliyi 2024-cü il iyunun 21-də Tehrana mesaj göndərərək müharibə istəmədiklərini və yalnız müəyyən nüvə obyektlərini hədəf alacaqlarını bildirib. Bu mesaj, adı açıqlanmayan üçüncü bir ölkə vasitəsilə İrana çatdırılıb. İranlı mənbənin sözlərinə görə, hücumdan əvvəl hədəf alınan obyektlər böyük ölçüdə boşaldılmış, zənginləşdirilmiş uran da “təhlükəsiz yerlərə” daşınmışdı. Bu iddialar hərbi əməliyyatın xarakterini tamamilə dəyişir.

    Peyk Görüntüləri İddiaları Gücləndirir: Boşaldılan Konvoylar

    Fordo Nüvə Obyektinə aid 2024-cü il 19 iyun tarixli Maxar peyk görüntülərində ərazidən ayrılan 16 yük maşınından ibarət bir konvoy diqqət çəkib. TS2 Space adlı müdafiə şirkəti bu hərəkətliliyin sentrifuqaların və ya mühafizə avadanlıqlarının “təşviş içində” təxliyəsinə işarə etdiyini bildirib. Bundan əlavə, Natanz və İsfahan obyektlərindən də son günlərdə intensiv daşımaların aparıldığına dair görüntülər ictimaiyyətə yayılıb. Bu faktlar ABŞ-ın İrana mesaj göndərməsi və Tehranın bu xəbərdarlığı nəzərə alması iddialarını gücləndirir.

    Trampın Bəyanatı və Mütəxəssis Rəyləri

    Hücumdan dərhal sonra “Truth Social” vasitəsilə açıqlama verən ABŞ prezidenti Donald Tramp, “Dünənki hərbi müvəffəqiyyətimiz əla idi, bombanı onların əlindən aldıq,” dedi. Müdafiə naziri Pit Heqset isə İranın nüvə imkanlarının “məhv edildiyini” iddia etdi. Lakin bir çox mütəxəssis, əməliyyatın hədəf aldığı obyektlərdəki yüksək zənginləşdirilmiş uranın böyük ölçüdə əvvəlcədən daşındığını və İranın nüvə qabiliyyətinin hələ tamamilə aradan qalxmadığını vurğulayır.

    “Gecəyarısı Çəkici Əməliyyatı”: Hədəflər və Nəticələr

    ABŞ, “Gecəyarısı Çəkici Əməliyyatı” adlandırılan bu hücumla İranın nüvə infrastrukturunu hədəf alıb. ABŞ ərazisindən qalxan 7 ədəd B-2 “ruh” bombardmançı təyyarəsi 14 ədəd 30 min funtluq GBU-57 bunker dəlici bomba atıb. Həmçinin, bir Amerika sualtı gəmisindən iki düzinə Tomahawk raketi buraxılıb. Hücumdan sonra Donald Tramp, “Bu davam edə bilməz. Ya sülh olacaq, ya da İran üçün daha böyük bir faciə yaşanacaq,” sözləri ilə yeni təhdidlər səsləndirdi.

    Nüvə Riski Tamamilə Aradan Qalxdımı?

    Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) məlumatlarına görə, İran 2024-cü ilin may ayına qədər yüzdə 60 nisbətində zənginləşdirilmiş 408.6 kiloqram urana sahib idi. Bu miqdarın böyük hissəsinin Fordoda saxlandığı və hücumdan qısa müddət əvvəl daşındığı bildirilir. Bu fakt, uranın təhlükəsiz yerə köçürüldüyü iddialarını dəstəkləyir və nüvə riskinin tamamilə aradan qalxmadığı sualını ortaya qoyur.

    Tehranın Reaksiyası və Qeyri-müəyyənlik

    İranın dini liderinə yaxın şəxslərdən biri olan Əli Şəmxani, “Obyektlərin tamamilə məhv edildiyini güman etsək belə, zənginləşdirilmiş material, yerli bilik və siyasi iradə hələ də əlimizdədir. Oyun bitməyib,” deyərək cavab verib. ABŞ Silahlı Qüvvələrinin Qərargah Rəisi General Dan Keyn isə “İlkin tapıntılara görə, hər üç obyekt ciddi zərər görüb,” açıqlamasını vermişdi. Lakin İran bu açıqlamanı təsdiqləmədi və obyektlərdə aşkar bir zərərin olmadığını bildirdi. Bu ziddiyyətli bəyanatlar, əməliyyatın həqiqi nəticələri haqqında qeyri-müəyyənliyi artırır.

    24 saat

  • İsrail: ABŞ İran zərbəsi ilə ən böyük təhdidi aradan qaldırdı

    İsrail: ABŞ İran zərbəsi ilə ən böyük təhdidi aradan qaldırdı

    ABŞ-ın İran Hava Zərbələri: Danon BMT Təhlükəsizlik Şurasında Cəsarətli Bəyanatlar Verdi

    İsrailin BMT-dəki keçmiş səfiri Danni Danon, ABŞ-ın İrana qarşı həyata keçirdiyi hava zərbələrindən sonra toplanan BMT Təhlükəsizlik Şurasında çıxış edərək diqqətçəkən açıqlamalar verib. Danon, öz bəyanatında ABŞ-ın “azad dünyanın lideri” olduğunu və “Yüksələn Aslan Əməliyyatımız”a bənzər şəkildə, azad dünyanın üzləşdiyi ən böyük varlıq təhdidini aradan qaldırdığını vurğulayıb. Bu çıxış regionda artan gərginliyi və İsrailin İran siyasətinə dair mövqeyini bir daha qabardırdı.

    “Bu, Seçim Müharibəsi Deyil, Zərurət İdi”

    ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə yönəlmiş hava zərbələrini şərh edən Danni Danon, bu əməliyyatın bir seçim müharibəsi olmadığını, əksinə bir zərurət olduğunu bildirib. O, Vaşinqtonun “İsrail, Orta Şərq və dünya üçün doğru bir addım atdığını” müdafiə edib. Danon, bu cəsur addımı üçün ABŞ-a və “bir çoxlarının tərəddüd etdiyi bir vaxtda hərəkətə keçərək azad dünyanı qüvvət və mənəvi aydınlıqla qoruduğu üçün” o zamankı ABŞ prezidenti Donald Trampa təşəkkürünü bildirib. Bu bəyanatlar ABŞ-ın regiondakı hərəkətlərinə İsrail tərəfindən verilən qeyd-şərtsiz dəstəyi nümayiş etdirir.

    Tehranın Başqa Planları Var İddiası

    Danon, İranın diplomatik danışıqlar prosesini bir “teatr”a çevirdiyini irəli sürərək, danışıqların dəfələrlə sınaqdan keçirildiyini, lakin Tehran rejiminin “başqa planları olduğunu” iddia edib. “İran hərəkət etmək istəmədi, bu səbəbdən hərəkətə gətirilməli idi,” deyən Danon, nüvə təhdidinin bir daha təkrarlanmamasını təmin etmək üçün bu əməliyyatın doğru zaman olduğunu vurğulayıb. O, İsrailin İranla müqayisədə mənəvi cəhətdən üstün olduğunu iddia edərək, “Onlar xaos axtarır, biz nizam axtarırıq. Onlar dünyanı məhv etmək üçün silahlar istehsal edir, biz onu qorumaq üçün tərəfdaşlıqlar qururuq,” deyə çıxışını yekunlaşdırıb.

    24 saat

  • Trump oyunu çevirdi

    Trump oyunu çevirdi

    ABŞ-ın İran Nüvə Obyektlərinə Bombardmanı: Trampın “Tərs Köşəsi”

    Şənbə gecəyarısı Amerika ordusu İranın üç mühüm nüvə obyektini bombalayıb. Bu addım ABŞ-ın İsrailin yanında İranla müharibəyə birbaşa müdaxiləsi kimi qiymətləndirilib və ABŞ prezidenti Donald Trampın dünya ictimaiyyətini necə “tərs köşəyə” saldığının sübutu olub. Əslində, ABŞ prezidenti Tramp, İrana qarşı hansı addımı atacağına iki həftə ərzində qərar verəcəyini bəyan etsə də, əməliyyatın düyməsini artıq basmışdı.

    Bombardman sonrası verdiyi açıqlamada ABŞ prezidenti Donald Tramp İrandakı mühüm nüvə obyektlərinin “tamamilə məhv edildiyini” bildirib və Tehranı hər hansı bir misillemə addımından çəkinməyə çağırıb. O, əks təqdirdə daha sərt cavab veriləcəyini vurğulayaraq, “Ya sülh olacaq, ya da İran indiyə qədər şahid olduğumuzdan daha böyük bir faciə yaşayacaq,” deyib.

    İran Atom Enerjisi Təşkilatı Fordo, İsfahan və Natanzdakı nüvə obyektlərinin hədəf alındığını təsdiqləyib, lakin hücumdan sonra radiasiya sızması barədə məlumat verilməyib. ABŞ-ın bombardmanından sonra İrandan gələ biləcək misillemələrə qarşı İsrail öz hava məkanını bütün uçuşlara bağlayaraq fövqəladə vəziyyət rejimini uzatdığını elan edib.

    “Gecəyarısı Çəkici” Əməliyyatının Detalları

    “Gecəyarısı Çəkici” adlandırılan bu əməliyyat, ABŞ prezidenti Donald Trampın bu tip bir hərbi əməliyyata başlamaq barədə “iki həftə ərzində qərar verəcəyini” deməsindən cəmi iki gün sonra həyata keçirilib. Bu, Trampın “iki həftə” deyərkən, əslində əməliyyatın düyməsini çoxdan basdığını və İranı təəccübləndirməyi seçdiyini göstərir. İrana hücumdan əvvəl İsrail də ictimaiyyəti yanıltmaq üçün oxşar taktika tətbiq edərək, dezinformasiya xarakterli xəbər və açıqlamalar vermişdi. “Wall Street Journal” qəzeti isə yazırdı ki, ABŞ prezidenti Tramp çərşənbə axşamı “Vəziyyət Otağında” keçirilən iclasda İrana hücum planlarını təsdiqləyib, lakin son əmri verməyib.

    Əməliyyatın təfərrüatlarını açıqlayan ABŞ müdafiə naziri Pit Heqseth, “İranın nüvə proqramını yerlə bir etdik,” deyib və hücumun “İran əsgərlərini və ya mülki əhalini hədəf almadığını” iddia edib. Nazir, hücum zamanı İran təyyarələrinin havaya qalxmadığını və hava hücumundan müdafiə sistemlərinin aktivləşdirilmədiyini qeyd edərək, ABŞ prezidenti Donald Trampın “sülh istədiyini” müdafiə edib və İranın da bu yolu seçməli olduğunu vurğulayaraq xəbərdarlıq edib.

    Bombardmanın Texniki Təfərrüatları

    Müdafiə naziri Pit Heqseth ilə birlikdə mətbuat konfransında çıxış edən ABŞ Baş Qərargah rəisi Dan Keyn, Vaşinqtonda əməliyyatın detalları və vaxtlaması barədə çox az adamın məlumatlı olduğunu vurğulayaraq, “Aldatma əməliyyatının uğurlu olduğunu” qeyd edib. Keyn, hücuma ümumilikdə 125 hava vasitəsinin qatıldığını və 37 saata tamamlandığını bildirib. O, İranı vuran təyyarələrin Missuri ştatından qalxdığını, radarlara yaxalanmamaq üçün minimum əlaqə quraraq yalnız havadan yanacaq ikmal etməklə irəlilədiyini izah edib. General Keyn, yeddi ədəd B-2 bombardmançı təyyarəsinin hədəf bölgəsinə 18 saata çatdığı məlumatını verib, Sakit okean üzərindəki B-2 bombardmançı təyyarələrinin isə “çaşdırma” məqsədilə göndərildiyini deyib.

    Vurulan üç nüvə obyektinin ciddi şəkildə zərər gördüyünü qeyd edən Keyn, “İlk dəfə olaraq operativ şəkildə 14 ədəd 13.6 tonluq GBU-57 bunker dəlici bombadan istifadə edildi,” deyə bildirib. Hücumda Tomahawk raketlərinin də tətbiq edildiyi və əməliyyatın ümumilikdə 25 dəqiqə davam etdiyi qeyd olunur. Amerikalı rəsmilərə görə, İranın hava hücumundan müdafiə sistemləri hücumu aşkar edə bilməyib, heç bir cavab atəşi açılmayıb və pilotlara qarşı təhlükə aşkarlanmayıb. Baş Qərargah rəisi Dan Keyn, “Tanrı qorudu. İranın zenit sistemləri tərəfindən aşkar edilmədik,” deyib.

    İsrailin Dəstəyi və Trampa Təşəkkürü

    ABŞ-ın İrana endirdiyi zərbələrdən sonra İsraildən ABŞ prezidenti Donald Tramp rəhbərliyinə tərifli açıqlamalar gəlib. Günlərdir ABŞ rəhbərliyini İrana qarşı hücumlara cəlb etməyə çalışan İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahu, “X” sosial media hesabında Trampa videolu təşəkkür mesajı yayımlayıb. Netanyahu, “Təbriklər, Prezident Tramp. ABŞ-ın möhtəşəm və haqlı gücü ilə İranın nüvə obyektlərini hədəf almaq barədə cəsur qərarınız tarixi dəyişəcək,” deyib. ABŞ-ın hücumunu Yaxın Şərqə sülh gətirəcək “tarixi bir dönüş nöqtəsi” kimi qiymətləndirən Netanyahu, ABŞ prezidenti Trampın “İsrailin əla dostu” olduğunu vurğulayıb. Sonra Şərqi Qüdsdəki Ağlama Divarına gedən Netanyahu, ABŞ prezidenti Tramp üçün dua edib.

    Mətbuat konfransında çıxış edən Baş nazir Netanyahu, “Biz yıpratma müharibəsinə sürüklənməyəcəyik, lakin bütün hədəflərimizi reallaşdırmadan bu tarixi əməliyyatı sonlandırmayacağıq,” deyib. Netanyahu, hədəflərinə çatdıqları təqdirdə hücumları davam etdirməyəcəklərini bildirərək, “hədəflərə çatmağa fokuslandıqlarını” iddia edib.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp “Truth Social” hesabından verdiyi açıqlamada, “Əgər mövcud İran rejimi, İranı ‘yenidən böyük etməyi bacarmırsa’, niyə rejim dəyişikliyi olmasın?” deyə sual edib.

    ABŞ-ın İranla Əlaqə İddiaları və Daxili Siyasi Gərginlik

    Hər nə qədər yanıltma taktikası tətbiq edərək Tehranı “qəfil yaxalamağa” çalışsa da, ABŞ-ın hücumlardan əvvəl İranla əlaqə saxladığı və əməliyyat barədə onları məlumatlandırdığı iddia edilir. ABŞ mətbuatında yer alan xəbərlərdə, amerikalı bir rəsminin ABŞ prezidenti Tramp rəhbərliyinin İranla əlaqəyə keçərək, “bunun birdəfəlik bir hücum olduğunu, rejim dəyişikliyi müharibəsinin başlanğıcı olmadığını açıq şəkildə ifadə etdiyini” bildirdiyi aktarılır.

    Əməliyyatın uğurla başa çatmasından sonra ABŞ Müdafiə Nazirliyi Konqresi rəsmi şəkildə məlumatlandırıb. Pentaqon rəsmiləri, İrandan və ya müttəfiqlərindən gələ biləcək ehtimal olunan cavablar üçün bütün qüvvələrin yüksək həyəcan vəziyyətinə gətirildiyini açıqlayıb. Bununla belə, əməliyyat ABŞ siyasətini də qarışdırıb. Əksər Respublikaçı simalar İran hücumuna dəstəyini ifadə edərkən, Demokratlar ABŞ prezidenti Trampın bu qərar üçün Konqresdən icazə almadığına diqqət çəkiblər. Demokratlardan Ro Xanna və Berni Sanders kimi adlar qərarı qınayıblar. Senatda azlıq lideri olan Demokrat Partiyalı Çak Şumer də Respublikaçı Partiyadan Senatın çoxluq lideri Con Tuneyə müraciət edərək, Konqresin Müharibə Səlahiyyətləri Qanununu tətbiq etməli olduğunu vurğulayıb. Bu qanun, ABŞ Konqresinin razılığı olmadan ABŞ prezidentinin silahlı münaqişəyə girməsi səlahiyyətlərini məhdudlaşdırmağı hədəfləyir.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp isə Respublikaçı Tomas Massiyə sosial media hesabı üzərindən cavab verərək, Massiyə “sadəlövh tribun lideri”, “yazıq bir uduzan” və “zəif” adını verib. Tramp, “Dünən möhtəşəm uğur əldə etdik, bombanı onların əlindən aldıq. Bacarsaydılar, istifadə edərdilər,” deyib. Massie, ABŞ prezidenti Trampın partiyası daxilində İrana yönəlik hücumlara qarşı çıxan kiçik bir azlığın içində yer alır.

    Hürmüz Boğazı və Beynəlxalq Reaksiyalar

    İran Məclisi, ABŞ-ın hücumlarından sonra Hürmüz Boğazını bağlama qərarını təsdiqlədiyini açıqlayıb. Bildirilib ki, Məclis Hürmüz Boğazının bağlanmalı olduğu qənaətinə gəlib, lakin bu barədə yekun qərar Ali Milli Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən veriləcək. Qlobal neft istehlakının təxminən beşdə birinin Hürmüz Boğazı vasitəsilə daşındığı hesablanır. 1980-1988-ci illər İran-İraq müharibəsi zamanı hər iki tərəf bir-birinin neft ixracatını pozacaq addımlar atmış, bu gərginlik “Tanker Müharibəsi” kimi tarixə keçmişdi.

    ABŞ-ın İsrail-İran münaqişəsinə faktiki olaraq daxil olmasından sonra, paytaxtlardan müxtəlif reaksiyalar gəlib. Hücumları dəstəkləyən İngiltərənin Baş naziri Keir Starmer, İranın nüvə silahına sahib olmasına əsla icazə verilməməli olduğunu bildirib və Tehranı danışıqlar masasına qayıtmağa çağırıb. Avropa İttifaqının Xarici Siyasət və Təhlükəsizlik Məsələləri üzrə Ali Nümayəndəsi Kaja Kallas da “X” hesabından etdiyi paylaşımda, “İranın nüvə silahı inkişaf etdirməsinə icazə verilməməlidir, bu, beynəlxalq təhlükəsizliyə təhdid yaradacaq,” deyib və tərəfləri danışıqlar masasına qayıtmağa çağırıb. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Katibi Antonio Quterreş isə ABŞ-ın İrana təşkil etdiyi hücumdan “dərin narahatlıq duyduğunu” bildirib.

    BMT Təhlükəsizlik Şurasında Gərginlik

    İranın çağırışı ilə dünən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası (BMT TŞ) fövqəladə iclas keçirib. ABŞ-ın BMT-dəki Müvəqqəti Daimi Nümayəndəsi Doroti Şi, hücumun “nüvə təhlükəsini aradan qaldırmaq və İsraili qorumaq” məqsədi daşıdığını bildirib. Çinin BMT-dəki Daimi Nümayəndəsi Fu Conq isə, “Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin təminatı altında olan obyektlərin hədəf alınması İranın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü ciddi şəkildə pozmuşdur,” deyib. Rusiyanın Daimi Nümayəndəsi Vasili Nebenziya da, “Pandora qutusu açıldı. Heç kim ABŞ-a belə bir səlahiyyət vermədi. Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi İsraili yoxlamalıdır,” deyə bildirib. İranın BMT Nümayəndəsi isə ABŞ-ın diplomatiya təklifinin beynəlxalq ictimaiyyəti yanıltmaq üçün “aldadıcı bir oyundan başqa bir şey olmadığını” söyləyərək, İsraili nüvə danışıqlarında diplomatiyanı məhv etməkdə ittiham edib.

    İranın Xəbərdarlığı: “Saldıranlar Peşman Olacaq”

    İran İnqilab Keşikçiləri Ordusu, ABŞ-ın ölkənin nüvə obyektlərinə hücum edərək faktiki olaraq müharibənin ön cəbhəsinə yerləşdiyini bildirərək, “Bu torpaqlara hücum edənlər peşman olacaqları reaksiyalara hazır olmalıdılar,” deyə açıqlama verib. İran dövlət televiziyasının yayımladığı açıqlamada, ABŞ və İsrailin ölkədəki nüvə obyektlərinə hücumunun tam koordinasiya içində “qeyri-qanuni bir hərbi hücum” olduğu vurğulanıb və hücumla “aşkar və misli görünməmiş bir cinayətin işləndiyi” qeyd edilib.

    24 saat

  • ABŞ-ın İrana hücumu: Fordou Nüvə Obbyektində Vəziyyət

    ABŞ-ın İrana hücumu: Fordou Nüvə Obbyektində Vəziyyət

    ABŞ-ın Fordov Nüvə Təsisinə Zərbəsi: Hədəflər və Nəticələr Barədə Ziddiyyətli İddialar

    Amerika Birləşmiş Ştatları (ABŞ) tərəfindən həyata keçirilən son hərbi əməliyyatlarda, ilk dəfə olaraq, hər biri 13600 kiloqram ağırlığında olan “Kütləvi Artilleriya Penetratoru” (Massive Ordnance Penetrator – MOP) adı verilən, həm də “sığınacaqdağıdan bomba” kimi tanınan 14 bomba istifadə edilib. Bu güclü bombalar hər birinin dəyəri 2.1 milyard dollar təşkil edən 7 ədəd B-2 “Spirit” xəyalət bombardmançı təyyarəsindən İranın nüvə obyektlərinə atılıb. Xüsusilə yeraltı sığınacaqları məhv etmək üçün dizayn edilmiş bu bombalar, Tehranın müdafiəli təsisatlarına ciddi zərər vurmaq məqsədi daşıyırdı.

    ABŞ-ın Rəsmi Açıqlamaları və Müxtəlif Rəylər

    ABŞ prezidenti Donald Tramp bazar gecəsi İranın nüvə obyektlərinə endirilən hücumdan sonra bu təsisatların vəziyyəti barədə açıqlamalar verərək, ölkədəki “bütün nüvə sahələrində böyük zərər meydana gəldiyini” iddia edib. Trampın sözlərinə görə, “yox ediliş tam yerində bir tərifdir!”. O, vurğulayıb ki, hədəf alınan ağ rəngli tikili qayanın dərinliklərinə basdırılmışdı və hətta damı belə yer səviyyəsindən xeyli aşağıda yerləşirdi, alovdan tamamilə qorunmuşdu. Prezident əlavə edib ki, “ən böyük zərər yerin kifayət qədər dərinliklərində baş verib. Tam isabet!!!”

    Buna baxmayaraq, Pentaqon rəsmilərinin açıqlamaları fərqlilik göstərirdi. ABŞ-ın müdafiə naziri Pit Hegseth bazar günü verdiyi bəyanatda “bütün dəqiq yönləndirilmiş raketlərimizin hədəf aldığımız yerlərə dəydiyini” və Fordovdakı imkanların məhv edildiyinə inandığını bildirib. Lakin ABŞ Baş Qərargah rəisi, general Dan Keyn daha ehtiyatlı danışaraq, “zərərin miqyasını söyləmək üçün hələ çox erkəndir” qeydini edib.

    Peyk Görüntüləri və Ekspert Şərhləri

    Maxar Technologies tərəfindən yayımlanan peyk görüntülərində yeraltı təsisin üzərindəki silsilə boyunca bir neçə böyük çuxur müşahidə olunur. Həmçinin, torpaq və dağıntılarla qapanmış girişlər, eləcə də boz-mavi kül qatı diqqət çəkir. ABŞ-ın Elm və Beynəlxalq Təhlükəsizlik İnstitutunun prezidenti Devid Olbraytın sözlərinə görə, bombaların düşdüyü nöqtələr yeraltı zallara açılan havalandırma şaxtalarına çox yaxın idi. Bu bölgələrin hədəf alınması daxildəki sistemlərə ciddi zərər vurmaq məqsədi güdə bilərdi. Keçmiş ABŞ müdafiə nazirinin müavini Mik Mulroy isə hər bir bombanın 4 ton TNT daşıdığını qeyd edib. Yaxın Şərq üzrə geopolitik analitik Maykl Horovits bildirib ki, hücumun uğurlu olub-olmadığını söyləmək çox çətindir. Lakin o əlavə edib ki, ABŞ-ın xüsusilə Fordovdakı zəif nöqtələri, daşlarla bağlanmış havalandırma şaxtalarını hədəf aldığı görünür, bu da uğur şansını artırmağa cəhd ola bilərdi.

    Fordov Nüvə Təsisinin Əhəmiyyəti və Mübahisəli Durum

    13 iyun tarixində başlayan İsrail hücumlarından bəri beynəlxalq təftişçilərin İranın zənginləşdirmə təsisatlarına girişi qadağandır. Bu səbəbdən, Fordovda silah-sənaye materialı istehsalının başlayıb-başlamadığı və ya son günlərdə istehsal olunan uran məhsullarının başqa bir yerə köçürülüb-köçürülmədiyi müəyyən edilə bilmir. Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyin (AEBA) rəhbəri Rafael Qrossi də ehtiyatlı davranmağın vacibliyini vurğulayaraq deyib: “Təsirlərin olduğuna dair açıq əlamətlər var, lakin yeraltı zərərin miqyası barədə qiymətləndirmə aparmaq çətindir. Bu əhəmiyyətli, hətta ciddi ola bilər. Amma nə biz, nə də başqa biri hazırda zərərin nə qədər böyük olduğunu deyə bilmərik.”

    Maxar texnologiya şirkətinə görə, 19-20 iyun tarixlərində Fordova gedən tunel yolunda 16 yük maşını var idi. Hücumdan bir gün sonra bu maşınlar təxminən 1 kilometr uzağa çəkilmişdi. İran mediası hücumdan əvvəl təsisatdan əhəmiyyətli avadanlıqların daşındığını yazsa da, bu avadanlıqlar arasında sentrifuqaların olub-olmadığı hələlik məlum deyil. İranın əlində hələ də minlərlə ehtiyat sentrifuqa olduğu da xatırladılır.

    Fordov İranın ən qorunan nüvə təsisatlarından biridir. Yüzlərlə metr dərinlikdə bir dağın içərisində inşa edilmiş bu obyekt betonla gücləndirilmişdir. O, əksər adi raketlərin çata bilməyəcəyi qədər dərin və təhlükəsiz bir quruluşa malikdir. BMT-nin məlumatına görə, İranda 60 faiz dərəcəsində zənginləşdirilmiş uran ehtiyatının böyük əksəriyyəti bu təsisatda istehsal edilmişdi. İran öz nüvə proqramının tamamilə dinc xarakter daşıdığını müdafiə edir.

    Nəticə: Uğur, yoxsa Qeyri-müəyyənlik?

    Fordov nüvə təsisinə yaxın Qum şəhərinin İranlı millət vəkili Mənan Rəisi bazar səhəri erkən saatlarda etdiyi açıqlamada hücumun “olduqca səthi” olduğunu və təsisatda ciddi zərər olmadığını irəli sürüb. Fars xəbər agentliyinə görə, Rəisi “dəqiq məlumatlara əsaslanaraq rahatlıqla deyə bilərəm ki, Amerika Birləşmiş Ştatlarının yalançı prezidentinin iddialarının əksinə, Fordov nüvə təsisatı ciddi şəkildə zərər görməyib. Təsirlənən sahələrin əksəriyyəti yerüstü idi və tamamilə bərpa edilə bilər” deyib.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp isə İrana endirilən zərbədən sonra xalqa müraciətində Fordovun artıq mövcud olmadığını bəyan edərək, “İranın əsas nüvə zənginləşdirmə təsisatları tamamilə məhv edilib” demişdi. Əksər ekspertlər kimi, Chatham House-dan Nil Quilliam da açıq mənbəli görüntülərlə aparılan qiymətləndirmələrə “çox az etibar edilə biləcəyini” vurğulayıb. Wall Street-in xəbərinə görə, hücumun Fordovu tamamilə sıradan çıxarıb-çıxarmadığı aydınlaşmadan, İranın nüvə yanacağı istehsal etmə qabiliyyətinə son qoyulduğunu söyləmək mümkün deyil.

    24 saat

  • ABŞ İsraillə müharibəyə girdi, İran Hürmüzü bağlayır

    ABŞ İsraillə müharibəyə girdi, İran Hürmüzü bağlayır

    İran Devrim Keşikçiləri Ordusundan ABŞ və İsrailə Sərt Xəbərdarlıq: Nüvə Təsislərinə Hücum Müharibə Bəyannaməsidir

    İran dövlət televiziyası Devrim Keşikçiləri Ordusunun ABŞ və İsrailin ölkədəki nüvə təsislərinə hücumlarına dair bəyanatını yayımlayıb. Açıqlamada vurğulanıb ki, bu cür əməllər regionda gərginliyi daha da artırır və ciddi nəticələrə yol aça bilər.

    Devrim Keşikçiləri Ordusu bəyan edib ki, ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə qarşı həyata keçirdiyi hücumlar onu faktiki olaraq müharibənin ön cəbhəsinə yerləşdirib. Həmçinin, İran ərazisinə edilən istənilən hücuma cavab olaraq təcavüzkarların peşman olacaqları şəkildə qarşılıq veriləcəyi xəbərdarlığı edilib.

    Uçuş Yerləri Təsbit Edildi

    Açıqlamada qeyd olunub ki, bu gün nüvə təsislərinə qarşı təşkil edilən hücumda iştirak edən təyyarələrin uçuş yerləri dəqiqliklə müəyyən edilib. Devrim Keşikçiləri Ordusu regiondakı ABŞ hərbi bazalarının sayının, coğrafi paylanmasının və miqyasının “bir güc deyil, əksinə, onların zəifliyini ikiqat artırdığını” vurğulayıb. Bu bəyanat regionda mövcud olan strateji balansa dair İranın mövqeyini əks etdirir.

    Xatırladaq ki, İrandakı üç nüvə obyektinə altı ədəd B-2 Spirit bombardman təyyarələri tərəfindən zərbələr endirilmişdi. Hər bir B-2 bombardman təyyarəsinin dəyəri təxminən 2.1 milyard dollar təşkil edir ki, bu da onların strateji əhəmiyyətini və yüksək texnologiyalı xarakterini göstərir.

    İsraildə Vəziyyət Gərgin Olaraq Qalır

    İranın bu səhər yerli vaxtla 07:30-da başlatdığı raket hücumları nəticəsində İsrail mediasının məlumatına görə, yaralıların sayı 86 nəfərə çatıb. “Times of Israel” qəzetinin verdiyi məlumata əsasən, İranın ötən həftədən davam edən qisas xarakterli hücumları nəticəsində İsraildə 9 min insan evini tərk etmək məcburiyyətində qalıb. Bu vəziyyət regionda davam edən gərginliyin insanlara birbaşa təsirini bir daha gözlər önünə sərir.

    24saat

  • Trump İrana hücumları dayandırmaq istəyirmiş – İddia

    Trump İrana hücumları dayandırmaq istəyirmiş – İddia

    Axios xəbər saytının ABŞ və İsrail rəsmilərinə istinadən verdiyi məlumata görə, ABŞ prezidenti Donald Trampın İrana qarşı hərbi əməliyyatları davam etdirib-etdirməyəcəyinə dair qiymətləndirmələr beynəlxalq diqqət mərkəzindədir. Bölgədə gərginliyin yüksək olduğu bir vaxtda, Vaşinqton və Təl-Əviv arasındakı koordinasiya, eləcə də gələcək addımlara dair müxtəlif ssenarilər müzakirə olunur.

    ABŞ prezidenti Trampın mövqeyi: İrana qarşı hücumlar dayandırılır, yoxsa davam edir?

    ABŞ rəsmilərindən birinin bildirdiyinə görə, ABŞ prezidenti Donald Tramp İrana qarşı başladığı hücumları davam etdirmək istəmir. Lakin həmin mənbə əlavə edib ki, əgər İran ABŞ qüvvələrinə qarşı hər hansı bir cavab tədbiri görərsə, Trampın hücuma keçməyə hazır olduğu da vurğulanıb. Maraqlıdır ki, Trampın İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahuya sülh istədiyini deməsi, diplomatik dairələrdə müəyyən ümidlər yaratmışdı.

    Həm ABŞ, həm də İsrail rəsmiləri B-2 bombardmançı təyyarələrinin İrandakı bazaları bombalamasından sonra Trampın İsrailin Baş naziri Netanyahuya zəng edərək bu hücumlar barədə məlumat verdiyini iddia ediblər. Bu telefon danışığı, iki ölkə arasında əməliyyatların yüksək səviyyədə koordinasiyasının göstəricisi kimi qiymətləndirilir.

    İsrailin mühüm rolu: Hava müdafiə sistemlərinin məhv edilməsi

    ABŞ və İsraildən olan üç yüksək vəzifəli rəsminin verdiyi məlumata görə, ABŞ prezidenti Tramp administrasiyasının tələbi ilə İsrail Hərbi Hava Qüvvələri ABŞ-ın Fordo nüvə obyektinə hücumundan 48 saat əvvəl İranın bir sıra hava müdafiə sistemlərini sıradan çıxarıb. İsrailli rəsmi əlavə edib ki, ABŞ İsrailə hücumdan əvvəl zərərsizləşdirilməsini istədiyi hava müdafiə sistemlərinin siyahısını təqdim etmişdi.

    İsrailli rəsmi bildirib ki, ABŞ-ın hücumundan 48 saat əvvəl İsrail ordusu İranın müdafiə sistemlərini zəiflətmək məqsədilə bölgədə bir neçə hərbi əməliyyat həyata keçirib. O, əlavə edib: “Biz ABŞ-ı müharibəyə qatılmağa məcbur etmədik. ABŞ-ı müharibəyə sürüklədiyimiz təəssüratını yaratmamağa xüsusi diqqət yetirdik.” Bu bəyanat, İsrailin münaqişəyə yanaşmasındakı ehtiyatlı mövqeyini göstərir.

    İranın potensial cavabı və münaqişənin sonu

    İsrailli rəsmi İranın necə reaksiya verəcəyini hələ də bilmədiklərini, onun verəcəyi cavabın “hər şeyi dəyişə biləcəyini” vurğulayıb. Lakin o, Amerikanın “bu mərhələni” bitirmək istədiyini açıq şəkildə bildirdiyini qeyd edib: “Hücumlarımıza davam etməyimiz onlar üçün problem deyil, lakin özləri üçün bu məsələ başa çatıb.” Bu ifadələr, Vaşinqtonun münaqişəni eskalasiya etmək niyyətində olmadığını göstərir.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp daha əvvəl İranın Fordo, Nətənz və İsfahan olmaqla üç əsas nüvə obyektinə hava hücumu həyata keçirdiklərini açıqlamışdı.

    24saat

  • ABŞ İranı vurdu, İran İsraildən qisas aldı: İlk görüntülər

    ABŞ İranı vurdu, İran İsraildən qisas aldı: İlk görüntülər

    Yaxın Şərqdə Gərginlik Zirvədə: ABŞ-ın İrana Zərbəsi və İsrailə Yönələn Raket Hücumları

    Yaxın Şərq bölgəsi misli görünməmiş gərginlik dövrünü yaşayır. Son saatlarda baş verən hadisələr regionda hərbi toqquşma riskini qızıl həddə çatdırıb. Xəbərlərə görə, Amerika Birləşmiş Ştatları tərəfindən İrana qarşı həyata keçirilən hərbi əməliyyat, Tehranın İsrailə qarşı genişmiqyaslı raket hücumları ilə cavab verməsinə səbəb olub. Bu hadisələr ardıcıllığı bölgədə onsuz da kövrək olan sülhü tarazlığın kənarında qoyub.

    ABŞ-ın İrana Zərbəsinin Təsirləri

    Müxtəlif mənbələrdən daxil olan ilkin məlumatlara görə, ABŞ-ın İrana endirdiyi zərbənin dəqiq mahiyyəti və hədəfləri hələlik tam aydınlaşmayıb. Lakin bu addımın İranın hərbi və ya strateji obyektlərinə yönəldiyi ehtimal edilir. Vaşinqton tərəfindən bu əməliyyatın hansı səbəblərlə həyata keçirildiyi barədə rəsmi açıqlama gözlənilir. Regiondakı analitiklər bu zərbəni uzun müddətdir davam edən qlobal maraq toqquşmalarının və regional dinamikanın bir hissəsi kimi qiymətləndirirlər. Bu hadisənin beynəlxalq münasibətlərə və xüsusilə də nüvə danışıqlarına necə təsir edəcəyi narahatlıq mövzusu olaraq qalır.

    İranın İsrailə Misilleməsi: Genişmiqyaslı Raket Hücumu

    ABŞ-ın zərbəsinə cavab olaraq, Tehran dərhal İsrailə qarşı misillemə aktı həyata keçirdi. Bu, İran İslam Respublikasının ərazisindən İsrailə doğru irimiqyaslı raket hücumlarını əhatə edirdi. İsrailin Hava Hücumundan Müdafiə sistemləri aktivləşdirilsə də, bəzi raketlərin hədəflərinə çatdığı bildirilir. İran rəsmiləri bu hücumun ABŞ-ın İrana qarşı təcavüzkar addımına birbaşa cavab olduğunu və öz suverenliyini qorumaq məqsədi daşıdığını bəyan ediblər. Bu hadisənin ardınca Yaxın Şərqdə vəziyyətin daha da gərginləşməsi qaçılmaz görünür.

    Füze Saldırısı Sonrası İsraildən İlk Görüntülər

    Raket hücumlarının ardından İsrailin müxtəlif şəhərlərindən ilk görüntülər yayılmağa başlayıb. Bu görüntülər zərərin miqyasını göstərməkdədir. Bəzi binalara ziyan dəydiyi, müəyyən ərazilərdə yanğınların baş verdiyi və təcili yardım qruplarının hadisə yerlərinə cəlb edildiyi müşahidə olunur. Ölkənin hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin effektivliyinə baxmayaraq, bəzi yaşayış məntəqələrində panika və təşviş hökm sürür. İsrail rəsmiləri vətəndaşlara sığınacaqlarda qalmaları barədə xəbərdarlıq edib, ölkənin hərbi vəziyyətə keçdiyi ehtimal olunur. Bu vəziyyət, regional sabitlik üçün ciddi təhdid yaradan yeni bir dövrün başlanğıcından xəbər verir.

    Hərbi qulluqçular və mülki əhali arasında itkilər barədə dəqiq məlumatlar hələ ki açıqlanmayıb.

    24saat