admin

Tag: israil

  • ABŞ İrana ilk MOP sığınacaqdelən bomba: Xüsusiyyətləri

    ABŞ İrana ilk MOP sığınacaqdelən bomba: Xüsusiyyətləri

    ABŞ İrana Qarşı Sığınacaq Dağıdıcı Bombadan İlk Dəfə İstifadə Etdi: Pentagon Açıqlaması

    ABŞ Müdafiə Nazirliyinin (Pentagon) son dəqiqə açıqlamasında bildirilib ki, yeddi ədəd B-2 Spirit tipli xəyal bombardmançı təyyarəsi İranın yerin dərinliklərində yerləşən Fordov nüvə obyektinə təxminən 13 ton 600 kiloqram ağırlığında, cəmi 14 ədəd sığınacaq dağıdıcı bomba atıb.

    Müharibədə İlk İstifadə

    ABŞ müdafiə naziri Pit Heqsset tam adı GBU-57A/B Massive Ordnance Penetrator (MOP) olan “sığınacaq dağıdıcı bombasının” müharibə şəraitində ilk dəfə istifadə edildiyini təsdiqləyib.

    ABŞ-ın “sığınacaq dağıdıcı” bombası, Amerikanın Hərbi Hava Qüvvələrinin inkişaf etdirdiyi və xüsusilə yeraltı möhkəmləndirilmiş hədəfləri məhv etmək üçün nəzərdə tutulmuş ən güclü adi bombalardan biridir.

    GBU-57A/B kodu ilə tanınan MOP, ilk dəfə 2007-ci ildə ictimaiyyətə açıqlanıb. Bombanın ilk əməliyyat üçün hazır versiyası 2011-ci ildə ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə təhvil verilib.

    Sığınacaq Dağıdıcı Bombaların Xüsusiyyətləri

    • Ağırlıq: 13.6 ton
    • Ölçü: 6.2 metr uzunluq
    • Partlayıcı Yükləmə: 2.4 ton
    • Nüfuzetmə Qabiliyyəti: 61 metr (ardıcıl atışlarla daha dərinə nüfuz edə bilir)
    • Daşıyıcı Təyyarə: Yalnız B-2 Spirit təyyarələri

    Ən Bahalı Hərbi Hava Vasitəsi B-2-lərdən Atıldı

    ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus B-2 Spirit xəyal bombardmançı təyyarəsi, Amerikanın ən inkişaf etmiş strateji silah platformalarından biri hesab olunur. Bu təyyarə, yüksək müdafiə sistemlərini keçərək, İranın yeraltı gizlənmiş nüvə tədqiqat obyektləri kimi hədəflərə dəqiq zərbələr endirmək qabiliyyətinə malikdir.

    Çərşənbə günü verdiyi açıqlamada ABŞ müdafiə naziri Pit Heqsset, ABŞ ordusunun o zaman prezident Donald Trampın İrana dair verəcəyi hər cür qərarı həyata keçirməyə hazır olduğunu bildirib. Heqsset vurğulayıb ki, Tehran İsrailin Cümə günü başlatdığı hücumlardan əvvəl prezident Trampın nüvə proqramı ilə bağlı razılaşma çağırışlarına qulaq asmalı idi.

    B-2 Spirit Təyyarəsinin Özəllikləri

    • Maliyət: Hər biri təxminən 2.1 milyard dollar ilə indiyədək istehsal edilmiş ən bahalı hərbi hava vasitəsidir.
    • İstehsalçı: Northrop Grumman. İstehsalı 1980-ci illərin sonlarında başlasa da, Sovet İttifaqının dağılmasından sonra cəmi 21 ədəd istehsal edilib.
    • Mənzil: 6 min dəniz milindən çox məsafə qət edə bilir, bu da Amerika qitəsindən havaya qalxaraq dünya miqyasında hədəflərə çata bilməsi deməkdir. Havadakı yanacaq doldurma əməliyyatları ilə bu mənzil daha da genişlənir.
    • Yük Tutumu: 18 min kiloqramdan çox adi və ya nüvə sursatı daşıya bilir. Təyyarənin daxilindəki silah bölmələri, xəyal quruluşunu pozmadan böyük bomba yüklərini yerləşdirmək üçün xüsusi olaraq hazırlanmışdır.
    • Ekipaj: 2 pilot. Təkmilləşdirilmiş avtomatlaşdırma sistemləri sayəsində əməliyyat səmərəliliyi yüksəkdir.
    • Gizlilik Texnologiyası: Radar udan materiallar və bucaqlı dizaynı sayəsində düşmən radarları tərəfindən demək olar ki, aşkarlana bilmir. Radarda yansıması kiçik bir güllənin yansımasına bənzəyir.

    24saat

  • Pentaqon: ABŞ İsraillə döyüşə girdi, İran Hörmüzü bağladı

    Pentaqon: ABŞ İsraillə döyüşə girdi, İran Hörmüzü bağladı

    İran Nüvə Obyektlərinə Hücumdan Sonra ABŞ və İsrailə Sərt Xəbərdarlıq Etdi

    İran dövlət televiziyası İnqilab Keşikçiləri Korpusunun (İKK) ABŞ və İsrailin ölkənin nüvə obyektlərinə hücumlarına dair bəyanatını yayımlayıb. Bu bəyanatda vurğulanıb ki, Birləşmiş Ştatların İranın nüvə təsisatlarına qarşı həyata keçirdiyi əməliyyat faktiki olaraq onu müharibənin ön cəbhəsinə çıxarıb. İKK xəbərdarlıq edib ki, İran ərazisinə təcavüz edənlər peşman olacaqları cavablara hazır olmalıdırlar.

    Hücumda İştirak Edən Təyyarələrin Yerləri Müəyyənləşdirildi

    Açıqlamada həmçinin, bu gün nüvə obyektlərinə endirilən zərbədə iştirak edən təyyarələrin uçuş marşrutlarının dəqiq müəyyən edildiyi bildirilib. Qeyd olunub ki, regiondakı ABŞ hərbi bazalarının sayı, coğrafi yayılımı və ölçüsü onların gücü deyil, əksinə, zəifliyini ikiqat artırır. Məlumat üçün bildirək ki, İrandakı üç nüvə obyektinə 6 ədəd B-2 bombardmançı təyyarəsi tərəfindən bombalar atılmışdı. Hər bir B-2 bombardmançı təyyarəsinin dəyəri 2.1 milyard dollardır.

    İsraildə Vəziyyət: Minlərlə Köçkün, Onlarla Yaralı

    İranın bu səhər yerli vaxtla 07:30-da İsrailə qarşı başlatdığı raket zərbələri nəticəsində İsrail mətbuatının məlumatına görə, yaralıların sayı 86 nəfərə çatıb. “Times of Israel” qəzetinin yazdığına görə, İranın ötən həftədən bəri davam edən cavab hücumları nəticəsində 9 min nəfər evlərini tərk etmək məcburiyyətində qalıb.

    24saat

  • Trampdan İran zərbəsi açıqlaması: Əsas obyektlər vuruldu

    Trampdan İran zərbəsi açıqlaması: Əsas obyektlər vuruldu

    ABŞ prezidenti Tramp: İranın Əsas Nüvə Təsisləri Tamamilə Məhv Edildi!

    ABŞ prezidenti Donald Tramp bəyan edib ki, bu hücumlar nəticəsində İranın əsas nüvə zənginləşdirmə müəssisələri “tamamilə məhv edilib”. Bu açıqlama, İranın üç ayrı nüvə obyektinə endirilən zərbələrdən sonra keçirdiyi mətbuat konfransında səsləndirilib. Tramp, “İranın əsas nüvə zənginləşdirmə təsisləri darmadağın edildi,” deyə vurğulayıb.

    İrana Sülh Çağırışı: “Ya Sülh, Ya da Daha Ağır Hücumlar Olacaq”

    ABŞ prezidenti Donald Tramp İran üzərinə endirilən hücumda İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahu ilə komanda şəklində çalışdıqlarını bildirib. O, çıxışında İrana sərt mesaj ünvanlayaraq, “İran sülh bağlamaq məcburiyyətindədir. Əgər bu baş verməzsə, növbəti hücumlar daha ağır olacaq,” deyə xəbərdarlıq edib.

    Donald Tramp bu gecəki zərbələri “möhtəşəm bir uğur” kimi qiymətləndirib. O, əsas məqsədlərinin İranın nüvə zənginləşdirmə qabiliyyətini yox etmək və dünyanın bir nömrəli terroru dəstəkləyən dövlətinin yaratdığı nüvə təhdidini aradan qaldırmaq olduğunu bildirib.

    ABŞ-İsrail Əməkdaşlığı və Nüvə Təhdidinin Aradan Qaldırılması

    Tramp Binyamin Netanyahu və İsrail ordusuna verdikləri dəstəyə görə təşəkkürünü bildirib. “Bu gecəki hücumların hamısından daha çətin, açıq şəkildə daha ölümcül idi. Lakin əgər sülh dərhal gəlməzsə, digər hədəfləri də dəqiqliklə, sürətlə və ustalıqla vuracağıq,” deyə Tramp əlavə edib.

    ABŞ prezidenti Donald Tramp qeyd edib ki, İran üzərinə endirilən bu cür hücumu dünyada başqa heç bir ordu icra edə bilməzdi. O, çıxışını “Tanrını sevdiyimizi və böyük ordumuzun onları qoruduğunu söyləmək istəyirəm. Tanrı Yaxın Şərqi qorusun. Tanrı İsraili qorusun və Tanrı Amerikanı qorusun,” sözləri ilə tamamlayıb.

    Trampdan İrana Sərt Xəbərdarlıq: “Daha Böyük Qüvvə ilə Qarşılaşacaqlar”

    Daha sonra “Truth Social” hesabından sonuncu açıqlamasını verən ABŞ prezidenti Donald Tramp, İranı yeni təhdidlərlə üz-üzə qoyub. Böyük hərflərlə yazılmış bu son dəqiqə bəyanatında deyilir: “İran tərəfindən Amerika Birləşmiş Ştatlarına qarşı hər hansı cavab tədbiri, bu gecə şahid olunanlardan qat-qat böyük bir qüvvə ilə qarşılanacaq. Təşəkkürlər! Donald J. Tramp, Amerika Birləşmiş Ştatları Prezidenti.”

    24saat

  • Hücumlar davam edərkən masaya oturmarıq

    Hücumlar davam edərkən masaya oturmarıq

    İsrailin Tehranın nüvə proqramı səbəbindən İrana hücum etməsindən sonra başlayan qarşılıqlı bombardmanlar davam edərkən, diplomatiya sahəsində də bəzi addımlar atılıb. Avropa Birliyinin Xarici Siyasət üzrə Ali Nümayəndəsi Kaja Kallasın iştirakı ilə, Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya xarici işlər nazirləri (E3 ölkələri) ilə iranlı həmkarı Abbas Araqçi arasında Cenevrədə keçirilən görüş, hücumlar başlayandan bəri Qərb və İran rəsmiləri arasında ilk üzbəüz təmas olaraq qeydə alınıb.

    Dörd saat davam edən bu toplantıda təcili və ya konkret bir irəliləyiş qeydə alınmasa da, danışıqların davam etməsi üçün ümidlər ifadə edilib. Ortak açıqlamada üç Avropa ölkəsi və Aİ-nin “İranın nüvə proqramına dair danışıqlar yolu ilə həll yollarını araşdırdığı” bildirilib. Ölkələr nüvə proqramının “genişlənməsindən” narahatlıqlarını təkrarlayaraq, bunun “etibarlı mülki məqsədinin olmadığını” da əlavə ediblər. Aİ-nin xarici siyasət rəhbəri Kallas isə deyib ki, “Nüvə məsələləri ilə yanaşı, daha geniş mövzuları da müzakirə edəcəyimiz və danışıqları açıq saxlayacağımız barədə razılığa gəldik”. İranın xarici işlər naziri Abbas Araqçi Cenevrədən sonra verdiyi açıqlamada “İranın müdafiə qabiliyyətlərinin müzakirə oluna bilməyəcəyini açıq şəkildə ifadə edirəm” deyib.

    Araqçidən Sərt Bəyanatlar

    Araqçinin NBC televiziyasına verdiyi müsahibə diqqət çəkib. Araqçi bildirib ki, ABŞ ilə danışıqlara bir neçə gün qalmış İsrailin hava hücumu həyata keçirməsindən sonra diplomatik görüşlərdə Vaşinqtona etibar edib-etməyəcəklərini bilmirlər. “Diplomatiya İranın nüvə məsələsini iki həftə ərzində həll edə bilərmi?” sualına cavab verən Araqçi deyib: “Bu, ABŞ rəsmilərinin mövqeyindən asılıdır. Onlar həqiqətənmi danışıqlar yolu ilə həll yolu istəyirlər, yoxsa İrana hücum kimi başqa planları var? Bəlkə də ağıllarında bu plan vardı və bunu ört-basdır etmək üçün müzakirələrə ehtiyac duyurdular. Artıq onlara necə etibar edəcəyimizi bilmirik. Etdikləri əslində diplomatiyaya xəyanət idi”.

    İranın uranyum zənginləşdirməsini tamamilə dayandırmağı heç vaxt qəbul etməyəcəyini vurğulayan Araqçi, ABŞ ilə hər hansı bir danışığın başlaması üçün İsrailin hücumlarını dayandırmasının vacib olduğunu bildirərək, “Hücumlar davam etdikcə müzakirə olmayacaq” deyib. Araqçi əlavə edib: “Düşünürəm ki, ABŞ rəsmiləri diplomatiyaya qayıtmaqda ciddidirlərsə, Vaşinqtondan Təl-Əvivə edilən bir zəng hər şeyi dayandırmaq üçün kifayət edər. Onlar bu prosesi çox sürətlə dayandıra bilərlər, o zaman biz də diplomatiyanı yenidən nəzərdən keçirərik”.

    Araqçi, keçmiş ABŞ prezidenti Donald Trampın ABŞ-ın İrana hücum etməsi barədə qərar verməsi halında, İsrailə qarşı etdikləri kimi cavab tədbirləri görmə haqqını özlərində saxladıqlarını da vurğulayıb. Araqçi qeyd edib: “Müharibə olanda hər iki tərəf bir-birinə hücum edir. Bu, olduqca anlaşılan bir vəziyyətdir. Özünü müdafiə hər ölkənin qanuni haqqıdır. ABŞ, İsrailə bu hücumlarda qoşulsa, biz də eynisini edərik”.

    İsrail Hücumları Dayandırmayacaq!

    İsrailin Birləşmiş Millətlər Təşkilatındakı (BMT) səfiri Danny Danon bildirib ki, ölkəsi İranın nüvə təhdidi tamamilə aradan qaldırılana qədər hücumlarını dayandırmayacaq. Danon deyib: “Dayanmayacağıq, İranın nüvə təhdidi aradan qaldırılana qədər dayanmayacağıq, müharibə maşını silahsızlaşdırılana qədər dayanmayacağıq və xalqımız, sizin xalqınız təhlükəsiz olana qədər dayanmayacağıq”. Bu arada Danon İrana qarşı ağır ittihamlar irəli sürərək, Tehranı terrora dəstək verməkdə günahlandırıb və İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahu və keçmiş ABŞ prezidenti Donald Trampa sui-qəsd cəhdi ilə bağlı iddialar səsləndirib. Digər tərəfdən, İsrail Baş Qərargah rəisi Eyal Zamirdən etiraf xarakterli bir açıqlama gəlib. Zamir qeyd edib: “İrana qarşı uzunmüddətli müharibəyə hazır olmalıyıq. Müharibə bitməyib. Əhəmiyyətli nəticələr əldə etsək də, qarşımızda hələ çətin günlər var”.

    B-2 Bombardman Təyyarələrinə Əlavə Sevkiyyat

    ABŞ tərəfindən B-2 bombardman təyyarələrinə əlavə sevkiyyat həyata keçirilib. Təyyarələrin Qvam adasına doğru havaya qalxdığı, daha sonra isə Hind Okeanındakı Dieqo Qarsiya adasına köçürüləcəyi barədə hava hərəkətliliyi müşahidə olunub. ABŞ mediasında yayılan xəbərlərdə, Missuri ştatındakı Whiteman Hərbi Hava Bazasından qalxan 6 ədəd B-2 bombardman təyyarəsinin Qvamdakı ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri bazasına doğru istiqamət aldığı bildirilib. Fox News-un xəbərində qeyd olunub ki, “Bombardman təyyarələri Missuridən havaya qalxdıqdan sonra yanacaq doldurublar ki, bu da ağır yüklər daşıdıqları üçün yanacaq çənlərinin tam dolu olmadan qaldırıldığı anlamına gəlir. Bu yüklərin sığınacaq dağıdıcı bombalar ola biləcəyi düşünülür”. Xəbərdə əlavə edilib ki, B-2 yalnız ABŞ-ın sahib olduğu 15 tonluq 2 sığınacaq bombası daşıya bilir və bu bombaların İranın ən ağır şəkildə möhkəmləndirilmiş nüvə sahəsi olan Fordonu hədəf almaq üçün kritik əhəmiyyət kəsb edə biləcəyi iddia olunub.

    Nüvə Proqramı Müzakirələri

    Daha əvvəl İranın “həftələr ərzində” nüvə silahı yarada biləcəyini iddia edən İsrail, davam edən hücumları nəticəsində bu müddəti ən az iki il gecikdirdiklərini irəli sürüb. Almaniyanın “Bild” qəzetinə danışan İsrailin xarici işlər naziri Qideon Saar deyib: “Qiymətləndirmələrimizə görə, onların nüvə bombasına sahib olma ehtimalını ən az iki və ya üç il gecikdirdik”. Saar hücumların davam edəcəyini də vurğulayaraq, “Bu təhdidi aradan qaldırmaq üçün əlimizdən gələni edəcəyik” ifadəsini işlədib. İsrail rəhbərliyi münaqişələrin başlamazdan əvvəl İranın yalnız bir neçə həftə içində nüvə silahı inkişaf etdirmək qabiliyyətinə çatdığını iddia edirdi. Tehran rəhbərliyi isə nüvə silahı istehsal etmək istədikləri iddiasını rədd edir.

    İsrail döyüş təyyarələri dünən səhər erkən saatlarda paytaxt Tehranın təxminən 400 kilometr cənubunda yerləşən İsfahandakı bir nüvə obyektini bombalayıb. İranın “Fars” xəbər agentliyi bildirib ki, hücumdan sonra hər hansı təhlükəli maddə sızması baş verməyib və bölgə əhalisi üçün təhlükə yoxdur. İsrail ordusu hədəf aldığı İsfahan nüvə obyektinin görüntülərini də paylaşıb.

    İranın iki vətəndaşı həlak olub. İsrailin müdafiə naziri İsrael Kats İran İslam İnqilab Keşikçiləri Korpusunun Qüds Qüvvələrinin Fələstin Kolordusuna rəhbərlik edən Səid İzadi’nin öldürüldüyünü deyib. Kats, İzadi’nin 2023-cü il 7 oktyabr İsrail hücumundan əvvəl HƏMAS-ı maliyyələşdirdiyini və silahlandırdığını iddia edib. Bu arada, İranın “Mehr” xəbər agentliyi, iranlı nüvə alimi Seyyid Esaarın və həyat yoldaşının Tehranda bir mənzilə edilən pilotsuz uçuş aparatı hücumu nəticəsində həlak olduğunu bildirib.

    Sübut tapılmayıb. Amerikanın CNN televiziyasına danışan Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) sədri Rafael Qrossi isə İranın nə qədər müddətdə nüvə bombası yarada biləcəyinə dair proqnozların “tamamilə fərziyyə” olduğunu bildirib. BAEA həmçinin vurğulayır ki, İranın nüvə döyüş başlığı istehsal etmək üçün bütün zəruri komponentlərə malik olduğuna dair heç bir sübut tapılmayıb.

    24saat

  • İrandan mükəmməl zərbə: Bənzərsiz çoxbaşlıqlı raket

    İrandan mükəmməl zərbə: Bənzərsiz çoxbaşlıqlı raket

    İranın İsrailin hücumlarına cavab olaraq başlatdığı raket zərbələri, ilkin günə nisbətən fırladılan raketlərin sayı azalsa da, davam edir. İyunun 13-dən bəri İran İsrailə müxtəlif tipli 400-dən çox raket atıb. Raketlərin əhəmiyyətli hissəsi İsrailin hava müdafiə sistemləri tərəfindən havada məhv edilsə də, bəzi raketlər Xayfa və Təl-Əviv də daxil olmaqla İsrailin müəyyən bölgələrində ciddi dağıntılara səbəb olub. İran Səhiyyə Nazirinin müavini Əbdürrəhman Rüstəmiyan, İsrailin İrana hücumlarında həyatını itirən mülki şəxslərin sayının 430-a, yaralıların sayının isə 3 min 500-ə yüksəldiyini bildirib. İsrailə düşən İran raketləri də azı 25 nəfərin ölümünə və çox sayda insanın yaralanmasına səbəb olub.

    İsrail Müdafiə Qüvvələrinin (IDF) Daxili Cəbhə Komandanlığından verilən açıqlamada, sözügedən raketin hərb başlığının təxminən 7 kilometr yüksəklikdə açıldığı və ən azı 20 alt sursat buraxdığı qeyd olunub. İsrail mediasına görə, hər biri təxminən 2,5 kiloqram partlayıcı maddə ehtiva edən alt sursatlar, təxminən 16 kilometr diametrində bir əraziyə yayılaraq böyük ziyan vurub.

    Klaster Başlıqlı Raket Növü Nədir?

    İsrailə atılan klaster başlıqlı raketin növü əvvəlcə dəqiq müəyyən edilmədi, lakin iyunun 19-da İran İnqilab Keşikçiləri Korpusu Komandanlığı tərəfindən yayımlanan və İsrailə yönələn raket atışlarını əks etdirən videoda Xürrəmşəhr-4 raketlərinin olduğu görüldü. Xürrəmşəhr-4 raketi İranın əlindəki ən inkişaf etmiş raketlərdən biri hesab edilir. Xürrəmşəhr raketinin ilk dəfə 2017-ci ildə ictimaiyyətə açıqlandığı, təxminən 2 min kilometr mənzilli, maye yanacaqlı orta mənzilli bir ballistik raket olduğu təxmin edilir. Raketin, BM-25 Musudan olaraq da bilinən Şimali Koreyanın Hwasong-10 raketinin bir variantı olduğu güman olunur.

    İran 2017-ci ildən bəri Xürrəmşəhr raketlərinin müxtəlif variantlarını inkişaf etdirir. Bu çərçivədə təqdim edilən son raket, 2023-cü ildə ictimaiyyətə tanıdılan Xürrəmşəhr-4 raketi oldu. Son təqdim edilən raketin daha ağır hərb başlığı daşıya bildiyi və birdən çox, daha kiçik hərb başlığı daşıya biləcəyi iddia edildi. İranın daha əvvəl Şahab-3 raketlərində də klaster başlıqlardan istifadə etdiyinə dair görüntülər mövcud idi. İsrailə fırladılan raketlər arasında Şahab-3 raketinin variantları olan Emad və Qədr raketlərinin olduğu da açıqlanmışdı.

    Daha Geniş Əraziyə Təsir və Zərbə Dəqiqliyinin Artırılması

    Atılan raketlərdə klaster başlıqların olması, İran ballistik raketlərinin ərazi hədəflərinə dəqiqliklə zərbə endirmə potensialını artırdı və tək bir raketin eyni anda hədəf ala biləcəyi ümumi ərazini böyütdü. Bu tip hərb başlığının istifadəsi, İsrailin hava müdafiə elementlərinin də atılan raketlərə qarşı durmasını çətinləşdirdi. İran indiyə qədər İsrailə qarşı qisas hücumlarında Siccil, Hacı Qasım, Xeybər Şekan və Fəttah-1 də daxil olmaqla bir çox raket növündən istifadə edib.

    Hacı Qasım, Xeybər Şekan və Fəttah-1 tipli raketlərin bərk yanacaqlı olduğu məlumdur. Bərk yanacaqlı raketlər, maye yanacaqlı raketlərə nisbətən daha sürətli atıla bilir və daha təhlükəsiz hesab olunur. Bərk yanacaqlı raketlər, atəşdən əvvəl yanacaq doldurulmadığı üçün daha qısa müddətdə atışa hazır vəziyyətə gələ bilir və bu səbəbdən əvvəlcədən aşkar edilməsi maye yanacaqlı raketlərə nisbətən daha çətin olur. İranlı rəsmilər bu üç raketin raketdən müdafiə tədbirlərinə qarşı xüsusi olaraq dizayn edildiyini, raketlərin eniş mərhələsində yüksək manevr qabiliyyətinə malik olduğunu açıqlamışdılar. 2023-cü ildə təqdim edilən Fəttah-1 hipersonik raket kimi təqdim edilmiş və İran bu raketin təqdimatı ilə diqqəti öz üzərinə çəkmişdi.

    “Dəmir Qübbə”nin Effektivliyi 90%-dən 65%-ə Düşdü

    İranın son günlərdə həyata keçirdiyi raket hücumlarında İsrailin hava müdafiə sistemi olan Dəmir Qübbənin effektivliyi diqqətəçəkən şəkildə azaldı. NBC News-ə danışan yüksək səviyyəli keçmiş İsrail kəşfiyyat rəsmisinə görə, sistem raketlərin yalnız 65%-ni dayandıra bilib. Bu nisbət, əvvəlki gün 90% idi. Rəsmi, İranın istifadə etdiyi yeni nəsil raketlərin həm daha sürətli olduğunu, həm də inkişaf etmiş istiqamətləndirmə sistemləri ilə hədəflərə daha dəqiq çatdığını qeyd etdi.

    Eyni mənbə, İranın əlində hələ də geniş bir raket ehtiyatı olduğunu və Tehranın “strateji səbir” doktrinası ilə hərəkət etdiyini bildirdi. Hücumların bu qədər dəqiq olmasının, İranın artıq kəmiyyət yerinə keyfiyyətli, yüksək dəqiqlikli raketlərə yönəldiyini də təsdiqlədi.

    24saat

    İranın İsrailin hücumlarına cavab olaraq başlatdığı raket zərbələri, ilkin günə nisbətən fırladılan raketlərin sayı azalsa da, davam edir. İyunun 13-dən bəri İran İsrailə müxtəlif tipli 400-dən çox raket atıb. Raketlərin əhəmiyyətli hissəsi İsrailin hava müdafiə sistemləri tərəfindən havada məhv edilsə də, bəzi raketlər Xayfa və Təl-Əviv də daxil olmaqla İsrailin müəyyən bölgələrində ciddi dağıntılara səbəb olub. İran Səhiyyə Nazirinin müavini Əbdürrəhman Rüstəmiyan, İsrailin İrana hücumlarında həyatını itirən mülki şəxslərin sayının 430-a, yaralıların sayının isə 3 min 500-ə yüksəldiyini bildirib. İsrailə düşən İran raketləri də azı 25 nəfərin ölümünə və çox sayda insanın yaralanmasına səbəb olub.

    İsrail Müdafiə Qüvvələrinin (IDF) Daxili Cəbhə Komandanlığından verilən açıqlamada, sözügedən raketin hərb başlığının təxminən 7 kilometr yüksəklikdə açıldığı və ən azı 20 alt sursat buraxdığı qeyd olunub. İsrail mediasına görə, hər biri təxminən 2,5 kiloqram partlayıcı maddə ehtiva edən alt sursatlar, təxminən 16 kilometr diametrində bir əraziyə yayılaraq böyük ziyan vurub.

    Klaster Başlıqlı Raket Növü Nədir?

    İsrailə atılan klaster başlıqlı raketin növü əvvəlcə dəqiq müəyyən edilmədi, lakin iyunun 19-da İran İnqilab Keşikçiləri Korpusu Komandanlığı tərəfindən yayımlanan və İsrailə yönələn raket atışlarını əks etdirən videoda Xürrəmşəhr-4 raketlərinin olduğu görüldü. Xürrəmşəhr-4 raketi İranın əlindəki ən inkişaf etmiş raketlərdən biri hesab edilir. Xürrəmşəhr raketinin ilk dəfə 2017-ci ildə ictimaiyyətə açıqlandığı, təxminən 2 min kilometr mənzilli, maye yanacaqlı orta mənzilli bir ballistik raket olduğu təxmin edilir. Raketin, BM-25 Musudan olaraq da bilinən Şimali Koreyanın Hwasong-10 raketinin bir variantı olduğu güman olunur.

    İran 2017-ci ildən bəri Xürrəmşəhr raketlərinin müxtəlif variantlarını inkişaf etdirir. Bu çərçivədə təqdim edilən son raket, 2023-cü ildə ictimaiyyətə tanıdılan Xürrəmşəhr-4 raketi oldu. Son təqdim edilən raketin daha ağır hərb başlığı daşıya bildiyi və birdən çox, daha kiçik hərb başlığı daşıya biləcəyi iddia edildi. İranın daha əvvəl Şahab-3 raketlərində də klaster başlıqlardan istifadə etdiyinə dair görüntülər mövcud idi. İsrailə fırladılan raketlər arasında Şahab-3 raketinin variantları olan Emad və Qədr raketlərinin olduğu da açıqlanmışdı.

    Daha Geniş Əraziyə Təsir və Zərbə Dəqiqliyinin Artırılması

    Atılan raketlərdə klaster başlıqların olması, İran ballistik raketlərinin ərazi hədəflərinə dəqiqliklə zərbə endirmə potensialını artırdı və tək bir raketin eyni anda hədəf ala biləcəyi ümumi ərazini böyütdü. Bu tip hərb başlığının istifadəsi, İsrailin hava müdafiə elementlərinin də atılan raketlərə qarşı durmasını çətinləşdirdi. İran indiyə qədər İsrailə qarşı qisas hücumlarında Siccil, Hacı Qasım, Xeybər Şekan və Fəttah-1 də daxil olmaqla bir çox raket növündən istifadə edib.

    Hacı Qasım, Xeybər Şekan və Fəttah-1 tipli raketlərin bərk yanacaqlı olduğu məlumdur. Bərk yanacaqlı raketlər, maye yanacaqlı raketlərə nisbətən daha sürətli atıla bilir və daha təhlükəsiz hesab olunur. Bərk yanacaqlı raketlər, atəşdən əvvəl yanacaq doldurulmadığı üçün daha qısa müddətdə atışa hazır vəziyyətə gələ bilir və bu səbəbdən əvvəlcədən aşkar edilməsi maye yanacaqlı raketlərə nisbətən daha çətin olur. İranlı rəsmilər bu üç raketin raketdən müdafiə tədbirlərinə qarşı xüsusi olaraq dizayn edildiyini, raketlərin eniş mərhələsində yüksək manevr qabiliyyətinə malik olduğunu açıqlamışdılar. 2023-cü ildə təqdim edilən Fəttah-1 hipersonik raket kimi təqdim edilmiş və İran bu raketin təqdimatı ilə diqqəti öz üzərinə çəkmişdi.

    “Dəmir Qübbə”nin Effektivliyi 90%-dən 65%-ə Düşdü

    İranın son günlərdə həyata keçirdiyi raket hücumlarında İsrailin hava müdafiə sistemi olan Dəmir Qübbənin effektivliyi diqqətəçəkən şəkildə azaldı. NBC News-ə danışan yüksək səviyyəli keçmiş İsrail kəşfiyyat rəsmisinə görə, sistem raketlərin yalnız 65%-ni dayandıra bilib. Bu nisbət, əvvəlki gün 90% idi. Rəsmi, İranın istifadə etdiyi yeni nəsil raketlərin həm daha sürətli olduğunu, həm də inkişaf etmiş istiqamətləndirmə sistemləri ilə hədəflərə daha dəqiq çatdığını qeyd etdi.

    Eyni mənbə, İranın əlində hələ də geniş bir raket ehtiyatı olduğunu və Tehranın “strateji səbir” doktrinası ilə hərəkət etdiyini bildirdi. Hücumların bu qədər dəqiq olmasının, İranın artıq kəmiyyət yerinə keyfiyyətli, yüksək dəqiqlikli raketlərə yönəldiyini də təsdiqlədi.

    24saat

  • Son dəqiqə: İsraildə fövqəladə vəziyyət elan edildi

    Son dəqiqə: İsraildə fövqəladə vəziyyət elan edildi

    İsrail-İran Gərginliyi Artır: Yeni Məhdudiyyətlər Tətbiq Edilir

    Ordudan verilən məlumata görə, Müdafiə Naziri Yisrael Katz ilə aparılan vəziyyət qiymətləndirməsindən sonra, yerli vaxtla saat 03:45-dən etibarən Daxili Cəbhə Komandanlığının təlimatında təcili dəyişiklik edilməsinə qərar verilib. Bu qərar, bölgədəki gərginliyin yüksəlməsi fonunda İsrailin təhlükəsizlik tədbirlərini sərtləşdirdiyini göstərir.

    Ölkə Boyu Yeni Təhlükəsizlik Tədbirləri

    Açıqlamada qeyd edilib ki, ölkənin bütün ərazilərində məktəblər bağlanıb, kütləvi toplantılar qadağan edilib və yalnız zəruri fəaliyyət göstərən müəssisələrin açıq qalmasına icazə veriləcək. Bu cür məhdudiyyətlər, İrana qarşı 13 iyun tarixində başladılan genişmiqyaslı hücumlarla birlikdə İsrail tərəfindən daha əvvəl də tətbiq olunmuşdu. Həmin vaxt tətbiq edilən məhdudiyyətlər beş gün sonra nisbətən yumşaldılmışdı. Xatırladaq ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp o dövrdə İranın Fordo, Natanz və İsfahan kimi əsas nüvə obyektlərinə hava hücumlarının həyata keçirildiyini elan etmişdi.

    İsrail-İran Müharibəsi: Eskalasiyanın Kökləri

    İsrailin 13 iyunda İrana qarşı başlatdığı şiddətli hücumlar, ölkənin müxtəlif şəhərlərindəki nüvə obyektləri ilə yanaşı, ordunun yüksək komandanlıq heyətini də hədəf almışdı. Bu hücumlar nəticəsində İranın Baş Qərargah rəisi, İnqilab Keşikçiləri Korpusunun Baş Komandanı və bəzi yüksək rütbəli komandirlər, eləcə də 9 nüvə alimi həlak olmuşdu.

    İran Səhiyyə Nazirliyi 21 iyunda verdiyi açıqlamada, İsrailin hücumları nəticəsində mülki əhali arasında ümumi itkinin 430 nəfər, yaralı sayının isə 3500-dən çox olduğunu bildirmişdi. İsrail Baş Nazirinin Ofisi isə İran ordusunun cavab hücumlarında 24 nəfərin öldüyünü, 1272 nəfərin yaralandığını açıqlamışdı. Türkiyə başda olmaqla bir çox ölkə İsraili qınayan bəyanatlar yaymışdı. Bölgədəki bu gərginlik və qarşıdurma beynəlxalq arenada ciddi narahatlıq doğurmağa davam edir.

    24saat

  • Tramp: İrana qarışmaq baş tutmaya bilər

    Tramp: İrana qarışmaq baş tutmaya bilər

    ABŞ-ın sabiq prezidenti Donald Tramp həftəsonunu keçirmək üçün Nyu-Cersiyə səfər edib. O, təyyarədən enərkən jurnalistlərin suallarını cavablandırıb.

    Trampın Orta Şərq Münaqişəsi barədə baxışları

    **Orta Şərq münaqişəsi**ndə ABŞ-ın mümkün müdaxiləsi ilə bağlı suala cavab verən sabiq prezident, İsrailin yerin altındakı hədəfləri bombalamaq qabiliyyətinin məhdud olduğunu qeyd edib. O, “Nə olacağını görəcəyik. Bəlkə də buna (müdaxiləyə) ehtiyac qalmayacaq,” deyib. İranın “ABŞ danışıqlarda ciddidirsə, niyə İsraildən hava zərbələrini dayandırmasını tələb etmir” sualına cavab olaraq Tramp, “Hazırda belə bir tələb irəli sürməyin çox çətin olduğunu düşünürəm,” deyə bildirib. O, həmçinin, cari vəziyyətdə İsrailin “qalib gəldiyini” müdafiə edib.

    ABŞ-İran Danışıqları və Gələcək Perspektivlər

    Sabiq prezident danışıqlarla bağlı fikirlərini bölüşüb: “Biz hazırıq, istəkliyik və bacarıqlıyıq. İranla danışmışıq və nə olacağını görəcəyik. İndi insanların ağıllarını başına toplayıb-toplamayacaqlarını görmək zamanıdır.” O, Avropalıların İranla görüşlərinin “heç bir faydası olmayacağını” bildirib. Tramp, İranın məhz ABŞ ilə görüşmək istədiyini ifadə edərək, bunun üçün İrana “maksimum iki həftə vaxt” verdiyini bir daha təkrar edib. Bu çətin dövrdə düzgün **diplomatiya** yolunun seçilməsi vacibdir.

    24 saat

  • İsraildən önəmli bildiriş: Qarşıda ağır sınaqlar gözləyir

    İsraildən önəmli bildiriş: Qarşıda ağır sınaqlar gözləyir

    İsrail Baş Qərargah rəisi Eyal Zamir, İrana qarşı “uzunmüddətli müharibəyə” hazır olmaq lazım olduğunu vurğulayaraq, “Qarşıda hələ çətin günlər var,” deyib. General Zamir, iyunun 13-də İrana qarşı başladılan genişmiqyaslı hücumlarla bağlı yaydığı videomüraciətində açıqlamalar verib.

    İsrailin Uzunmüddətli Müharibə Hazırlığı

    Bu dövlətin vətəndaşlarının rəqib ölkə ilə “uzunmüddətli müharibəyə” hazır olmalı olduğunu söyləyən Zamir, “Müharibə bitməyib. Vacib nəticələr əldə etsək də, qarşıda hələ çətin günlər var,” ifadələrini işlədib.

    Zamir, son səkkiz gündür davam edən hərbi əməliyyatların “qeyri-adi nəticələr” verdiyini iddia edərək, “Bir sıra mümkün inkişaflara hazırlaşırıq. Tariximizin ən mürəkkəb müharibəsinə başlamışıq,” deyib.

    Rəqib ölkənin yerdən-yerə atılan 2500-ə yaxın ballistik raketə və yüksək istehsal sürətinə malik olduğunu irəli sürən general, təxminən iki il ərzində 8000 raketə sahib ola biləcəkləri qiymətləndirmələrindən sonra əməliyyata başladıqlarını müdafiə edib.

    Həmin ölkənin ballistik raket istehsal fəaliyyətləri, Yaxın Şərqdəki vəkil qüvvələrinin varlığı və nüvə silahı istehsalı sahəsində irəliləyiş əldə etməsinin İsraili hücumlar başlatmağa və “qabaqlayıcı zərbə endirməyə məcbur etdiyini” iddia edən Zamir, genişmiqyaslı hücumlara uzun illərdir hazırlaşdıqlarını bildirib.

    İranla Başlayan Çatışma

    İsrail, iyunun 13-də rəqib ölkənin müxtəlif şəhərlərindəki nüvə obyektləri başda olmaqla, ordunun yüksək komandanlıq heyətini də hədəf alan genişmiqyaslı hücumlar təşkil edib.

    Rəqib tərəfdə Baş Qərargah rəisi, İnqilab Keşikçiləri Qvardiyasının baş komandanı və bəzi yüksək rütbəli komandirlər, eləcə də 9 nüvə alimi bu hücumlarda həlak olub.

    Həmin ölkənin Səhiyyə Nazirliyi iyunun 15-də verdiyi açıqlamada, hücumlarda ümumi mülki can itkisinin 224, yaralı sayının isə 1277-dən çox olduğunu bildirib.

    Rəqib ordunun İsrailə ballistik raketlərlə endirdiyi cavab zərbəsində 25 nəfərin öldüyü, 2517 nəfərin yaralandığı qeyd edilib.

    Türkiyə başda olmaqla bir çox ölkə İsraili qınayıb.

    24 saat

  • İran-Avropa yüksək səviyyəli toplantı Cenevrədə başladı

    İran-Avropa yüksək səviyyəli toplantı Cenevrədə başladı

    Cenevrədə Yüksək Səviyyəli Görüş: İranın Nüvə Proqramı və Regional Gərginlik Masada

    İsveçrənin Cenevrə şəhərindəki bir oteldə İranın nüvə proqramı və bölgədəki gərginlikləri müzakirə etmək üçün yüksək səviyyəli diplomatik görüş başlayıb. Toplantıya İranın Xarici İşlər Naziri Abbas Əraqçi başçılıq edən heyətlə yanaşı, Almaniya Xarici İşlər Naziri Yohan Vadephul, Böyük Britaniya Xarici İşlər Naziri Devid Lammi, Fransa Xarici İşlər Naziri Jan-Noel Barro və Avropa Birliyinin (AB) Xarici Əlaqələr və Təhlükəsizlik Siyasəti üzrə Yüksək Nümayəndəsi Kaya Kallas iştirak edir.

    Nüvə Proqramı və İsrail-İran Münaqişəsi Diqqət Mərkəzində

    Beynəlxalq medianın böyük maraqla izlədiyi bu əhəmiyyətli görüşdə, əsasən İranın nüvə proqramı ilə bağlı vəziyyət və İsrailin İrana qarşı hücumları ilə başlayan son münaqişələrin həlli yolları müzakirə olunur. Görüşün gərgin regional vəziyyətdə beynəlxalq sülh və sabitliyin təmin olunması üçün böyük əhəmiyyət kəsb etdiyi vurğulanır.

    İranın Şərtləri: “Hücumlar Dayanmasa, Müzakirə Olmaz”

    Cenevrədəki görüşdən əvvəl Tehran şəhərində İran dövlət televiziyasına müsahibə verən Xarici İşlər Naziri Əraqçi, ölkəsinin mövqeyini açıqlamışdı. O bildirmişdi ki, İran, ABŞ-ı İsrailin İrana qarşı hücumlarında ortaq və şərik hesab edir. Əraqçi, “Sionist rejimin hücumları davam edərkən ABŞ danışıqlar tələb edir və dəfələrlə mesajlar göndərib. Hücumlar dayanmayınca heç bir müzakirədən söhbət gedə bilməz,” deyə vurğulamışdı. Bu bəyanat görüşün gərgin atmosferini daha da artırıb.

    Diplomatik Cəhdlər və Avropanın Təşəbbüsü

    Fransa Prezidenti Emmanuel Makron, Cenevrədəki bu görüş barədə açıqlama verərək, ölkəsinin Xarici İşlər Naziri Barronun avropalı və iranlı həmkarları ilə bir araya gələcəyini və İrana nüvə mövzusunda diplomatik və texniki danışıqlar təklifinin ediləcəyini bildirmişdi. Almaniya Xarici İşlər Naziri Yohan Vadephul da MDR radiosuna verdiyi müsahibədə İngiltərə və Fransa ilə Cenevrədəki İran Xarici İşlər Naziri Abbas Əraqçi ilə keçiriləcək görüşdən məmnunluğunu ifadə edərək, “Həmkarlarımla birlikdə Cenevrədə bu görüşləri aparmaqdan böyük məmnuniyyət duyuram və uğurlu olacağımıza ümid edirəm. Çünki diplomatik görüşlər hər zaman hərbi münaqişələrdən daha yaxşıdır,” qeyd etmişdi. Beynəlxalq ictimaiyyət, bölgədəki gərginliyi azaltmaq üçün diplomatik vasitələrin önəmini vurğulayır.

    Diplomatiyanın gücü ilə həll yollarının tapılması ümid edilir.

    24 saat

  • İsrail-İran 9-cu gün: Tahran Hayfaya cavab, ABŞ sanksiyası

    İsrail-İran 9-cu gün: Tahran Hayfaya cavab, ABŞ sanksiyası

    İsrail-İran Münaqişəsində Doqquzuncu Gün: Gərginlik Qızışır

    Yaxın Şərqdəki gərginlik yeni səviyyəyə çatıb. İsrail-İran münaqişəsinin doqquzuncu günü regionda dramatik hadisələrlə yadda qalıb. Tehran, İsrailin şimalındakı əsas liman şəhəri olan Hayfaya qarşı misillemə hücumu həyata keçirib. Bu hücum bölgədəki vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirərkən, ABŞ da İrana qarşı yeni sanksiya qərarları elan edib. Beynəlxalq ictimaiyyət, münaqişənin daha genişmiqyaslı qarşıdurmaya çevrilməsi təhlükəsindən narahatlığını ifadə edir.

    Tehranın Hayfaya Qarşı Misillemə Hücumu

    İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu (SEPAH) rəsmi açıqlama yayaraq, İsrailin əvvəlki hərbi əməliyyatlarına cavab olaraq Hayfa limanına dəqiq zərbələr endirdiyini bildirib. İlkin məlumatlara görə, hücum ballistik raketlər və pilotsuz uçuş aparatları (PUA) vasitəsilə həyata keçirilib. İsrail tərəfi hələ ki, hücumun miqyası və dəyən zərərlə bağlı ətraflı məlumat açıqlamayıb, lakin şəhərdə sirenlərin səsləndiyi və hava hücumundan müdafiə sistemlərinin işə düşdüyü bildirilir. Tehranın bu addımı, İsrail-İran münaqişəsində birbaşa qarşıdurmanın artan riskini bir daha nümayiş etdirir.

    ABŞ-dan Yeni Sanksiya Qərarları

    Qarşıdurma fonunda Vaşinqtondan da sərt reaksiya gəlib. ABŞ Xəzinədarlıq Departamenti, İranın hərbi və iqtisadi sektorlarına qarşı yeni sanksiyaların tətbiq edildiyini bəyan edib. Bu sanksiyalar, İranın raket proqramına, regiondakı vəkil qüvvələrinə dəstək verən qurumlara və neft ixracatına cəlb olunan şəxs və təşkilatlara yönəlib. ABŞ rəsmiləri, bu addımın İranın təcavüzkar davranışlarına cavab olaraq atıldığını və regionda sabitliyin bərpasına xidmət etdiyini vurğulayıblar. Lakin Tehran, sanksiyaları öz suverenliyinə qəsd kimi qiymətləndirir və onların cavabsız qalmayacağını bildirir. Yeni sanksiyaların İsrail-İran gərginliyinə necə təsir edəcəyi hələ bəlli deyil.

    Bölgədəki Vəziyyət və Beynəlxalq Çağırışlar

    İsrail-İran münaqişəsi regionda onsuz da kövrək olan sülh mühitini daha da pisləşdirir. Beynəlxalq təşkilatlar və bir sıra ölkələr tərəfləri təmkinli olmağa və de-eskalasiya üçün addımlar atmağa çağırırlar. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının baş katibi münaqişənin daha da dərinləşməsinin qlobal nəticələri olacağı barədə xəbərdarlıq edib. Hayfaya edilən misillemə hücumu, regionda genişmiqyaslı hərbi əməliyyatların başlaya biləcəyi ilə bağlı narahatlıqları artırır. Bütün diqqətlər, bu kritik mərhələdə tərəflərin atacağı növbəti addımlara yönəlib. Vəziyyət son dərəcə həssas olaraq qalır.

    24 saat