Rusiya və Ukrayna nümayəndə heyətləri İstanbulda üçüncü birbaşa sülh danışıqlarına başlayıblar. Bu, ABŞ prezidenti Donald Trampın Moskvaya sülh əldə etmək üçün 50 günlük son möhlət verməsindən, əks halda “çox sərt tariflərlə” üzləşəcəyini bildirməsindən bir neçə gün sonraya təsadüf edir.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin Donald Trampın ultimatumunu hələ ictimai şəkildə qəbul etməyib. Moskva qurudan qoşunları şərq istiqamətində irəliləyərkən, Ukrayna şəhərlərini dron və raketlərlə atəşə tutmağa davam edir.
May və iyunda İstanbulda keçirilən əvvəlki iki danışıqlar mərhələsi minlərlə hərbi əsirin və həlak olmuş əsgərlərin nəşlərinin mübadiləsinə kömək etsə də, potensial atəşkəs razılaşmasına doğru çox az irəliləyiş əldə edilib.
Danışıqlardan əvvəlki gözləntilər
Çərşənbə günü baş tutan danışıqlar dövrəsindən əvvəl Kreml sözçüsü Dmitri Peskov gözləntiləri aşağı salmağa çalışaraq, tərəflərin danışıq mövqelərinin “diametral olaraq zidd” qaldığını vurğulayıb.
Peskov çərşənbə günü bildirib ki, “Heç kim asan yol gözləmir. Çox çətin müzakirə olacaq.” Bir gün əvvəl o, jurnalistlərə “heç bir möcüzəvi irəliləyiş” gözləməməyi tapşırıb.
Peskov Moskvanın nümayəndə heyətinin əvvəlki danışıqlar dövrələrindən bəri dəyişmədiyini və ona keçmiş mədəniyyət naziri, hazırda isə Putinin yüksək vəzifəli köməkçisi Vladimir Medinskinin rəhbərlik edəcəyini təsdiqləyib.
Ukraynanın keçmiş müdafiə naziri Rüstəm Umerov isə əvvəlki iki mərhələyə rəhbərlik etdikdən sonra Kiyev nümayəndə heyətinə başçılıq edir.
Müharibənin acı nəticələri və diplomatik gərginlik
Keçən ay Rusiyanın itkiləri acınacaqlı bir həddə çatdı. Böyük Britaniyanın Müdafiə Nazirliyinin qiymətləndirməsinə görə, Putinin müharibəsi 2022-ci ilin fevralında tammiqyaslı işğal başlayandan bəri Rusiyaya ehtimal ki, 1 milyondan çox itkiyə başa gəlib.
Bu rəqəm, həmin ay Vaşinqtondakı Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzi tərəfindən verilən qiymətləndirmə ilə üst-üstə düşür. Mərkəz itkilərin sayını 950.000 olaraq göstərmiş və “Rusiyanın ehtimal ki, 2025-ci ilin yayında 1 milyon itki həddinə çatacağını” proqnozlaşdırmışdı.
Bu itkilərə baxmayaraq, Rusiya prezidenti Ukraynanın suverenliyini ləğv etmək kimi maksimalist müharibə məqsədindən güzəştə getmək əlaməti göstərməyib. Tammiqyaslı işğaldan aylar əvvəl dərc olunan uzun bir essedə Putin yanlış olaraq Rusiya və Ukraynanın bir ölkə olduğunu iddia etmişdi; onun şərhləri bir çoxları üçün müharibənin bu reallığı həyata keçirmək üçün aparıldığını düşünməyə əsas verirdi.
Donald Trampın 50 gün ərzində sülh əldə edilməzsə, Rusiyaya və Rusiya nefti alan digər ölkələrə qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etmək barədə son təhdidinə əlavə olaraq, ABŞ Avropalı müttəfiqlər vasitəsilə Kiyevə yeni silahlar göndərmək barədə də razılıq əldə edib. Bu addımlar ABŞ liderinin münaqişə ilə bağlı əvvəlki yanaşmalarından kəskin şəkildə fərqlənirdi.
Donald Trampın mövqeyinin dəyişməsi Avropa İttifaqının Rusiya neft ixracına tətbiq edilən qiymət həddini azaltmağı və Rusiyanın mövcud sanksiyalardan yayınmasına kömək edən üçüncü ölkələrdəki Rusiya bankları və maliyyə qurumlarına tam əməliyyat qadağası tətbiq etməyi nəzərdə tutan yeni sanksiya paketini açıqlamasından sonra baş verib.
Donald Trampın son qərarlarının Moskvanın yanaşmasına təsir edib-etməyəcəyi bəlli deyil, lakin onun mövqeyini dəyişməsi Ukraynanın hərbi xəzinəsinə çox ehtiyac duyulan dəstəyi verə bilər və onun Putinlə bağlı artan məyusluğunu göstərir.
Donald Tramp keçən həftə izah etmişdi: “Onunla söhbətlərim çox xoş keçir, sonra isə gecə raketlər atılır.”
Danışıqlardan əvvəl Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski Putinlə birbaşa görüş çağırışını təkrarlayaraq, yalnız iki liderin görüşünün müharibəyə son qoya biləcəyini söyləyib.
24 saat
Rusiya və Ukrayna nümayəndə heyətləri İstanbulda üçüncü birbaşa sülh danışıqlarına başlayıblar. Bu, ABŞ prezidenti Donald Trampın Moskvaya sülh əldə etmək üçün 50 günlük son möhlət verməsindən, əks halda “çox sərt tariflərlə” üzləşəcəyini bildirməsindən bir neçə gün sonraya təsadüf edir.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin Donald Trampın ultimatumunu hələ ictimai şəkildə qəbul etməyib. Moskva qurudan qoşunları şərq istiqamətində irəliləyərkən, Ukrayna şəhərlərini dron və raketlərlə atəşə tutmağa davam edir.
May və iyunda İstanbulda keçirilən əvvəlki iki danışıqlar mərhələsi minlərlə hərbi əsirin və həlak olmuş əsgərlərin nəşlərinin mübadiləsinə kömək etsə də, potensial atəşkəs razılaşmasına doğru çox az irəliləyiş əldə edilib.
Danışıqlardan əvvəlki gözləntilər
Çərşənbə günü baş tutan danışıqlar dövrəsindən əvvəl Kreml sözçüsü Dmitri Peskov gözləntiləri aşağı salmağa çalışaraq, tərəflərin danışıq mövqelərinin “diametral olaraq zidd” qaldığını vurğulayıb.
Peskov çərşənbə günü bildirib ki, “Heç kim asan yol gözləmir. Çox çətin müzakirə olacaq.” Bir gün əvvəl o, jurnalistlərə “heç bir möcüzəvi irəliləyiş” gözləməməyi tapşırıb.
Peskov Moskvanın nümayəndə heyətinin əvvəlki danışıqlar dövrələrindən bəri dəyişmədiyini və ona keçmiş mədəniyyət naziri, hazırda isə Putinin yüksək vəzifəli köməkçisi Vladimir Medinskinin rəhbərlik edəcəyini təsdiqləyib.
Ukraynanın keçmiş müdafiə naziri Rüstəm Umerov isə əvvəlki iki mərhələyə rəhbərlik etdikdən sonra Kiyev nümayəndə heyətinə başçılıq edir.
Müharibənin acı nəticələri və diplomatik gərginlik
Keçən ay Rusiyanın itkiləri acınacaqlı bir həddə çatdı. Böyük Britaniyanın Müdafiə Nazirliyinin qiymətləndirməsinə görə, Putinin müharibəsi 2022-ci ilin fevralında tammiqyaslı işğal başlayandan bəri Rusiyaya ehtimal ki, 1 milyondan çox itkiyə başa gəlib.
Bu rəqəm, həmin ay Vaşinqtondakı Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzi tərəfindən verilən qiymətləndirmə ilə üst-üstə düşür. Mərkəz itkilərin sayını 950.000 olaraq göstərmiş və “Rusiyanın ehtimal ki, 2025-ci ilin yayında 1 milyon itki həddinə çatacağını” proqnozlaşdırmışdı.
Bu itkilərə baxmayaraq, Rusiya prezidenti Ukraynanın suverenliyini ləğv etmək kimi maksimalist müharibə məqsədindən güzəştə getmək əlaməti göstərməyib. Tammiqyaslı işğaldan aylar əvvəl dərc olunan uzun bir essedə Putin yanlış olaraq Rusiya və Ukraynanın bir ölkə olduğunu iddia etmişdi; onun şərhləri bir çoxları üçün müharibənin bu reallığı həyata keçirmək üçün aparıldığını düşünməyə əsas verirdi.
Donald Trampın 50 gün ərzində sülh əldə edilməzsə, Rusiyaya və Rusiya nefti alan digər ölkələrə qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etmək barədə son təhdidinə əlavə olaraq, ABŞ Avropalı müttəfiqlər vasitəsilə Kiyevə yeni silahlar göndərmək barədə də razılıq əldə edib. Bu addımlar ABŞ liderinin münaqişə ilə bağlı əvvəlki yanaşmalarından kəskin şəkildə fərqlənirdi.
Donald Trampın mövqeyinin dəyişməsi Avropa İttifaqının Rusiya neft ixracına tətbiq edilən qiymət həddini azaltmağı və Rusiyanın mövcud sanksiyalardan yayınmasına kömək edən üçüncü ölkələrdəki Rusiya bankları və maliyyə qurumlarına tam əməliyyat qadağası tətbiq etməyi nəzərdə tutan yeni sanksiya paketini açıqlamasından sonra baş verib.
Donald Trampın son qərarlarının Moskvanın yanaşmasına təsir edib-etməyəcəyi bəlli deyil, lakin onun mövqeyini dəyişməsi Ukraynanın hərbi xəzinəsinə çox ehtiyac duyulan dəstəyi verə bilər və onun Putinlə bağlı artan məyusluğunu göstərir.
Donald Tramp keçən həftə izah etmişdi: “Onunla söhbətlərim çox xoş keçir, sonra isə gecə raketlər atılır.”
Danışıqlardan əvvəl Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski Putinlə birbaşa görüş çağırışını təkrarlayaraq, yalnız iki liderin görüşünün müharibəyə son qoya biləcəyini söyləyib.
24 saat
