Böyük Britaniyadan Türkiyəyə Nəhəng Eurofighter Typhoon Sazişi
Böyük Britaniyanın Baş naziri Keir Starmer, Türkiyəyə 450 milyard Türk lirəsi dəyərində 20 ədəd Eurofighter Typhoon təyyarəsinin satışı barədə xoş xəbəri ölkə ictimaiyyətinə çatdırıb. Starmer, bu əhəmiyyətli satışın 20 min britaniyalı işçiyə məşğulluq təmin edəcəyini vurğulayıb. O qeyd edib ki, istehsal müəssisələri Edinburq, Varton, Bristol və Salmesberidə yaradılacaq. İngilis şirkəti BAE Systems, Türkiyə üçün nəzərdə tutulan reaktiv təyyarələri Böyük Britaniyada yığacaq və ilk təhvil-təslim 2030-cu ildə gözlənilir. Keir Starmer bu razılaşmanı tarixi adlandıraraq, onu “Böyük Britaniya işçiləri, müdafiə sənayemiz və NATO təhlükəsizliyi üçün böyük bir qazanc” kimi qiymətləndirib.
Demokratiya Narahatlıqları və İnsan Haqları Dilemması
Lakin bu anlaşma tənqidçilərin ciddi etirazlarına səbəb olub. Onlar hesab edirlər ki, müxalifəti təzyiq altında saxlayan Türkiyə ilə belə bir razılaşma demokratiyanı aşındırır. Beynəlxalq Amnistiya Təşkilatının Böyük Britaniya şöbəsinin nümayəndəsi Polly Truscott, Baş nazir Starmerə Türkiyədəki insan haqları vəziyyətini gündəmə gətirməsi və ticari əlaqələrin pozuntulara zəmin yaratmamasını təmin etməsi çağırışı edib. Truscott bildirib ki, milyardlarla funt-sterlinqlik satış danışıqları davam edərkən, Türkiyədə insan haqlarına qarşı böyük bir təzyiq yaşanır. Ana müxalifət partiyasının daim hücuma məruz qaldığını, eləcə də prezidentliyə namizəd və İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyə sədri Ekrem İmamoğlu ilə onun kampaniya direktorunun casusluq ittihamı ilə həbs edildiyini qeyd edib.
Hökumətin Cavabı və Strateji Əhəmiyyət
Bu tənqidlərə cavab olaraq, Baş nazirin sözçüsü açıqlama verərək, İstanbul Bələdiyyə sədrinin və etirazçıların həbslərinin Türkiyə hökuməti ilə bir çox səviyyədə müzakirə edildiyini bildirib. Sözçü əlavə edib ki, Böyük Britaniya demokratiyaya, insan haqlarına və qanunun aliliyinə sıx bağlıdır. Baş nazir Starmer isə görüş zamanı Türkiyənin NATO-dakı roluna diqqət yetirərək deyib: “Avropanın iki ucunda yerləşən Türkiyə və Böyük Britaniya zamanımızın çağırışları ilə mübarizədə əsas əhəmiyyət kəsb edir. Bu əməkdaşlıq ordularımızın milli maraqlarımızı qorumaq üçün daha yaxından fəaliyyət göstərməsini təmin edəcək”.
Digər Ölkələrin Seçimi: Eurofighter Typhoon Satışının Qaranlıq Tərəfləri
Eurofighter Typhoon reaktiv təyyarələri Avstriya, Oman, Qətər, Küveyt və Səudiyyə Ərəbistanı tərəfindən də istifadə olunur. Təyyarənin Ər-Riyada satışı, Almaniyanın jurnalist Camal Qaşıqçının qətlindən sonra gündəmə gələn insan haqları narahatlıqlarını geri çəkməsindən sonra baş vermişdi. ABŞ kəşfiyyatı, cinayətin Vəliəhd Şahzadə Məhəmməd bin Salmanın təsdiqi ilə törədildiyi qənaətinə gəlmişdi.
