Rusiya-Ukrayna müharibəsinin üçüncü ilində kameraların diqqət mərkəzində düşən bombalar, binaları vuran pilotsuz uçuş aparatları (PUA) və dar səngərlərdə böyük fədakarlıqla döyüşən əsgərlər olub. Lakin müharibə təkcə partlayışlar və silah səslərindən ibarət deyil. 35 mindən çox kiçik uşağı geri qaytarmaq üçün ailələrin apardığı mübarizə diqqətdən kənarda qalıb.
35 mindən artıq Ukraynalı uşaq müharibə dövründə Rusiyanın nəzarətinə keçən yaşayış məntəqələrindən alınaraq yad ailələrə yerləşdirilib. Doğma ailələrindən zorla ayrılan bu uşaqların Rusiyada və ya Rusiyanın işğal etdiyi ərazilərdə saxlandığı ehtimal olunur.
AİLƏLƏRDƏN ZORLA ALINAN UŞAQLAR
Ailələr övladlarına qovuşmaq üçün ölkələrinin qarşısında döyüşdüyü Rusiyaya müraciət etmək məcburiyyətində qalır. Yüzlərlə ailə Rusiya qüvvələri tərəfindən girov götürülən övladlarını illərdir görməyib. Lakin anaların və ataların mübarizəsi davam edir.
Rusiya qüvvələri 2022-ci ildə Ukrayna işğalına başladıqdan sonra bəzi uşaqlar yetimxanalardan, bəziləri isə valideynləri müharibədə öldükdən sonra döyüş bölgəsindən, yaxud birbaşa ailələrindən zorla alınıb. Moskva uşaqların geri qaytarılması tələblərini rədd edir. Bu ay Türkiyədə keçirilən atəşkəs danışıqları zamanı bir rus rəsmisi Ukraynanın “itkin uşaqlar üzərindən teatr səhnələşdirdiyini” iddia edib. Lakin Rusiya uşaqların öz ərazilərində olduğunu qəbul edir.
NASİ ALMANYASI İLƏ MÜQAYİSƏ
Yel Universitetindən olan mütəxəssislər qrupu bu uşaqların minlərləsinin şəxsiyyətini müxtəlif məlumat bazaları və peyk görüntüləri vasitəsilə sənədləşdirib. Araşdırmanı aparan Nataniel Raymond bildirib ki, “Bu vəziyyət İkinci Dünya Müharibəsindən bəri müharibə dövründə görülən ən böyük uşaq qaçırma hadisəsi ola bilər. Bu, Nasi Almaniyasının polyak uşaqlara qarşı apardığı assimilyasiya prosesinə bənzəyir”.
Xilas edilən bəzi Ukraynalı uşaqlar düşərgələrdə hərbi təlimə məcbur edildiklərini və Ukrayna dilində danışdıqda döyüldüklərini danışıblar. Ukrayna Uşaq Hüquqları Şəbəkəsindən Daria Kasyanova deyib ki, uşaqlara ailələrinin zərər görə biləcəyi fikri aşılanır və əksəriyyəti məcburi övladlığa verilmə riski altındadır. Bu hal Rusiya işğalı zamanı yaşanan dəhşətləri bir daha göz önünə sərir.
DİLİNİ DANIŞDIQLARI ÜÇÜN ZORAKILIQ GÖRÜRLƏR
Fəalların fikrincə, uşaqların itkin düşmə riski çox yüksəkdir. Kasyanova deyib ki, “Bəzən valideynlərdən biri Ukrayna tərəfində qalır, digəri isə işğal altındakı bölgədə ölür və ya həbs edilir. O zaman uşaq yetimxanaya yerləşdirilir. Bu uşaqları oradan geri almaq demək olar ki, qeyri-mümkündür. Onlar sanki yox olurlar”. Raymond bu vəziyyətin açıq-aşkar bir müharibə cinayəti olduğunu vurğulayıb.
Raymond əlavə edib ki, “Bir uşağı vətənindən alıb başqa bir qrupa zorla daxil etmək müharibə cinayətidir”. Vladimir Putin və uşaq hüquqları üzrə komissarı haqqında Ukraynalı uşaqların qanunsuz deportasiyası səbəbilə həbs qərarı çıxarılıb. Ukrayna işğalının bu qaranlıq tərəfi beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulmasıdır. Ukrayna üçün uşaqların geri qayıtması sülh danışıqlarında əvəzedilməz şərtlərdən biri olaraq qalır. “Bu uşaqlar bizimdir. Onlar Ukraynalıdır və geri qayıtmalıdırlar,” deyə yardım təşkilatının əməkdaşı Ksenia bildirib.
24 saat
