admin

Tag: #NASA

  • NASA-nın Crew-10 Heyəti Yerə Qayıtdı

    NASA-nın Crew-10 Heyəti Yerə Qayıtdı

    Crew-10 heyətinin Yerə qayıdış səfəri X platforması üzərindən canlı yayımlandı. NASA missiya komandiri Anne McClain və missiya pilotu Nichole Ayers, Yaponiya Aerokosmik Tədqiqatlar Agentliyindən (JAXA) Takuya Onishi, eləcə də Rusiya Federal Kosmik Agentliyindən (Roscosmos) kosmonavt Kirill Peskovu daşıyan kosmik aparat təxminən 18 saatlıq səfərdən sonra Cənubi Kaliforniya sahillərində eniş etdi.

    Beynəlxalq Kosmik Stansiyadakı Missiya

    Crew-10 ekipajı, Boeing-in “Starliner” kosmik gəmisinin uğursuz sınaq uçuşu nəticəsində Beynəlxalq Kosmik Stansiyada (BKS) tələyə düşmüş iki astronavtı əvəz etmək məqsədilə mart ayında kosmosa göndərilmişdi.

    Ekipaj, BKS-də keçirdiyi 5 aylıq missiya müddətində kosmos mühitinin insan orqanizmi üzərindəki psixoloji və fiziki təsirləri, beyindən ürəyə qan axını, gələcək Ay missiyalarında tətbiq olunacaq naviqasiya texnikaları və müxtəlif elmi tədqiqatlar üzərində işlər aparmışdı.

    Kosmosda Tələyə Düşən Astronavtlar

    NASA astronavtları Butch Wilmore və Suni Williams 2024-cü il iyunun 5-də Boeing-in yeni “Starliner” kapsulu ilə bir həftəlik sınaq uçuşu üçün BKS-ə göndərilmişdilər.

    Lakin “Starliner”də yaranan texniki nasazlıq səbəbindən iki astronavtın Yerə qayıdış tarixi təxirə salınmışdı. NASA kapsulun boş halda qayıtması barədə təlimat vermişdi.

    Təxminən 9 ay Beynəlxalq Kosmik Stansiyada tələyə düşən bu iki astronavt 2024-cü ilin mart ayında SpaceX-in “Dragon” kapsulu ilə Yerə qayıtmışdı.

    24 saat

  • NASA işçilərinin 20%-dən çoxu istefa vermək istəyir

    NASA işçilərinin 20%-dən çoxu istefa vermək istəyir

    NASA-da Kütləvi İşdən Çıxma Ərizəsi: Agentlikdə Gələcək Narahatlığı

    ABŞ Milli Aeronavtika və Kosmos İdarəsində (NASA) son günlərdə işdən çıxma üçün rekord sayda müraciət qeydə alınıb. Təxminən 4000 işçi, yəni NASA-nın ümumi işçi qüvvəsinin 20%-dən çoxu agentliyi tərk etmək üçün müraciət edib. Bu, NASA-nın gələcəyi ilə bağlı narahatlıqları artırır.

    Trampın Təxirə Salınmış İstefa Proqramı: NASA-da Nəticələr

    Bu kütləvi işdən çıxma ərizələrinin arxasında keçmiş ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası dövründə tətbiq olunan təxirə salınmış istefa proqramı dayanır. NASA rəsmiləri CBS News-a bildiriblər ki, təxminən 3870 işçi bu proqram çərçivəsində agentlikdən ayrılmaq üçün müraciət edib. Proqramın son müraciət tarixi cümə günü gecə yarısı başa çatıb.

    sələfi

    İşçi Qüvvəsinin Azalması və Təhlükəsizliklə Bağlı Narahatlıqlar

    Bu təxirə salınmış istefalarla NASA-nın mülki işçi qüvvəsi təxminən 18,000 nəfərdən 14,000 nəfərə qədər azalacaq. NASA sözçüsü Şeril Uornerin sözlərinə görə, bu rəqəmə normal işdən çıxma yolu ilə itirilən təxminən 500 işçi də daxildir. Agentlik rəhbərliyi təşkilatı daha səmərəli etməyə çalışsa da, təhlükəsizliyin əsas prioritet olaraq qaldığını vurğulayır.

    Büdcə Kəsintiləri və Rəhbərlik Böhranı: NASA-nın Çətin Günləri

    NASA-da işdən çıxma ərizələrinin sayının artması təkcə təxirə salınmış istefa proqramı ilə əlaqəli deyil. Ağ Evin may ayında təqdim etdiyi büdcə təklifinə əsasən, 2026-cı maliyyə ili üçün NASA-nın maliyyələşdirilməsi təxminən 25% azaldılaraq 24 milyard dollardan 18 milyard dollara endiriləcək. Bundan əlavə, agentlik son aylarda rəhbərlik böhranı ilə də üzləşib.

    Trampın Namizəd Seçimi və Elon Maskla Münasibətlər

    Dekabr ayında o zamankı ABŞ prezidenti Donald Tramp, milyarder və özəl astronavt Cared Ayzakmanı NASA-nın növbəti administratoru vəzifəsinə namizəd göstərmişdi. Ayzakman, keçmiş DOGE rəhbəri Elon Maskın yaxın dostudur. Maskanın SpaceX şirkəti NASA ilə bir sıra müqavilələrə sahibdir. Lakin may ayının sonunda Tramp, Senatda təsdiq səsverməsindən əvvəl Ayzakmanın namizədliyini geri çəkdi. Bu hadisədən bir neçə gün sonra Tramp və Mask arasında ictimai narazılıq yaşandı.

    Müvəqqəti Rəhbər Təyinatı: NASA-da Gələcək Qeyri-Müəyyənliyi

    Bu ayın əvvəlində prezident Donald Tramp nəqliyyat naziri Şon Daffinin müvəqqəti olaraq agentliyə rəhbərlik edəcəyini açıqladı. Bütün bu hadisələr NASA-nın gələcəyi ilə bağlı qeyri-müəyyənliyi artırır.

    24 saat

  • Sirli planet hər il siqnal göndərir: Alimlər izində

    Sirli planet hər il siqnal göndərir: Alimlər izində

    Hər il eyni vaxtda təkrarlanan sirli bir siqnal… 154 işıq ili uzaqlıqdan gələn bu nizamlı qaralma, göyü tarayan NASA alimlərinin diqqətini cəlb etdi. Bu hadisənin arxasında nə dayanırdı? Yadplanetlilər, yoxsa başqa bir təbiət hadisəsi?

    Cavab çox keçmədən tapıldı: Yerdən iki dəfə böyük, lakin indiyə qədər heç kimin fərq etmədiyi bir planet.

    Yeni kəşf: Sirli Ekzoplanet

    TOI-1846 b adlandırılan bu sirli süper Yer, sıradan bir planet deyil. Həm ölçüsü, həm də orbiti onu qalaktikadakı qeyri-adi nümunələrdən birinə çevirir. Səth temperaturu təxminən 315°C olmasına baxmayaraq, tədqiqatçılar hələ də bu ekzoplanetdə suyun ola biləcəyini düşünürlər. Üstəlik, bu planetin bir tərəfi daim gündüz, digər tərəfi isə sonsuz qaranlıqdadır.

    TOI-1846 b: Qeyri-adi xüsusiyyətlər

    NASA-nın 2018-ci ildə kosmosa göndərdiyi TESS teleskopu tərəfindən aşkar edilən bu qəribə işıq dalğalanması hər mart ayında yenidən ortaya çıxır. Şübhələr artdıqca həm kosmosdakı, həm də yerdəki teleskoplar fəaliyyətə keçdi. Nəhayət, Fasdakı Ukaymədən Rəsədxanasından olan astronomlar bu təkrarlanan siqnalların həqiqətən bir planetə aid olduğunu təsdiqlədilər. TOI-1846 b-nin özəlliyi yalnız ölçüsü ilə məhdudlaşmır. Bu planet, elm adamlarının çox nadir hallarda rast gəldiyi “radius boşluğu” adlanan bir sinifə aiddir. Yəni, kiçik qayalıq planetlərlə böyük qaz nəhəngləri arasında keçid təşkil edən bir dünyadır.

    Nadir planet növü və gələcək araşdırmalar

    Bundan əlavə, göy cisimlərini araşdıran mütəxəssislər planetin orbitində fərq edilən yüngül sapmalar səbəbindən TOI-1846 b-nin tək olmaya biləcəyini güman edirlər. Bəlkə də eyni sistemdə daha sərin və yaşama daha əlverişli başqa bir ekzoplanet də mövcuddur.

    NASA indi diqqətini Ceyms Uebb Kosmik Teleskopuna yönəldib. Əgər bu teleskop TOI-1846 b-ni hədəfə alarsa, onun atmosferində su buxarı, metan, karbon qazı kimi həyat izlərini axtarmağa başlayacaq.

    Kainatda təkikmi?

    Elm adamları bu cür kəşflərin qalaktikamızda gizli qalan digər potensial dünyaların qapılarını aça biləcəyinə inanırlar. Çünki TOI-1846 b yalnız bir kəşf deyil; eyni zamanda “kainatda təkikmi?” sualına verilən sirli bir cavab ola bilər.

    24 saat

  • NASA-da ixtisar şoku: 2145 nəfər işdən çıxarılır

    NASA-da ixtisar şoku: 2145 nəfər işdən çıxarılır

    Kütləvi İşdən Azad etmələr Gözlənilir

    Politico jurnalının əldə etdiyi sənədlərə əsasən, Amerika Milli Aeronavtika və Kosmos İdarəsində (NASA) iki mindən çox yüksək vəzifəli əməkdaşın vəzifəsindən ayrılacağı gözlənilir.

    İstefa Planının Təfərrüatları və Elmi Sahələrə Təsiri

    Bu sənədlərdə qeyd olunur ki, işdən ayrılmağa hazırlaşan 2145 nəfərin böyük əksəriyyəti, ABŞ prezidenti Donald Trampın rəhbərliyi tərəfindən təklif edilən erkən təqaüd, işdən çıxarılma müavinəti ilə könüllü ayrılma və ya təxirə salınmış istefa planları çərçivəsində vəzifələrini tərk edəcəklər. Məlumata görə, işdən ayrılanların əksəriyyəti agentliyin elmi tədqiqatlarının həyata keçirildiyi sahələrdə fəaliyyət göstərir. Bu, NASA-nın gələcək layihələri üçün ciddi fəsadlar yarada bilər.

    Layihələrə Potensial Mənfi Təsir

    Bu kütləvi ayrılmalar nəticəsində qurumdakı personal sayında yaranacaq azalma, Mars və Ay üzrə aparılan tədqiqatlara mənfi təsir göstərə bilər. Xüsusilə uzunmüddətli kosmik proqramların davamlılığı üçün təcrübəli kadrların itirilməsi böyük bir narahatlıq doğurur.

    Tramp Administrasiyasının Əvvəlki Addımları

    ABŞ prezidenti Donald Trampın əvvəlki idarəetmə addımları da bu kontekstdə diqqət çəkir. O, milyarder sahibkar Elon Maskın dostu Jared Isaacmanın kosmik agentliyin direktoru namizədliyini geri çəkmiş və Nəqliyyat naziri Sean Duffyni quruma müvəqqəti direktor təyin etmişdi. Prezident Donald Tramp vəzifəyə gəldikdən sonra Hökumət Səmərəliliyi Departamenti (DOGE) vasitəsilə ABŞ federal qurumlarında çalışan minlərlə şəxsin işinə xitam vermişdi. Xüsusilə yeni işə başlayanları əhatə edən bu kütləvi işdən azad etmələr nəticəsində ölkə daxilində bir çox həmkarlar ittifaqı və təşkilat ABŞ prezidenti Donald Trampın hökumətini məhkəməyə vermişdi.

    24 saat

  • Tramp Muskın təklifini “uyğunsuz” adlandırdı

    Tramp Muskın təklifini “uyğunsuz” adlandırdı

    Tramp və Mask arasındakı gərginlik yeni səviyyəyə yüksəlir

    ABŞ prezidenti Donald Tramp və milyarder iş adamı Elon Mask arasında münasibətlərdəki gərginlik davam edir. Tramp iddia edir ki, Mask yaxın dostlarından birini Amerika Milli Aeronavtika və Kosmos İdarəsinin (NASA) rəhbəri təyin etmək istəyib.

    “Dostu əvvəllər Demokratlara ianə edib”

    “Truth Social” sosial media platformasında paylaşım edən Tramp, Maskın namizəd göstərdiyi şəxsin əvvəllər Demokratlara ianə etdiyini öyrəndikdə təəccübləndiyini bildirib. O, “Yəqin ki, Elon özü də belədir” deyərək, milyarderə işarə edib. Güman edilir ki, söhbət “SpaceX” ilə yaxından əməkdaşlıq edən və özəl kosmik uçuşlarda iştirak edən iş adamı Cared İsaakmandan gedir.

    Namizədliyi geri çəkildi

    Cared İsaakman əvvəllər Tramp tərəfindən NASA rəhbəri vəzifəsinə namizəd göstərilmiş, lakin onun namizədliyi bir neçə ay əvvəl geri götürülmüşdü. Tramp və Mask arasındakı bu gərginlik, xüsusilə Maskın federal büdcə layihəsinə dair tənqidləri və “SpaceX”in NASA ilə olan milyardlarla dollarlıq müqavilələri ətrafında yaranan müzakirələrlə daha da kəskinləşmişdi. Qeyd edək ki, NASA hazırda “SpaceX”in “Dragon” kapsulu vasitəsilə astronavt və material daşımaları kimi həyati əhəmiyyətli missiyalarda bu şirkətdən asılıdır.

    24 saat

  • Evə 20 ton TNT gücündə odlu zərbə

    Evə 20 ton TNT gücündə odlu zərbə

    Amerika Meteor Cəmiyyətinin saytına Corciya, Cənubi Karolina, Şimali Karolina və Tennessidən 140-dan çox atəş topu barədə məlumat daxil olub. Bu məlumatlarda cismin Venera kimi parlaq olduğu və həm gündüz, həm də axşam aydın göründüyü bildirilib.

    Evə düşdü, damda deşik açdı

    Euronews-in məlumatına görə, Corciya ştatının Henri qraflığında bir evə düşən göy cismi ciddi zərər törədib. Zərər görmüş evin görüntülərində damda və tavanda böyük bir deşik açıldığı, yerdə isə qaya materiallarının səpələndiyi müşahidə edilib.

    Alış-veriş arabası böyüklüyündə meteorit

    ABŞ Milli Okean və Atmosfer İdarəsi, bu hadisə ilə bağlı Şimali Karolina-Virciniya sərhəddinə yaxın ərazidən peyk görüntüləri yayıb. Bu görüntülər, gündüz vaxtı səmada hərəkət edən parlaq nöqtənin arxasında iz buraxdığını göstərir.

    NASA-nın apardığı araşdırmalar göstərir ki, səmada sürətlə hərəkət edən bu göy daşı bir alış-veriş arabası ölçüsündə olub. NASA-nın Meteoroid Mühitləri Ofisindən alim Bill Kuk, cismin təxminən 20 ton TNT gücündə enerji buraxdığını açıqlayıb.

    Kosmik agentlik həmçinin, yerə enən göy cisminin çox sayda hava radarı tərəfindən aşkar edildiyini bildirib. Mütəxəssislər, atəş topu hadisələrinin əsasən meteorların Yer atmosferə daxil olaraq alovlanması nəticəsində meydana gəldiyini və səmada aydın şəkildə izlənə bildiyini vurğulayıblar.

    24 saat