admin

Tag: nato

  • NATO-da yeni dövr başlayır: Türkiyənin Avropanın ən böyük olacaq 300 metrlik nəhəng gücü

    NATO-da yeni dövr başlayır: Türkiyənin Avropanın ən böyük olacaq 300 metrlik nəhəng gücü

    Avropanın Ən Böyük Təyyarədaşıyan Gəmisinin İnşası Başlayır: Türkiyə və İspaniya Əməkdaşlığı

    NATO-nun son zirvə görüşündə Avropa ölkələri milli gəlirlərinin 5%-ni müdafiə büdcələrinə ayırmağı öhdələrinə götürsələr də, İspaniyanın bu qərara qoşulmaması diqqət çəkmişdi. Lakin İspaniya mətbuatında yer alan xəbərlərə görə, Madrid Ankara ilə güc birliyi edərək Avropanın ən böyük təyyarədaşıyan gəmisinin inşası layihəsində mühüm rol oynayacaq. Bu nəhəng hərbi platforma İstanbuldakı tərsanələrdə istehsal olunacaq.

    İstanbul Tərsanələrində Nəhəng Gəmi Tikiləcək

    Türkiyə Respublikası Müdafiə Sənayesi Komitəsi (SSB) tərəfindən verilən açıqlamada, təxminən 300 metr uzunluğunda olacaq bu nəhəng təyyarədaşıyan gəmisinin İstanbuldakı tərsanələrdə istehsal ediləcəyi bildirilib. Türk mühəndisliyi və işçi qüvvəsinin möhürünü vuracağı layihə, Avropanın ən inkişaf etmiş və güclü donanma platformalarından biri kimi dünya səhnəsində yerini alacaq. İspaniya Navantia şirkəti ilə həyata keçirilən bu ortaq layihə, Türkiyənin Aralıq dənizi və Qara dənizdəki effektivliyini artırma hədəfinin konkret əksidir.

    Türkiyənin Texnoloji Üstünlüyünə Etibar

    İspaniya mediası, Madridin öz müdafiə büdcəsindəki məhdudiyyətlərə baxmayaraq, Türkiyənin texnoloji üstünlüyünə güvənərək belə böyük bir layihəyə qoşulduğunu vurğulayır. Gəminin texniki xüsusiyyətləri layihənin böyüklüyünü və iddiasını gözlər önünə sərir. Katapult və ya STOBAR uçuş sistemi ilə təchiz ediləcək gəmidə sabit qanadlı təyyarələr, helikopterlər və yerli pilotsuz uçuş aparatları (PUA) əməliyyatlar həyata keçirə biləcək. Bu da Türkiyənin yerli müdafiə texnologiyalarındakı inkişafını və inteqrasiya qabiliyyətini bir daha ortaya qoyur.

    Hərbi Potensial Artacaq

    Son illərdə TCG Anadolu kimi mühüm platformalarla donanmasını gücləndirən Türkiyə, bölgədəki enerji dəhlizləri və dəniz yollarının təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə bu təyyarədaşıyan gəmisi ilə hərbi potensialını əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq. Aralıq dənizi, Qara dəniz və Egey dənizində artan geosiyasi gərginliklərdə ölkənin əlini gücləndirəcək bu gəmi, mütəxəssislərə görə, təkcə bir hərbi vasitə deyil, həm də Türkiyənin regional liderlik iddiasının konkret göstəricisi olacaq. Türkiyənin donanması yeni imkanlarla təchiz olunacaq.

    Ankaranın NATO-dakı Mövqeyi Güclənir

    NATO daxilindəki tarazlıqlar baxımından da böyük əhəmiyyət daşıyan bu layihə, İspaniyanın müdafiə xərclərini artırma çağırışlarına məsafəli duruşundan sonra Türkiyə ilə qurduğu bu strateji ittifaqla daha da məna qazanır. İspaniya mediasında yer alan şərhlərdə, “Türkiyənin regional liderliyi və inkişaf edən müdafiə potensialı, İspaniyanın strateji seçimlərində müəyyənedici oldu” ifadəsi önə çıxır. Bu vəziyyət, Ankaranın NATO-dakı mövqeyini gücləndirəcəyinə dair işarələr verir. Qarşıdakı on ildə bu təyyarədaşıyan gəmisi ilə Türkiyənin Cənubi Avropanın dənizlərində də mühüm mövqeyə gəlməsi gözlənilir. İspaniya mətbuatına danışan analitiklərə görə, İstanbulda inşa ediləcək bu nəhəng gəmi, Türkiyənin təkcə öz müdafiə qabiliyyətini artırmaqla qalmayıb, həm də Avropanın müdafiə tarazlıqlarını dəyişdirəcək.

    24 saat

  • Rusiya İranın zənginləşdirilmiş uran proqramına dəstək

    Rusiya İranın zənginləşdirilmiş uran proqramına dəstək

    Rio de Janeyroda, Braziliyanın ev sahibliyi ilə keçirilən 17-ci BRICS Liderlər Sammitindən sonra Rusiya Xarici İşlər Naziri Sergey Lavrov mətbuat konfransı keçirib.

    NATO-nun Genişlənməsi və Daxili Gərginliklər

    Toplantıda çıxış edən Lavrov, Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının (NATO) fəaliyyətlərinə toxunaraq qeyd edib ki, bu qurumun genişlənməsi heç kimə, o cümlədən öz üzvlərinə də fayda gətirməyib. O, NATO daxilindəki ixtilafların dərinləşdiyini və “gəmidə üsyan çıxa biləcəyini” vurğulayıb. Lavrovun sözlərinə görə, qəbul etdirilən ideologiyalarla deyil, öz milli maraqları əsasında hərəkət etmək istəyən ölkələrin sayı getdikcə artır.

    Fransanın Ukrayna böhranına yanaşmasına da toxunan Lavrov, Parisin Ukraynaya silah tədarükünü davam etdirərək Rusiyaya hücum etmək məsələsində ön sıralarda yer aldığını bildirib.

    UAEA və İran Nüvə Proqramı

    Lavrov, İranın Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (UAEA) ilə yenidən əməkdaşlıq etməsi ehtimalını qiymətləndirərkən, bu agentliyin rəhbərliyinin İranla bağlı verdiyi qiymətləndirmələrin qeyri-müəyyən olduğunu və bu mövzuda məsuliyyət daşımalı olduğunu vurğulayıb. O, əlavə edib ki, agentlik bundan sonra bəzi üzv ölkələrin maraqlarını həyata keçirmək üçün istifadə olunacaq açıqlamalar verməməli və ona verilən səlahiyyətlərə ciddi şəkildə riayət edəcəyinə zəmanət verməlidir.

    ABŞ-ın daha əvvəl İran nüvə proqramından çıxdığını xatırladan Rusiya Xarici İşlər Naziri, bunun ardınca İranın zənginləşdirilmiş uranın məhdudlaşdırılması ilə bağlı heç bir öhdəliyinin qalmadığını qeyd edib. O bildirib ki, Rusiya bu sahədə nüvə enerji texnologiyası imkanlarına malikdir və bu texnologiyaları bölüşməyə hazırdır. Lavrovun təklifinə görə, zənginləşdirilmiş uranın artığı Rusiyaya gətirilərək emal edilə bilər, sonra isə nüvə enerji qurğularında istifadə üçün İrana geri qaytarıla bilər.

    BMT Təhlükəsizlik Şurasının İslahatı

    Lavrov, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının (BMT TŞ) genişləndirilməsi və BMT-nin islah edilməsi zərurətini vurğulayıb. O, Asiya, Afrika və Latın Amerikası ölkələrinin BMT TŞ-də təmsil olunması lazım olduğunu müdafiə edərək, Qərbin beynəlxalq arenada güc balansı baxımından layiq olduğundan daha çox yerə sahib olduğunu iddia edib.

    24 saat

  • Təcili: Türkiyə NATO-nun Hava Müdafiəsində Əsas Rolda – Artan Təhdidlərə İlk Cavab

    Təcili: Türkiyə NATO-nun Hava Müdafiəsində Əsas Rolda – Artan Təhdidlərə İlk Cavab

    NATO-dan Tarixi Müdafiə Yatırımı: Hava Hücumlarına Qarşı Güclü Addımlar

    Rusiyanın Ukraynadakı hava hücumları fonunda NATO tarixinin ən böyük müdafiə sərmayəsinə hazırlaşır. İttifaqın 32 üzv ölkəsi 2035-ci ilə qədər müdafiə xərclərini Ümumi Daxili Məhsullarının (ÜDM) 5 faizinə çatdırmağı öhdəlik götürüb. Bu nəhəng büdcənin əsas hədəfi hava hücumundan müdafiə imkanlarını beş dəfə artırmaqdır. Bu kritik addımda Türkiyə, coğrafi mövqeyi və hərbi gücü ilə ittifaqın ön sıralarında yer alır.

    Ukrayna Müharibəsindən Dərslər və Hava Üstünlüyü

    Soyuq Müharibə dövründən sonra Qərb ölkələri hava üstünlüyünü asanlıqla təmin etdikləri üçün yer-hava müdafiə sistemlərini azaltmışdılar. Lakin Rusiyanın Ukraynada pilotsuz uçuş aparatları, ballistik və qanadlı raketlərlə həyata keçirdiyi intensiv hava hücumları, mütəxəssislərin fikrincə, bu strategiyanın böyük bir səhv olduğunu üzə çıxardı. NATO Baş katibi Mark Rutte bildirib ki, “Rusiyanın Ukrayna səmalarında hər gün tətbiq etdiyi ölümcül hava terroruna qarşı müdafiəmizi beş dəfə artırmaq məcburiyyətindəyik”. Soyuq Müharibənin bitməsi ilə yaranan boşluq bu gün təhlükəsizlik sahəsində yeni prioritetlər tələb edir.

    Türkiyənin Kritik Rolu və Yerli İmkanlar

    Bu çərçivədə Türkiyənin əhəmiyyəti bir daha ön plana çıxır. Həm coğrafi mövqeyi, həm də son illərdə inkişaf etdirdiyi yerli və milli hava hücumundan müdafiə sistemləri ilə Türkiyə, NATO üçün havadan gələ biləcək təhdidlərə qarşı vacib mövqeyə malikdir. HİSAR və SİPER kimi sistemlər təkcə ölkənin sərhədlərini deyil, həm də regiondakı müttəfiqləri qorumaq imkanına sahibdir.

    Qatmanlı Müdafiə Strategiyasının Ayrılmaz Hissəsi

    Türkiyənin gücləndirilmiş müdafiə infrastrukturu, NATO-nun ehtiyac duyduğu “qatmanlı müdafiə” strategiyasının ayrılmaz hissəsidir. Çünki müasir müharibə artıq təkcə təyyarələrlə deyil; yüzlərlə pilotsuz uçuş aparatı, qanadlı və ballistik raketlərlə aparılır. Türkiyənin inkişaf etdirdiyi yüksək texnologiyalı sistemlər həm yüksək texnologiyalı raketləri, həm də kiçik pilotsuz hava aparatlarını effektiv şəkildə qarşısını ala bilir.

    Türkiyənin Artan Payı və Qlobal Əhəmiyyəti

    NATO-nun 1.4 trilyon dolları aşan müdafiə xərcləri artımında Türkiyənin payı getdikcə böyüyür. Müdafiə sənayesinə etdiyi yatırımlar təkcə regional təhlükəsizliyi gücləndirməklə qalmır, Türkiyəni eyni zamanda qlobal müdafiə sənayesində söz sahibi bir aktora çevirir. Bundan əlavə, Türkiyədə inkişaf etdirilən sistemlər şəhərlərin, kritik infrastrukturun və əhalinin qorunmasını təmin etmək üçün nəzərdə tutulur. Bu da NATO-nun döyüş meydanından kənar müdafiə prioritetlərini dəyişdiyini göstərir.

    Strateji Əhəmiyyətin Yüksəlişi

    Avropanın və ABŞ-ın oyandığı bu yeni müdafiə dövründə Türkiyə, həm ittifaqın təhlükəsizlik qalxanı, həm də müdafiə sənayesi imkanlarını artıran qabaqcıl ölkə kimi strateji əhəmiyyətini qat-qat artırır. Regiondakı analistlərin və NATO Baş katibi Ruttenin də qeyd etdiyi kimi, qarşıdakı illərdə “minlərlə tank, zirehli maşın və milyonlarla sursat”la dəstəklənəcək bu müdafiə təşəbbüsündə Türkiyə ən kritik rolu oynamağa davam edəcək.

    24 saat

  • NATO Zirvəsi Başladı: Ərdoğan və Trampın Yaxınlaşması Diqqət Mərkəzində

    NATO Zirvəsi Başladı: Ərdoğan və Trampın Yaxınlaşması Diqqət Mərkəzində

    NATO ölkələrinin liderləri ilk dəfə olaraq Haaqada bir araya gəldilər. Rusiyanın artan təhdidləri və ABŞ-ın təzyiqi ilə çağırılan NATO zirvəsində, hərbi xərclərin artırılması barədə yekdil qərar qəbul edildi. Bu, müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsi istiqamətində atılan mühüm bir addım kimi dəyərləndirilir.

    YENİ NATO DÖVRÜ VƏ HƏRBİ XƏRCLƏR

    Finlandiya Prezidenti Aleksandr Stubb Haaqadakı NATO zirvəsi öncəsi jurnalistlərə verdiyi açıqlamada, “Məncə, biz yeni bir NATO-nun doğuşuna şahid oluruq ki, bu da daha balanslı və Avropanın daha çox məsuliyyət daşıdığı bir NATO deməkdir,” deyib. Bu bəyanat alyansın gələcək istiqaməti ilə bağlı siqnallar verdi. NATO üzvü dövlətlər müdafiə xərclərini ÜDM-lərinin yüzdə 5-nə çatdırmaq üçün hazırlıqlara başladılar. Lakin İspaniya hərbi xərclərini artırmaqdan imtina etdiyini bəyan etdi.

    AİLƏ FOTOSU DİQQƏT ÇƏKDİ

    NATO iclasının açılışında ABŞ prezidenti Donald Tramp, Böyük Britaniyanın Baş naziri Keir Starmer və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın çiyin-çiyinə oturması diqqət mərkəzində oldu. Bu üç lider NATO-nun Baş katibi Mark Ruttenin dərhal sağında yer aldı. Prezident Ərdoğanın NATO liderləri ilə yaxın münasibətləri, dairəvi masada əyləşməzdən əvvəl çəkilən ailə fotosunda da özünü büruzə verdi. ABŞ prezidenti Donald Tramp Prezident Ərdoğanla yanaşı, ailə fotosunun önündə göründü.

    ƏRDOĞAN VƏ TRAMP NƏ MÜZAKİRƏ ETDİ?

    ABŞ prezidenti Donald Tramp ilk üzbəüz görüşünü Prezident Ərdoğanla keçirdi. İki lider 45 dəqiqə ərzində ikitərəfli münasibətlər və regional məsələləri müzakirə etdilər. Türkiyə Prezident Aparatının Kommunikasiya İdarəsindən verilən məlumata görə, Prezident Ərdoğan “Trampın səyləri nəticəsində İsrail-İran arasında əldə olunan atəşkəsi məmnunluqla qarşıladığını və bunun qalıcı olmasını arzuladığını” bildirib. Görüşdə F-35 döyüş təyyarələrinin tədarükü və Suriyadakı vəziyyət kimi məsələlərin də müzakirə olunduğu ehtimal edilir. Açıqlamaya görə, hər iki lider NATO-nun qabaqcıl müttəfiqləri olaraq, “alyansın çəkindirici gücünün möhkəmləndirilməsi üçün atılacaq addımların əhəmiyyətinə” diqqət çəkdilər.

    İRAN HÜCUMU UĞURLU OLDUMU?

    NATO zirvəsindən dərhal əvvəl Baş katib Rutte ilə birgə mətbuat konfransı keçirən ABŞ prezidenti Donald Tramp, İrandakı nüvə obyektlərinə qarşı hava hücumundan sonra aparılan ilkin kəşfiyyat qiymətləndirməsinin aydın olmadığını bildirdi. Tramp, “Kəşfiyyat çox aydın deyil. Nə olduğunu bilmirik. Bəlkə də çox böyük dağıntı olub. Kəşfiyyat buna işarə edir,” deyib. Daha sonra o, “Çox böyük idi. Məhv edildi,” ifadəsini işlətdi. O, İsrail agentlərinin Fardoya gedərək hücumdan sonra qiymətləndirmə apardığını və agentlərin “böyük dağıntı” olduğunu bildirdiyini qeyd etdi. Donald Tramp İranın nüvə proqramının on illərlə gerilədiyini də əlavə etdi. Lakin Amerika kəşfiyyatının və ABŞ mediasının hücumun İranın nüvə qabiliyyətini məhv etmədiyini və yalnız bir neçə ay geriyə atdığını qiymətləndirdiyini də vurğuladı. Bu hesabatlarla bağlı suala cavab verən Tramp, “Onlar həqiqətən də işlərini bilmirlər, İranın nüvə proqramı məhv edilib,” cavabını verdi. İran yenidən nüvə zənginləşdirmə proqramına başlasa, ABŞ-ın yenidən hücum edib-etməyəcəyi sualına isə Tramp, “Əlbəttə,” cavabını verdi.

    TRAMP: “İRAN HÜCUMU QƏZZƏ MƏSƏLƏSİNİ HƏLL EDƏCƏK”

    İsrail ilə İran arasında atəşkəsin uğurla davam etdiyini bildirən ABŞ prezidenti Donald Tramp, bunun hamı üçün böyük bir qələbə olduğunu söylədi. Tramp həmçinin, İrana qarşı hücumun Qəzzadakı girovların azad edilməsi prosesinə də kömək edəcəyini iddia etdi. “Qəzzə mövzusunda böyük irəliləyiş əldə edirik,” deyən Tramp, bu prosesin davam etdiyini vurğuladı.

    24 saat

  • SON DƏQİQƏ! ZELENSKİ NATO-DAN HƏRBİ YARDIM TƏLƏB ETDİ

    SON DƏQİQƏ! ZELENSKİ NATO-DAN HƏRBİ YARDIM TƏLƏB ETDİ

    Zelenski Haaqada Qarşılandı

    Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının Baş katibi Mark Rutte, Haaqa şəhərində keçirilən NATO sammitinə qatılan Ukrayna Prezidenti Zelenskini qarşıladı. Bu görüş, yüksək səviyyəli diplomatik əlaqələrin vacibliyini bir daha vurğuladı.

    Hava Hücumundan Müdafiəyə Tələb Artır

    Mark Rutte ilə birgə mətbuat konfransında çıxış edən Zelenski, Haaqadakı bu tədbirdə göstərilən dəstəyə görə təşəkkürünü bildirdi. Ukrayna lideri “Hələ də hava hücumundan müdafiə sistemlərinə ehtiyacımız var və tərəfdaşlardan bu istiqamətdə dəstək alırıq. Bunun həqiqətən də davam edəcəyinə, həmçinin sizin qeyd etdiyiniz birgə istehsala və böyük hərbi dəstəyə ümid edirik,” deyə qeyd etdi.

    Kiyevə Dəstək Öhdəliyi Təsdiqləndi

    Rutte də zirvədə Ukrayna ilə bağlı əhəmiyyətli qərarların qəbul ediləcəyini qeyd etdi. O, keçən il Vaşinqtonda keçirilən sammitdə əldə olunan “Kiyevin NATO üzvlüyü yolunun geri dönülməz olduğuna” dair razılaşmaya işarə etdi. Bu, ittifaqın mövqeyinin dəyişməzliyini göstərir.

    Geniş Miqyaslı Maliyyə Dəstəyi

    Baş katib Rutte, Haaqa sammiti ilə keçən il Vaşinqtonda qəbul edilmiş qərarlar arasında əlaqə yaradılacağına diqqət çəkdi. Avropa və Kanada müttəfiqlərinin Ukraynaya 35 milyard avrodan çox dəstək vəd etdiyini vurğuladı. Rutte həmçinin əmin etdi ki, “Zirvənin yekun bəyanatında Ukraynaya maliyyə dəstəyi haqqında güclü bir dil istifadə olunacaq.” Bu, beynəlxalq birliyin öhdəliyini bir daha nümayiş etdirir.

    24 saat

  • Tramp NATO sammitində müttəfiqlər hərbi xərcləri artırır

    Tramp NATO sammitində müttəfiqlər hərbi xərcləri artırır

    ABŞ Prezidenti Donald Tramp, İsrail və İran arasında atəşkəs elan etdikdən sonra, Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının (NATO) illik NATO zirvəsi üçün Niderlandın Haaqa şəhərinə yola düşüb. Prezident bu sammitdə Avropa liderlərini müdafiə xərclərini artırmağa təşviq edərək növbəti xarici siyasət qələbəsi qazanmağa ümid edir.

    Prezidentin çərşənbə axşamı Niderlanda enməsi və çərşənbə günü Ağ Evə qayıtması gözlənilir. Bu, Trampın ikinci prezidentlik müddətində iştirak etdiyi ilk NATO zirvəsidir. Keçmişdə o, NATO üzvlərini ABŞ hərbi mühafizəsindən “parazitlik etməkdə” günahlandırmışdı. Bu dəfə Avropalı müttəfiqlər onun fikirlərini təkzib etməyə can atırlar.

    NATO Üzvlərinin Müdafiə Xərcləri Öhdəliyi

    NATO, İspaniya istisna olmaqla, bütün üzv ölkələrin ümumi daxili məhsullarının beş faizini müdafiə xərclərinə ayırması barədə razılığa gəlib. ABŞ-ın NATO-dakı səfiri Metyu Uitaker bildirib ki, “bu sammit həqiqətən də NATO-nun etibarlılığı ilə bağlıdır və biz bütün müttəfiqlərimizi transatlantik təhlükəsizlik üçün öz üzərlərinə düşən payı ödəməyə çağırırıq”.

    İspaniya baş naziri Pedro Sançes yeni xərcləmə hədəfindən – İspaniyanın çətinliklə qarşıladığı əvvəlki iki faiz hədəfindən kəskin artım tələb edərək konsensusu çətinləşdirib. Sançes qeyd edib: “Digər ölkələrin müdafiə investisiyalarını artırmaq legitim istəklərinə tam hörmət edirik, lakin biz bunu etməyəcəyik.”

    Regional Gərginliklər və Ukrayna Məsələsi

    Prezident Trampın Mark Rutte və digər dünya liderləri ilə görüşlər keçirməsi, həmçinin mətbuat konfransı təşkil etməsi gözlənilir. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski də sammitdə iştirak edərək, Ukraynanın alyansa və onun kollektiv müdafiə paktına qəbulu üçün təzyiqlərini davam etdirəcək. NATO-nun Baş katibi Mark Rutte “müttəfiqlərin ümumi təhlükəsizliyimiz üçün məsuliyyətin bərabər bölgüsünə doğru irəlilədiyini” qürurla qeyd edib.

    Tramp ötən həftə jurnalistlərə bildirib ki, ABŞ-ın 5 faizlik hədəfə çatmasına ehtiyac duymur: “Məncə, biz bunu etməməliyik, amma onlar etməlidir”. Bu, müdafiə xərcləri ilə bağlı fərqli yanaşmaları ortaya qoyur.

    İran Böhranı və Alyansın Vahid Mövqeyi

    Bu NATO zirvəsi Trampın İsrail və İran arasında atəşkəsə nail olması iddiasından sonra baş tutur. İranın Qatardakı hava bazasına ABŞ-ın üç nüvə obyektinə zərbələrindən sonra cavab zərbəsi endirməsindən sonra Rutte NATO-nun ABŞ-ın yanında olacağını bildirib.

    “Ən böyük qorxum İranın nüvə silahına sahib olması və ondan istifadə edə bilməsidir,” Rutte sammitdən əvvəl jurnalistlərə deyib. O, ABŞ-ın İrana qarşı zərbələrini müdafiə edərək, Rusiya 2022-ci ildə Ukraynaya müdaxilə edəndə ABŞ və Rusiya arasında oxşarlıqlar barədə suallara cavab verib. “Bu, NATO-nun ardıcıl mövqeyidir: İran nüvə silahına sahib olmamalıdır,” o əlavə edib. “ABŞ-ın etdiyi hərəkətlərin beynəlxalq hüquqa zidd olduğuna razı deyiləm.”

    Rutte sammitin Rusiya Prezidenti Vladimir Putinə Ukraynada davam edən müharibə fonunda NATO birliyinin nümayişi olmasını istəyirdi. Lakin ABŞ, İsrail və İran arasındakı münaqişə konfransı daha az proqnozlaşdırılan edir. 2003-cü ildəki İraq müharibəsi NATO-nu dərindən böldü: Fransa və Almaniya işğala qarşı çıxarkən, Böyük Britaniya və İspaniya koalisiya qüvvələrinə qoşuldu. Bu, alyans daxilindəki fikir ayrılıqlarının tarixdə də mövcud olduğunu göstərir, lakin bu dəfə NATO zirvəsi daha mürəkkəb regional çağırışlarla üzləşir. Üzv ölkələrin müdafiə xərclərini artırmaq öhdəliyi, alyansın möhkəmliyini təmin etmək baxımından mühüm bir addımdır.

    24 saat

  • Kritik NATO Sammiti Bu Gün: Trampın Çıxış Senarisi

    Kritik NATO Sammiti Bu Gün: Trampın Çıxış Senarisi

    Donald Trampın ABŞ prezidentliyi dövründən bəri onun Avropadan əsas tələblərindən biri qitənin müdafiə xərclərini artırması olub. Bu tələb, 20 Yanvardan etibarən prezidentin gündəliyində mühüm yer tutub.

    Cümhurbaşqanı Rəcəb Tayyib Ərdoğan da NATO Dövlət və Hökumət Başçıları Sammiti üçün Niderlanda yola düşür. Haaqada bu gün və sabah keçiriləcək sammitdə Avropa-Atlantik coğrafiyasına yönəlmiş təhdidlər və risklər barədə strateji səviyyədə fikir mübadiləsi aparılacaq. Yeni Müdafiə İnvestisiya Öhdəliyi sammitin əsas gündəliyini təşkil edəcək. Ərdoğan sammitdə iştirak edən dövlət və hökumət başçıları ilə ikitərəfli görüşlər keçirəcək. Bu hədəf, xüsusilə Avropanın ən böyük iqtisadiyyatı olan Almaniyanın da dəstəyini açıqlamasından sonra demək olar ki, bütün NATO ölkələri tərəfindən dəstəklənən bir nöqtəyə çatıb. 24-25 İyunda Haaqada keçiriləcək NATO Sammiti ərəfəsində müttəfiqlər müdafiə xərclərini ciddi şəkildə artırmağa dair razılığa gəliblər.

    Trampın Sammiti Tərk Etmə Ssenarisi

    Diplomatlar, sammitdən əvvəl verdikləri açıqlamada, Donald Trampın ehtimal olunan ikinci prezidentlik dövründəki ilk NATO sammiti ərəfəsində üzv ölkələrin 2035-ci ilə qədər müdafiə xərclərini Ümumi Daxili Məhsulun (ÜDM) 5 faizinə çatdırmaq barədə razılığa gəldiyini bildiriblər. Lakin proqnozlaşdırılması çətin olan Trampın sammiti erkən tərk etməsi ssenarisi, bəzi NATO müttəfiqləri üçün böyük narahatlıq mənbəyidir. Bu ssenarinin hər vəchlə qarşısının alınması hədəflənir. Keçmişdə NATO-da fəaliyyət göstərmiş Ceymi Şea bildirib ki, “Ümid edirəm Tramp Kanadadakı son G7 sammitində etdiyi kimi, bu sammitdən də erkən ayrılmaz.” Trampın sammitdə iştirakının əhəmiyyətinə vurğu edən Şea deyir: “Məncə, Tramp NATO-nun hazırda gördüyü bütün yaxşı işləri görməlidir. Çünki bunlar təkcə Avropanın deyil, Amerikanın təhlükəsizliyi üçün də vacibdir.”

    Müdafiə Xərclərində 5 Faiz Hədəfi Dönüş Nöqtəsi Olar

    NATO müttəfiqlərinin hər birinin Ümumi Daxili Məhsullarının (ÜDM) 5 faizini müdafiəyə ayırması hədəfi iddialı hesab olunur. Hal-hazırda NATO müttəfiqləri büdcələrinin 2 faizini müdafiəyə ayırmağı öhdələrinə götürüblər və bu hədəfə çata bilməyən müttəfiqlər də mövcuddur.

    Buna görə də, Trampın gündəmə gətirdiyi və qısa müddətdə normallaşan 5 faiz hədəfi, Avropa cəmiyyətlərini köklü şəkildə dəyişdirmək potensialına malikdir. NATO çətirinin təmin etdiyi təhlükəsizlik hissi ilə onilliklər boyu prioritetini sosial ədalət və iqtisadi sabitlik olaraq müəyyən edən Avropa İttifaqı ölkələri, bundan sonra hərbi gücünü artırmağa və ABŞ-dan daha müstəqil olmağa yönələ bilər. Beləliklə, sözügedən sammit, aralarında Türkiyənin də olduğu NATO müttəfiqlərinin vətəndaşlarının həyatına birbaşa təsir edir.

    Baş katib Ruttedən, sosial xərclərin azaldılmasına qarşı çıxan Avropa İttifaqı vətəndaşlarına bu planı necə izah edəcəyi soruşulduqda, o, bu cavabı verib: “Əgər bunu etməsək, 4-5 il ərzində həqiqətən təhdid altında olacağıq və o zaman rus dili kursuna yazılmalı, ya da Yeni Zelandiyaya getməli olacaqsınız.” Ruttenin təklifi, büdcəni iki hissəyə bölmək və ÜDM-nin 3,5 faizini birbaşa müdafiə ehtiyaclarına, 1,5 faizini isə təhlükəsizliklə əlaqəli investisiyalara ayırmaqdır. Bu investisiyalara ağır silah daşıya bilən daha geniş yollar və körpülər inşa edilməsi, kiber təhlükəsizlik, hibrid hücumlara qarşı tədbirlər, mülki müdafiə və Ukraynaya yardımlar da daxildir.

    NATO-da fəaliyyət göstərən diplomatlar, üzvlərin mövcud infrastruktur xərclərini də 3,5 faizin içinə daxil etməyə çalışacaqlarını bildirirlər. Diplomatlar, eyni zamanda, 1,5 faizlik hədəfin tərifinin artıq razılaşdırılmasının belə böyük bir uğur olduğunu vurğulayırlar.

    24 saat

  • Yaponiya və Cənubi Koreya başçıları NATO Zirvəsində olmayacaq

    Yaponiya və Cənubi Koreya başçıları NATO Zirvəsində olmayacaq

    Yaponiyanın NATO Zirvəsindən Geri Çəkilməsi

    Yaponiyanın Xarici İşlər Nazirliyi 24-25 İyun tarixlərində Niderlandın Haaqa şəhərində keçiriləcək NATO Zirvəsi ilə bağlı bəyanat yayıb. Açıqlamada qeyd olunub ki, ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə endirdiyi hava zərbəsindən sonra Yaxın Şərqdə artan gərginlik səbəbindən Baş nazir İşiba bu beynəlxalq tədbirdə iştirak etməyəcək. Onun yerinə ölkəni Xarici İşlər naziri İvaya Takeşi təmsil edəcək. Bu qərar, regional sabitliyə verilən əhəmiyyəti bir daha nümayiş etdirir.

    Yaxın Şərqdəki Gərginlik və Digər Liderlərin Qərarları

    Həmçinin, Cənubi Koreya Prezident Administrasiyasından verilən məlumata görə, Prezident Li “ölkədaxili prioritetlər və Yaxın Şərqdəki artan qeyri-müəyyənlik” səbəbindən NATO Zirvəsinə qatılmayacaq. Açıqlamada Li-nin bu qərarı vəziyyəti hərtərəfli nəzərdən keçirdikdən sonra qəbul etdiyi vurğulanıb. Prezidenti bu toplantıda Milli Təhlükəsizlik üzrə Müşavir Vi Sunq-lak əvəz edəcək. Bu hadisələr beynəlxalq diplomatiya sahəsində mürəkkəb mənzərə yaradır.

    Bundan əlavə, Avstraliyanın Baş naziri Entoni Albanezin də növbəti NATO Zirvəsində iştirak etməyəcəyi əvvəlcədən elan edilmişdi. Dünyanın müxtəlif bölgələrindən liderlərin bu qərarları Yaxın Şərqdəki hadisələrin qlobal əks-sədasını göstərməklə yanaşı, hər ölkənin öz təhlükəsizlik və prioritetlərini əsas götürdüyünü vurğulayır. Bu ilki NATO sammiti, xüsusilə də geostrateji dəyişikliklər fonunda diqqət mərkəzindədir.

    24 saat