Sibiriyanın Altay dağlarında aşkar edilmiş 2500 illik qadın mumiyasının dərisi, bugünkü döymə sənətçilərini belə heyrətləndirəcək bir sirri özündə gizlədir. Yüksək ayırdetmə qabiliyyətli skan texnikaları sayəsində ilk dəfə bütün detalları ilə üzə çıxarılan bu qədim döymələr, həm vizual olaraq təsiredici, həm də tarixi baxımdan sarsıdıcı məlumatlar təqdim edir.
Mütəxəssislər döymələri kimlik və güc simvolu sayır
Qadının qol və əllərindəki döymə motivləri bəbir, maral, xoruz və qartal-şir qarışığı mifoloji fiqurlarla doludur. Mütəxəssislərə görə, bu dizaynlar yalnız estetik deyil, həm də şəxsiyyət və güc göstəricisi ola bilər. Xüsusilə, sağ qolundakı üç bəbirin bir maral başını əhatə etməsi və sol qolda yarısı qartal, yarısı şir olan qrifonun hücum səhnəsinin təsviri, mürəkkəb bir hekayəni təmsil edir.
Infraqırmızı texnologiya ilə aşkarlanan Altay mumiyası döymələri
Döymələr təbii olaraq adi gözlə görünməyəcək qədər silinmişdi. Lakin Sankt-Peterburqdakı Ermitaj Muzeyində aparılan infraqırmızı rəqəmsal skanlar sayəsində hər detal aydın şəkildə görüntüləndi. Baş barmaqda yerləşən xoruz fiquru, dövrün simvolik dili baxımından xüsusi bir məna daşıya bilər.
Müasir döymə sənətkarlarını heyrətləndirən texnika
Tədqiqatçılardan Dr. Gino Kaspariyə görə, bu qədim döymələr yalnız simvolik deyil, həm də texniki cəhətdən müstəsnadır. Döymələrin o dövr şablonla çəkildiyi və daha sonra bitki hisindən əldə edilən piqmentlərlə işləndiyi güman edilir. Heyvan buynuzu və ya sümüyündən hazırlanmış çoxuclu iynələrlə edilən bu işlənmə, o dövrün texniki bacarığını nümayiş etdirir. Müasir tədqiqatçı Daniel Riday, bu döymələri öz bədənində yenidən tətbiq etməyə çalışıb. Yalnız sağ qol dizaynının təxminən 9.5 saat çəkdiyini qeyd edən Riday, iki qol arasındakı çəkmə fərqinin birdən çox sənətkarın işinə işarə etdiyini bildirir.
Canlı ikən işlənən döymələrin dərin mənası
Bəzi fiqurların mumiyalama prosesində zədələnməsi, döymələrin ölümdən sonra deyil, yaşayarkən böyük məna daşıdığını göstərir. Bu da qədim döymənin yalnız bəzək deyil; şəxsin kimliyini, statusunu və ya inancını əks etdirən bir vasitə olduğunu ortaya qoyur.
Dr. Kaspari, “Bu Altay mumiyası üzərindəki döymələr sayəsində 2500 il əvvələ aid bir bədənlə birbaşa sənətçiyə yaxınlaşırıq. Bu, dövrün estetik anlayışını və texniki bacarığını anlamamıza işıq tutur” deyərək tədqiqatın əhəmiyyətini vurğulayıb.
