) istifadə etməmək tövsiyə olunur. #QəzzaMüharibəsi - admin

admin

Tag: #QəzzaMüharibəsi

  • Qəzzada jurnalistlərin ölüm-dirim mübarizəsi

    Qəzzada jurnalistlərin ölüm-dirim mübarizəsi

    Qəzza müharibəsi və Jurnalistlərin Qanlı Payı

    İki ilə yaxın müddətdir davam edən Qəzza müharibəsi dünya tarixində jurnalistlər üçün ən ölümcül münaqişə kimi yadda qalır. Döyüş bölgəsində həyatını itirən media nümayəndələrinin sayı misli görünməmiş səviyyəyə çatıb. Xarici jurnalistlərin bölgəyə daxil olmasına qadağa qoyulduğu üçün, Fələstinli müxbirlər orada baş verənləri dünyaya çatdıran yeganə səsə çevriliblər. Onlar təkcə xəbər toplamaqla qalmayıb, həm də beynəlxalq ictimaiyyətin gözü, qulağı və vicdanı olublar.

    Fələstinli Jurnalistlərin Çətinliklər Qarşısında Mübarizəsi

    Bu jurnalistlər hər addımda ölüm təhdidləri, birbaşa hücumlar və indi də aclıqla üzləşirlər. Onlar məhv edilmiş binaların qalıqları arasında, su, qida və elektrik enerjisi çatışmazlığı şəraitində fəaliyyət göstərirlər. Belə kritik bir mühitdə işlərini davam etdirmək üçün inanılmaz dözümlülük və cəsarət nümayiş etdirirlər. Mobil telefonlar və məhdud internet bağlantısı onların əsas iş alətləridir. Bütün çətinliklərə baxmayaraq, onlar hər an məlumatları toplamağa, görüntüləri qeydə almağa və onları dünyaya göndərməyə çalışırlar. Onlar həyatlarını riskə ataraq, Qəzza Zolağında baş verən insan faciələrini sənədləşdirirlər. Bu vəziyyət onların işini təkcə peşəkar fəaliyyət deyil, həm də əsl qəhrəmanlıq aktına çevirib.

    24 saat

  • Aİ-də ilk: Sloveniya İsrailə silah embarqosu tətbiq etdi

    Aİ-də ilk: Sloveniya İsrailə silah embarqosu tətbiq etdi

    Sloveniya İsrailə Silah Ticarətinə Qadağa Qoyan İlk Aİ Ölkəsi Oldu

    Sloveniya Qəzzada davam edən müharibə səbəbindən İsrailə bütün silah ticarətini qadağan edən Avropa Birliyindəki ilk ölkə olub. Bu qərar, Mərkəzi Avropa ölkəsinin İsrail nazirlərini “persona non grata” elan etməsindən iki həftə sonra açıqlanıb.

    Baş nazir Robert Qolob hökumət iclasından sonra verdiyi açıqlamada Sloveniya İsrailə silah idxalını, ixracını və tranzitini qadağan edən ilk Avropa ölkəsi olduğunu bildirib. Hökumət qeyd edib ki, Avropa Birliyinin daxili fikir ayrılıqları və parçalanma səbəbindən konkret tədbirlər görə bilməməsi fonunda bu addımı “müstəqil şəkildə” atıb. Qəzzada insanların humanitar yardımın sistemli şəkildə əllərindən alınması səbəbindən həlak olduğu bir vaxtda, “hər bir məsuliyyətli dövlətin, hətta digərlərindən bir addım öndə olsa belə, tədbir görmək borcu” olduğu vurğulanıb. Qeyd olunub ki, hökumət münaqişə səbəbindən 2023-cü ilin oktyabrından bəri İsrailə hərbi silah və texnika ixracı üçün heç bir icazə verməyib.

    Fələstin Dövlətçiliyinin Tanınması və Diplomatik Gərginliklər

    İyul ayının əvvəlində Sloveniya – yenə də Aİ-də ilk olaraq – iki ifrat sağçı İsrail nazirinin ölkəyə girişini qadağan etmişdi. Onlar “arzuolunmaz şəxs” elan edilərək, “genocid çağırışları ilə həddindən artıq zorakılığı və fələstinlilərin insan haqlarının ciddi şəkildə pozulmasını təşviq etməkdə” günahlandırılmışdılar.

    2024-cü ilin iyununda Sloveniya parlamenti İrlandiya, Norveç və İspaniyanın ardınca Fələstin dövlətçiliyinin tanınması haqqında qərar qəbul edib. Bu addımlar qismən İsrailin Qəzza müharibəsindəki əməliyyatlarına yönəlmiş geniş tənqidlər fonunda atılıb. Ötən həftə Fransa, Böyük Britaniya və Kanada da Fələstin dövlətini tanıya biləcəklərini elan ediblər. İsrail bu açıqlamaları Həması 2023-cü il oktyabrın 7-də İsrail ərazisinə edilən hücuma görə “mükafatlandırmaq” kimi qiymətləndirərək pisləyib.

    Qəzza Müharibəsinin Humanitar Nəticələri və Beynəlxalq Reaksiyalar

    İsrail təqribən 22 aydır Qəzzada müharibə aparır ki, bu da insan haqları qrupları və BMT ekspertləri tərəfindən genosidlə müqayisə edilir. İsrailin hərbi kampaniyası nəticəsində 60 mindən çox fələstinli həlak olub, daha çoxu isə İsrailin ərazini blokadaya alması səbəbindən aclıqdan ölmək təhlükəsi ilə üz-üzədir.

    Cənubi Afrika da daxil olmaqla bir sıra ölkələr, İsrailin Qəzzada genosid törətdiyini iddia edərək, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi qarşısında iddialar qaldırıb. Lakin ABŞ, Qəzza müharibəsi boyunca İsrailin sarsılmaz müttəfiqi olaraq qalıb. ABŞ prezidenti Donald Tramp da Fələstin dövlətçiliyinin tanınmasının Həması “mükafatlandıracağı” barədə xəbərdarlıq edib.

    24 saat

  • Kanada Fələstini tanımağa hazırlaşır: Tramp ticarət sazişini hədələyir

    Kanada Fələstini tanımağa hazırlaşır: Tramp ticarət sazişini hədələyir

    ABŞ Prezidenti Tramp Kanadanın Fələstin Qərarına Sərt Reaksiyası

    ABŞ prezidenti Donald Tramp Kanadanın Fələstin dövlətçiliyini dəstəklədiyini elan etməsindən sonra bu ölkə ilə ticarət sazişi əldə etməyin çətinləşəcəyini bildirib. Böyük Britaniya və Fransanın nümunəsini izləyən Kanadanın bu addımı İsrailin Qəzza müharibəsinə artan beynəlxalq qınaq fonunda atılıb. Cümə axşamı Truth Social sosial media platformasında yazan Tramp qeyd edib: “Vay! Kanada Fələstin dövlətçiliyini dəstəklədiyini yenicə elan etdi. Bu, onlarla ticarət sazişi bağlamağımızı çox çətinləşdirəcək. Oh, Kanada!!!” Kanada Baş Naziri Mark Karneinin ofisi şərh sorğusuna dərhal cavab verməyib.

    Trampın bu paylaşımı, bir gün əvvəl Karneinin Kanadanın BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyasında, sentyabr ayında, müəyyən şərtlər yerinə yetirildiyi təqdirdə Fələstin dövlətini tanımağı planlaşdırdığını elan etməsindən sonra gəlib. Kanada və ABŞ hazırda ticarət sazişi müzakirələrini davam etdirir. Avqustun 1-i Trampın ABŞ-Meksika-Kanada Ticarət Sazişi (USMCA) çərçivəsində olmayan bütün Kanada mallarına 35 faiz tarif tətbiq etməklə hədələdiyi tarixdir. Karne çərşənbə günü bildirib ki, Tramp administrasiyası ilə tarif danışıqları konstruktiv olsa da, danışıqlar son tarixə qədər başa çatmaya bilər.

    Kanadanın Şərtli Tanınma Addımı

    Karne vurğulayıb ki, Fələstin dövlətçiliyini tanımaq İsrail-Fələstin münaqişəsinin iki dövlətli həlli ümidini qorumaq üçün zəruridir. Bu, Kanadanın uzunmüddətli məqsədi olub və “gözümüzün qarşısında aradan qaldırılır”. Baş nazir Qəzzada mülki əhalinin artan əzabının “sülhü dəstəkləmək üçün koordinasiyalı beynəlxalq fəaliyyətdə gecikməyə yer qoymadığını” deyib. Lakin Karne, Kanadanın bu niyyətinin “Fələstin Muxtariyyətinin çox ehtiyac duyulan islahatlara sadiqliyinə əsaslandığını” bildirərək qərarı şərtləndirib. O, İsrail tərəfindən işğal edilmiş İordan çayının qərb sahilinin bəzi hissələrində mülki hakimiyyətə malik olan Prezident Mahmud Abbasın rəhbərlik etdiyi quruma istinad edib. Karne əlavə edib ki, əgər Kanada Fələstin dövlətini tanıyacaqsa, Abbas 2026-cı ildə Həmasın iştirak edə bilməyəcəyi ümumi seçkilər keçirməli və Fələstin dövlətini silahsızlaşdırmalıdır.

    Böyük Britaniya və Fransanın Yolu ilə

    ABŞ Fələstin dövlətini tanımaq addımlarını rədd edərək, bu siyasətin Həması mükafatlandırdığını bildirib. Tramp administrasiyası BMT ekspertləri və hüquq qrupları tərəfindən ABŞ müttəfiqinin fələstinlilərə qarşı soyqırım törətməkdə ittiham edilməsinə baxmayaraq, İsrailə dəstəkdə güzəştə getməyib. Kanadanın bu addımı çərşənbə günü Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun ölkəsinin həmin BMT iclasında Fələstin dövlətini rəsmi olaraq tanıyacağını bəyan etməsindən sonra Kanada Baş Naziri Karneini Fransa ilə yanaşı qoyub. Kanadanın planı bu həftə Böyük Britaniya Baş Naziri Keir Starmerin açıqlamasından bir addım irəli gedir. Starmer bildirib ki, Birləşmiş Krallıq, İsrail Qəzzada atəşkəsə razılaşmaq da daxil olmaqla müxtəlif “əhəmiyyətli addımlar” atmasa, sentyabr ayında Fələstin dövlətini rəsmi olaraq tanıyacaq. Ottavadakı İsrail səfirliyi bildirib ki, “hesabatlı hökumət, fəaliyyət göstərən qurumlar və ya xeyirxah rəhbərlik olmadığı təqdirdə Fələstin dövlətini tanımaq, Həmasın 2023-cü il 7 oktyabr tarixli dəhşətli vəhşiliyini mükafatlandırır və qanuniləşdirir”. Fələstin Muxtariyyəti (PA) rəhbəri Abbas bu qərarı “tarixi” adlandıraraq alqışlayıb, Fransa isə ölkələrin “regionda sülh perspektivini canlandırmaq” üçün birlikdə çalışacaqlarını bildirib.

    Qəzzadakı Vəziyyət və Beynəlxalq Təzyiqlər

    2023-cü ildə müharibə başlayandan bəri İsrail ordusu Qəzzada 60 mindən çox fələstinlini öldürüb və ərazinin böyük hissəsini yerlə-yeksan edib. Acılıqdan ölən fələstinlilərin sayının artması – hazırda azı 154 nəfər, o cümlədən 89 uşaq – və ABŞ-ın və İsrailin dəstəklədiyi yardım paylama məntəqələrində yüzlərlə insanın öldürülməsi İsrailə qarşı qlobal qınağı gücləndirib. Tramp özü də İsrailin inkar etməsinə baxmayaraq, Qəzzada açıq şəkildə aclığın baş verdiyini bildirib. Onun Yaxın Şərq üzrə elçisi Stiv Vitkoffun atəşkəs və yardım danışıqları üçün cümə axşamı İsrailə gəlməsi gözlənilir.

    İki Dövlətli Həll Ümidi

    Karne vurğulayıb ki, Kanada iki dövlətli həllin “İsrail hökuməti ilə Fələstin Muxtariyyəti arasında danışıqlar yolu ilə əldə edilmiş sülh prosesinin bir hissəsi olaraq əldə ediləcəyinə ümid edən millətlər qrupunun sarsılmaz üzvü olub”. “Təəssüf ki, bu yanaşma artıq davamlı deyil,” deyən Karne, “Həmas terrorizmini” və qrupun “İsrailin mövcudluq hüququnu uzunmüddətli zorakı şəkildə rədd etməsini” qeyd edərək, İsrailin hərəkətlərinə tənqidini Həmasın qınanması ilə şərtləndirməyə çalışıb. Karne bildirib ki, sülh prosesi işğal olunmuş İordan çayının qərb sahilində və Şərqi Qüdsdə İsrail yaşayış məntəqələrinin genişləndirilməsi ilə də pozulub. Baş nazir iki dövlətli həllin getdikcə daha da uzaqlaşdığını bildirib. O, İsrail parlamentində “İordan çayının qərb sahilinin ilhaqına çağıran” səsverməni, eləcə də İsrailin Qəzzada humanitar fəlakətin qarşısını almaqda “davamlı uğursuzluğunu” qeyd edib. O, qərarını İsrailin gələcəyini qorumaq məqsədi daşıdığını irəli sürüb. “İsrail üçün davamlı sülhə gedən hər hansı bir yol, İsrailin təhlükəsizlik və sülhə ayrılmaz hüququnu tanıyan yaşaya bilən və sabit bir Fələstin dövlətini də tələb edir,” Karne deyib.

    24 saat

  • BM Konfransında İsrailə sərt qınaq: Qəzzada humanitar fəlakət

    BM Konfransında İsrailə sərt qınaq: Qəzzada humanitar fəlakət

    BMT Konfransında Nyu-York Bəyannaməsi Qəbul Edildi

    Fələstin məsələsinə sülh yolu ilə həll yolu tapılması və iki dövlətli həllin həyata keçirilməsi mövzusunda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Yüksək Səviyyəli Beynəlxalq Konfransında, konfrans sədrləri və işçi qruplarının rəhbərləri tərəfindən qəbul edilən Nyu-York Bəyannaməsi ictimaiyyətə açıqlanıb. Türkiyə, Fransa, Səudiyyə Ərəbistanı, Braziliya, Kanada, Misir, İndoneziya, İrlandiya, İtaliya, Yaponiya, İordaniya, Meksika, Norveç, Qətər, Seneqal, İspaniya, Birləşmiş Krallıq, Avropa İttifaqı (Aİ) və Ərəb Liqası bu bəyannaməyə qoşulub. Türkiyə ilə yanaşı 16 ölkə, habelə Aİ və Ərəb Liqasının 30 iyul tarixində elan etdiyi Nyu-York Bəyannaməsində İsrailin Qəzzada mülki əhaliyə və mülki infrastruktura qarşı hücumları, şəhərdəki mühasirə və aclıq pislənərək, bu hücumların dağıdıcı bir humanitar fəlakətə yol açdığı vurğulanıb.

    Demoqrafik Dəyişikliklərə Yol Açan Hərəkətlər Rədd Edildi

    Bəyannamədə qeyd olunub ki, “Fələstinli mülki əhalinin məcburi köçkün edilməsi də daxil olmaqla, ərazi və ya demoqrafik dəyişikliklərə səbəb olan hər cür hərəkəti, beynəlxalq humanitar hüququn aşkar pozuntusu kimi rədd etdiyimizi təsdiq edirik.” İsrail-Fələstin münaqişəsinin sona çatması və iki dövlətli həllin tətbiqinin həm israillilərin, həm də fələstinlilərin legitim istəklərini beynəlxalq hüquqa uyğun şəkildə qarşılamağın yeganə yolu olduğu bildirilib. Qeyd edilib ki, hər cür şiddətə və dövlətdən kənar aktorların sabitliyi pozan roluna son qoymaq, hər növ terroru və zorakılığı dayandırmaq, hər iki xalqın təhlükəsizliyini və iki dövlətin suverenliyini təmin etmək, eləcə də regiondakı bütün xalqların rifahı naminə sülh, firavanlıq və regional inteqrasiyanı təmin etməyin ən yaxşı yolu məhz budur.

    İki Dövlətli Həll Və Qəzzadan Tamamilə Çıxarılma Vurğusu

    Bəyannamədə Qəzzadakı müharibəyə dərhal son qoyulması və İsrail qüvvələrinin Qəzzadan tamamilə çıxarılması zərurəti vurğulanıb. “1967-ci il sərhədləri əsasında, Qüds də daxil olmaqla, Fələstin və İsrailin sülh və təhlükəsizlik şəraitində, yan-yana, demokratik və suveren iki dövlət kimi yaşamasını nəzərdə tutan iki dövlətli həllin beynəlxalq hüquq və müvafiq BMT qətnamələri çərçivəsində həyata keçirilməsinə sarsılmaz dəstəyimizi bir daha təsdiq etdik” ifadəsi istifadə edilən bəyannamədə, Fələstin xalqının öz gələcəyini təyin etmə hüququnun dəstəkləndiyi yenidən təsdiqlənib. Həmçinin, “Fələstin dövlətinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatına tam üzvlüyü, münaqişəni sona çatdıracaq siyasi həllin ayrılmaz bir elementidir və bu, tam regional inteqrasiyanı mümkün edəcək” ifadələrinə yer verilib.

    Türkiyədən Şərh Açıqlaması

    Türk rəsmilərinin toplantıda verdiyi qeyd açıqlamasında bu ifadələr istifadə edilib: “Onillərdir davam edən İsrail əməliyyatları nəzərə alındığında, Fələstinli silahlı qrupların silahsızlaşması yalnız müstəqil, suveren və bütövlüyə malik bir Fələstin dövlətinin 1967-ci il sərhədləri əsasında, paytaxtı Şərqi Qüds olmaqla, yaxud uzlaşma prosesi çərçivəsində Fələstinli qruplar arasında əldə olunacaq bir razılaşmaya əsaslanaraq qurulması şərtilə mümkündür.”

    Münaqişənin Həllinə Dair Tövsiyələr

    Bəyannamənin əlavəsindəki sənəddə, “Fələstin Məsələsinə Sülh Yolu ilə Həll Yolu Tapılması və İki Dövlətli Həllin Həyata Keçirilməsi Konulu BMT Yüksək Səviyyəli Beynəlxalq Konfransı”nın işçi qrupları vasitəsilə dövlətlərdən alınan çoxsaylı təklif və tövsiyələrə də yer verilib. Buna görə, Fələstin Dövlətinin ayrılmaz bir hissəsi olan Qəzza Zolağının İordan çayının qərb sahili ilə birləşməsinə dəstək verilməsi və işğal, mühasirə, torpaq itkisi və ya məcburi köçkün edilməsinə qarşı çıxılması təklif edilib. Əlavədəki sənəddə, Fələstin rəhbərliyi altında Qəzzada qısa müddətə fəaliyyət göstərəcək bir Keçid Dövrü İnzibati Komitəsinin yaradılmasına dəstək verilməsi təklif edilib. Həmçinin, Fələstin rəhbərliyinin dəvəti ilə və BMT himayəsi altında, mövcud BMT imkanlarına əsaslanaraq və BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən səlahiyyət veriləcək qüvvələrlə, mülki əhalini qorumaq, atəşkəs razılaşmasını tətbiq etmək, Fələstin rəhbərliyinin asayişi bərpa etmə cəhdlərini dəstəkləmək, buna Fələstin Rəhbərliyi Təhlükəsizlik Qüvvələrinə effektiv dəstək təmin etmək də daxil olmaqla, və hər iki tərəfin öz ərazilərində təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə beynəlxalq bir sabitlik missiyasının yerləşdirilməsi tövsiyə edilib. Bu qətnamələr beynəlxalq hüquq prinsiplərinə uyğun olaraq hazırlanmışdır.

    24 saat

  • BMT baş katibi İsrail-Fələstinə “həyat qabiliyyətli iki dövlətli həll” vurğulayır

    BMT baş katibi İsrail-Fələstinə “həyat qabiliyyətli iki dövlətli həll” vurğulayır

    Birləşmiş Millətlər Təşkilatının təşkilatçılığı ilə nazirlərin bir araya gəldiyi konfransda İsraillə fələstinlilər arasında iki dövlətli həllə nail olunması istiqamətində dünya ictimaiyyətinə çağırış edilib. Lakin ABŞ və İsrail bu tədbiri boykot edərək iştirak etməyib.

    BMT Baş Assambleyası ötən ilin sentyabrında 193 üzv dövlətin qərarı ilə 2025-ci ildə belə bir konfransın keçiriləcəyini elan etmişdi. Fransa və Səudiyyə Ərəbistanının ev sahibliyi etdiyi bu konfrans İsrailin İrana hücumu səbəbindən iyun ayında təxirə salınmışdı.

    Bazar ertəsi tədbir iştirakçılarına müraciət edən Səudiyyə Ərəbistanının Xarici İşlər Naziri şahzadə Feysəl bin Fərhan Al Səud bütün ölkələri Fələstin dövlətinin əsas parametrlərini müəyyən edən bir yol xəritəsinin hazırlanması və İsrailin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə konfransa dəstək verməyə çağırıb.

    Açılış nitqində BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreş bildirib ki, “Biz bunun xoşməramlı ritorikadan ibarət başqa bir tədbirə çevrilməməsini təmin etməliyik. Bu, işğala son qoymaq və iki dövlətli həllə nail olmaq istiqamətində dönməz irəliləyişi sürətləndirən həlledici bir dönüş nöqtəsi ola bilər və olmalıdır”.

    Fransanın xarici işlər naziri Jan-Noel Barrot konfransda çıxış edərək deyib: “Qəzza müharibəsinin regionun sabitliyini və təhlükəsizliyini təhlükə altına aldığı bir vaxtda, bu müharibənin başa çatmasından İsrail-Fələstin münaqişəsinin sonuna keçmək yolları üzərində işləməliyik. Yalnız siyasi, iki dövlətli həll israillilərin və fələstinlilərin sülh və təhlükəsizlik şəraitində yaşamaq üçün qanuni arzularına cavab verəcək. Başqa alternativ yoxdur”.

    Fransa prezidenti Emmanuel Makron ötən həftə bildirmişdi ki, ölkəsi sentyabr ayında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında dünya liderlərinin illik toplantısında Fələstin dövlətini tanımağı planlaşdırır. Fələstin baş naziri Məhəmməd Mustafa bütün ölkələri “Fələstin dövlətini dərhal tanımağa” çağırıb. Mustafanın görüşün əvvəlində verdiyi bəyanatda “Bütün dövlətlərin indi hərəkət etmək məsuliyyəti var” deyilib.

    Bu görüş İsrailin Qəzzada 21 aydan çox davam edən müharibəsinin hələ də şiddətlənməkdə olduğu bir vaxta təsadüf edir. Müharibə 2023-cü ilin oktyabrında HƏMAS-ın İsrailin cənubuna hücumu ilə başlamışdı. İsrail statistikasına görə, bu hücumda ən azı 1139 nəfər həlak olmuş və 200-dən çox şəxs girov götürülmüşdü. Həmin vaxtdan bəri, mühasirədə olan ərazidəki səhiyyə orqanlarının məlumatına görə, İsrailin Qəzzaya hərbi təcavüzü nəticəsində 59 mindən çox fələstinli, əsasən qadınlar və uşaqlar həlak olub.

    İsrail və ABŞ görüşü boykot edib

    İsrailə müharibəni dayandırması üçün artan beynəlxalq təzyiqlərə baxmayaraq, İsrail və ABŞ görüşdə iştirak etməyib. ABŞ Dövlət Departamenti üç günlük tədbiri “qeyri-məhsuldar və yersiz”, eləcə də sülhün tapılmasını çətinləşdirəcək bir “tanıtım hiyləsi” adlandırıb. Bəyanatda diplomatik səyin “terrora mükafat” olduğu bildirilib və Makronun Fələstin dövlətini tanıma vədinin “əks-məhsuldar” olduğu vurğulanıb.

    Bazar ertəsi jurnalistlərə açıqlama verən şahzadə Feysəl, davam edən münaqişənin həllində ABŞ prezidenti Donald Trampın iştirakına çağırıb. O bildirib ki, “Mən qəti şəkildə inanıram ki, ABŞ-ın iştirakı, xüsusən də prezident Trampın iştirakı Qəzzadakı hazırkı böhranın sona çatması və potensial olaraq Fələstin-İsrail münaqişəsinin uzunmüddətli həlli üçün bir katalizator ola bilər”.

    Əl-Cəzirənin baş siyasi analitiki Mərvən Bişara isə regional güclərin Qəzzadakı vəziyyətə təsirinin məhdud olduğunu söyləyib. O, “Səudiyyəlilər, misirlilər, iordaniyalılar və digərlərinin hamısı vəziyyətə təsir etmək qabiliyyətinə malik deyillər. Onlar zəifdirlər və Qəzzada baş verənlər barədə özləri heç nə edə bilməzlər” deyib.

    BMT uzun müddətdir ki, təhlükəsiz və tanınmış sərhədlər daxilində yan-yana mövcud olan iki dövlət vizyonunu dəstəkləyir ki, bu da beynəlxalq hüquq normalarına uyğundur. Fələstinlilər 1967-ci il müharibəsində İsrail tərəfindən zəbt edilmiş İordan çayının qərb sahili, Şərqi Qüds və Qəzza zolağında öz dövlətlərini qurmaq istəyirlər.

    BMT Baş Assambleyası ötən ilin mayında Fələstinin tamhüquqlu BMT üzvü olmaq təklifini böyük əksəriyyətlə dəstəkləyərək, onu qoşulmaq üçün uyğun hesab etmiş və BMT Təhlükəsizlik Şurasına “məsələyə müsbət baxmağı” tövsiyə etmişdi. Qətnamə 143 səs lehinə və 9 səs əleyhinə olmaqla qəbul edilmişdi. Baş Assambleyanın bu səsverməsi, ABŞ-ın BMT Təhlükəsizlik Şurasında bir neçə həftə əvvəl buna veto qoymasından sonra, Fələstin dövlətinin tanınması üçün qlobal dəstəyin bir növ sorğusu idi.

    24 saat

  • ABŞ və İsrail Fransanın Fələstin dövlətini tanımasını qınadı

    ABŞ və İsrail Fransanın Fələstin dövlətini tanımasını qınadı

    ABŞ dövlət katibi Marko Rubio, Fransa prezidenti Emmanuel Makronun Fələstin dövlətini tanıma planını Vaşinqtonun “qəti şəkildə rədd etdiyini” bildirib. Bu açıqlama, ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasının Fələstinlilər üçün iki dövlətli həlli hədəfləyən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qarşıdan gələn konfransına qatılmayacağını elan etdiyi vaxta təsadüf edir.

    Fransanın Qərarı və Beynəlxalq Reaksiyalar

    Rubio cümə axşamı X sosial şəbəkəsində etdiyi paylaşımda Makronun “ehtiyatsız qərarını” tənqid edərək, bunun “yalnız HƏMAS təbliğatına xidmət etdiyini və sülhü geriyə atdığını” vurğulayıb. Makron daha əvvəl Fransanın Fələstin dövlətini rəsmi olaraq tanıma qərarını sentyabr ayında BMT Baş Assambleyasında rəsmiləşdirəcəyini açıqlamışdı. O, X-də yazırdı: “Orta Şərqdə ədalətli və davamlı sülhə sadiq qalaraq, Fələstin Dövlətini tanımağa qərar verdim.”

    BMT-nin 193 üzvündən ən azı 142 ölkəsi hazırda Fələstin dövlətini tanıyır və ya tanımaq niyyətindədir. Lakin ABŞ, Böyük Britaniya və Almaniya da daxil olmaqla bir sıra güclü Qərb ölkələri bunu etməkdən imtina edib. Avropa Birliyinə üzv Norveç, İrlandiya və İspaniya may ayında Fələstin dövlətini tanıma prosesinə başladıqlarını bildirmişdilər. Ancaq Makronun qərarı, İsrailin ən yaxın müttəfiqlərindən və G7 üzvü olan Fransanı, Avropada bu addımı atan ən böyük və ehtimal ki, ən nüfuzlu ölkəyə çevirəcək.

    İsrailin Sərt Tənqidi

    İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu qərarı pisləyərək, belə bir addımın “terroru mükafatlandırdığını və başqa bir İran tərəfdaşının yaranması riskini” daşıdığını söyləyib. O bildirib: “Bu şərtlərdə bir Fələstin dövləti İsraillə yanaşı sülhdə yaşamaq üçün deyil, onu məhv etmək üçün bir başlanğıc meydanı olardı.” Netanyahu əlavə edib: “Aydın olaq: Fələstinlilər İsraillə yanaşı bir dövlət istəmirlər; onlar İsrailin yerinə bir dövlət istəyirlər.”

    İsrailin müdafiə naziri İsrail Kats da bu addımı “rəzalət və terrora təslimiyyət” kimi qiymətləndirib. O, İsrailin “təhlükəsizliyimizə zərər verəcək, varlığımızı təhlükəyə atacaq bir Fələstin qurumunun” yaradılmasına icazə verməyəcəyini əlavə edib.

    ABŞ-ın Mövqeyi və Trampın Fələstinlə Bağlı Fikirləri

    ABŞ-ın uzun müddətdir davam edən rəsmi mövqeyi iki dövlətli həlli dəstəkləsə də, ABŞ prezidenti Donald Tramp özü onun həyata keçirilməsinə dair şübhələrini ifadə edib. Yanvar ayında Ağ Evə qayıtdıqdan sonra Tramp, ABŞ-ın Qəzzanı “ələ keçirəcəyini”, ərazidəki iki milyondan çox Fələstin əhalisini köçürəcəyini və onu Orta Şərqin Rivierası”na çevirəcəyini irəli sürmüşdü. Trampın planı hüquq müdafiəçiləri, ərəb dövlətləri, Fələstinlilər və BMT tərəfindən “etnik təmizləmə” kimi pislənilib.

    İyun ayında Vaşinqtonun İsraildəki səfiri Mayk Hukabi də müstəqil bir Fələstin dövlətinin ABŞ-ın xarici siyasət hədəfi olaraq qalmadığını düşünmədiyini bildirmişdi. Onun şərhləri Dövlət Departamenti sözçüsü Tami Brus tərəfindən Hukabinin “öz adına danışdığı” və siyasətin hazırlanmasının Tramp və Ağ Evin işi olduğu barədə açıqlama verməsinə səbəb olmuşdu.

    BMT Konfransı və Qəzza Müharibəsi Konteksti

    Cümə axşamı Dövlət Departamentinin sözçü müavini Tommi Piqqott, ABŞ-ın iki dövlətli həll mövzusunda BMT-də keçiriləcək qarşıdan gələn konfransa qatılmayacağını bildirib. Fransa və Səudiyyə Ərəbistanının həmsədrlik etdiyi və 28-30 iyul tarixlərində baş tutacaq konfrans, onilliklərdir davam edən münaqişəyə son qoymaq və Fələstin dövlətini tanımaq üçün bir yol xəritəsi çəkməyi hədəfləyir. Piqqott jurnalistlərə açıqlamasında Vaşinqtonun “iştirak etməyəcəyi”ndən başqa mövzu haqqında “əlavə bir şey” demədiyini bildirib.

    HƏMAS-ın 7 oktyabr 2023-cü il tarixində İsrailin cənubuna etdiyi və 1139 nəfərin həlak olması, 200-dən çox əsrin Fələstin anklavına aparılması ilə nəticələnən hücumlarından sonra İsrailə Qəzzada davam edən ölümcül müharibəni bitirməsi üçün artan təzyiqlər var. İsrailin Qəzzaya sonrakı 21 aylıq hücumu nəticəsində təxminən 60.000 Fələstinli həlak olub, daha 144.000 nəfər isə yaralanıb. ABŞ, Misir və Qətərin vasitəçiliyi ilə aylardır davam edən atəşkəs danışıqları indiyədək irəliləyişə nail ola bilməyib. Bazar ertəsi, Böyük Britaniya, Yaponiya və çoxsaylı Avropa ölkələri daxil olmaqla 28 ölkə, İsrailə Qəzzadakı müharibənin “dərhal bitməli olduğunu” bildirən birgə bəyanat yayımladı. Birgə bəyanat həmçinin “humanitar yardımın damcı-damcı verilməsini və su, yemək kimi əsas ehtiyaclarını qarşılamaq istəyən mülki şəxslərin, o cümlədən uşaqların qeyri-insani şəkildə öldürülməsini” pisləyib.

    24 saat

  • Makron: Fransa sentyabrda Fələstin dövlətini tanıyacaq

    Makron: Fransa sentyabrda Fələstin dövlətini tanıyacaq

    Fransa Fələstin dövlətini Tanımaq Qərarı Verib

    Fransa Prezidenti Emmanuel Makron ölkəsinin Fələstin dövlətini tanıyacağını bəyan edib. O, bu qərarın Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında sentyabr ayında rəsmiləşdiriləcəyini açıqlayıb.

    Prezident Makron X sosial şəbəkəsində etdiyi paylaşımda, “Yaxın Şərqdə ədalətli və davamlı sülhə sadiq qalaraq, Fransanın Fələstin dövlətini tanımağa qərar verdim. Bu qərarı bu ilin sentyabr ayında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında təntənəli şəkildə elan edəcəyəm” deyə qeyd edib.

    Bu addım Fransanı Avropada Fələstini tanıyan ən böyük və ehtimal ki, ən təsirli ölkəyə çevirir. Bundan əvvəl Avropa İttifaqı üzvləri Norveç, İrlandiya və İspaniya da oxşar prosesə başlayacaqlarını bildirmişdilər.

    Hazırda BMT-nin 193 üzvündən ən azı 142-si Fələstin dövlətini tanıyır və ya tanımağı planlaşdırır. Lakin ABŞ, Böyük Britaniya və Almaniya kimi bəzi güclü Qərb ölkələri hələ də bu addımı atmayıb.

    Qəzzadakı Müharibə Və Beynəlxalq Təzyiqlər

    Bu açıqlama İsrailin Qəzzaya qarşı apardığı müharibə ilə bağlı Avropada artan narazılıq fonunda verilib. Bu müharibədə 59 mindən çox fələstinli həlak olub, yardımların çatdırılmasına tətbiq edilən sərt məhdudiyyətlər isə ciddi aclıq böhranına səbəb olub.

    Bu həftənin əvvəlində Fransa, Böyük Britaniya, Avstraliya, Kanada və İsrailin 21 digər müttəfiqi Qəzzaya yardımların göndərilməsinə qoyulan məhdudiyyətləri, eləcə də qida əldə etməyə çalışan yüzlərlə fələstinlinin qətlə yetirilməsini pisləyən bəyanatla çıxış edib. Qərb ölkələrinin ən əhəmiyyətli ortaq bəyanatı müharibənin “dərhal bitməli” olduğunu vurğulayıb.

    Emmanuel Makron daha əvvəl də “Fələstin dövlətini tanımaq əzmini” ifadə etmişdi. Gələn həftə Fransanın xarici işlər naziri BMT-də onilliklər boyu davam edən münaqişəyə iki dövlətli həll yolu tapmaq məqsədilə konfransa həmsədrlik edəcək.

    Böyük Britaniya hökuməti də Baş nazir Keyr Starmerin cümə günü Qəzza zolağındakı vəziyyətlə bağlı müttəfiqləri Fransa və Almaniya ilə təcili telefon danışığı aparmaq niyyətində olduğunu bildirib. Starmer Qəzzada atəşkəsin “bizi Fələstin dövlətinin tanınmasına və fələstinlilər ilə israillilər üçün sülh və təhlükəsizliyə zəmanət verən iki dövlətli həllə doğru aparacağını” deyib.

    Beynəlxalq Reaksiyalar Və Çətinliklər

    Emmanuel Makronun Fələstin Muxtariyyətinin Prezidenti Mahmud Abbasa göndərdiyi məktubda niyyətlərini açıqlamasından sonra, Abbasın müavini Hüseyn əl-Şeyx Fransa liderini tərifləyib. Şeyx bildirib ki, “bu mövqe Fransanın beynəlxalq hüquqa sadiqliyini və Fələstin xalqının öz müqəddəratını təyin etmək, müstəqil dövlətlərini qurmaq hüquqlarına dəstəyini əks etdirir.”

    HƏMAS da Makronun açıqlamasını “müsbət addım” adlandırıb və bütün ölkələri eyni addımı atmağa çağırıb. Təşkilat bəyanatında bu qərarı “məzlum Fələstin xalqına haqq qazandırmaq və onların qanuni öz müqəddəratını təyin etmə hüququnu dəstəkləmək istiqamətində müsbət addım” kimi dəyərləndirib.

    Mərhum Fələstin lideri Yasir Ərəfat 1988-ci ildə Birinci İntifada zamanı birtərəfli qaydada müstəqil Fələstin dövləti elan etmiş, Əlcəzair isə dərhal bu dövləti rəsmən tanıyan ilk ölkə olmuşdu. Bir həftə ərzində əsasən Yaxın Şərq və Afrikada yerləşən onlarla ölkə də bu addımı atmışdı. 2023-cü il oktyabrın 7-də HƏMAS-ın İsrailin cənubuna hücumundan sonra İsrailin Qəzzada müharibəyə başlamasından sonra bu siyahı daim genişlənib.

    İsrailin Reaksiyası Və Gələcək Maneələr

    Lakin gələcək Fələstin dövlətinin yaradılması qarşısında hələ də böyük maneələr mövcuddur. İsrail hazırda Fələstin ərazisini, o cümlədən gələcək Fələstin dövlətinin paytaxtı sayılan Şərqi Qüdsü işğal edib. İsrail hökuməti işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində beynəlxalq hüquqa zidd olan İsrail yaşayış məskənlərinin əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirilməsinə rəhbərlik edib ki, bu da hüquq müşahidəçiləri tərəfindən faktiki ilhaq kimi qiymətləndirilir.

    Bu həftənin əvvəlində İsrail parlamenti 1967-ci ildə Misir, İordaniya və Suriyaya qarşı müharibədə ələ keçirilən ərazinin ilhaqını açıq şəkildə tələb edən rəmzi tədbiri təsdiqləyib.

    İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun ofisi Emmanuel Makronun açıqlamasını pisləyib. Netanyahunun ofisinin bəyanatında bildirilir ki, “belə bir addım terroru mükafatlandırır və Qəzzanın çevrildiyi kimi, başqa bir İran proksisi yaratmaq riski daşıyır.” Həmçinin, “bu şərtlər altında Fələstin dövləti İsraili məhv etmək üçün bir başlanğıc nöqtəsi olardı” deyə əlavə edilib.

    İsrailin müdafiə naziri İsrail Kats bu addımı “rəzalət və terrorizmə təslim olmaq” adlandırıb. O, “təhlükəsizliyimizə zərər verəcək, varlığımızı təhlükə altına atacaq və İsrail Torpaqlarına tarixi haqqımızı sarsıdacaq bir Fələstin qurumunun yaradılmasına icazə verməyəcəyik” deyib.

    24 saat

  • Qəzza müharibəsini qınayan, İsraillə sıx əlaqəli ölkələr

    Qəzza müharibəsini qınayan, İsraillə sıx əlaqəli ölkələr

    Etirazçıların Tələbi: Sözdən Əmələ Keçid

    2025-ci ilin iyul ayının 23-də dünya ictimaiyyəti, Fələstin torpaqlarında yaşanan gərginlik fonunda Qəzza müharibəsi ilə bağlı artan etirazçı çağırışları ilə üz-üzədir. Etirazçılar hökumətlərdən yalnız şifahi bəyanatlarla kifayətlənməyərək, konkret və cəsarətli addımlar atılmasını tələb edirlər. Qeyd edək ki, 28 ölkə müharibənin dayandırılmasına dair rəsmi çağırışlar etsə də, ictimaiyyət bu mövqeyin ikili standartlara əsaslandığını iddia edir.

    Diplomatik Bəyanatlar və İqtisadi Əlaqələr

    Təəssüf ki, müharibənin dayandırılmasına çağıran həmin ölkələrin bir çoxu, eyni zamanda, İsrailə silah tədarükünü və digər iqtisadi əlaqələrini normal qaydada davam etdirir. Bu vəziyyət, hökumətlərin siyasi bəyanatları ilə real ticarət və hərbi əməkdaşlıqları arasındakı ziddiyyəti açıq şəkildə ortaya qoyur. Etirazçılar bu ikitərəfli yanaşmanın bölgədəki humanitar böhranı daha da dərinləşdirdiyini və beynəlxalq hüququn prinsiplərini sarsıtdığını vurğulayırlar. Beynəlxalq münasibətlərdə bu cür diplomatiya tez-tez qəzəbli reaksiyalara səbəb olur.

    24 saat

  • Qəzzada 60 Can, Həmasdan Aclığa Son Üçün Atəşkəs Səyləri

    Qəzzada 60 Can, Həmasdan Aclığa Son Üçün Atəşkəs Səyləri

    Qəzzada Hərbi Əməliyyatlar və İtirilmiş Həyatlar

    İsrail qüvvələrinin Qəzza zolağına endirdiyi zərbələr nəticəsində son sutka ərzində 60 nəfər həlak olub. Bu hərbi əməliyyatlar bölgədə onsuz da kritik həddə çatan humanitar vəziyyəti daha da gərginləşdirir, mülki əhali arasında ciddi narahatlıq doğurur. Hücumlar davamlı olaraq yaşayış məntəqələrini hədəf alır və saysız-hesabsız insanın həyatını təhlükə altına qoyur.

    Həmas-dan Atəşkəs Təşəbbüsü və Qıtlıq Riski

    Fələstinin Həmas hərəkatı bölgədə humanitar faciənin qarşısını almaq məqsədilə atəşkəs razılaşması üzərində işlədiyini bəyan edib. Hərəkatın rəsmiləri bildirir ki, əsas məqsəd Qəzzada artan qıtlıq təhlükəsini dayandırmaq və əhaliyə humanitar yardımın çatdırılmasını təmin etməkdir. Bölgədə ərzaq və su çatışmazlığı həyati təhlükə kəsb edir və bu, təcili atəşkəs ehtiyacını vurğulayır.

    Beynəlxalq Reaksiyalar və Humanitar Böhran

    Qəzza zolağında şiddətlənən münaqişə və artan ölüm halları beynəlxalq ictimaiyyətin ciddi narahatlığına səbəb olur. Çoxsaylı ölkə və təşkilatlar tərəfləri dərhal atəşkəsə riayət etməyə və humanitar dəhlizlərin açılmasına çağırır. UNİCEF kimi qurumlar bölgədə minlərlə uşağın qıtlıq riski ilə üz-üzə olduğunu xəbərdar edir. Hazırkı vəziyyət, humanitar fəlakətin dərinləşməsi ilə bağlı qlobal təşvişə səbəb olmaqdadır.

    24 saat

  • SON DƏQİQƏ: İSRAİLƏ 28 ÖLKƏDƏN İLK CİDDİ QINAMA! ÜST LOJMANINA DƏHŞƏTLİ HÜCUM

    SON DƏQİQƏ: İSRAİLƏ 28 ÖLKƏDƏN İLK CİDDİ QINAMA! ÜST LOJMANINA DƏHŞƏTLİ HÜCUM

    Beynəlxalq İctimaiyyət Qəzzadakı Vəziyyəti Sərt Şəkildə Pisləyir

    Son 21 ay ərzində İsrail və HƏMAS arasında davam edən müharibə dövründə İsrailin Qəzzadakı taktikaları beynəlxalq ictimaiyyətin ciddi tənqidlərinə səbəb olub. Lakin son birgə bəyanat açıqlığına görə xüsusilə diqqət çəkir. Bəyanatı imzalayanlar arasında Böyük Britaniya, Avstraliya, Kanada, Fransa, İtaliya, Yaponiya, Yeni Zelandiya və İsveçrənin xarici işlər nazirləri yer alır.

    Açıqlama “Qəzzadakı müharibə dərhal başa çatmalıdır” ifadəsi ilə başlayır. Ardınca isə bu xəbərdarlıq edilir: “Qəzzadakı mülki əhalinin çəkdiyi əzab yeni bir dərinliyə çatıb. İsrail hökumətinin yardım paylama modeli təhlükəlidir, qeyri-sabitliyi alovlandırır və Qəzzalıların insan ləyaqətini əlindən alır.”

    Humanitar Böhran Dərinləşir

    “Yardımların damcı-damcı verilməsini və əsas ehtiyacları olan su və qidaya çatmağa çalışan, uşaqlar daxil olmaqla mülki vətəndaşların qeyri-insani şəkildə öldürülməsini pisləyirik. Yardım axtararkən 800-dən çox Fələstinlinin həlak olması dəhşətlidir.” Böyük Britaniyanın Xarici İşlər Naziri David Lammy daha sonra İcmalar Palatasında etdiyi çıxışda Qəzzada bir “dəhşət zənciri”nin yaşandığını, bu hadisələr arasında “çarəsiz və ac uşaqların ölümünə səbəb olan hücumlar”ın da olduğunu bildirib.

    Qəzza Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, 2023-cü il oktyabrın 7-dən bəri Qəzzada ən azı 59 min 29 nəfər həlak olub. Birgə bəyanatda İsrailin yardım paylama modeli ‘təhlükəli’ adlandırılıb və yardımların ‘damcı-damcı verilməsi’ ilə qida və su axtaran mülki vətəndaşların ‘qeyri-insani şəkildə öldürülməsi’ pislənilib.

    HƏMAS-ın nəzarətindəki Qəzza Səhiyyə Nazirliyi, həftə sonu ərzində yardım gözləyən 100-dən çox Fələstinlinin İsrail atəşi ilə öldürüldüyünü və 19 nəfərin qidalanma çatışmazlığı nəticəsində həyatını itirdiyini bildirib. Bu cür hadisələr hərbi cinayətlər iddialarını gücləndirir.

    İsrail Ordusu Deyr əl-Bəlahda İrəliləyir

    İsrail tankları ilk dəfə Qəzzanın mərkəzindəki Deyr əl-Bəlah şəhərinə daxil olub. Bazar ertəsi günü İsrail tankları ilk dəfə Deyr əl-Bəlahın cənub və şərq məhəllələrinə irəliləyib. İsrail mənbələrinə görə, ordu bu bölgələrdə girovların saxlandığına inanır. Bölgədə tanklarla aparılan bombardman nəticəsində evlər və məscidlər hədəf alınıb. Yerli səhiyyə işçilərinin məlumatına görə, ən az üç Fələstinli həyatını itirib, bir neçə nəfər isə yaralanıb.

    ÜST-ün Binaları Hədəf Alındı

    Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) açıqlayıb ki, İsrail ordusu bazar ertəsi günü Deyr əl-Bəlahdakı personal yataqxanasını və əsas anbarını hədəf alıb, bu da Qəzzadakı fəaliyyətlərini pozub. BMT-yə bağlı təşkilat bildirib ki, ÜST-nin personal yataqxanası üç dəfə hücuma məruz qalıb. Hava hücumları yanğına və ciddi zərərə səbəb olub, personal və onların ailələrinin həyatını təhlükəyə atıb.

    ÜST-dən verilən məlumata görə: “İsrail ordusu binaya daxil olub və toqquşma mühiti davam edərkən qadınları və uşaqları piyada şəkildə Əl-Mavasi istiqamətinə təxliyə etməyə məcbur edib. Kişi personal və ailə üzvləri qandallandı, soyuldu, hadisə yerində dindirildi və silah gücü ilə axtarışa məruz qaldı.”

    24 saat