İsrailin “972 Magazine” və “Local Call” nəşrlərinin apardığı araşdırma İsrail ordusunun Qəzza zolağında Çin istehsalı olan dronlardan Fələstinli mülki şəxsləri öldürmək üçün istifadə etdiyini üzə çıxarıb.
Nəşrlərin bazar günü dərc etdiyi məlumata görə, bu pilotsuz uçuş aparatları əsgərlər tərəfindən idarə olunaraq mülki şəxsləri, o cümlədən uşaqları bombalamaq, onları evlərindən qovmaq və ya köçürüldükləri ərazilərə qayıtmalarına mane olmaq üçün tətbiq edilir. Hesabat yeddi əsgər və zabitlə aparılan müsahibələrə əsaslanır.
Bu hesabat, İsrailin Qəzza zolağının cənubunda həbs düşərgəsi qurmaq planlarına qarşı artan tənqidlərin fonunda dərc olunub. Keçmiş İsrail Baş nazirləri Yair Lapid və Ehud Olmert, Fələstinlilərin bu düşərgələrdən çıxmasına icazə verilməzsə, bunun “toplama düşərgəsinə” çevriləcəyini vurğulayıblar.
Əl-Cəzirənin Amman bürosundan Nour Odeh qeyd edib ki, “mülki pilotsuz uçuş aparatlarının Fələstinliləri öldürmək və məcburi köçürmək üçün silah kimi istifadəsi Qəzzada normala çevrilən qəddarlıqların son təzahürüdür və İsrailin əhalini zolağın cənubuna köçürmək cəhdlərinin daha bir sübutudur.”
Araşdırmaya əsasən, əsgərlər əsasən Çin şirkəti Autel tərəfindən istehsal olunan və təxminən 3000 dollara satılan, əsasən fotoqraflar tərəfindən istifadə edilən Evo dronlarından yararlanırlar. Daxili olaraq “dəmir kürə” adlandırılan hərbi təyinatlı əlavə ilə əl qumbarası bu aparata bərkidilərək bir düyməyə basmaqla partlayış üçün yerə buraxıla bilir. Hesabatda bildirilir ki, Qəzzadakı İsrail ordusuna aid hərbi birləşmələrin əksəriyyəti bu cür pilotsuz təyyarələrdən istifadə edir.
Uşaqlar bilərəkdən hədəf alındı
Bu il Rəfah bölgəsində xidmət edən və hesabatda yalnız S kimi təqdim olunan İsrail ordusunun bir əsgəri, ordunun təxliyə əmri verdiyi bir məhəllədə pilotsuz uçuş aparatları ilə hücumları koordinasiya etməklə vəzifələndirilib. Əsgər nəşrlərə bildirib ki, “onların evlərinə qayıtmağa çalışdıqları aydın idi – heç bir şübhə yoxdur. Onlardan heç biri silahlı deyildi və cəsədlərinin yaxınlığında heç vaxt heç nə tapılmadı. Biz heç vaxt xəbərdarlıq atəşi açmadıq. Heç bir məqamda.”
İsrail ordusunun əsgərləri həmçinin cəsədlərin toplanmasına icazə vermədiklərini, bəzən uzaqdan izləyərək və çəkərək sahibsiz itlərin onları yeməsinə şərait yaratdıqlarını deyiblər. Bir neçə halda, S nəşrlərə bildirib ki, hərbi qüvvələr bilərəkdən uşaqları hədəf alıb. “Qadağan olunmuş zonaya bir oğlan daxil oldu. Heç nə etmədi. Digər əsgərlər onu durub insanlarla danışarkən gördüklərini iddia etdilər. Vəssalam – bir qumbara pilotsuz uçuş aparatından atıldı,” S qeyd edib.
Əsgərlərin sözlərinə görə, bu pilotsuz təyyarələr “Fələstin məhəllələrini boşaltmaq və Fələstinlilərə qan vasitəsilə geri qayıtmamağı öyrətmək üçün” istifadə edilib. Müsahibə verilən hərbçilərə görə, kommersiya dronları hərbi tipli pilotsuz uçuş aparatlarından daha ucuz olduğu üçün sərfəlidir.
“Bu çox ucuzdur, istifadəsi çox asandır. Bu uçan qurğuların istifadəsi mərkəzsizləşdirilib, çünki bir taqım onları istifadə edə bilər. Mərkəzi komandanlıqdan icazə tələb etməyə ehtiyac yoxdur,” Local Call-ın redaktoru və yazıçısı Meron Rapoport Əl-Cəzirəyə bildirib. Qəzzadakı hərbi birləşmələr həmçinin bu pilotsuz uçuş aparatlarından daha çox almaq üçün İsrail və ABŞ-da ianə kampaniyaları keçirir, ianəçilərə təşəkkür videoları yerləşdirirlər.
Bu dronlarla hücumlar İsrailin Qəzzaya qarşı apardığı müharibənin bir hissəsidir. Qəzza Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, 2023-cü ilin oktyabrında başlayan hərbi əməliyyatlardan bəri ən azı 58,026 Fələstinli həlak olub və 138,520 nəfər yaralanıb. Hamasın 2023-cü il 7 oktyabr hücumlarında İsraildə təxminən 1,139 nəfər həlak olub və 200-dən çoxu əsir götürülüb.
