Tag: savas

ABŞ boş hədəfə vurdu: Hücum əvvəlcədən bilindi

ABŞ prezidenti Donald Tramp, İranın nüvə proqramına qarşı həyata keçirilən son hava zərbəsində Fordo, Natanz və İsfahandakı üç nüvə obyektinin “tamamilə məhv edildiyini” açıqladı. Lakin əməliyyatdan dərhal sonra ortaya çıxan iddialar diqqəti bu hadisənin pərdəarxasına yönəltdi: İran bu hücumu əvvəlcədən bilirdimi?

Məlumat Sızması İddiaları: ABŞ-dan Tehrana Gizli Mesaj?

Qətər mərkəzli Amwaj.media-nın yüksək vəzifəli bir İranlı mənbəyə istinadən verdiyi xəbərə görə, Vaşinqton rəhbərliyi 2024-cü il iyunun 21-də Tehrana mesaj göndərərək müharibə istəmədiklərini və yalnız müəyyən nüvə obyektlərini hədəf alacaqlarını bildirib. Bu mesaj, adı açıqlanmayan üçüncü bir ölkə vasitəsilə İrana çatdırılıb. İranlı mənbənin sözlərinə görə, hücumdan əvvəl hədəf alınan obyektlər böyük ölçüdə boşaldılmış, zənginləşdirilmiş uran da “təhlükəsiz yerlərə” daşınmışdı. Bu iddialar hərbi əməliyyatın xarakterini tamamilə dəyişir.

Peyk Görüntüləri İddiaları Gücləndirir: Boşaldılan Konvoylar

Fordo Nüvə Obyektinə aid 2024-cü il 19 iyun tarixli Maxar peyk görüntülərində ərazidən ayrılan 16 yük maşınından ibarət bir konvoy diqqət çəkib. TS2 Space adlı müdafiə şirkəti bu hərəkətliliyin sentrifuqaların və ya mühafizə avadanlıqlarının “təşviş içində” təxliyəsinə işarə etdiyini bildirib. Bundan əlavə, Natanz və İsfahan obyektlərindən də son günlərdə intensiv daşımaların aparıldığına dair görüntülər ictimaiyyətə yayılıb. Bu faktlar ABŞ-ın İrana mesaj göndərməsi və Tehranın bu xəbərdarlığı nəzərə alması iddialarını gücləndirir.

Trampın Bəyanatı və Mütəxəssis Rəyləri

Hücumdan dərhal sonra “Truth Social” vasitəsilə açıqlama verən ABŞ prezidenti Donald Tramp, “Dünənki hərbi müvəffəqiyyətimiz əla idi, bombanı onların əlindən aldıq,” dedi. Müdafiə naziri Pit Heqset isə İranın nüvə imkanlarının “məhv edildiyini” iddia etdi. Lakin bir çox mütəxəssis, əməliyyatın hədəf aldığı obyektlərdəki yüksək zənginləşdirilmiş uranın böyük ölçüdə əvvəlcədən daşındığını və İranın nüvə qabiliyyətinin hələ tamamilə aradan qalxmadığını vurğulayır.

“Gecəyarısı Çəkici Əməliyyatı”: Hədəflər və Nəticələr

ABŞ, “Gecəyarısı Çəkici Əməliyyatı” adlandırılan bu hücumla İranın nüvə infrastrukturunu hədəf alıb. ABŞ ərazisindən qalxan 7 ədəd B-2 “ruh” bombardmançı təyyarəsi 14 ədəd 30 min funtluq GBU-57 bunker dəlici bomba atıb. Həmçinin, bir Amerika sualtı gəmisindən iki düzinə Tomahawk raketi buraxılıb. Hücumdan sonra Donald Tramp, “Bu davam edə bilməz. Ya sülh olacaq, ya da İran üçün daha böyük bir faciə yaşanacaq,” sözləri ilə yeni təhdidlər səsləndirdi.

Nüvə Riski Tamamilə Aradan Qalxdımı?

Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) məlumatlarına görə, İran 2024-cü ilin may ayına qədər yüzdə 60 nisbətində zənginləşdirilmiş 408.6 kiloqram urana sahib idi. Bu miqdarın böyük hissəsinin Fordoda saxlandığı və hücumdan qısa müddət əvvəl daşındığı bildirilir. Bu fakt, uranın təhlükəsiz yerə köçürüldüyü iddialarını dəstəkləyir və nüvə riskinin tamamilə aradan qalxmadığı sualını ortaya qoyur.

Tehranın Reaksiyası və Qeyri-müəyyənlik

İranın dini liderinə yaxın şəxslərdən biri olan Əli Şəmxani, “Obyektlərin tamamilə məhv edildiyini güman etsək belə, zənginləşdirilmiş material, yerli bilik və siyasi iradə hələ də əlimizdədir. Oyun bitməyib,” deyərək cavab verib. ABŞ Silahlı Qüvvələrinin Qərargah Rəisi General Dan Keyn isə “İlkin tapıntılara görə, hər üç obyekt ciddi zərər görüb,” açıqlamasını vermişdi. Lakin İran bu açıqlamanı təsdiqləmədi və obyektlərdə aşkar bir zərərin olmadığını bildirdi. Bu ziddiyyətli bəyanatlar, əməliyyatın həqiqi nəticələri haqqında qeyri-müəyyənliyi artırır.

24 saat

İyun 23, 2025
ABŞ-ın İrana zərbəsi: Detallar, B-2 sirri, yatan hücrə iddiası

ABŞ-IN ‘GECƏ YARISI YEDƏK MAŞIN ƏMƏLİYYATI’ ADLANDIRDIĞI İRAN HÜCUMUNUN PƏRDƏARXASI

Ötən cümə axşamı günortadan sonra Ağ Evin Mətbuat Katibi Karoline Leavitt, “birbaşa prezidentdən gəldiyini” bildirdiyi bir mesajı ictimaiyyətə oxudu. Bu açıqlama, ABŞ-ın İrana qarşı həyata keçirdiyi və sonradan “gecə yarısı yedək maşın əməliyyatı” adlandırılacaq hərbi müdaxiləsinin başlanğıcı idi.

Siyasi Yanıltmanın Pərdəarxası: Donald Trampın Qərarsızlığı

The New York Times qəzetinin təhlilinə görə, o vaxtkı ABŞ prezidenti Donald Trampın İranı hədəf alacaq bir hücumla bağlı “iki həftə ərzində qərar verəcəyi” ifadəsi genişmiqyaslı siyasi və hərbi yanıltmanın bir hissəsi idi. Bu taktika, İrana qarşı planlaşdırılan gizli əməliyyatın miqyasını gizlətmək və Tehranı çaşdırmaq məqsədi daşıyırdı. Cümə günü günorta, Donald Tramp yay aylarını keçirdiyi Nyu-Cersi ştatının Bedminster şəhərindəki özəl klubunda keçirilən bir vəsait toplama tədbirinə qatılmaq üçün Ağ Evdən ayrıldı. Bu hərəkət, hər hansı bir böyük hərbi hücumun yaxın olmadığı təəssüratını daha da gücləndirdi və İranın diqqətini yayındırmağa xidmət etdi.

Lakin bir neçə saat ərzində, Cümə günü ABŞ-ın yerli vaxtı ilə saat 17:00 radələrində, Donald Tramp qəflətən orduya İrana qarşı müəyyən edilmiş hədəflərə zərbə endirmək əmrini verdi. ABŞ-ın Missuridən İrana B-2 bombardmançılarının uçuşunun 18 saat sürəcəyini bilməsi, Trampa qərarından vaz keçmək üçün hələ də saatlar boyu vaxt verirdi. Bu, 2019-cu ildəki oxşar vəziyyəti xatırladırdı. The New York Times-ın məlumatına görə, Tramp 2019-cu ildə də İran hədəflərinə hava hücumu əmri vermiş, lakin son anda onu ləğv etmişdi. Bu dəfə isə qərarında israrlı oldu.

Gizli Əməliyyat Başlayır: İki Filonun Fərqli Yolları

Xəbərə əsasən, mürəkkəb və yüksək səviyyədə sinxronlaşdırılmış bir hərbi əməliyyat başladı. B-2 bombardmançılarından ibarət iki filo fərqli istiqamətlərə havaya qalxdıqdan bir neçə saat sonra, İrana doğru istiqamət alan bombardmançılar döyüş təyyarələri ilə görüşərək İran hava sahəsinə daxil oldular. Bu əməliyyat zamanı diqqətçəkən detal ondan ibarət idi ki, Pasifik istiqamətinə yola düşən təyyarələrin transponderları açıq idi və onların yeri görünürdü, lakin Yaxın Şərqə uçanların transponderları bağlı saxlanılmışdı. Bu, əməliyyatın gizliliyini təmin etmək üçün atılan addımlardan biri idi. Eyni zamanda, Amerikanın dənizaltı gəmiləri Natanz və İsfahandakı nüvə obyektlərinə 30 ədəd Tomahawk qanadlı raketi atdı.

Sığınacaq Dağıdan Bombaların Tətbiqi və Zərbənin Hədəfləri

Bazar günü səhər İran vaxtı ilə saat 02:10-da, qabaqcıl bombardmançı təyyarə dağın altına gizlədilmiş və yüzlərlə metr qalınlığında betonla qorunan Fordo obyektinə iki ədəd GBU-57 MOB bombası atdı. Bu zərbə, İranın kritik nüvə obyektlərinə qarşı planlaşdırılan hücumun ən mühüm mərhələsi idi. Əməliyyat başa çatdıqda ümumilikdə 14 ədəd “Sığınacaq dağıdan bombalar” istifadə edilmişdi ki, bu bombaların döyüşdə ilk dəfə tətbiqi idi. Bu bombalar xüsusi olaraq dərin və möhkəm yeraltı hədəfləri məhv etmək üçün nəzərdə tutulmuşdu.

Pentagon rəsmiləri Bazar günü verdikləri açıqlamada, Amerika bombardman və döyüş təyyarələrinin heç bir düşmən atəşi ilə qarşılaşmadığını bildirdilər. Bu, əməliyyatın müvəffəqiyyətlə və problemsiz şəkildə həyata keçirildiyini göstərirdi.

Əməliyyatdan Sonra: Zərərin Qiymətləndirilməsi

Amerika təyyarələri İran hava sahəsini tərk etdikdən bir neçə saat sonra, Donald Tramp Ağ Evdə qələbə dolu bir çıxış edərək, əməliyyatın İranın nüvə obyektləri və ümumi nüvə potensialını “tamamilə və bütövlükdə məhv etdiyini” iddia etdi. Lakin Bazar günü günortadan sonra, ABŞ rəsmiləri əvvəlki gecəki nikbinliyi yumşaldaraq, İranın nüvə obyektlərinin ciddi şəkildə zədələnmiş ola biləcəyini, lakin tamamilə məhv edilmədiyini ifadə etdilər. Bu dəyişiklik, ilkin qiymətləndirmələrin bəzən şişirdildiyini və əməliyyatın real nəticələrinin daha ehtiyatlı şəkildə qiymətləndirilməsinin vacibliyini vurğuladı. Beləliklə, “Gecə yarısı yedək maşın əməliyyatı” adı ilə yadda qalan bu hava hücumu, beynəlxalq münasibətlərdə yeni bir səhifə açdı və regionda gərginliyi artırdı.

24 saat

İyun 23, 2025
Trump oyunu çevirdi

ABŞ-ın İran Nüvə Obyektlərinə Bombardmanı: Trampın “Tərs Köşəsi”

Şənbə gecəyarısı Amerika ordusu İranın üç mühüm nüvə obyektini bombalayıb. Bu addım ABŞ-ın İsrailin yanında İranla müharibəyə birbaşa müdaxiləsi kimi qiymətləndirilib və ABŞ prezidenti Donald Trampın dünya ictimaiyyətini necə “tərs köşəyə” saldığının sübutu olub. Əslində, ABŞ prezidenti Tramp, İrana qarşı hansı addımı atacağına iki həftə ərzində qərar verəcəyini bəyan etsə də, əməliyyatın düyməsini artıq basmışdı.

Bombardman sonrası verdiyi açıqlamada ABŞ prezidenti Donald Tramp İrandakı mühüm nüvə obyektlərinin “tamamilə məhv edildiyini” bildirib və Tehranı hər hansı bir misillemə addımından çəkinməyə çağırıb. O, əks təqdirdə daha sərt cavab veriləcəyini vurğulayaraq, “Ya sülh olacaq, ya da İran indiyə qədər şahid olduğumuzdan daha böyük bir faciə yaşayacaq,” deyib.

İran Atom Enerjisi Təşkilatı Fordo, İsfahan və Natanzdakı nüvə obyektlərinin hədəf alındığını təsdiqləyib, lakin hücumdan sonra radiasiya sızması barədə məlumat verilməyib. ABŞ-ın bombardmanından sonra İrandan gələ biləcək misillemələrə qarşı İsrail öz hava məkanını bütün uçuşlara bağlayaraq fövqəladə vəziyyət rejimini uzatdığını elan edib.

“Gecəyarısı Çəkici” Əməliyyatının Detalları

“Gecəyarısı Çəkici” adlandırılan bu əməliyyat, ABŞ prezidenti Donald Trampın bu tip bir hərbi əməliyyata başlamaq barədə “iki həftə ərzində qərar verəcəyini” deməsindən cəmi iki gün sonra həyata keçirilib. Bu, Trampın “iki həftə” deyərkən, əslində əməliyyatın düyməsini çoxdan basdığını və İranı təəccübləndirməyi seçdiyini göstərir. İrana hücumdan əvvəl İsrail də ictimaiyyəti yanıltmaq üçün oxşar taktika tətbiq edərək, dezinformasiya xarakterli xəbər və açıqlamalar vermişdi. “Wall Street Journal” qəzeti isə yazırdı ki, ABŞ prezidenti Tramp çərşənbə axşamı “Vəziyyət Otağında” keçirilən iclasda İrana hücum planlarını təsdiqləyib, lakin son əmri verməyib.

Əməliyyatın təfərrüatlarını açıqlayan ABŞ müdafiə naziri Pit Heqseth, “İranın nüvə proqramını yerlə bir etdik,” deyib və hücumun “İran əsgərlərini və ya mülki əhalini hədəf almadığını” iddia edib. Nazir, hücum zamanı İran təyyarələrinin havaya qalxmadığını və hava hücumundan müdafiə sistemlərinin aktivləşdirilmədiyini qeyd edərək, ABŞ prezidenti Donald Trampın “sülh istədiyini” müdafiə edib və İranın da bu yolu seçməli olduğunu vurğulayaraq xəbərdarlıq edib.

Bombardmanın Texniki Təfərrüatları

Müdafiə naziri Pit Heqseth ilə birlikdə mətbuat konfransında çıxış edən ABŞ Baş Qərargah rəisi Dan Keyn, Vaşinqtonda əməliyyatın detalları və vaxtlaması barədə çox az adamın məlumatlı olduğunu vurğulayaraq, “Aldatma əməliyyatının uğurlu olduğunu” qeyd edib. Keyn, hücuma ümumilikdə 125 hava vasitəsinin qatıldığını və 37 saata tamamlandığını bildirib. O, İranı vuran təyyarələrin Missuri ştatından qalxdığını, radarlara yaxalanmamaq üçün minimum əlaqə quraraq yalnız havadan yanacaq ikmal etməklə irəlilədiyini izah edib. General Keyn, yeddi ədəd B-2 bombardmançı təyyarəsinin hədəf bölgəsinə 18 saata çatdığı məlumatını verib, Sakit okean üzərindəki B-2 bombardmançı təyyarələrinin isə “çaşdırma” məqsədilə göndərildiyini deyib.

Vurulan üç nüvə obyektinin ciddi şəkildə zərər gördüyünü qeyd edən Keyn, “İlk dəfə olaraq operativ şəkildə 14 ədəd 13.6 tonluq GBU-57 bunker dəlici bombadan istifadə edildi,” deyə bildirib. Hücumda Tomahawk raketlərinin də tətbiq edildiyi və əməliyyatın ümumilikdə 25 dəqiqə davam etdiyi qeyd olunur. Amerikalı rəsmilərə görə, İranın hava hücumundan müdafiə sistemləri hücumu aşkar edə bilməyib, heç bir cavab atəşi açılmayıb və pilotlara qarşı təhlükə aşkarlanmayıb. Baş Qərargah rəisi Dan Keyn, “Tanrı qorudu. İranın zenit sistemləri tərəfindən aşkar edilmədik,” deyib.

İsrailin Dəstəyi və Trampa Təşəkkürü

ABŞ-ın İrana endirdiyi zərbələrdən sonra İsraildən ABŞ prezidenti Donald Tramp rəhbərliyinə tərifli açıqlamalar gəlib. Günlərdir ABŞ rəhbərliyini İrana qarşı hücumlara cəlb etməyə çalışan İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahu, “X” sosial media hesabında Trampa videolu təşəkkür mesajı yayımlayıb. Netanyahu, “Təbriklər, Prezident Tramp. ABŞ-ın möhtəşəm və haqlı gücü ilə İranın nüvə obyektlərini hədəf almaq barədə cəsur qərarınız tarixi dəyişəcək,” deyib. ABŞ-ın hücumunu Yaxın Şərqə sülh gətirəcək “tarixi bir dönüş nöqtəsi” kimi qiymətləndirən Netanyahu, ABŞ prezidenti Trampın “İsrailin əla dostu” olduğunu vurğulayıb. Sonra Şərqi Qüdsdəki Ağlama Divarına gedən Netanyahu, ABŞ prezidenti Tramp üçün dua edib.

Mətbuat konfransında çıxış edən Baş nazir Netanyahu, “Biz yıpratma müharibəsinə sürüklənməyəcəyik, lakin bütün hədəflərimizi reallaşdırmadan bu tarixi əməliyyatı sonlandırmayacağıq,” deyib. Netanyahu, hədəflərinə çatdıqları təqdirdə hücumları davam etdirməyəcəklərini bildirərək, “hədəflərə çatmağa fokuslandıqlarını” iddia edib.

ABŞ prezidenti Donald Tramp “Truth Social” hesabından verdiyi açıqlamada, “Əgər mövcud İran rejimi, İranı ‘yenidən böyük etməyi bacarmırsa’, niyə rejim dəyişikliyi olmasın?” deyə sual edib.

ABŞ-ın İranla Əlaqə İddiaları və Daxili Siyasi Gərginlik

Hər nə qədər yanıltma taktikası tətbiq edərək Tehranı “qəfil yaxalamağa” çalışsa da, ABŞ-ın hücumlardan əvvəl İranla əlaqə saxladığı və əməliyyat barədə onları məlumatlandırdığı iddia edilir. ABŞ mətbuatında yer alan xəbərlərdə, amerikalı bir rəsminin ABŞ prezidenti Tramp rəhbərliyinin İranla əlaqəyə keçərək, “bunun birdəfəlik bir hücum olduğunu, rejim dəyişikliyi müharibəsinin başlanğıcı olmadığını açıq şəkildə ifadə etdiyini” bildirdiyi aktarılır.

Əməliyyatın uğurla başa çatmasından sonra ABŞ Müdafiə Nazirliyi Konqresi rəsmi şəkildə məlumatlandırıb. Pentaqon rəsmiləri, İrandan və ya müttəfiqlərindən gələ biləcək ehtimal olunan cavablar üçün bütün qüvvələrin yüksək həyəcan vəziyyətinə gətirildiyini açıqlayıb. Bununla belə, əməliyyat ABŞ siyasətini də qarışdırıb. Əksər Respublikaçı simalar İran hücumuna dəstəyini ifadə edərkən, Demokratlar ABŞ prezidenti Trampın bu qərar üçün Konqresdən icazə almadığına diqqət çəkiblər. Demokratlardan Ro Xanna və Berni Sanders kimi adlar qərarı qınayıblar. Senatda azlıq lideri olan Demokrat Partiyalı Çak Şumer də Respublikaçı Partiyadan Senatın çoxluq lideri Con Tuneyə müraciət edərək, Konqresin Müharibə Səlahiyyətləri Qanununu tətbiq etməli olduğunu vurğulayıb. Bu qanun, ABŞ Konqresinin razılığı olmadan ABŞ prezidentinin silahlı münaqişəyə girməsi səlahiyyətlərini məhdudlaşdırmağı hədəfləyir.

ABŞ prezidenti Donald Tramp isə Respublikaçı Tomas Massiyə sosial media hesabı üzərindən cavab verərək, Massiyə “sadəlövh tribun lideri”, “yazıq bir uduzan” və “zəif” adını verib. Tramp, “Dünən möhtəşəm uğur əldə etdik, bombanı onların əlindən aldıq. Bacarsaydılar, istifadə edərdilər,” deyib. Massie, ABŞ prezidenti Trampın partiyası daxilində İrana yönəlik hücumlara qarşı çıxan kiçik bir azlığın içində yer alır.

Hürmüz Boğazı və Beynəlxalq Reaksiyalar

İran Məclisi, ABŞ-ın hücumlarından sonra Hürmüz Boğazını bağlama qərarını təsdiqlədiyini açıqlayıb. Bildirilib ki, Məclis Hürmüz Boğazının bağlanmalı olduğu qənaətinə gəlib, lakin bu barədə yekun qərar Ali Milli Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən veriləcək. Qlobal neft istehlakının təxminən beşdə birinin Hürmüz Boğazı vasitəsilə daşındığı hesablanır. 1980-1988-ci illər İran-İraq müharibəsi zamanı hər iki tərəf bir-birinin neft ixracatını pozacaq addımlar atmış, bu gərginlik “Tanker Müharibəsi” kimi tarixə keçmişdi.

ABŞ-ın İsrail-İran münaqişəsinə faktiki olaraq daxil olmasından sonra, paytaxtlardan müxtəlif reaksiyalar gəlib. Hücumları dəstəkləyən İngiltərənin Baş naziri Keir Starmer, İranın nüvə silahına sahib olmasına əsla icazə verilməməli olduğunu bildirib və Tehranı danışıqlar masasına qayıtmağa çağırıb. Avropa İttifaqının Xarici Siyasət və Təhlükəsizlik Məsələləri üzrə Ali Nümayəndəsi Kaja Kallas da “X” hesabından etdiyi paylaşımda, “İranın nüvə silahı inkişaf etdirməsinə icazə verilməməlidir, bu, beynəlxalq təhlükəsizliyə təhdid yaradacaq,” deyib və tərəfləri danışıqlar masasına qayıtmağa çağırıb. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Katibi Antonio Quterreş isə ABŞ-ın İrana təşkil etdiyi hücumdan “dərin narahatlıq duyduğunu” bildirib.

BMT Təhlükəsizlik Şurasında Gərginlik

İranın çağırışı ilə dünən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası (BMT TŞ) fövqəladə iclas keçirib. ABŞ-ın BMT-dəki Müvəqqəti Daimi Nümayəndəsi Doroti Şi, hücumun “nüvə təhlükəsini aradan qaldırmaq və İsraili qorumaq” məqsədi daşıdığını bildirib. Çinin BMT-dəki Daimi Nümayəndəsi Fu Conq isə, “Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin təminatı altında olan obyektlərin hədəf alınması İranın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü ciddi şəkildə pozmuşdur,” deyib. Rusiyanın Daimi Nümayəndəsi Vasili Nebenziya da, “Pandora qutusu açıldı. Heç kim ABŞ-a belə bir səlahiyyət vermədi. Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi İsraili yoxlamalıdır,” deyə bildirib. İranın BMT Nümayəndəsi isə ABŞ-ın diplomatiya təklifinin beynəlxalq ictimaiyyəti yanıltmaq üçün “aldadıcı bir oyundan başqa bir şey olmadığını” söyləyərək, İsraili nüvə danışıqlarında diplomatiyanı məhv etməkdə ittiham edib.

İranın Xəbərdarlığı: “Saldıranlar Peşman Olacaq”

İran İnqilab Keşikçiləri Ordusu, ABŞ-ın ölkənin nüvə obyektlərinə hücum edərək faktiki olaraq müharibənin ön cəbhəsinə yerləşdiyini bildirərək, “Bu torpaqlara hücum edənlər peşman olacaqları reaksiyalara hazır olmalıdılar,” deyə açıqlama verib. İran dövlət televiziyasının yayımladığı açıqlamada, ABŞ və İsrailin ölkədəki nüvə obyektlərinə hücumunun tam koordinasiya içində “qeyri-qanuni bir hərbi hücum” olduğu vurğulanıb və hücumla “aşkar və misli görünməmiş bir cinayətin işləndiyi” qeyd edilib.

24 saat

İyun 23, 2025
ABŞ İsraillə müharibəyə girdi, İran Hürmüzü bağlayır

İran Devrim Keşikçiləri Ordusundan ABŞ və İsrailə Sərt Xəbərdarlıq: Nüvə Təsislərinə Hücum Müharibə Bəyannaməsidir

İran dövlət televiziyası Devrim Keşikçiləri Ordusunun ABŞ və İsrailin ölkədəki nüvə təsislərinə hücumlarına dair bəyanatını yayımlayıb. Açıqlamada vurğulanıb ki, bu cür əməllər regionda gərginliyi daha da artırır və ciddi nəticələrə yol aça bilər.

Devrim Keşikçiləri Ordusu bəyan edib ki, ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə qarşı həyata keçirdiyi hücumlar onu faktiki olaraq müharibənin ön cəbhəsinə yerləşdirib. Həmçinin, İran ərazisinə edilən istənilən hücuma cavab olaraq təcavüzkarların peşman olacaqları şəkildə qarşılıq veriləcəyi xəbərdarlığı edilib.

Uçuş Yerləri Təsbit Edildi

Açıqlamada qeyd olunub ki, bu gün nüvə təsislərinə qarşı təşkil edilən hücumda iştirak edən təyyarələrin uçuş yerləri dəqiqliklə müəyyən edilib. Devrim Keşikçiləri Ordusu regiondakı ABŞ hərbi bazalarının sayının, coğrafi paylanmasının və miqyasının “bir güc deyil, əksinə, onların zəifliyini ikiqat artırdığını” vurğulayıb. Bu bəyanat regionda mövcud olan strateji balansa dair İranın mövqeyini əks etdirir.

Xatırladaq ki, İrandakı üç nüvə obyektinə altı ədəd B-2 Spirit bombardman təyyarələri tərəfindən zərbələr endirilmişdi. Hər bir B-2 bombardman təyyarəsinin dəyəri təxminən 2.1 milyard dollar təşkil edir ki, bu da onların strateji əhəmiyyətini və yüksək texnologiyalı xarakterini göstərir.

İsraildə Vəziyyət Gərgin Olaraq Qalır

İranın bu səhər yerli vaxtla 07:30-da başlatdığı raket hücumları nəticəsində İsrail mediasının məlumatına görə, yaralıların sayı 86 nəfərə çatıb. “Times of Israel” qəzetinin verdiyi məlumata əsasən, İranın ötən həftədən davam edən qisas xarakterli hücumları nəticəsində İsraildə 9 min insan evini tərk etmək məcburiyyətində qalıb. Bu vəziyyət regionda davam edən gərginliyin insanlara birbaşa təsirini bir daha gözlər önünə sərir.

24saat

İyun 23, 2025
ABŞ İranı vurdu, İran İsraildən qisas aldı: İlk görüntülər

Yaxın Şərqdə Gərginlik Zirvədə: ABŞ-ın İrana Zərbəsi və İsrailə Yönələn Raket Hücumları

Yaxın Şərq bölgəsi misli görünməmiş gərginlik dövrünü yaşayır. Son saatlarda baş verən hadisələr regionda hərbi toqquşma riskini qızıl həddə çatdırıb. Xəbərlərə görə, Amerika Birləşmiş Ştatları tərəfindən İrana qarşı həyata keçirilən hərbi əməliyyat, Tehranın İsrailə qarşı genişmiqyaslı raket hücumları ilə cavab verməsinə səbəb olub. Bu hadisələr ardıcıllığı bölgədə onsuz da kövrək olan sülhü tarazlığın kənarında qoyub.

ABŞ-ın İrana Zərbəsinin Təsirləri

Müxtəlif mənbələrdən daxil olan ilkin məlumatlara görə, ABŞ-ın İrana endirdiyi zərbənin dəqiq mahiyyəti və hədəfləri hələlik tam aydınlaşmayıb. Lakin bu addımın İranın hərbi və ya strateji obyektlərinə yönəldiyi ehtimal edilir. Vaşinqton tərəfindən bu əməliyyatın hansı səbəblərlə həyata keçirildiyi barədə rəsmi açıqlama gözlənilir. Regiondakı analitiklər bu zərbəni uzun müddətdir davam edən qlobal maraq toqquşmalarının və regional dinamikanın bir hissəsi kimi qiymətləndirirlər. Bu hadisənin beynəlxalq münasibətlərə və xüsusilə də nüvə danışıqlarına necə təsir edəcəyi narahatlıq mövzusu olaraq qalır.

İranın İsrailə Misilleməsi: Genişmiqyaslı Raket Hücumu

ABŞ-ın zərbəsinə cavab olaraq, Tehran dərhal İsrailə qarşı misillemə aktı həyata keçirdi. Bu, İran İslam Respublikasının ərazisindən İsrailə doğru irimiqyaslı raket hücumlarını əhatə edirdi. İsrailin Hava Hücumundan Müdafiə sistemləri aktivləşdirilsə də, bəzi raketlərin hədəflərinə çatdığı bildirilir. İran rəsmiləri bu hücumun ABŞ-ın İrana qarşı təcavüzkar addımına birbaşa cavab olduğunu və öz suverenliyini qorumaq məqsədi daşıdığını bəyan ediblər. Bu hadisənin ardınca Yaxın Şərqdə vəziyyətin daha da gərginləşməsi qaçılmaz görünür.

Füze Saldırısı Sonrası İsraildən İlk Görüntülər

Raket hücumlarının ardından İsrailin müxtəlif şəhərlərindən ilk görüntülər yayılmağa başlayıb. Bu görüntülər zərərin miqyasını göstərməkdədir. Bəzi binalara ziyan dəydiyi, müəyyən ərazilərdə yanğınların baş verdiyi və təcili yardım qruplarının hadisə yerlərinə cəlb edildiyi müşahidə olunur. Ölkənin hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin effektivliyinə baxmayaraq, bəzi yaşayış məntəqələrində panika və təşviş hökm sürür. İsrail rəsmiləri vətəndaşlara sığınacaqlarda qalmaları barədə xəbərdarlıq edib, ölkənin hərbi vəziyyətə keçdiyi ehtimal olunur. Bu vəziyyət, regional sabitlik üçün ciddi təhdid yaradan yeni bir dövrün başlanğıcından xəbər verir.

Hərbi qulluqçular və mülki əhali arasında itkilər barədə dəqiq məlumatlar hələ ki açıqlanmayıb.

24saat

İyun 22, 2025
ABŞ İrana ilk MOP sığınacaqdelən bomba: Xüsusiyyətləri
ABŞ İrana Qarşı Sığınacaq Dağıdıcı Bombadan İlk Dəfə İstifadə Etdi: Pentagon Açıqlaması

ABŞ Müdafiə Nazirliyinin (Pentagon) son dəqiqə açıqlamasında bildirilib ki, yeddi ədəd B-2 Spirit tipli xəyal bombardmançı təyyarəsi İranın yerin dərinliklərində yerləşən Fordov nüvə obyektinə təxminən 13 ton 600 kiloqram ağırlığında, cəmi 14 ədəd sığınacaq dağıdıcı bomba atıb.

Müharibədə İlk İstifadə

ABŞ müdafiə naziri Pit Heqsset tam adı GBU-57A/B Massive Ordnance Penetrator (MOP) olan “sığınacaq dağıdıcı bombasının” müharibə şəraitində ilk dəfə istifadə edildiyini təsdiqləyib.

ABŞ-ın “sığınacaq dağıdıcı” bombası, Amerikanın Hərbi Hava Qüvvələrinin inkişaf etdirdiyi və xüsusilə yeraltı möhkəmləndirilmiş hədəfləri məhv etmək üçün nəzərdə tutulmuş ən güclü adi bombalardan biridir.

GBU-57A/B kodu ilə tanınan MOP, ilk dəfə 2007-ci ildə ictimaiyyətə açıqlanıb. Bombanın ilk əməliyyat üçün hazır versiyası 2011-ci ildə ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə təhvil verilib.

Sığınacaq Dağıdıcı Bombaların Xüsusiyyətləri
- Ağırlıq: 13.6 ton
- Ölçü: 6.2 metr uzunluq
- Partlayıcı Yükləmə: 2.4 ton
- Nüfuzetmə Qabiliyyəti: 61 metr (ardıcıl atışlarla daha dərinə nüfuz edə bilir)
- Daşıyıcı Təyyarə: Yalnız B-2 Spirit təyyarələri
Ən Bahalı Hərbi Hava Vasitəsi B-2-lərdən Atıldı

ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus B-2 Spirit xəyal bombardmançı təyyarəsi, Amerikanın ən inkişaf etmiş strateji silah platformalarından biri hesab olunur. Bu təyyarə, yüksək müdafiə sistemlərini keçərək, İranın yeraltı gizlənmiş nüvə tədqiqat obyektləri kimi hədəflərə dəqiq zərbələr endirmək qabiliyyətinə malikdir.

Çərşənbə günü verdiyi açıqlamada ABŞ müdafiə naziri Pit Heqsset, ABŞ ordusunun o zaman prezident Donald Trampın İrana dair verəcəyi hər cür qərarı həyata keçirməyə hazır olduğunu bildirib. Heqsset vurğulayıb ki, Tehran İsrailin Cümə günü başlatdığı hücumlardan əvvəl prezident Trampın nüvə proqramı ilə bağlı razılaşma çağırışlarına qulaq asmalı idi.

B-2 Spirit Təyyarəsinin Özəllikləri
- Maliyət: Hər biri təxminən 2.1 milyard dollar ilə indiyədək istehsal edilmiş ən bahalı hərbi hava vasitəsidir.
- İstehsalçı: Northrop Grumman. İstehsalı 1980-ci illərin sonlarında başlasa da, Sovet İttifaqının dağılmasından sonra cəmi 21 ədəd istehsal edilib.
- Mənzil: 6 min dəniz milindən çox məsafə qət edə bilir, bu da Amerika qitəsindən havaya qalxaraq dünya miqyasında hədəflərə çata bilməsi deməkdir. Havadakı yanacaq doldurma əməliyyatları ilə bu mənzil daha da genişlənir.
- Yük Tutumu: 18 min kiloqramdan çox adi və ya nüvə sursatı daşıya bilir. Təyyarənin daxilindəki silah bölmələri, xəyal quruluşunu pozmadan böyük bomba yüklərini yerləşdirmək üçün xüsusi olaraq hazırlanmışdır.
- Ekipaj: 2 pilot. Təkmilləşdirilmiş avtomatlaşdırma sistemləri sayəsində əməliyyat səmərəliliyi yüksəkdir.
- Gizlilik Texnologiyası: Radar udan materiallar və bucaqlı dizaynı sayəsində düşmən radarları tərəfindən demək olar ki, aşkarlana bilmir. Radarda yansıması kiçik bir güllənin yansımasına bənzəyir.
24saat
İyun 22, 2025
İran Trampa Təkzib: Fordo Zərərsiz, Ərəqçidən Təcili Bəyanat

CNN International-ın xəbərinə əsasən, ABŞ Prezidenti Donald Trampın İranın obyektlərinə təşkil edilən hücumların "tamamilə dağıdıcı" olduğu barədə açıqlamalarına İran tərəfindən verilən bəyanatlar "sərt ziddiyyət təşkil edib."

Fordo Nüvə Təsisinin Vəziyyəti: İranın Açıqlamaları

Fordo nüvə təsisinə yaxın olan Kum şəhərindən olan İranlı millət vəkili Manan Rəisi Bazar günü səhər saatlarında verdiyi açıqlamada zərbənin "olduqca səthi" olduğunu və təsisdə ciddi ziyan yaranmadığını irəli sürüb.

‘TAMAMİLƏ BƏRPA OLUNA BİLƏR’

Rəisi, Fars Xəbər Agentliyinə açıqlamasında deyib: "Dəqiq məlumatlara əsaslanaraq rahatlıqla deyə bilərəm ki, Amerika Birləşmiş Ştatlarının yalançı prezidentinin iddialarının əksinə olaraq, Fordo nüvə təsisi ciddi şəkildə ziyan görməyib. Zərər görən sahələrin əksəriyyəti yerüstü idi və tamamilə bərpa oluna bilər."

Millət vəkili əlavə edib: "Ən yüksək əminliklə deyə bilərəm ki, ictimai təhlükəsizlik baxımından təhlükə törədə biləcək bütün hissələr əvvəlcədən xaric edilmişdi və çox şükür ki, heç bir radiasiya aşkarlanmadı."

IRNA Müxbiri: Duman Fordodan Değil

İran İslam Respublikasının rəsmi xəbər agentliyi olan IRNA-nın bir müxbiri Amerika təyyarələrinin hədəf aldığı Fordo nüvə təsisinin yerləşdiyi bölgəyə yola düşüb və Kum-Tehran avtomobil yolunun 25-ci kilometrindən etdiyi video bağlantısında belə deyib: "Burada sanki heç bir hücum olmayıb." Müxbirin sözlərinə görə, bölgədə görünən yeganə duman, nüvə təsisinin əks istiqamətindəki bir nöqtədə yerləşir və İran hava müdafiəsi tərəfindən yaradılıb. Müxbir, xalqın "hücum anında bir neçə yüngül partlayış səsi" eşitdiyini iddia edib.

Peyk Görüntüləri Zərərə İşarə Edir

Digər tərəfdən, Planet Labs PBC tərəfindən əldə edilən peyk görüntüləri, əvvəllər qəhvəyi tonlarında olan dağın bəzi hissələrinin boz rəngə çevrildiyini və dağın ümumi görünüşünün əvvəlki görüntülərlə müqayisədə dəyişdiyini göstərir.

AP-nin təhlilində bu dəyişikliyin ABŞ tərəfindən istifadə edilən xüsusi hazırlanmış sığınacaq dağıdan bombalara işarə etdiyi iddia edilir.

AP, ilk xəbərində Fordo nüvə təsisinə giriş nöqtələrinin zərbə nəticəsində ziyan gördüyünü bildirmişdi. Lakin sonradan etdiyi düzəlişdə, İranın bu əməliyyatlardan əvvəl Fordoya açılan tunel girişlərini, ehtimal ki, bağlamış ola biləcəyinə vurğu etdi.

İranın Xarici İşlər Nazirliyindən Sərt Reaksiya

İranın Xarici İşlər Nazirliyi, ABŞ-ın Bazar günü İranın nüvə obyektlərinə təşkil etdiyi hücumlarla "İrana qarşı təhlükəli bir müharibə başlatdığını" açıqlayıb. Bu bəyanat İranın yarı-rəsmi xəbər agentliyi Tasnim tərəfindən yayılıb.

Xarici İşlər Nazirliyinin açıqlamasında deyilib: "Dünya, diplomatiya prosesinin ortasında diplomatiyaya xəyanət edənin Amerika Birləşmiş Ştatları olduğunu unutmamalıdır." İsrail "soyqırımçı və qanunsuz" kimi xarakterizə edilən açıqlamada, ABŞ-ın "İrana qarşı təhlükəli bir müharibə başlatdığı" ilə bağlı ittiham irəli sürülüb.

Ərəqçidən Xəbərdarlıq: “Qalıcı Nəticələr Doğuracaq”

İranın Xarici İşlər Naziri Abbas Ərəqçi, ABŞ-ın ölkəsinə yönəlmiş hava zərbəsinin qəbuledilməz olduğunu və qalıcı nəticələrə yol açacağını bildirib. Ərəqçi, X sosial media hesabından etdiyi paylaşımda, ABŞ-ın ölkəsinə yönəlmiş hərbi əməliyyatı qiymətləndirib.

ABŞ-ın BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvü olduğunu xatırladan Ərəqçi, Vaşinqton rəhbərliyinin ölkəsinin "sülh məqsədli nüvə təsislərinə" zərbə endirərək BMT Nizamnaməsini, beynəlxalq hüququ və Nüvə Silahlarının Yayılmasının Qarşısının Alınması Müqaviləsini (NPT) pozduğunu qeyd edib.

Ərəqçi deyib: "Bu səhər baş verənlər qəbuledilməzdir və qalıcı nəticələr doğuracaqdır. BMT-nin hər bir üzvü son dərəcə təhlükəli, qanunsuz və cinayət xarakterli davranış qarşısında həyəcanlanmalıdır."

Nazir Ərəqçi, Tehranın BMT Nizamnaməsi və qanuni özünü müdafiə haqqını tanıyan müddəaları çərçivəsində "suverenliyini, maraqlarını və xalqını müdafiə etmək üçün" bütün seçimləri özündə saxladığı mesajını verib.

BMT Təhlükəsizlik Şurasına Təcili Toplantı Çağırışı

İran, BMT Təhlükəsizlik Şurasından ABŞ-ın nüvə təsislərinə yönəlmiş zərbələrini pisləmək məqsədilə təcili iclas keçirilməsini tələb etdiyini Bazar günü yayımladığı bir məktubla elan edib.

Məktubunda İranın BMT-dəki Daimi Nümayəndəsi Amir Səid İravani, ABŞ-ın hərbi əməliyyatını "regional və beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə yönəlmiş ciddi bir təhdid" kimi xarakterizə edib. Zərbənin təfərrüatlarını təsdiqləyən İravani, hücumun Bazar günü səhər saatlarında Fordo, Natanz və İsfahandakı nüvə təsisatlarını hədəf aldığını bildirib.

O, həmçinin, zərbələrin "Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) tam nəzarəti altında" baş verdiyini iddia edib. Lakin bu iddiasını dəstəkləyəcək hər hansı bir dəlil təqdim etməyib. İran, İsraillə yaşanan qarşıdurmalardan sonra BAEA-ya qarşı tənqidlərini artırıb.

Məktubda həmçinin, bu əməliyyatların BMT Nizamnaməsinə və Beynəlxalq Nüvə Silahlarının Yayılmasının Qarşısının Alınması Müqaviləsinə zidd olduğu vurğulanıb və bu "hüquqa zidd əməlin araşdırılması, pislənməsi və məsuliyyət daşıyanların cəzasız qalmaması üçün zəruri tədbirlərin görülməsi məqsədilə" təcili iclas çağırışı edilib.

24saat

İyun 22, 2025
ABŞ-ın İrana zərbəsi: Dünya narahatlığı artır

ABŞ Ordusundan İrana Qarşı Güclü Hava Zərbəsi: Dünya Mətbuatının Reaksiyaları

ABŞ ordusuna məxsus B-2 “Spirit” xəyalət bombardmançı təyyarələri, Bakı vaxtı ilə səhər saatlarında İranı hədəf alaraq, Fordo nüvə obyektinə 12 ədəd “sığınacaqdağıdan bomba” atıb. Bu hücum beynəlxalq arenada böyük səs-küyə səbəb olub.

CNN: ABŞ İrana Zərbə Endirdi, Tehran “Zərər Yoxdur” Bəyan Etdi

CNN International, ABŞ-ın bazar günü səhər saatlarında İrandakı Fordo, Natanz və İsfahan daxil olmaqla bir sıra mühüm nüvə obyektlərini vurduğunu bildirib. Ağ Evdəki çıxışında ABŞ prezidenti Donald Tramp, bu obyektlərin “tamamilə məhv edildiyini” iddia edib və İranın sülhə gəlməyəcəyi təqdirdə ABŞ-ın başqa hədəfləri də vura biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib. CNN, İran rəsmilərinin Fordo nüvə obyektinin ciddi zərər görmədiyi barədə açıqlamasına da yer verərək, bu bəyanatın Trampın sözləri ilə “sərt ziddiyyət təşkil etdiyini” qeyd edib.

“New York Times”: Tramp “Cəsarətli Qərar” Adlandırdı

“The New York Times” qəzeti, “Tramp İranın nüvə obyektlərini bombaladıqdan sonra uğur iddia etdi” başlığı ilə çıxış edərək, “Tramp İranın ən müdafiə olunan nüvə obyektini hədəf aldıqdan sonra, ‘əgər sülh tezliklə əldə olunmazsa’ daha çox hücum olacağı barədə xəbərdarlıq etdi. İsrailin Baş Naziri, hücumları ‘cəsarətli bir qərar’ kimi qiymətləndirdi” ifadələrinə yer verib.

“Financial Times”: Tramp Prezidentliyini Riskə Atır

Dünya iqtisadiyyatına yön verən “The Financial Times” qəzeti, “Donald Tramp, ABŞ İranla müharibəyə girərkən prezidentliyini riskə atır” başlığı ilə çıxış edib və əlavə edib:

“ABŞ prezidenti, Amerikanı yeni münaqişələrdən uzaq saxlamaq vədindən cəmi bir neçə ay sonra, İsrailin Tehrana yönəlik hücumlarına qoşuldu. Donald Tramp, şənbə gecəsi İranı vuraraq və İsrailin İslam Respublikasına qarşı apardığı müharibəyə qoşularaq Ağ Evdəki dörd il yarım davam edən vəzifə müddətinin ən böyük qumarını oynadı.”

“Trampın əsas mərc oyunu budur: Yaxın Şərqdə İran və onun vəkil qüvvələri o qədər zəiflədilib ki, ABŞ prezidenti öz müdaxiləsini həm məhdud, həm də uğurlu göstərə bilər. Eyni zamanda, bu, qorxudulmuş Tehranın tez bir zamanda uzlaşma axtaracağına və qisas almayacağına dair bir inamdır.”

“Əgər Tramp haqlı çıxarsa, bir çox ABŞ administrasiyası boyunca davam edən xarici siyasət hədəfi olan ‘İran nüvə təhdidini aradan qaldırma’ məqsədinə nisbətən aşağı bir xərclə çatmış olacaq. Lakin bu addım, Yaxın Şərqdə gərginliyi daha da artırma riski daşıyır, bu da həm ABŞ-ın, həm də İsrailin təhlükəsizliyini təhlükə altına ala bilər və Amerikanı yeni qlobal münaqişələrə sürükləməməyə and içmiş bir prezident üçün əks nəticə verə bilər.”

BBC: Tramp Bazasını Riskə Atır

Böyük Britaniyanın ictimai yayım təşkilatı BBC, xəbəri təcili olaraq “ABŞ, İrandakı Fordo və digər əhəmiyyətli nüvə obyektlərini bombaladı” başlığı ilə yayımlayaraq əlavə edib: “Tramp, Ağ Evdən xalqa müraciətində İranın sülhə gəlməli olduğunu, əks halda gələcək hücumların ‘çox daha böyük’ olacağını bildirdi. İranın Xarici İşlər Naziri hücumları ‘qalmaqallı’ adlandıraraq İranın ‘suverenliyini müdafiə etmək üçün bütün variantları saxladığını’ qeyd etdi.”

BBC-nin Vaşinqton müxbiri Entoni Zürçerin analizində isə “Tramp, ‘Əvvəlcə Amerika’ bazasını riskə atır” şəklində bir analiz aparılıb.

“El Pais”: Qlobal Qeyri-müəyyənlik Artır

İspaniyanın aparıcı qəzetlərindən “El Pais”, “Amerika Birləşmiş Ştatları İranı bombaladı” başlığı ilə çıxış edərək, “Vaşinqton, İranın nüvə obyektlərinə qarşı dağıdıcı hücumları ilə qlobal qeyri-müəyyənliyi artırır” şərhini verib.

“Le Soir”: Tramp İzolyasiyaçı Xətti Tərk Etdi

Fransız “Le Soir” qəzeti, “ABŞ, İrandakı nüvə obyektlərini vurdu: Tramp, izolyasiyaçı xətti tərk etdi” başlığı ilə çıxış edərək əlavə edib: “21 iyun şənbə axşamı, Donald Tramp İrandakı nüvə obyektlərinə yönəlik Amerika hücumlarını elan edərək xarici siyasətində əhəmiyyətli bir rota dəyişikliyinə getdi. Amerika, artıq yeni bir münaqişənin astanasındadır.”

Çin Mediası: ABŞ İraq Səhvini Təkrar Edir

Çin Qlobal Televiziya Şəbəkəsinin (CGTN), bombardman sonrası yayımladığı şərh yazısında, ABŞ-ın İsrail ilə İran arasındakı müharibəni dayandırmaq üçün müharibəyə başladığı, bunun onsuz da kövrək vəziyyətdə olan Yaxın Şərqdə təhlükəli bir dönüş nöqtəsi olduğu bildirilib.

Tarixin, Yaxın Şərqdə hərbi müdaxilələrin uzanan münaqişələrə və regional qeyri-sabitliyə yol açdığını dəfələrlə göstərdiyinə işarə edilən yazıda bunlar qeyd olunub:

“ABŞ, 2003-cü ildə təhrif olunmuş kəşfiyyat məlumatlarına əsaslanaraq İraqı işğal etdi. Nəticə nə oldu? Vaşinqtonun müdaxiləsi fəlakətə yol açdı, bölgəni üsyanlara və məzhəb münaqişələrinə sürüklədi. İşğal sonrası İraq, 20 il sonra hələ də ardıcıl bir idarəetmə strukturunun olmaması, hərbi qüvvələrin yüksəlişi və ABŞ-ın həll edə bilmədiyi digər problemlərlə mübarizə aparır. İndi, Donald Tramp administrasiyası eyni səhvləri, İraqdan üç dəfə böyük olan İranda təkrar edəcəkmi?”

Yazıda hərbi qarşıdurma yerinə dialoq və danışıqlara hələ də fürsət olduğu, bunun Yaxın Şərq və dünyada sabitlik üçün yeganə ümid olduğu vurğulanıb.

24saat

İyun 22, 2025
İran: ABŞ-ın vurduğu nüvə obyektlərində sızıntı yox

İranın Nüvə Obyektlərində Radiasiya Sızması Aşkarlanmadı

İranın Milli Nüvə Təhlükəsizliyi Sisteminin Mərkəzi tərəfindən verilən açıqlamada, ABŞ-ın beynəlxalq hüquqa zidd olaraq İranın Fordo, Natanz və İsfahan şəhərlərində yerləşən üç əsas nüvə təsislərinə iddia edilən hücumundan sonra, ətraf ərazilərdə radioaktiv sızma ehtimalına qarşı genişmiqyaslı yoxlamaların aparıldığı bildirilib.

Yoxlamalar Nəticəsində Təhlükəsizlik Təsdiqləndi

Açıqlamada, həyata keçirilən hərtərəfli yoxlamaların yekununda nüvə obyektlərində heç bir radioaktiv sızmanın baş vermədiyi qeyd edilib. Mərkəz vurğulayıb ki, “alınan qabaqlayıcı tədbirlər və əvvəlcədən hazırlanmış planlaşdırma, eləcə də radioaktiv maddə aşkaretmə sistemləri tərəfindən qeydə alınan məlumatlar nəzərə alındıqda, heç bir çirklənmə əlaməti qeydə alınmamışdır. Buna görə də, sözügedən təsislərin ətrafında yaşayan sakinlər üçün heç bir təhlükə mövcud deyil.” Bu bəyanat bölgə sakinlərini sakitləşdirməyə və yayılan narahatlıqları aradan qaldırmağa xidmət edir.

ABŞ-ın İddia Edilən Hava Zərbələri

Xatırladaq ki, ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Tramp daha əvvəl İranın Fordo, Natanz və İsfahan şəhərlərindəki üç nüvə obyektinə hava zərbələri endirdiklərini elan etmişdi. Bu bəyanat beynəlxalq aləmdə ciddi rezonans doğurmuşdu.

İranlı Rəsmilərdən Gələn Təsdiqlər

İranın ən kritik nüvə təsisi olan Fordonun yerləşdiyi Qum şəhərindən bir valilik rəsmisi, bu obyektə hücum edildiyini təsdiqləmişdi. Eyni zamanda, İsfahan vali müavini Əkbər Salehi də İsfahan və Natanz nüvə mərkəzlərinin yaxınlığında zərbələrin olduğunu bildirmişdi. Salehi, hadisə ilə bağlı daha ətraflı məlumatların sonradan açıqlanacağını qeyd etmişdi.

Nüvə Materiallarının Boşaldılması İddiası

Digər tərəfdən, İranın dövlət televiziyası hücum xəbərlərini birbaşa təsdiqləmədən, sözügedən nüvə təsislərinin daha əvvəldən boşaldıldığını və nüvə materiallarının başqa bir yerə köçürüldüyünü yaymışdı. Bu iddia, hadisənin potensial fəsadlarının qarşısının alınması üçün qabaqlayıcı tədbirlər görüldüyü mesajını vermişdi.

24saat

İyun 22, 2025
Təcili: Şumer: Tramp bu gecə Amerika xalqına cavab verməli

ABŞ Konqresində Hərbi Addımlara Sərt Tənqid: Demokrat Lider Hesabat Tələb Edir

ABŞ Senatının nüfuzlu simalarından, Nyu-York ştatının təmsilçisi Çak Şumer, Amerika Birləşmiş Ştatlarının (ABŞ) prezidenti Donald Trampın Konqresi əvvəlcədən xəbərdar etmədən icra etdiyi hərbi addımı kəskin şəkildə pisləyib. Senatdakı Demokratların lideri bu cür böyük nəticələrə malik bir addımın birtərəfli atılmaması gərəkdiyini vurğulayaraq, “Donald Tramp bu gecəki qərarlar barədə Amerika xalqına hesabat verməlidir” ifadəsini işlədib.

Şumer öz yazılı bəyanatında bildirib: “Prezident Donald Tramp Amerika xalqına və Konqresə bu gecə alınan qərarlar və onların ABŞ vətəndaşlarının təhlükəsizliyi üçün nəticələri barədə tam və aydın cavablar təqdim etməlidir.”

Geniş Miqyaslı Müharibə Təhlükəsi Əhəmiyyətli Dərəcədə Artır

Senator Şumer İranın mövcud təhdidlərini qəbul etdiyini, lakin bu təhdidlərə qarşı strateji, koordinasiyalı və konstitusion prinsiplər çərçivəsində hərəkət edilməsinin vacibliyini xüsusi olaraq qeyd edib. O, bəyanatını bu sözlərlə yekunlaşdırıb: “İranın qəddar terror fəaliyyətləri, nüvə ambisiyaları və regiondakı təcavüzkar siyasəti ilə mübarizə güc, qətiyyət və strateji aydınlıq tələb edir. İndi daha geniş, daha uzunmüddətli və dağıdıcı bir müharibə ehtimalı əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır.”

Ölkə Birtərəfli Qərarlarla Konfliktə Sürüklənməməlidir

Demokrat lider Ağ Evin hücum barədə Konqresi əvvəlcədən məlumatlandırmamasına sərt etirazını bildirib. O vurğulayıb ki, “Heç bir prezidentin, qeyri-sabit təhdidlər və konkret strategiya olmadan, bu ölkəni müharibə kimi ciddi nəticələrə aparacaq bir vəziyyətə birtərəfli olaraq sürükləməsinə icazə verilməməlidir.”

Çak Şumer bəyanatında Senatın Çoğunluq Lideri Con Tuniyə də müraciət edərək, Konqresin nəzarət səlahiyyətlərini işə salması gərəkdiyini bildirib. O deyib: “Biz “Müharibə Səlahiyyətləri Qanunu”nu icra etməliyik və mən Senatın Çoğunluq Lideri Tuneyə bunu dərhal Senatın müzakirəsinə çıxarmağa çağırıram. Mən buna səs verəcəyəm və siyasi spektrin hər iki tərəfindən olan bütün senatorlardan da buna səs vermələrini xahiş edirəm.”

Şumer bu addımın təkcə prezidentin qərarına qarşı deyil, həm də konstitusiya balansının qorunması baxımından zəruri olduğunu müdafiə edib. ABŞ Konqresinin bu məsələdəki mövqeyi ölkənin gələcək xarici siyasətində mühüm rol oynayacaq.

24saat

İyun 22, 2025